Η κρίση συνυπάρχει με την ανθρώπινη ζωή. Στην αρχαία γραμματεία, με τον όρο αυτόν χαρακτηριζόταν κάθε «σημείο καμπής» και αναφερόταν σε κάμψεις κατά την εξέλιξη των γεγονότων. Στην Ψυχολογία, κρίση είναι «η διατάραξη της ισορροπίας και παρουσιάζεται ως βίαιη, απότομη αντίδραση». Στη Λογική, κρίση λέγεται «η σύνδεση ή η αποσύνδεση δύο εννοιών ή απόδοση στο υποκείμενο ενός κατηγορουμένου ή η απομάκρυνση ενός κατηγορουμένου από το υποκείμενο».
Αυτό σημαίνει ότι κάθε κρίση –φιλοσοφική, ηθική, κοινωνική, ψυχολογική– προκαλεί πόνο, αλλά συγχρόνως και μπορεί να συντελέση στην αναγέννηση, αναδημιουργία του ανθρώπου και φανερώνει την κατάσταση του οργανισμού. Οσο πιο δυνατός είναι ο ανθρώπινος οργανισμός τόσο και προκαλεί υψηλότερο πυρετό.
Τον τελευταίο καιρό στη χώρα μας διερχόμαστε μεγάλη οικονομική κρίση και διάφορες κοινωνικές αναταραχές. Οι άνθρωποι αρχίζουν να συνειδητοποιούν την κατάσταση που διερχόμαστε. Η διαχρονική έλλειψη θεσμικής οργάνωσης του κράτους, η διαφθορά και η τάση προς ευδαιμονία χωρίς τις απαραίτητες προϋποθέσεις κάποτε θα δημιουργούσαν έντονη κρίση.
Οταν ο άνθρωπος βλέπη κατάματα την κατάσταση και συνειδητοποιεί την πραγματικότητα, όταν ξυπνά από το όνειρο και παρατηρεί τον γύρω του κόσμο με διαφορετικά μάτια, τότε, μετά το σοκ που υφίσταται, μπορεί να πέση σε δύο αντίθετες καταστάσεις. Ή να τον καταλάβη κατάθλιψη, απογοήτευση και να προβή σε αυτοκαταστροφικές ενέργειες ή να επιτεθή ως θηρίο στην κοινωνία και τους θεσμούς της. Φαίνεται εδώ η αλήθεια, ότι ο άρρωστος άνθρωπος αρρωσταίνει τους θεσμούς και στην συνέχεια οι αρρωστημένοι θεσμοί αρρωσταίνουν πιο πολύ τον άνθρωπο.
Οι ειδικοί οικονομικοί αναλυτές προβλέπουν αυτόν τον χρόνο ιδιαίτερη κοινωνική και οικονομική ύφεση. Αυτή η κατάσταση θα δημιουργήση μεγαλύτερο πόνο στον λαό. Ο πονεμένος άνθρωπος είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος, με απρόβλεπτες συνέπειες. Οταν ο άνθρωπος χάση τα δικαιώματά του για τα οποία αγωνίσθηκε χρόνια, όταν πεινάη και δεν μπορή να συντηρήση την οικογένειά του και να μορφώση τα παιδιά του, όταν πιέζεται ασφυκτικά και μάλιστα όταν βλέπη έντονα την κοινωνική αδικία, τότε συμπεριφέρεται σαν ένα θηρίο κλεισμένο στο κλουβί και επιτίθεται εναντίον όλων. Με προβληματίζει έντονα αυτή η κοινωνική αναταραχή.
Επίσης, με προβληματίζει έντονα το ότι τόσον καιρό υπονομεύονταν, με ποικίλους τρόπους, όλοι οι κοινωνικοί θεσμοί που παίζουν εξισορροπητικό ρόλο στην κοινωνία. Και διερωτώμαι: Ποιος τελικά θα μπορέσει να θεραπεύση τις πληγές, με θάρρος, σοβαρότητα, γνώση και κύρος; Ποιον θα εμπιστευθούν οι άνθρωποι, όταν όλοι παρουσιάζονται ως διεφθαρμένοι, ανίκανοι, εκμεταλλευτές του λαού;
Η Εκκλησία από την φύση της, εκτός του ότι νοηματοδοτεί τον ανθρώπινο βίο και έχει μια πνευματική αποστολή, συγχρόνως λειτουργεί εξισορροπητικά στην κοινωνία. Δεν μπορεί να παίξη τον ρόλο του ψυχοναρκωτικού, σύμφωνα με την ρήση του Μαρξ «η θρησκεία είναι το όπιον του λαού», αλλά ούτε να παίξη και τον ρόλο του εισαγγελέα και να καταγγέλλη αυτούς που ενδεχομένως ευθύνονται για την οικονομική και κοινωνική κρίση. Ο Προφήτης Ησαΐας αναφερόμενος στο έργο του Χριστού έλεγε: «Δεν θα φιλονική, ούτε θα φωνάζη... καλάμι ραγισμένο δεν θα το σπάση και λυχνάρι που καπνίζει δεν θα το σβήση» (Ματθ. ιβ΄, 19-20).
Στο σημερινό πρόβλημα και την αυριανή ύφεση χρειάζονται ηγέτες που θα παρηγορούν και θα καθοδηγούν θετικά τον λαό και όχι να καθοδηγούνται από την οργή του λαού και τα πάθη. Οι άνθρωποι σήμερα έχουν ανάγκη από παρακλητικό λόγο και όχι καταγγελτικό, από νηφαλιότητα και ψυχραιμία και όχι από έξαψη των παθών, τα οποία εκφράζονται με οργή και βία που δεν οδηγούν πουθενά, αλλά μάλλον εξυπηρετούν άλλες σκοπιμότητες.
Οι πληγές του σώματος, όταν ξύνωνται, προκαλούν μιαν ηδονή, αλλά αυξάνουν την οδύνη και την πληγή. Δεν μπορεί κανείς να αυτοηδονίζεται με τον ερεθισμό των πληγών. Σήμερα δεν υπάρχει καιρός για παιχνίδια με τους πληγωμένους και πεινασμένους ανθρώπους.
Η Εκκλησία πρέπει να αυξήση το φιλανθρωπικό και κοινωνικό της έργο και να γίνη πόλος ενότητας των ανθρώπων. Πρέπει όλοι να αγωνισθούμε για την θεσμική οργάνωση του Κράτους μας, που είναι ο μεγάλος ασθενής, για την πάταξη της διαφθοράς και την προσφορά ελπίδας, ψυχραιμίας και αγάπης. Αληθινός ηγέτης δεν είναι εκείνος που ξεσηκώνει τα πληγωμένα πλήθη, αλλά αυτός που θεραπεύει πληγές και οργανώνει τους κοινωνικούς θεσμούς, αυτός που βλέπει το παρόν και αποβλέπει στο μέλλον.
Η κοινωνική και οικονομική κρίση πρέπει να αντιμετωπισθή με κρίση, δηλαδή με διάκριση, περίσκεψη, σύνεση και αποφασιστικότητα.
To άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ
