Του Γιώργου
Ν. Παπαθανασόπουλου
Εκδήλωση στο Λεωνίδιο για τα 70 χρόνια από τη
θυσία του ποιητή.
28 Αυγούστου 2011
« Ο τόπος εδώ είναι της
θάλασσας αδελφός Καμωμένος από χαλίκια....» «Το φεγγάρι ψαύει τη ράχη των
βουνών...»
Ο
ποιητής και διανοούμενος Γιώργος Σαραντάρης δεν φαίνεται από πουθενά
ότι είχε
επισκεφθεί το Λεωνίδιο, όμως οι στίχοι αυτοί μας επιτρέπουν να υποθέσουμε ότι,
με τις διηγήσεις που είχε ακούσει από τους συγγενείς του, είχε φανταστεί με
ακρίβεια την ιδιαίτερη πατρίδα των προγόνων του. Με την εκδήλωση μας σήμερα αποτίουμε φόρο τιμής στον
Γιώργο Σαραντάρη, Τσάκωνα ποιητή και διανοούμενο, με την ευκαιρία της
συμπλήρωσης 70 χρόνων από τη θυσία του στον ελληνο - ιταλικό πόλεμο. Ο
Σαραντάρης είχε ένα τεράστιο ποιητικό ταλέντο και μια ιδιοφυή φιλοσοφική σκέψη.
Έζησε μόλις 33 χρόνια, αλλά έβαλε τη δική του σφραγίδα στη σημαντική εποχή για
τα νεοελληνικά γράμματα της δεκαετίας του 1930, .
Από
την πλευρά μου σας ομολογώ ότι έχω αγαπήσει πολύ τον Γιώργο Σαραντάρη ως
άνθρωπο, ως ποιητή και ως διανοούμενο. Τον αγάπησα μέσα από τις πολύωρες
συζητήσεις που είχα με τον παρόντα
στην εκδήλωση μας πρώτο του εξάδελφο Παναγιώτη Σαραντάρη, αρχιτέκτονα. Με τις σημειώσεις, την αλληλογραφία, και
τις σκέψεις του Γιώργου, που μου έδωσε να διαβάσω και που είναι ανέκδοτες ακόμη, ως την έκδοση του
βιβλίου που ετοιμάζω, βρέθηκα σε ένα απερίγραπτο πνευματικό πλούτο και γοητεύθηκα από το βάθος και τη
γενναιότητα της σκέψης του, την τεραστίων δυνατοτήτων κριτική του ικανότητα,
την ιδιοφυία του στη φιλοσοφία και το σπάνιο ταλέντο του στην ποίηση. Ήταν τόσο
χειμαρρώδης η εκ μέρους του Γιώργου Σαραντάρη ποιητική έμπνευση και η γέννηση φιλοσοφικών
και άλλων σκέψεων, που, για μην του διαφύγουν, τις έγραφε όπου έβρισκε, από τα περιθώρια των εφημερίδων έως το
πίσω μέρος κουτιών τσιγάρων, προγραμμάτων συναυλιών και προσκλήσεων για
διαλέξεις...
Αυτό που διαπίστωσα επίσης είναι πως ο
Γιώργος Σαραντάρης στα 33 χρόνια της ζωής του μελέτησε ακατάπαυστα φιλοσόφους,
ποιητές και άλλους λογοτέχνες και, με την χαρισματική αντίληψη που διέθετε,
διείσδυσε στη σκέψη τους, κατανόησε την ουσία τους, έκρινε το περιεχόμενο τους
και δημιούργησε πληθώρα δικών του πρωτότυπων ιδεών, και σκέψεων και ένα προσωπικό
ύφος στην ποίηση του με μια εξαιρετική ποιότητα και λεπτότητα συναισθημάτων.
