Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλος έχει στα χέρια του ογκωδέστατη μελέτη ξένων ειδικών επιστημόνων με την οποία ζητούν άμεση λήψη μέτρων για τη συντήρηση και τη θωράκιση του οικοδομήματος.
Η στατικότητα του τρούλου και του καμπαναριού είναι ένα από τα βασικά σημεία που προκαλούν έντονη ανησυχία στους ξένους εμπειρογνώμονες, γι΄ αυτό και ο Πατριάρχης κάλεσε ειδικούς επιστήμονες από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο οι οποίοι το επόμενο χρονικό διάστημα θα τοποθετήσουν σεισμογράφους που θα καταγράφουν τις δονήσεις και τις καταπονήσεις που προκαλούνται στον ναό που ανήγειρε το 335 μ.Χ.η Αγία Ελένη,μητέρα του αυτοκράτορα και ισαποστόλου Μεγάλου Κωνσταντίνου.
«Φανταστείτε το μνημείο σαν έναν υπέργηρο ασθενή που τα ζωτικά του όργανα έχουν αρχίσει να φθίνουν από το γήρας. Ως γιατρός οφείλεις να τον κρατήσεις ζωντανό με μόνο "εφόδιο" τη δυνατή καρδιά του» επισημαίνει μιλώντας στο «Βήμα» ο αρχιτέκτονας κ. Θ. Μητρόπουλος, επικεφαλής της Τεχνικής Υπηρεσίας του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων.
«Το πρώτοπου οφείλεις να κάνεις είναι να εισαγάγεις τον ασθενή στον μαγνητικό τομογράφο. Να καταλάβεις από τι πάσχει. Να τον συνδέσεις με μηχανήματα και να αρχίσεις τη χορήγηση φαρμάκων. Αυτό σκοπεύουμε να κάνουμε και εμείς» προσθέτει.
Ο κ. Μητρόπουλος μπορεί να μην ανήκει στην Αγιοταφιτική Αδελφότητα, είναι όμως ένας ειδικός τον οποίο οι μοναχοί εμπιστεύονται απόλυτα. Και αυτό γιατί στα 26 χρόνια που υπηρετεί ως συντηρητής στον Ναό της Αναστάσεως έμαθε την κάθε του σπιθαμή.
Οταν περπατάει στο εσωτερικό του μνημείου παρατηρεί τις ρωγμές, καταγράφει όλες τις ορατές αλλοιώσεις, τις χαράξεις και τα σπασίματα και μελετά τα σαθρά σημεία και τις αναμείξεις των υλικών.
Προσπαθεί να προβλέψει τα ρήγματα που μπορεί να προκαλέσουν οι σεισμικές δονήσεις αλλά και τις καταπονήσεις του κτιρίου από τις κωδωνοκρουσίες.
«Ακριβώς όπως οι γιατροί, έτσι και εμείς το επόμενο διάστημα» δηλώνει «θα βάλουμε το κτίριο στον μαγνητικό τομογράφο. Δηλαδή, θα τον καλωδιώσουμετοποθετώντας σεισμογράφους και, αφού καταγράψουμε όλα τα προβλήματα που προκαλούν στα ζωτικά του όργανα ο χρόνος αλλά και οι δεκάδες σεισμικές δονήσεις που σημειώθηκαν στο διάβα των αιώνων, θα αρχίσουμε τη χορήγηση των φαρμάκων. Και ευτυχώς ο ασθενής μας έχει ένα ισχυρό πλεονέκτημα, την καρδιά του, που, όπως φαίνεται, είναι τα γερά θεμέλιά του.Θεμέλια τα οποία τοποθετήθηκαν με την ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού από την Αγία Ελένη».
Ο μεγάλος εχθρός των ελλήνων και των ξένων επιστημόνων είναι τα γνωστά ανά τους αιώνες ρήγματα που υπάρχουν στην περιοχή γύρω από τη Νεκρά Θάλασσα τα οποία προκαλούν κάθε εκατό χρόνια μεγάλης ισχύος σεισμικές δονήσεις και παρουσιάζουν δύο-τρεις φορές τον χρόνο μικρής εντάσεως δραστηριότητα.
Ο Εγκέλαδος έχει «χτυπήσει» πολλές φορές την περιοχή αφήνοντας στο πέρασμά του δεκάδες χιλιάδες θύματα και ολοσχερείς καταστροφές πόλεων. Οικοδομήματα και μνημεία έχουν διαλυθεί. Σπίτια έχουν καταστραφεί. Και όσοι κάτοικοι επιβίωσαν δημιούργησαν νέες πόλεις στην προσπάθεια να ξεφύγουν από μια μελλοντική σεισμική δράση.
Η πρώτη σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή καταγράφηκε πριν από τη Γέννηση του Χριστού και χαρακτηριστικές είναι οι σχετικές αναφορές του Προφήτη Ζαχαρία στην Παλαιά Διαθήκη, όπου μεταξύ άλλων λέει στους εβραίους: «Τότε εσείς θα τραπείτε σε φυγή μέσα στην κοιλάδα ανάμεσα στα δύο βουνά.Θα φεύγετε όπως έφευγαν οι πρόγονοί σας εξαιτίας του σεισμού την εποχή του Ουζζία, Βασιλιά του Ιούδα».
