Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δημητριάδος κ.Ιγνάτιος χαρακτήρισε το έργο αυτό «έργο καρδιάς» και τόνισε ότι πλέον «μπορούμε να ελπίζουμε στο έλεος του Θεού
που θα μάς κρίνει και από το έργο μας στις φυλακές. Γιατί Εκείνος ζήτησε να Τον συναντήσουμε στο πρόσωπο και του φυλακισμένου. Έχουμε την παρρησία να πούμε, χάρη σ' αυτό το έργο, ναι, Κύριε, Σε συναντήσαμε και στις φυλακές»
Ακολουθούν τα πορίσματα και οι προτάσεις που προέκυψαν από το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ποιμαντικής Διακονίας των φυλακών
Είναι μεγάλη παρηγορία όχι μόνον για το χώρο των φυλακών, αλλά και για όλη την ελληνική κοινωνία η δράση των Μη Κυβερνητικών Εκκλησιαστικών Οργανώσεων ποιμαντικής διακονίας των κρατουμένων «Οσία Ξένη», «Ονήσιμος», «Εσταυρωμένος».
«Η Οσία Ξένη» δραστηριοποιείται εντός και εκτός του Ελλαδικού χώρου, έχει αποφυλακίσει 14.000 κρατουμένους αντί του ποσού των 4.000.000 ευρώ, που προέρχονται από 80 διαφορετικές χώρες.
Ο «Ονήσιμος» δραστηριοποιείται εντός του Ελλαδικού χώρου από το 1982, με σκοπό την ηθική και υλική συμπαράσταση των κρατουμένων και οικογενειών τους, την αποφυλάκιση απόρων. Επιδεικνύει μεγάλη μέριμνα στην επανένταξη, όπου, όμως, βρίσκει μεγάλα εμπόδια.
Ο «Εσταυρωμένος» έχει δεκαπεντάχρονη πορεία στην ποιμαντική των Φυλακών, στα πλαίσια της τοπικής μας Εκκλησίας. Παρά τους αρχικούς φόβους, την καχυποψία των κρατουμένων και τις ενστάσεις των συμπολιτών μας, η ομάδα επανδρώθηκε από πρόθυμους συνεργάτες και αναπτύσσει σήμερα αξιοζήλευτη δράση -- εκτός των κρατουμένων και των αποφυλακισθέντων -- και σε πολλές άλλες κατηγορίες ανήμπορων συνανθρώπων μας (φυγόποινοι, λαθρομετανάστες, κακοποιημένες γυναίκες, άστεγοι )
Η Εκκλησία της Κύπρου είναι κοντά στους φυλακισμένους από τα πρώτα χρόνια της ανέγερσης των φυλακών, το 1894. Υποδειγματική ήταν και η στάση της στον Απελευθερωτικό Αγώνα της ΕΟΚΑ (1955-59) κατά της αγγλικής Αποικιοκρατίας. Έκτοτε, η παρουσία της είναι συνεχής στις φυλακές. Ο Μητροπολίτης Μόρφου διορίστηκε από την Ιερά Σύνοδο ως υπεύθυνος Επίσκοπος Φυλακών.
Το έργο των πυρήνων αυτών είναι συλλογικό, πολύπλευρο και διαρκώς επεκτεινόμενο. Η συνεργασία τόσων πολλών ανθρώπων, αν και καλοπροαίρετη, δημιουργεί προσκόμματα και λάθη.
Αυτό που θα πρέπει να σημειωθεί και να τονιστεί είναι η αυταπάρνηση των εθελοντών. Πρόκειται για ένα δύσκολο έργο, που απαιτεί χρόνο από την ιδιωτική ζωή τους, υπομονή και πείρα για το χειρισμό ανθρώπων που για λίγο ή πολύ καιρό έχουν ζήσει έξω από τα αποδεκτά όρια. Να συνειδητοποιήσουμε πως κανένα κράτος δεν μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς τη συνεισφορά των εθελοντών, ατομικά ή συλλογικά, με τυπικές ή άτυπες μορφές.
Είναι πολύ σημαντική η δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης μεταξύ ιερέα και κρατουμένου. Απαιτείται υπομονή, διακριτικότητα. Όχι πνεύμα ελέγχου και κατάκρισης ή φλύαρες νουθεσίες. Η παρουσία της Εκκλησίας δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι στην ανάγκη οργανωμένης προσπάθειας σωφρονισμού από την Πολιτεία.
Η υπομονή δεν είναι εύκολη υπόθεση για τους εγκλείστους. Η πίεση, ο φόβος, η μοναξιά, η κακοποίηση δημιουργούν μείγμα εκρηκτικό. Τα ναρκωτικά είναι πολύ μεγάλο πρόβλημα. Οι ιερείς να μην αποθαρρύνονται.
Όλοι οι εργαζόμενοι στις φυλακές παραδέχονται τη δυσκολία που αντιμετωπίζουν καθημερινά στην άσκηση των καθηκόντων τους. Οι ισορροπίες είναι λεπτές και πρέπει να κινούνται ανάμεσα στο υπηρεσιακό καθήκον και την ανθρώπινη αντιμετώπιση των κρατουμένων. Έχουν και εκείνοι ανάγκη στήριξης. Αρωγός, λοιπόν, και συμπαραστάτης και σε αυτούς είναι η Εκκλησία.
Στις φυλακές σημειώνονται κατά διαστήματα αποδράσεις, ανταρσίες, απεργίες πείνας, αυτοκτονίες... Είναι περιστατικά που δυσκολεύουν κι αυτά την ποιμαντική διακονία. Δημιουργείται σ' όλους τους χώρους αναστάτωση. Η Εκκλησία δεν έχει καμία αρμοδιότητα να επεμβαίνει διοικητικά και πειθαρχικά. Αυτό είναι έργο των διοικητικών υπηρεσιών και των σωφρονιστικών υπαλλήλων. Στόχος μας είναι να τους ειρηνεύσουμε όλους.
Οι λατρευτικές εκδηλώσεις, οι προσευχές, η προσκύνηση εικόνων χαρίζει δύναμη και υπομονή. Όπου υπάρχει παρεκκλήσι ή μεγαλύτερος ναός, λειτουργεί ως καταφύγιο στις πονεμένες ψυχές τους. Στόχος είναι η μετάνοια χωρίς πισωγυρίσματα.
Από ορισμένους συνέδρους τονίστηκε η ανάγκη για προκήρυξη οργανικών θέσεων στις φυλακές ή η απόσπαση ιερέων από θέσεις όπου δεν αποδίδουν έργο. Πρέπει να ξέρουν οι αρμόδιοι πως και με τη θέα του ιερέα οι έγκλειστοι γαληνεύουν, παιδιά αγριεμένα ησυχάζουν.
Η δομή της φυλακής είναι τέτοια που δεν προαυλίζονται όλοι οι κρατούμενοι και δεν μπορούν να συγκεντρωθούν στο ναό για εκκλησιασμό. Οι πολλοί έλεγχοι δυσχεραίνουν το έργο και οι ιερέας αισθάνεται ότι εμποδίζεται στο έργο του.
ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ
Κάθε φυλακή έχει την προσωπικότητά της και δεν μπορούμε να γενικεύουμε. Υπάρχει φόβος για εσωτερικές εξεγέρσεις. Οι κρατούμενοι δεν είναι μόνο «καημένοι». Συνεννοούνται μεταξύ τους, εκμεταλλευόμενοι την εξομολόγηση και την φιλοτιμία του ιερέως, ο οποίος προσκρούει στην κακία και την πονηρία κάποιων. Πάντως, υπάρχουν και αγαθές ψυχές.Ξενώνας ή ξενοδοχείο για τους αστέγους; Υπάρχουν θετικά και αρνητικά: Δύσκολο να κρατηθεί ο ξενώνας, καθώς δημιουργείται γκέτο, πρόβλημα στις πολυκατοικίες, στην καθαριότητα. Κάποιες φορές επιμένουν να μένουν μέσα και δεν βγαίνουν. Από την άλλη το ξενοδοχείο είναι ακριβό, αλλά άλλοι έχουν την ευθύνη.
Το κοινωνικό κράτος υποχωρεί. Επιβάλλεται, λοιπόν, δραστηριοποίηση από τους ανθρώπους και η αλληλεγγύη να γίνει τρόπος ζωής. Πρέπει ακόμα να μάθουμε να ζούμε σε πολυπολιτισμική κοινωνία. Το κακό δεν ξορκίζεται αλλά αντιμετωπίζεται. Εξάλλου, υπήρξαμε ως λαός μετανάστες. Πλησιάζει και το οικολογικό πρόβλημα. Πρέπει κάθε φορά να σκεφτόμαστε τι θα έλεγε και τι θα έκανε ο Χριστός.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Να πραγματοποιείται κάθε χρόνο, το μήνα Νοέμβριο, Πανελλήνιο Συνέδριο, που θα εξετάζει αυτά τα θέματα αυτά, με τη συμμετοχή όλων των Ι. Μητροπόλεων, είτε στον τόπο μας είτε αλλού.Θα μπορούσε το Συνέδριο να διευρυνθεί με τη συμμετοχή κοινωνικών λειτουργών και Διευθυντών άλλων φυλακών για ανταλλαγή εμπειριών. Μπορεί, ίσως, να δοθεί και ένας διόρθοδοξος χαρακτήρας και να υπάρξει συνεργασία με άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες για αλλοδαπούς κρατουμένους.
Να πιστοποιείται ιερέας συγκεκριμένος από τη Μητρόπολη και με ειδική άδεια από την Πολιτεία να υπηρετεί στις φυλακές. Θα εκπαιδεύεται, θα ενημερώνεται και δεν θα επιβαρύνεται με πρόσθετα φορτία. Εδώ καλείται ο Μητροπολίτης να διακρίνει τις αρετές και τα χαρίσματα του κάθε ιερέα και να τον αξιοποιεί ανάλογα. Δεν κάνουν όλοι για τις φυλακές.
Οι φυλακές ασφυκτιούν από το συνωστισμό, ιδιαίτερα αλλοδαπών κρατουμένων. Να δοθεί έμφαση στην πρόληψη.
Στα νοσοκομεία δεν επιτρέπεται η παρουσία συγγενών για ασθενείς κρατουμένους. Τη φροντίδα τους, λοιπόν, θα μπορούσαν να αναλάβουν εντεταλμένοι λαϊκοί.
Προτρέπουμε όλους τους ιερείς που διακονούν στις φυλακές της πατρίδας μας να ιδρύσουν κατά τόπους σώματα εθελοντών, που θα τους βοηθήσουν ηθικά και υλικά. Ήδη, η εμπειρία του «Εσταυρωμένου» που λειτούργησε ως πιλοτικό πρόγραμμα της Εκκλησίας, είναι πολύτιμη.
Να ιδρυθούν «Γραφεία Ποιμαντικής Μερίμνης κρατουμένων και αποφυλακισθέντων» σε όλες τις Μητροπόλεις, που θα ασχολούνται αποκλειστικά με τους ανθρώπους αυτούς και τα μέλη των απόρων οικογενειών τους.
Τα έργα χειροτεχνίας των κρατουμένων θα μπορούσαν να διατίθενται στις εκθέσεις των ιερών μονών ή ακόμα και των ναών.
Στις πτέρυγες πολλών φυλακών δεν υπάρχουν ναοί ή παρεκκλήσια. Οι ιερείς λειτουργούν στο προαύλιο, στους διαδρόμους ή και σε άλλους ακατάλληλους χώρους της φυλακής. Παρακαλούμε την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος, να προβεί σε ενέργειες για να πείσει την Πολιτεία πως η παρουσία των ιερέων στις φυλακές είναι η παρηγοριά των κρατουμένων, και είναι ανάγκη να διευκολυνθεί περισσότερο το έργο τους. Να παραχωρηθεί στους ιερείς των φυλακών έστω ένας μικρός χώρος που θα μετατραπεί στη συνέχεια σ' ένα μικρό παρεκκλήσιο, όπου θα τελούνται με ιεροπρέπεια οι Ι. Ακολουθίες και θα ανάβουν ένα κερί οι κρατούμενοι.
Θα ήταν καλό και τα συνέδρια ποιμαντικής κρατουμένων να τίθενται υπό την αιγίδα της Ιεράς Συνόδου και οι τοπικές εκκλησίες να βοηθούν. Η ανταπόκριση θα είναι πολύ μεγάλη
Δείτε αναλυτικότερα τα Πορίσματα και τις Προτάσεις του Συνεδρίου.
