Σὲ ἕξι μέρες ὁ Θεὸς κατασκεύασε καὶ διακόσμησε ὅλο τὸ αἰσθητὸ τοῦτο σύμπαν και ἔπλασε καὶ ζωοποίησε τὸ μόνο ζῶο μὲ αἴσθηση καὶ νοῦ, τὸν ἄνθρωπο. Κατὰ δε τὴν ἕβδομη μέρα, κατέπαυσε ἀπὸ ὅλα τὰ ἔργα Του, ὅπως μας δίδαξε τὸ Ἅγιο Πνεῦμα μὲ τὴ γλώσσα τοῦ Μωϋσῆ. Καὶ εὐλόγησε ὁ Θεὸς τὴν ἑβδόμη μέρα καὶ τὴν ἁγίασε».
Πῶς λοιπὸν εὐλόγησε καὶ ἁγίασε αὐτὴ τὴν ἡμέρα, στὴν ὁποία δὲν ἔπραξε τίποτα; Πῶς δὲν εὐλόγησε τὴν «μία», τὴν πρώτη, ποὺ εἶναι ὑπερεξαίρετη και κατὰ τὴν ὁποία παρήγαγε τὸ σύμπαν ἀπὸ τὸ μὴ ὅν; Πῶς δὲν εὐλόγησε κάποια ἄλλη ἑπόμενη μέρα, εἴτε αὐτὴ ποὺ στερέωσε τὸν οὐρανὸ, εἴτε αὐτὴ ποὺ συστάθηκε ἡ γῆ; Γιατί δὲν εὐλόγησε μᾶλλον τὴν ἕκτη, ποὺ ἀνέδειξε τὸν ἄνθρωπο γνωστικὸ ζῶο κατ’ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσή Του; Καὶ ὅμως εὐλόγησε τὴν ἕβδομη μέρα, ποὺ εἶναι μέρα ἀπραξίας.
Μερικοὶ ἐκθειάζουν τὸν ἀριθμὸ ἑπτὰ (Ἰώσηπος, Φίλων) γιατί λέγουν ὅτι εἶναι ἀγέννητος, ἀλλὰ καὶ παρθένος ἀφοῦ δὲν γεννᾶ. Ὅμως καὶ ἡ μονάδα εἶναι ἐντελῶς ἀγέννητη, ἀλλὰ καὶ γεννητικὴ κάθε ἀριθμοῦ. Μιλᾶνε γιὰ τὶς ἑπτὰ μέρες τῆς ἑβδομάδας, ἑπτὰ πλανῆτες, σ’ ἑπτὰ μέρες διχοτομεῖται ἡ σελήνη καὶ σὲ ἄλλες ἑπτὰ γίνεται πανσέληνος κ.ο.κ.
Κάθε ἀριθμὸ ἂν τὸν ἐξετάσουμε, θὰ βροῦμε κάτι καλὸ καὶ θαυμαστὰ ταιριαστό. Λόγου χάρη, ὁ ἀριθμὸς ἕξη εἶναι πρῶτος μεταξὺ τῶν τελείων, ἀφοῦ ἐξισώνεται πρὶν ἀπὸ τοὺς ἄλλους στὰ μέρη του καὶ γι’ αὐτὸ τὸ σύμπαν ὁλοκληρώθηκε σ’ αὐτόν.
Ὅμως ὁ Μωϋσῆς κατὰ κανένα τρόπο δὲν ἐμφάνισε τὸν Θεὸ ὡς ἐπαινέτη τοῦ ἀριθμοῦ. Λαμβάνοντας ἀφορμὴ ἀπὸ τὰ ἴδια τὰ λόγια τοῦ Μωϋσῆ, λέμε γιὰ ποιὸ λόγο εὐλόγησε τὴν ἑβδόμη μέρα. Λέγει ὅτι: «κατέπαυσε ὁ Θεὸς τὴν ἕβδομη ἡμέρα ἀπὸ ὅλα τὰ ἔργα του τὰ ὁποία ἄρχισε νὰ ἐκτελεῖ». Ἑπομένως ὑπάρχουν ἔργα τοῦ Θεοῦ ποὺ οὔτε ἄρχισε νὰ ἐκτελεῖ, οὔτε ἔπαυσε νὰ ἐκτελεῖ.
Εὐλόγησε λοιπὸν καὶ ἁγίασε τὴν ἕβδομη ἡμέρα, κατὰ τὴν ὁποία ἔπαυσε νὰ πράττει τὰ αἰσθητά, σὰν εἶδος ἐπανόδου στὸ ὕψος του θεοπρεπῶς, ποὺ βέβαια ποτὲ δὲν ἐγκατέλειψε, διδάσκοντας ἐμᾶς νὰ βρεθοῦμε κατὰ δύναμη σ’ ἐκείνη τὴ κατάπαυση ποὺ εἶναι ἡ κατὰ τὸ νοῦ μας θεωρία καὶ ἀνύψωση πρὸς τὸ Θεό. Αὐτὸ εἶναι τὸ ἕνα αἴτιο τῆς εὐλογίας τῆς ἕβδομης ἡμέρας καὶ παρήγγειλε ὁ Μωϋσῆς νὰ τηρεῖται ἀργία, ἀλλὰ μόνο ἀπὸ τὰ ἔργα ποὺ βοηθοῦν τὸ σῶμα, ἐνῶ γιὰ τὴ ψυχὴ παρήγγειλε ἐνέργεια.
Ἄλλο αἴτιο εἶναι ἡ πρόβλεψη τοῦ δημιουργοῦ τῆς ἐκτροπῆς τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τὸ χειρότερο μέχρι καταστροφῆς καὶ φυλακῆς στὸν Ἅδη, τὴν ἀχρήστευση ὅλου τοῦ κόσμου, ἀλλὰ καὶ τὸ μελλοντικὸ ἀνακαινισμὸ τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτὴ ἡ ἀνακαίνιση ἐνεργήθηκε μὲ τὴν ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ, τὴν κατάβαση στὸν Ἅδη τοῦ Χριστοῦ διὰ τοῦ θανάτου καὶ τὴν ἀνάκληση τῶν ψυχῶν ἀπὸ αὐτὸν τὸ Σάββατο.
Τελείωση τῆς ἑβδόμης μέρας εἶναι ἡ ὄγδοη ἡμέρα, ἡ Κυριακὴ κατὰ τὴν ὁποία ἔγινε ἡ ἀνάσταση τοῦ Κυρίου. Δὲν εἶναι μόνο ὄγδοη ἡμέρα, ἀλλὰ καὶ ἡ πρώτη τῶν ἔπειτα ἀπὸ αὐτή, γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Μωϋσῆς τὴν ὀνόμασε ὄχι «πρώτη», ἀλλὰ «μία» ὡς ἀνώτερη ἀπὸ τὶς ἄλλες καὶ ὡς προοίμιο τῆς μιᾶς καὶ ἀνέσπερης ἡμέρας τοῦ μέλλοντος αἰῶνος.
Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Κύριος ἐμφανίσθηκε στοὺς μαθητές του τὴν Κυριακή, τὴν ἡμέρα τῆς ἀναστάσεώς του, ἐνῶ ἀπουσίαζε ὁ Θωμᾶς.
Καὶ πάλι στὴν ὄγδοη ἡμέρα, δηλαδὴ τὴν Κυριακή (ποὺ τιμᾶμε σήμερα), στὸ ἴδιο σπίτι, μὲ κλειστὲς τὶς πόρτες, ἐμφανίζεται στὸ διστακτικὸ Θωμᾶ γιὰ νὰ τὸν ὁδηγήσει στὴ πίστη.
Ἀπὸ τότε, διαρκῶς ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ἐπιτελεῖ τὶς συνάξεις, κυρίως τὶς Κυριακές. Καὶ γι’ αὐτὸ δὲν πρέπει ν’ ἀπουσιάζουμε ἀπὸ τὶς ἱερὲς καὶ θεοπαράδοτες συνάξεις, ώστε να μήν ἐγκαταλειφθοῦμε δίκαια ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ πάθουμε κάτι παρόμοιο μὲ τὸν Θωμᾶ, ποὺ δὲν ἦλθε στὴν ὥρα του. Ὁ Θωμᾶς ὅταν ἦταν ἀπῶν ἀπὸ τὴ σύναξη, ἔγινε ἄπιστος, ὅταν δὲ ἐπανῆλθε μὲ τοὺς πιστεύοντας, τότε δὲν ἀστόχησε στὴ πίστη του. Ἑπισκεπτόμενοι συχνὰ τὴν Ἐκκλησία τὶς Κυριακὲς, σχολάζοντας ἀπὸ τὰ ἐπίγεια ἔργα μας, λαμβάνουμε τὴν εἰρήνη καὶ αὐξάνουμε τὴν πίστη μας.
Πῶς λοιπὸν εὐλόγησε καὶ ἁγίασε αὐτὴ τὴν ἡμέρα, στὴν ὁποία δὲν ἔπραξε τίποτα; Πῶς δὲν εὐλόγησε τὴν «μία», τὴν πρώτη, ποὺ εἶναι ὑπερεξαίρετη και κατὰ τὴν ὁποία παρήγαγε τὸ σύμπαν ἀπὸ τὸ μὴ ὅν; Πῶς δὲν εὐλόγησε κάποια ἄλλη ἑπόμενη μέρα, εἴτε αὐτὴ ποὺ στερέωσε τὸν οὐρανὸ, εἴτε αὐτὴ ποὺ συστάθηκε ἡ γῆ; Γιατί δὲν εὐλόγησε μᾶλλον τὴν ἕκτη, ποὺ ἀνέδειξε τὸν ἄνθρωπο γνωστικὸ ζῶο κατ’ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσή Του; Καὶ ὅμως εὐλόγησε τὴν ἕβδομη μέρα, ποὺ εἶναι μέρα ἀπραξίας.
