Εκπρόσωπος του Πατριαρχείου θα παραλάβει αύριο, Δευτέρα, τον τίτλο ιδιοκτησίας του κτιρίου από τη Διεύθυνση Κτηματολογίου του νησιού της Πριγκήπου, στην Κωνσταντινούπολη.
Ο τίτλος είχε αφαιρεθεί με δικαστική απόφαση το 2005, ενώ η κυριότητα του κτιρίου ήταν εδώ και πολλά χρόνια υπό αμφισβήτηση από το τουρκικό κράτος.
Με την αυριανή εξέλιξη, κλείνει τον κύκλο της μια υπόθεση που ξεκίνησε το 1897 με την κατασκευή του κτιρίου, τη μετατροπή του σε ορφανοτροφείο, το κλείσιμό του από τις τουρκικές αρχές το 1964 και την αφαίρεση του τίτλου ιδιοκτησίας από το Πατριαρχείο το 2005.
Το χρονικό
Στις αρχές του Νοεμβρίου, το Πρωτοδικείο της Πριγκήπου απεφάνθη ότι πρέπει να επιστραφεί το Ορφανοτροφείο στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.
Είχε προηγηθεί -τον Ιούνιο- η καταδίκη της Τουρκίας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την αφαίρεση του τίτλου.
Το επιβλητικό ξύλινο κτίριο στην Πρίγκηπο είχε κατασκευαστεί για να γίνει ξενοδοχείο και καζίνο. Η ανέγερση ολοκληρώθηκε το 1897, αλλά το ξενοδοχείο δεν έγινε, επειδή οι οθωμανικές αρχές δεν επέτρεψαν τη λειτουργία καζίνου.
Έτσι, η γαλλική εταιρεία που το είχε κατασκευάσει, αποφάσισε να το πουλήσει. Το 1902, το «Πρίγκηπος Παλλάς» αγοράστηκε από την Ελένη Ζαρίφη και παραχωρήθηκε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο για να χρησιμοποιηθεί, ένα χρόνο μετά, ως ορφανοτροφείο.
Κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο επιτάχθηκε από τις τουρκικές αρχές και χρησιμοποιήθηκε ως στρατιωτική σχολή. Μετά τον πόλεμο λειτούργησε και πάλι ως ορφανοτροφείο.
Το 1964 οι αρχές διέκοψαν τη λειτουργία του, επικαλούμενες «κίνδυνο πυρκαγιάς». Μαζί με το Ορφανοτροφείο έκλεισαν και το παρακείμενο δημοτικό σχολείο.
Την ίδια χρονιά έγινε η απέλαση περίπου 12.000 Ελλήνων της Πόλης με βάση την ελληνοτουρκική συμφωνία εγκατάστασης του 1930. Στην Ίμβρο και την Τένεδο οι τουρκικές αρχές απαγόρευσαν την ελληνική μειονοτική εκπαίδευση.
Από το 1964 μέχρι και τη δεκαετία του '90, δεν υπήρξε κάποια εξέλιξη. Τη διετία 1990-1991 ο Τούρκος επιχειρηματίας Μπεσίμ Τιμπούκ, πρόεδρος του ομίλου επιχειρήσεων ΝΕΤ, που δραστηριοποιείται στον τομέα του τουρισμού, εξέφρασε ενδιαφέρον για μετατροπή του κτιρίου σε ξενοδοχείο-καζίνο. Στόχος του ήταν να το επισκευάσει και να το εκμεταλλευτεί για πενήντα χρόνια.
Ωστόσο, οι τουρκικές αρχές δεν το επέτρεψαν. Στο τέλος της ίδιας δεκαετίας άρχισε η αμφισβήτηση του τίτλου του Πατριαρχείου. Οι τουρκικές αρχές το χαρακτήρισαν «κατειλημμένο» και η τουρκική Γενική Διεύθυνση Βακουφίων προσέφυγε στη δικαιοσύνη, εναντίον του Πατριαρχείου, με αποτέλεσμα να αφαιρεθεί ο τίτλος ιδιοκτησίας.
Το 2005 το Πρωτοδικείο Πριγκήπου αποφάσισε ότι το κτίριο δεν ανήκει στο Πατριαρχείο. Ακολούθησε -το ίδιο έτος- η προσφυγή του Πατριαρχείου στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Στις 6 Οκτωβρίου 2003 προκλήθηκε καταστροφική πυρκαγιά σε ένα από τα Πριγκηπόνησα, την Αντιγόνη. Αμέσως μετά, το Πατριαρχείο απευθύνθηκε στο Δήμο Πριγκηπονήσων, υποστηρίζοντας ότι μπορεί να κινδυνεύσει το Ορφανοτροφείο.
Τον Φεβρουάριο του 2004 ο Δήμος αποδέχθηκε το αίτημα, επιτρέποντας στο Πατριαρχείο να κατασκευάσει σύστημα πυρασφάλειας στο κτίριο του Ορφανοτροφείου. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έλαβε υπόψη του τη σχετική αλληλογραφία, γεγονός που αναφέρεται στην αρχική απόφαση που εξέδωσε στις 8 Ιουλίου 2008.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εξέδωσε στις 15 Ιουνίου 2010 την τελική του απόφαση, σύμφωνα με την οποία η Τουρκία καταδικάζεται για παραβίαση του δικαιώματος ιδιοκτησίας.
Αποφασίστηκε δε να επιστραφεί ο τίτλος στο Πατριαρχείο και να του καταβληθούν 6.000 ευρώ για ηθική βλάβη. Το Δικαστήριο ανέφερε ότι ο τίτλος πρέπει να επιστραφεί εντός τριών μηνών.
Με εισήγηση των δικηγόρων του Πατριαρχείου, ζητήθηκε από το Πρωτοδικείο της Πριγκήπου να γίνει αναψηλάφηση της απόφασης που είχε ληφθεί το 2005. Στις 3 Νοεμβρίου το Πρωτοδικείο απεφάνθη ότι «ο τίτλος του κτηρίου θα επιστραφεί στο Ρωμέικο Πατριαρχείο».
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχει δηλώσει ότι το κτίριο θα επισκευαστεί και θα λειτουργήσει ως διεθνές οικολογικό κέντρο, για το οποίο έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω του αρμόδιου επιτρόπου.
Η Κεζμάν Χατεμί, δικηγόρος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, μιλώντας στο τουρκικό τηλεοπτικό δίκτυο NTV, είπε πως «είναι λυπηρό το γεγονός ότι ζητήματα που θα έπρεπε να λύσουμε εμείς, λύνονται μετά από απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων».
Το ίδιο ισχύει, πρόσθεσε, και στο θέμα της Οικουμενικότητας του Πατριαρχείου. «Όσο και να λέμε ότι δεν ισχύει, η Οικουμενικότητα είναι κάτι που ισχύει».
Ο δικηγόρος του Πατριαρχείου και λέκτορας του Πανεπιστημίου Θράκης. Γιάννης Κτιστάκις, που μετείχε εκ μέρους του Πατριαρχείου στη διαδικασία στο ΕΔΑΔ, ανέφερε: «Είναι η πρώτη φορά που το Οικουμενικό Πατριαρχείο καταφεύγει στην διεθνή δικαιοσύνη. Είναι, επίσης, η πρώτη φορά που το Πατριαρχείο κερδίζει, με ομόφωνη απόφαση του ΕΔΑΔ, στην αντιδικία του με τις τουρκικές αρχές. Μέχρι τότε ηττείτο ενώπιον των τουρκικών δικαστηρίων. Τέλος, είναι η πρώτη φορά στη νομολογία του που το ΕΔΑΔ διατάσσει την ηττημένη διάδικο Τουρκία να επιστρέψει αυτούσιο το επίδικο ακίνητο στο προσφεύγον Πατριαρχείο. Μέχρι την υπόθεση του Ορφανοτροφείου ο νικήσας στο Στρασβούργο διάδικος μπορούσε να ελπίζει μόνον σε χρηματική αποζημίωση».
tanea.gr
