όχι αδικαιολόγητα.
Η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για ένα ιδιαίτερα επικίνδυνο μικρόβιο, που, εκτός από πνευμονία, μπορεί επίσης να προκαλέσει οξεία μέση ωτίτιδα, μηνιγγίτιδα και σηψαιμία, στα βρέφη και στα νήπια. Επιπλέον, η πνευμονιοκοκκική νόσος, και ειδικότερα η πνευμονιοκοκκική πνευμονία είναι πολύ σοβαρή και για τους ενηλίκους. Ωστόσο, το ενθαρρυντικό είναι ότι σήμερα μπορούμε να προστατευτούμε από τις λοιμώξεις αυτές και τις επιπλοκές τους.
Ας δούμε, όμως, τι μας λέει για όλα αυτά ο κ. Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, καθηγητής Παιδιατρικής, πρόεδρος της Παγκόσμιας Παιδιατρικής Εταιρείας, της Ευρωπαϊκής Παιδιατρικής Εταιρείας και της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας.
Γιατί ο πνευμονιόκοκκος απειλεί περισσότερο τα μικρά παιδιά;
Όπως εξηγεί ο κ. Κωνσταντόπουλος, «το ανοσοποιητικό σύστημα των βρεφών και των μικρών παιδιών παρουσιάζει κάποιες ατέλειες και σε συγκεκριμένες περιπτώσεις αντιδρά διαφορετικά από αυτό των ενηλίκων. Ως τη συμπλήρωση, του 5ου έτους της ηλικίας τους, τα παιδιά έχουν περιορισμένες ικανότητες να αναπτύξουν αντισώματα κατά του πνευμονιόκοκκου. Αυτή είναι και η αιτία του συγκριτικά υψηλού κινδύνου μετάδοσης της πνευμονιοκοκκικής νόσου που παρατηρείται στη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα και της εξαιρετικά υψηλής συχνότητας εμφάνισης ασθενειών κατά τα 5 πρώτα χρόνια της ζωής».
Ποιες είναι οι πιο σοβαρές λοιμώξεις;
Η μηνιγγίτιδα (λοίμωξη των μεμβρανών που καλύπτουν τον εγκέφαλο) είναι μια από τις πλέον σοβαρές λοιμώξεις που μπορεί να προκαλέσει ο πνευμονιόκοκκος. Εκδηλώνεται με πυρετό, έντονο πονοκέφαλο, ναυτία, εμετούς, δυσκαμψία του αυχένα, φωτοφοβία κ.ά. Η θνησιμότητα της μηνιγγίτιδας φτάνει το 20% , ενώ η νόσος μπορεί επιπλέον να οδηγήσει έως και το 40% των ασθενών σε μέτριας ή βαριάς μορφής απώλεια ακοής, σε νευρολογικές επιπλοκές, σπασμούς και κινητικά προβλήματα.
Η βακτηριαιμία Ή μικροβιαιμία (διείσδυση του μικροβίου στο αίμα). Εκδηλώνεται με υψηλό πυρετό, ρίγη και γρήγορη αναπνοή. Η λοίμωξη μπορεί να υποχωρήσει από μόνη της, μπορεί όμως και να προχωρήσει και να οδηγήσει σε σημαντικές ασθένειες, όπως λοιμώξεις των οστών (οστεομυελίτιδες), των αρθρώσεων (σηπτικές αρθρίτιδες), των μαλακών μορίων (δέρματος, μυών) ή ακόμη σε γενική σηψαιμία και θάνατο.
Η οξεία μέση ωτίτιδα. Εμφανίζεται συχνά στα παιδιά προσχολικής ηλικίας και αποτελεί τη συχνότερη αιτία χορήγησης αντιβιοτικών. Εκδηλώνεται με πόνο στο αφτί, πυρετό, βραδινό ξύπνημα με κλάμα, εκκρίσεις από το αφτί, μειωμένη ακοή, εμετούς, ανησυχία. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσει σε μείωση ή απώλεια της ακοής και ρήξη της τυμπανικής μεμβράνης. Η πνευμονιοκοκκική μέση ωτίτιδα μπορεί επίσης να οδηγήσει σε μηνιγγίτιδα.
Η πνευμονιοκοκκική πνευμονία. Είναι μια από τις πιο συχνά εμφανιζόμενες μορφές πνευμονίας και αποτελεί μια σοβαρή λοίμωξη των πνευμόνων. Η ασθένεια συνήθως παρατηρείται έπειτα από γρίπη ή άλλες ιώσεις που προσβάλλουν το αναπνευστικό σύστημα. Τα συχνότερα συμπτώματα είναι πυρετός, ρίγη, πόνος στο στήθος, βήχας με πτύελα και δυσκολία στην αναπνοή (που αναγκάζει τα σημεία μεταξύ των πλευρών του θώρακα να μπαίνουν προς τα μέσα όταν το παιδί εισπνέει).
Πως μεταδίδεται ο πνευμονιόκοκκος;
Ο πνευμονιόκοκκος «φωλιάζει» κυρίως στο ρινοφάρυγγα και μεταδίδεται από άτομο σε άτομο μέσω σταγονιδίων (βήχας κ.λπ.). Στην Ελλάδα, μελέτες σε παιδιά που πηγαίνουν σε παιδικό σταθμό έχουν δείξει ότι το 39-60% είναι φορείς του μικροβίου, ενώ φορείς είναι και το 34% των παιδιών ηλικίας κάτω των δύο ετών, που πηγαίνουν σε βρεφονηπιακό σταθμό.
Η θεραπεία
Η συνήθης θεραπεία είναι η χορήγηση αντιβιοτικού που είναι ικανό να «σκοτώσει» το μικρόβιο. Ωστόσο, η αντιμετώπιση των λοιμώξεων από πνευμονιόκοκκο με αντιβιοτικά γίνεται όλο και πιο δύσκολη, λόγω της ανάπτυξης αντίστασης από το μικρόβιο στα υπάρχοντα αντιβιοτικά. Έτσι, η καλύτερη αντιμετώπιση των λοιμώξεων αυτών σήμερα θεωρείται η πρόληψη μέσω του εμβολιασμού.
13δύναμο το νέο εμβόλιο
Ένα σημαντικό όπλο που προστέθηκε στη φαρέτρα της επιστήμης είναι το νέο 13δύναμο συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο (Prevenar13), το οποίο, αφού έλαβε έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχει ενταχθεί στο Ελληνικό Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών και αποζημιώνεται κατά 100% από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία. Σύμφωνα με τον κ. Κωνσταντόπουλο, ενώ το παλαιότερο εμβόλιο –το 7δύναμο– παρείχε προστασία ενάντια σε 7 έως 10 στελέχη του ιού, με το νέο εμβόλιο τα παιδιά προστατεύονται από 13 στελέχη του ιού.
Σε ποιες ηλικίες γίνεται
Το 13δύναμο ενδείκνυται για την προστασία βρεφών και νηπίων ηλικίας από 6 εβδομάδων έως 5 ετών. Κι όσο για τα παιδιά που έχουν ήδη ξεκινήσει εμβολιασμό με το 7δύναμο εμβόλιο;
«Και τα παιδιά αυτά μπορούν να συνεχίσουν με το 13δύναμο σε οποιοδήποτε στάδιο του εμβολιασμού», προσθέτει ο καθηγητής. «Τέλος, τα παιδιά που έχουν ήδη ολοκληρώσει το δοσολογικό σχήμα του 7δύναμου εμβολίου και είναι μέχρι 5 ετών συνιστάται να κάνουν μια επαναληπτική δόση με το 13δύναμο, προκειμένου να προστατευτούν και από τους 6 επιπλέον ορότυπους».
Με τη γλώσσα των αριθμών
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), περισσότερα από 1,5 εκατομμύριο παιδιά πεθαίνουν από πνευμονία κάθε χρόνο, ενώ κάθε 20 δευτερόλεπτα χάνεται εξαιτίας της νόσου ένα παιδάκι κάτω των 5 ετών. Αυτό σημαίνει ότι κάθε μέρα χάνονται 4.300 ζωές παιδιών.Από στοιχεία, επίσης, του Κέντρου Αναφοράς Μηνιγγίτιδας, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση των κρουσμάτων πνευμονιοκοκκικής μηνιγγίτιδας στη χώρα μας, ενώ το 40% των κρουσμάτων που παρατηρούνται σε παιδιά κάτω των 5 ετών διαπιστώνεται σε παιδιά ηλικίας κάτω του ενός έτους.
Kαλύτερη προστασία με μικρότερο κόστος
Ο συστηματικός εμβολιασμός με το νέο εμβόλιο, εκτός από οφέλη στη δημόσια υγεία με την ευρύτερη κάλυψη κατά του πνευμονιόκοκκου, μπορεί επίσης να συντελέσει και στη μείωση δαπανών στο σύστημα υγείας, συμβάλλοντας στη βελτίωση της δημοσιονομικής κατάστασης. Φαρμακοοικονομική μελέτη που ολοκληρώθηκε πρόσφατα από Έλληνες και ξένους επιστήμονες (και ανακοινώθηκε στο 6o Συνέδριο για τη Διοίκηση, τα Οικονομικά και τις Πολιτικές Υγείας) έδειξε ότι η χρήση του 13δύναμου συζευγμένου πνευμονιοκοκκικού εμβολίου μπορεί να μειώσει την πνευμονιοκοκκική νόσο κατά 80% και να εξοικονομήσει έως και 4,3 εκατομμύρια ευρώ ετησίως στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Να θυμάστε
Ο λόγος που σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, επιβάλλεται ο προληπτικός εμβολιασμός κατά του πνευμονιόκοκκου είναι η ανοσία που παρουσιάζει το συγκεκριμένο μικρόβιο σε ορισμένα αντιβιοτικά, και κυρίως στην πενικιλίνη. Αυτή είναι και η αιτία που η πνευμονία αποτελεί σήμερα την 5η αιτία θανάτου στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες.
Οι ηλικιωμένοι είναι η ηλικιακή ομάδα που εμφανίζει τους περισσότερους θανάτους από λοιμώξεις που προκαλεί ο πνευμονιόκοκκος. Εμβολιάζοντας, λοιπόν, το παιδί προστατεύονται έμμεσα οι παππούδες και οι γιαγιάδες του.
Tο παθητικό κάπνισμα έχει αποδειχτεί σημαντικός παράγοντας κινδύνου για λοιμώξεις από πνευμονιόκοκκο, οπότε η μείωση ή, ακόμα καλύτερα, η διακοπή του καπνίσματος θα βοηθήσει στην καταπολέμηση των λοιμώξεων αυτών.
Ο μητρικός θηλασμός προσφέρει σημαντική προστασία έναντι των λοιμώξεων γενικά και γι’ αυτό θα πρέπει να ενθαρρύνεται.
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζονται τα παιδιά που πηγαίνουν σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, αυτά που εμφανίζουν συχνές ωτίτιδες και εκείνα που έχουν διακόψει το θηλασμό (ηλικίας 2-11 μηνών). Επιπλέον, τα παιδιά με ιδιαίτερες ανοσολογικές διαταραχές, σύνδρομα, νοσήματα και τρόπους διαβίωσης έχουν μεγαλύτερη προδιάθεση για λοιμώξεις από πνευμονιόκοκκο (π.χ. παιδιά με δρεπανοκυτταρική αναιμία, με HIV λοίμωξη ή με ασπληνία κ.ά.).
ΡΙΤΑ ΒΕΛΩΝΗ
www.ethnos.gr