Από την ημέρα ανέγερσης του μνημείου δεκάδες σεισμικές δονήσεις έπληξαν την περιοχή, με σημαντικότερες αυτές του 12ου, του 14ου και του 15ου αιώνα. Τους τελευταίους χρόνους ο ναός αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα από τις δονήσεις που σημειώθηκαν τον 19ο αλλά και τον 20ό αιώνα.
Μάλιστα μετά τον σεισμό του 1927 επενέβη η Βρετανική τότε Αρμοστεία για να πραγματοποιηθούν αναστηλωτικές εργασίες στη λιθοδομή του μνημείου, στον τρούλο του καθολικού και στο κωδωνοστάσιο.
Οι προσπάθειες αναστήλωσης
Το μωσαϊκό που συνθέτει το στάτους του ναού προστατεύεται από τις διεθνείς συνθήκες των Παρισίων και του Βερολίνου και, παρά τις εντάσεις αλλά και τις μάχες που σημειώνονται κατά καιρούς μεταξύ των μοναχών, οι εκπρόσωποί τους στις τεχνικές υπηρεσίες δείχνουν να συνεργάζονται.
«Μεταξύ μας υπάρχει μια καλή συνεργασία. Η πλευρά των ρωμαιοκαθολικών έφερε ειδικούς επιστήμονες και εξέφρασαν τη δική τους γνώμη και άποψη. Εμείς ως Ελληνες επιλέξαμε και ζητήσαμε τη βοήθεια του ΕΜΠκαι αναμένουμε τα πορίσματα των ερευνητικών ομάδων» δηλώνει ο κ. Μητρόπουλος, ο οποίος σημειώνει ότι «οι τεχνικές υπηρεσίες των τριών πλευρών εργάζονται καθημερινά και ενισχύουν τον ναό για να αποφευχθεί ο κίνδυνος».
Τέσσερις πανεπιστημιακοί καθηγητές,με πρώτους την αντιπρύτανη του ΕΜΠ κυρίαΤώνια Μοροπούλουκαι τον κ.Κ.Σπυράκο,διευθυντή του Εργαστηρίου Αντισεισμικής Τεχνολογίας,και πέντε ειδικοί επιστήμονες βρέθηκαν στην Ιερουσαλήμ και πραγματοποίησαν τις πρώτες έρευνες προκειμένου να διαπιστώσουν την κατάσταση που επικρατεί στον ναό.
Το βασικό πρόβλημα,όπως επισημαίνεται από την κυρία Μοροπούλου,είναι«η έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού των διαφόρων επεμβάσεων προστασίας στο μνημείο και σε διαφορετικές περιόδους, η οποία έχει οδηγήσει σε ανισόρροπα δομικά υλικά και στοιχείατα οποία δημιουργούν σοβαρά προβλήματα ασυμβατότητας στη συμπεριφορά του μνημείου στον σεισμόαλλά και υπό την επίδραση των περιβαλλοντικών φορτίων στη διάρκεια του χρόνου».
Από την πλευρά του,ο κ.Σπυράκος δηλώνει στο «Βήμα» ότι«η πρόσφατη μελέτη ξένων ερευνητών δεν αποτυπώνει την κατάσταση των κτισμάτων σωστά, με αποτέλεσμα να καταλήγει σε συμπεράσματα για τη σεισμική αντοχή τους τα οποία πρέπει να αναθεωρηθούν». «Υπάρχει» προσθέτει«πολύ σοβαρό πρόβλημα όσον αφορά την ασφάλεια του ναού και των προσκυνητών σε σεισμό».
Ετσι μαζί με την κυρία Μοροπούλου ο κ. Σπυράκος προτείνει στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων την «τοποθέτηση κατάλληλων οργάνων τα οποία θα καταγράφουν και θα ειδοποιούν για επικίνδυνες βλάβες σε ευαίσθητα σημεία του μνημείου, όπως έχει ήδη γίνει σε άλλα μνημεία στη χώρα μας, όπως η Μονή Δαφνίου στην Αθήνα και η Μονή Οσίου Λουκά στη Βοιωτία, και την ολοκλήρωση των μελετών από τις οποίες θα προκύψουν οι απαραίτητες επεμβάσεις για την προστασία του μνημείου και των προσκυνητών».
«Η θωράκιση του Ναού της Αναστάσεως στον χώρο και στον χρόνο είναι μία από τις βασικές προτεραιότητες του Πατριάρχη» επισημαίνει στο «Βήμα» ο εκπρόσωπος Τύπου του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων κ. Γ. Βασιλείου.
«Οι διαδικασίες θωράκισης, στήριξης, αναστήλωσης και ανακαίνισης είναι επίπονες, σκληρέςκαι πολυδάπανες. O Πατριάρχης Ιεροσολύμων όμως είναι αποφασισμένος να προστατεύσει τα όσα ο Χριστός, οι Απόστολοι, η Αγία Ελένη, οι αυτοκράτορες και η Ιστορία κληροδότησαν στο Τάγμα των Σπουδαίων, στους Αγιοταφίτες μοναχούς, στους χριστιανούς και στην παγκόσμια κοινότητα, της οποίας ο ναός αποτελεί μοναδική κληρονομιά».