Το
καταστάλαγμα των μελετών του και του προσωπικού του πνευματικού αγώνα είναι το
ίδιο με αυτό που διέπει το έργο
του Ντοστογιέφσκι, τον οποίο ο Σαραντάρης υπεραγαπούσε και θαύμαζε τη σκέψη
του. Ο Σαραντάρης έχει παρόμοια βαθύτητα σκέψης με τον μεγάλο Ρώσο συγγραφέα,
αλλά έφτασε στο ίδιο καταστάλαγμα από άλλο πνευματικό δρόμο και έχοντας τελείως διαφορετική πορεία
ζωής. Ποιο το καταστάλαγμα των Ντοστογιέφσκι και Σαραντάρη; Πως " όποιος παραδέχεται την αλήθεια του Χριστού
δεν μπορεί να παραδεχθεί άλλη αλήθεια" και πως η ανθρώπινη ύπαρξη
είναι συνυφασμένη με την Πίστη σ' Αυτόν. Ο χριστιανικός υπαρξιακός στοχασμός του Σαραντάρη ενοχλεί το ηδονιστικό πνευματικό
κατεστημένο στη χώρα μας, γι’ αυτό και τον αγνοεί και οι περισσότεροι μελετητές του ασχολούνται μόνο με την
ποίηση του. Ο Σαραντάρης δεν ήταν επίσης αποδεκτός από τους στενόκαρδους
χριστιανούς, που δεν μπορούσαν να αποδεχθούν μιαν προσέγγιση του Θεανθρώπου,
διαφορετική από τη δική τους…
Όταν
έγραψα τις γραμμές αυτές και τις διάβασε η 35χρονη θυγατέρα μου Σοφία,
δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, μου είπε πως οι άνθρωποι της ηλικίας της και οι πιο
νέοι θέτουν το ερώτημα, το οποίο
θέλει απάντηση, γιατί να στραφούν προς ανθρώπους ως ο Σαραντάρης, γιατί να διαβάσουν τη σκέψη ενός διανοούμενου
παλαιότερης εποχής, που δεν είναι
κάτι το εύκολο και «εύπεπτο». Η ίδια
έδωσε την απάντηση, πως πρέπει να
τον διαβάσουν και να μάθουν για τη ζωή και τη σκέψη του, γιατί «έτσι θα αποκτήσουν ένα ακόμη πρότυπο και θα
θελήσουν να του μοιάσουν και γιατί έτσι θα μπορέσουν να σταθούν στη σημερινή
και σε κάθε κοινωνία θωρακισμένοι και δυνατοί, με αξίες σταθερές και
πολυτιμότατες, ώστε να αντιμετωπίσουν κάθε πρόβλημα που τους προκύπτει – γιατί
κάθε κρίση της κοινωνίας ξεκινά ως κρίση αξιών». Ασφαλώς συμφώνησα μαζί της
και πρόσθεσα ότι ο κάθε νέος σήμερα βρίσκεται μπρος σε ένα ωκεανό πληροφοριών
που μπορεί να μετατραπεί σε πνευματικό τσουνάμι και να κατακλύσει τον εγκέφαλο
του. Αυτό σημαίνει ότι ζει σε πλήρη εξωστρέφεια και με έλλειψη στέρεης
πνευματικής τροφής.
Όσον αφορά στα διαβάσματα τους οι νέοι
τα περιορίζουν στα κόμικς, ή στα ευκολοδιάβαστα μυθιστορήματα, που ουσιαστικά
«σκοτώνουν» το χρόνο τους και ξεφεύγουν από τη δύσκολη καθημερινότητα τους. Το βιβλίο είναι ένας φίλος, ένας
σύντροφος, που εμείς τον επιλέγουμε. Η λαϊκή σοφία μας άφησε ως απόσταγμα της
το «δείξε μου το φίλο σου να σου πω ποιός είσαι», και τα διαβάσματα μας είναι
ανάλογα με τον ψυχικό μας κόσμο και του πώς θέλουμε να διαχειριστούμε το χρόνο
μας. Το βέβαιο είναι πως χωρίς τα βιβλία
που συμβάλλουν στο «ένδον σκάπτε» του Αποστόλου Παύλου κινδυνεύουμε να
μετατραπούμε σε ανθρώπους χωρίς
ταυτότητα, χωρίς ιδιοπροσωπία και να μοιάζουμε με φυτά χωρίς ρίζες και με όστρακα
χωρίς περιεχόμενο.
Ο
Σαραντάρης θα μείνει στην ιστορία των γραμμάτων μας, γιατί, επαναλαμβάνω,
πρωτοτύπησε στη φιλοσοφία και άνοιξε νέους δρόμους στην ποίηση. Εμείς, σε
πείσμα του υλιστικού ιδεολογικού εποικοδομήματος της χώρας μας, θα προβάλουμε
τη σκέψη του, ως τείχος προστασίας έναντι της κοινωνικής, ηθικής και εθνικής
μας αλλοτρίωσης.-