Μερικοὶ ἐκθειάζουν τὸν ἀριθμὸ ἑπτὰ (Ἰώσηπος, Φίλων) γιατί λέγουν ὅτι εἶναι ἀγέννητος, ἀλλὰ καὶ παρθένος ἀφοῦ δὲν γεννᾶ. Ὅμως καὶ ἡ μονάδα εἶναι ἐντελῶς ἀγέννητη, ἀλλὰ καὶ γεννητικὴ κάθε ἀριθμοῦ. Μιλᾶνε γιὰ τὶς ἑπτὰ μέρες τῆς ἑβδομάδας, ἑπτὰ πλανῆτες, σ’ ἑπτὰ μέρες διχοτομεῖται ἡ σελήνη καὶ σὲ ἄλλες ἑπτὰ γίνεται πανσέληνος κ.ο.κ.
Κάθε ἀριθμὸ ἂν τὸν ἐξετάσουμε, θὰ βροῦμε κάτι καλὸ καὶ θαυμαστὰ ταιριαστό. Λόγου χάρη, ὁ ἀριθμὸς ἕξη εἶναι πρῶτος μεταξὺ τῶν τελείων, ἀφοῦ ἐξισώνεται πρὶν ἀπὸ τοὺς ἄλλους στὰ μέρη του καὶ γι’ αὐτὸ τὸ σύμπαν ὁλοκληρώθηκε σ’ αὐτόν.
Ὅμως ὁ Μωϋσῆς κατὰ κανένα τρόπο δὲν ἐμφάνισε τὸν Θεὸ ὡς ἐπαινέτη τοῦ ἀριθμοῦ. Λαμβάνοντας ἀφορμὴ ἀπὸ τὰ ἴδια τὰ λόγια τοῦ Μωϋσῆ, λέμε γιὰ ποιὸ λόγο εὐλόγησε τὴν ἑβδόμη μέρα. Λέγει ὅτι: «κατέπαυσε ὁ Θεὸς τὴν ἕβδομη ἡμέρα ἀπὸ ὅλα τὰ ἔργα του τὰ ὁποία ἄρχισε νὰ ἐκτελεῖ». Ἑπομένως ὑπάρχουν ἔργα τοῦ Θεοῦ ποὺ οὔτε ἄρχισε νὰ ἐκτελεῖ, οὔτε ἔπαυσε νὰ ἐκτελεῖ.
Εὐλόγησε λοιπὸν καὶ ἁγίασε τὴν ἕβδομη ἡμέρα, κατὰ τὴν ὁποία ἔπαυσε νὰ πράττει τὰ αἰσθητά, σὰν εἶδος ἐπανόδου στὸ ὕψος του θεοπρεπῶς, ποὺ βέβαια ποτὲ δὲν ἐγκατέλειψε, διδάσκοντας ἐμᾶς νὰ βρεθοῦμε κατὰ δύναμη σ’ ἐκείνη τὴ κατάπαυση ποὺ εἶναι ἡ κατὰ τὸ νοῦ μας θεωρία καὶ ἀνύψωση πρὸς τὸ Θεό. Αὐτὸ εἶναι τὸ ἕνα αἴτιο τῆς εὐλογίας τῆς ἕβδομης ἡμέρας καὶ παρήγγειλε ὁ Μωϋσῆς νὰ τηρεῖται ἀργία, ἀλλὰ μόνο ἀπὸ τὰ ἔργα ποὺ βοηθοῦν τὸ σῶμα, ἐνῶ γιὰ τὴ ψυχὴ παρήγγειλε ἐνέργεια.
Ἄλλο αἴτιο εἶναι ἡ πρόβλεψη τοῦ δημιουργοῦ τῆς ἐκτροπῆς τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τὸ χειρότερο μέχρι καταστροφῆς καὶ φυλακῆς στὸν Ἅδη, τὴν ἀχρήστευση ὅλου τοῦ κόσμου, ἀλλὰ καὶ τὸ μελλοντικὸ ἀνακαινισμὸ τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτὴ ἡ ἀνακαίνιση ἐνεργήθηκε μὲ τὴν ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ, τὴν κατάβαση στὸν Ἅδη τοῦ Χριστοῦ διὰ τοῦ θανάτου καὶ τὴν ἀνάκληση τῶν ψυχῶν ἀπὸ αὐτὸν τὸ Σάββατο.
Τελείωση τῆς ἑβδόμης μέρας εἶναι ἡ ὄγδοη ἡμέρα, ἡ Κυριακὴ κατὰ τὴν ὁποία ἔγινε ἡ ἀνάσταση τοῦ Κυρίου. Δὲν εἶναι μόνο ὄγδοη ἡμέρα, ἀλλὰ καὶ ἡ πρώτη τῶν ἔπειτα ἀπὸ αὐτή, γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Μωϋσῆς τὴν ὀνόμασε ὄχι «πρώτη», ἀλλὰ «μία» ὡς ἀνώτερη ἀπὸ τὶς ἄλλες καὶ ὡς προοίμιο τῆς μιᾶς καὶ ἀνέσπερης ἡμέρας τοῦ μέλλοντος αἰῶνος.
Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Κύριος ἐμφανίσθηκε στοὺς μαθητές του τὴν Κυριακή, τὴν ἡμέρα τῆς ἀναστάσεώς του, ἐνῶ ἀπουσίαζε ὁ Θωμᾶς.
Καὶ πάλι στὴν ὄγδοη ἡμέρα, δηλαδὴ τὴν Κυριακή (ποὺ τιμᾶμε σήμερα), στὸ ἴδιο σπίτι, μὲ κλειστὲς τὶς πόρτες, ἐμφανίζεται στὸ διστακτικὸ Θωμᾶ γιὰ νὰ τὸν ὁδηγήσει στὴ πίστη.
Ἀπὸ τότε, διαρκῶς ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ἐπιτελεῖ τὶς συνάξεις, κυρίως τὶς Κυριακές. Καὶ γι’ αὐτὸ δὲν πρέπει ν’ ἀπουσιάζουμε ἀπὸ τὶς ἱερὲς καὶ θεοπαράδοτες συνάξεις, ώστε να μήν ἐγκαταλειφθοῦμε δίκαια ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ πάθουμε κάτι παρόμοιο μὲ τὸν Θωμᾶ, ποὺ δὲν ἦλθε στὴν ὥρα του. Ὁ Θωμᾶς ὅταν ἦταν ἀπῶν ἀπὸ τὴ σύναξη, ἔγινε ἄπιστος, ὅταν δὲ ἐπανῆλθε μὲ τοὺς πιστεύοντας, τότε δὲν ἀστόχησε στὴ πίστη του. Ἑπισκεπτόμενοι συχνὰ τὴν Ἐκκλησία τὶς Κυριακὲς, σχολάζοντας ἀπὸ τὰ ἐπίγεια ἔργα μας, λαμβάνουμε τὴν εἰρήνη καὶ αὐξάνουμε τὴν πίστη μας.
«
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος βαρύς.Σφραγισμένου τοῦ μνήματος, ἡ ζωὴ ἐκ τάφου ἀνέτειλας Χριστὲ ὁ Θεός· καὶ τῶν θυρῶν κεκλεισμένων, τοῖς Μαθηταῖς ἐπέστης ἡ πάντων Ἀνάστασις, Πνεῦμα εὐθὲς δι’ αὐτῶν ἐγκαινίζων ἡμῖν, κατὰ τὸ μέγα σου ἔλεος.
Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ’.
Τῇ φιλοπράγμονι δεξιᾷ, τὴν ζωοπάροχόν σου πλευράν, ἡ Θωμᾶς ἐξηρεύνησε Χριστὲ ὁ Θεός· συγκεκλεισμένων γὰρ τῶν θυρῶν ὡς εἰσῆλθες, σὺν τοῖς λοιποῖς Ἀποστόλοις ἐβόα σοι· Κύριος ὑπάρχεις καὶ Θεός μου.
Τῇ φιλοπράγμονι δεξιᾷ, τὴν ζωοπάροχόν σου πλευράν, ἡ Θωμᾶς ἐξηρεύνησε Χριστὲ ὁ Θεός· συγκεκλεισμένων γὰρ τῶν θυρῶν ὡς εἰσῆλθες, σὺν τοῖς λοιποῖς Ἀποστόλοις ἐβόα σοι· Κύριος ὑπάρχεις καὶ Θεός μου.
Μεγαλυνάριον.
Θυρῶν κεκλεισμένων τοῖς Μαθηταῖς, ὑπέστης Σωτήρ μου, τὴν εἰρήνην σου δοὺς αὐτοῖς· ὅθεν ὁ Θωμᾶς σε, δακτύλῳ ψηλαφήσας, ἐβόα· Σὺ Θεός μου, πέλεις καὶ Κύριος.
Θυρῶν κεκλεισμένων τοῖς Μαθηταῖς, ὑπέστης Σωτήρ μου, τὴν εἰρήνην σου δοὺς αὐτοῖς· ὅθεν ὁ Θωμᾶς σε, δακτύλῳ ψηλαφήσας, ἐβόα· Σὺ Θεός μου, πέλεις καὶ Κύριος.
