Σήμερα αγαπητοί μου χριστιανοί, η αγία μας Εκκλησία εορτάζει την μνήμη του αγίου Ιγνατίου του θεοφόρου, επισκόπου Αντιοχείας. Λέγεται «θεοφόρος» ο Επίσκοπος αυτός, επειδή, κατά την παράδοση, αυτό ήταν το παιδί εκείνο που διαβάζουμε στα Ευαγγέλια ότι το πήρε ο Χριστός και το έστησε
στο μέσον των μαθητών του και είπε: «Εάν δεν στραφείτε να γίνετε σαν τα παιδιά, δεν θα εισέλθετε στην Βασιλεία των Ουρανών» (Ματθ. 18,1-3).
Επειδή λοιπόν τον άγιο τον έφερε ο Χριστός στα χέρια Του από παιδί, γι᾽ αυτό και λέγεται θεοφόρος. Για τον βίο του δεν ξέρουμε πολλά. Ξέρουμε όμως ότι έδωσε δυνατή μαρτυρία για την πίστη του Χριστού στον αυτοκράτορα Τραϊανό. Και γι᾽ αυτή του την μαρτυρία οδηγήθηκε δεμένος από φρουρά στρατιωτών από την Αντιόχεια μέχρι την Ρώμη, για να φαγωθεί από τα θηρία. Στην πορεία του από την Αντιόχεια μέχρι την Ρώμη έγραψε επτά επιστολές, περίφημες επιστολές, πού έχουν πολύ ωραία θεολογική διδασκαλία. Αυτή την διδασκαλία του αγίου Ιγνατίου του θεοφόρου θέλω, αγαπητοί μου, με λίγα λόγια να σας πω στο σημερινό μου κήρυγμα.
2. Στα χρόνια του αγίου Ιγνατίου υπήρχε μία μεγάλη αίρεση, η αίρεση των Δοκητών. Αυτοί έλεγαν ότι δεν σαρκώθηκε πραγματικά ο Χριστός, ότι δεν έλαβε πραγματικό ανθρώπινο σώμα, αλλά φανταστικό. Και ο άγιος Ιγνάτιος, αν και ήταν πολύ γλυκός και εκφραζόταν πολύ ταπεινά, όμως για τους αιρετικούς αυτούς εκφράζεται με πολύ καυτές εκφράσεις. Τούς λέει «λύκους με σχήμα προβάτου», τους λέει «κακά βότανα», «σπέρμα του πονηρού» και «ανθρωπόμορφα θηρία». Πραγματικά τέτοιοι ήταν οι Δοκήτες και τέτοιοι είναι οι αιρετικοί όλων των αιώνων, μεταξύ των οποίων και οι Παπικοί. Και εναντίον των αιρετικών πρέπει να εκφραζόμαστε δυναμικά, όπως τέτοιο παράδειγμα μας δίνει ο άγιος Ιγνάτιος και όλοι ο άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας. Πολύ να προσέχουμε από τους αιρετικούς, μας λέγει ο άγιος Ιγνάτιος, γιατί μιλάνε με δόλιο τρόπο. Το πικρό δηλητήριό τους, λέει, το κερνάνε με μέλι και έτσι παραπλανώνται οι αμαθείς και παρασύρονται στην πλάνη (βλ. Τραλ. 6). Κατά την πίστη της Εκκλησίας μας, αντίθετα με αυτό που έλεγαν οι αιρετικοί Δοκήτες, ο Ιησούς Χριστός, ο Υιός του Θεού έγινε πραγματικά άνθρωπος σαρκωθείς στην αγιασμένη Κοιλία της Παναγίας Θεοτόκου. Γι᾽ αυτό και ο άγιος Ιγνάτιος στις επιστολές του (βλ. Εφεσ. 7,2) ονομάζει τον Ιησού Χριστό και «εκ Θεού» και «εκ Μαρίας» γεννηθέντα. Τον ονομάζει και «απαθή» και «παθητό». «Απαθής», γιατί ήταν Θεός και «παθητός»,γιατί ήταν άνθρωπος.
3. Αφού ο Ιησούς Χριστός είναι πραγματικά Θεός και πραγματικά άνθρωπος, με μία λέξη Θεάνθρωπος, αυτό που κοινωνάμε στην Θεία Λειτουργία είναι πραγματικά «η Σάρκα του Χριστού που έπαθε» (Σμυρν. 7,1), είναι αυτό το Ίδιο Αίμα του Χριστού πού χύθηκε στον Γολγοθά την Μεγάλη Παρασκευή. Για την Θεία Κοινωνία λέγει πολύ ωραίες εκφράσεις ο άγιος Ιγνάτιος, αδελφοί. Λέει ότι είναι «φάρμακο αθανασίας», «αντίδοτο του μη αποθανείν». Αυτό σημαίνει ότι για τις αμαρτίες που κάνουμε και οι οποίες μας φέρνουν τον θάνατο της ψυχής μας, για «αντίδοτο» να μην πεθάνουμε, πρέπει να κοινωνάμε στην Θεία Λειτουργία το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Γι᾽ αυτό και ο Ιερέας, όταν κοινωνάει τον πιστό, του λέγει: «Εις ζωήν αιώνιον και αθάνατον». Γι᾽ αυτούς που κοινωνάνε με καθαρή την καρδιά, λέει ο άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος ότι γίνονται «θεοφόροι», «χριστοφόροι», «ναοφόροι» καί «αγιοφόροι» (Εφεσ. 9,2)!
4. Ο άγιος Ιγνάτιος είναι ο πρώτος που ονόμασε την Εκκλησία μας «Καθολική» (Σμυρν. 8,2), την δε ονομασία αυτή ακούμε στο Πιστεύω μας, όταν λέμε «Εις Μιαν, Αγίαν, Καθολικήν και Αποστολικήν Εκκλησίαν». Ώστε λοιπόν δεν είναι Καθολικοί ο Παπικοί, όπως θέλουν να λέγονται, επειδή έχουν κοσμικές επιδιώξεις να εξαπλωθούν παντού, αλλά εμείς, οι Ορθόδοξοι, είμαστε τα πραγματικά μέλη της πραγματικής Καθολικής Εκκλησίας. –Αλλά τι είναι Εκκλησία, αδελφοί μου; Για την Εκκλησία ο άγιος Ιγνάτιος λέγει ότι είναι «το θυσιαστήριο» (Εφεσ. 5,10. Τραλ. 7,2), δηλαδή η Αγία Τράπεζα, δηλαδή η Θεία Λειτουργία, που γίνεται επάνω στην Αγία Τράπεζα. Ώστε λοιπόν στην Θεία Λειτουργία λαμβάνουμε την ουσιαστική έννοια του τί είναι Εκκλησία. Και λέγω τώρα: Αφού με τούς Παπικούς δεν μπορούμε να τελέσουμε μαζί την Θεία Λειτουργία, δεν συνιστούν αυτοί οι Παπικοί Εκκλησία. Εκκλησία είμαστε μόνο εμείς οι Ορθόδοξοι, γι᾽ αυτό και λέμε «Εις ΜΙΑΝ, αγίαν, καθολικήν και αποστολικήν Εκκλησίαν». Ο όρος όμως και η προϋπόθεση, κατά τον άγιο Ιγνάτιο, ότι ανήκει κάποιος στην Εκκλησία, είναι η ενότητά του με τον Επίσκοπο της τοπικής Εκκλησίας, στην οποία ανήκει αυτός (Σμυρν. 8,1. 9,1. Φιλαδ. 3,2).
5. Τέλος, ο άγιος Ιγνάτιος δίνει μια ωραία ερμηνεία για την μνηστεία της Παρθένου Παναγίας με τον Ιωσήφ, που θέλω να σας την πω, αγαπητοί μου. Γιατί εμνηστεύθη τον Ιωσήφ η Παναγία μας, αφού ως σκοπό είχε την παρθενία; Αυτό, λέγει ο άγιος Ιγνάτιος, έγινε κατά το σοφό σχέδιο του Θεού, για να απατηθεί ο Διάβολος. Γιατί ο Διάβολος άκουσε την προφητεία του Ησαΐου, ότι ο Μεσσίας θα γεννηθεί από παρθένο (βλ. Ησ. 7,14). Δεν είχε όμως συμφέρον ο τρισκατάρατος Διάβολος να γεννηθεί ο Μεσσίας, επειδή θα του κατέλυε τα έργα του (βλ. Α´ Ιωάν. 3,8). Γι᾽ αυτό και βάλθηκε, όπως το λέμε, να μολύνονται οι γυναίκες ή να υπανδρεύονται, ώστε να μην υπάρχει παρθένα γυναίκα να γεννήσει τον Μεσσία. Έτσι, όταν εμνηστεύθη η Παρθένος Μαρία τον Ιωσήφ, ο Διάβολος ενόμισε ότι ούτε και Αυτή θα είναι η Μητέρα του Μεσσίου, αφού εμνηστεύθη. Την έπαθε ο «μπατίστας»! Όπως αυτός απάτησε τους Πρωτοπλάστους και τους παρέσυρε να φάνε τον απηγορευμένο καρπό, έτσι απατήθηκε και ο ίδιος τώρα! Και την ίδια απάτη την έπαθε και στον θάνατο του Χριστού. Ο άγιος Ιγνάτιος μιλάει για τρία «μυστήρια κραυγής», την παρθενία της Παναγίας, τον τοκετό Της και τον θάνατο του Χριστού, τα οποία «εν ησυχία Θεού επράχθη» (βλ. Εφεσ. 19,1)!
Με πολλές ευχές,
† Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας
