Οί ήμέρες πού ζούμε είναι δύσκολες
καί κρίσιμες. Περνάμε ως χώρα μιά δεινή οικο νομική κρίση πού δημιουργεί στούς πολλούς άνασφάλεια καί φόβο. Δεν γνωρίζου με τί είναι αύτό πού μάς έρχεται τήν επόμενη μέρα. Ή χώρα μας φαίνεται νά μήν είναι πλέον έλεύθερη άλλά νά διοικείται έπί τής ούσίας άπό τούς δανειστές μας. Γνωρίζουμε ότι πολλοί περιμένετε άπό τήν ποιμαίνουσα Εκκλησία νά μιλήσει καί νά τοποθετηθεί πάνω στά γεγονότα πού παρακολουθούμε.
Είναι άλήθεια ότι αύτό πού συμβαίνει στήν πατρίδα μας είναι πρωτόγνωρο καί συ νταρακτικό. Μαζί μέ τήν πνευματική, κοινω νική καί οικονομική κρίση συμβαδίζει καί ή πάσης φύσεως άνατροπή. Πρόκειται γιά προσπάθεια έκρίζωσης καί έκθεμελίωσης πολλών παραδεδομένων, τά όποια ως τώ ρα θεωρούνταν αύτονόητα γιά τή ζωή του τόπου μας. Από κοινωνικής πλευράς έπιχειρείται μιά άνατροπή δεδομένων καί δι καιωμάτων καί μάλιστα μέ ένα πρωτοφανές έπιχείρημα. Τά άπαιτούν τά μέτρα αύτά οί δανειστές μας. Δηλώνουμε δηλαδή ότι είμαστε μιά χώρα ύπό κατοχή καί έκτελούμε έντολές τών κυριάρχων - δανειστών μας. Τό ερώτημα, τό όποιο γεννάται, είναι έάν οι άπαιτήσεις τους άφορουν μόνον σέ οικονομικά καί άσφαλιστικά θέματα ή άφο ρούν καί στήν πνευματική καί πολιτιστική φυσιογνωμία τής Πατρίδος μας.
Μπροστά στήν κατάσταση αύτή ό κάθε λογικός άνθρωπος διερωτάται: Γιατί δέν πή ραμε νωρίτερα όλα αύτά τά δύσκολα μέ τρα, πού σήμερα χαρακτηρίζονται άναγκαία. "Ολες αύτές τίς παθογένειες τής κοινωνίας καί τής οίκονομίας πού σήμερα επι χειρούμε μέ βίαιο τρόπο νά άλλάξουμε, γιατί δέν τίς άλλάξαμε στήν ώρα του; Γιατί έπρεπε νά φθάσουμε ώς έδώ; Τά πρόσωπα
στήν πολιτική σκηνή του τόπου μας είναι, έδώ καί δεκαετίες, τά ίδια. Πώς τότε υπολό γιζαν τό πολιτικό κόστος, γνωρίζοντας ότι όδηγούν τή χώρα στή καταστροφή καί σή μερα αισθάνονται άσφαλείς, γιατί ενεργούν ώς εντολοδόχοι; Σήμερα γίνονται ριζικές άνατροπές γιά τίς όποίες άλλοτε θά άναστατωνόταν όλη ή Ελλάδα καί σήμερα επιβάλ λονται χωρίς σχεδόν άντιδράσείς.
Ή οικονομική μας κρίση μέ πολύ άπλά λόγια οφείλεται στή διαφορά μεταξύ παραγωγής καί κατανάλωσης. Στόν άργό ρυθμό τής παραγωγής πού επιτυγχάνουμε άπέναντι στό ύψηλό βιοτικό επίπεδο πού μάθαμε νά ζούμε. Όταν όσα καταναλώνουμε είναι πολύ περισσότερα άπό όσα παράγουμε, τό τε τό οικονομικό ισοζύγιο γέρνει πρός τήν πλευρά τών εξόδων. Ή χώρα μας γιά νά άντεπεξέλθει, άναγκάζεται νά δανείζεται μέ τήν έλπίδα ότι τό διαταραγμένο ισοζύγιο θά ανακάμψει. Όταν αύτό δέν γίνεται καί οί δανειστές άπαιτούν τήν έπιστροφή τών δανεισθέντων σύν τόκω, τότε φθάνουμε στήν κρί ση καί στήν χρεωκοπία. Ή οικονομική κρί ση, ή όποία ταλαιπωρεί καί δυναστεύει τή χώρα μας είναι ή κορυφή τοΰ παγόβουνου. Είναι συνέπεια καί καρπός μιάς άλλης κρίσης, τής πνευματικής.
Ήδη ή δυσαναλογία μεταξύ παραγωγής καί κατανάλωσης συνιστά όχι μόνον οικο νομικό μέγεθος, άλλά πρωτίστως πνευματι κό γεγονός. Σημείο πνευματικής κρίσης, τό όποιον άφορα τόσο στήν ηγεσία, όσο καί στόν λαό. Μιά ήγεσία πού δέν μπόρεσε νά σταθεί ύπεύθυνα άπέναντι στό λαό, πού δέν μπόρεσε ή δέν ήθελε νά μιλήσει τή γλώσσα τής άλήθειας, πού πρόβαλε λαθεμένα πρό τυπα, πού καλλιέργησε τίς πελατειακές σχέσεις, μόνο καί μόνο γιατί είχε ώς στόχο τήν κατοχή καί τή νομή τής έξουσίας. Μιά ήγε σία πού στήν πράξη άποδεικνύεται ότι ούσιαστικά ύπονόμευσε τά πραγματικά συμφέροντα τής χώρας καί του λαού.
Κι άπό τήν άλλη πλευρά, ένας λαός, έμείς, πού λειτουργήσαμε άνεύθυνα. Παραδοθή καμε στήν εύμάρεια, στόν εύκολο πλουτι σμό καί στήν καλοπέραση, έπιδοθήκαμε στό εύκολο κέρδος καί στήν εξαπάτηση. Δέν προβληματισθήκαμε γιά τήν άλήθεια τών πραγμάτων. Ή αύθαίρετη άπαίτηση δικαιω μάτων άπό συντεχνίες καί κοινωνικές όμάδε; μέ πλήρη άδιαφορία γιά τήν κοινωνική συνοχή συνετέλεσαν κατά ένα μεγάλο μέρο; στήν σημερινή κατάσταση.
Ή ούσία της Πνευματικής Κρίσης είναι ή άπουσία νοήματος ζωής καί ό έγκλωβισμός τού άνθρώπου στό εύθύγραμμο παρόν, δη λαδή ό έγκλωβισμός του στό έγωκρατούμενο ένστικτο. "Ενα παρόν χωρίς μέλλον, χωρίς όραμα. "Ενα παρόν καταδικασμένο στό άνιαρό καί μονότονο. Ή μετατροπή τής ζωής σ' ένα χρονικό διάστημα άνάμεσα σέ δύο ήμερομηνίες, αύτές, τής γέννησης καί τής ταφής, μέ άγνωστο τό μεταξύ τουςδ διάστη μα. Σέ μιά τέτοια προοπτική τό άσκοπο συναγωνίζεται τό παράλογο καί τόν άγώνα τόν κερδίζει πάντα τό τραγικό. Όταν άπευθύνεσαι σέ νέους άνθρώπους καί τούς έρωτάς: «γιατί παιδί μου παίρνεις ναρκωτι κά;» καί σου άπαντούν: «πέστε μου σεις για τί νά μήν πάρω; Δέν έλπίζω τίποτα, δέν περι μένω τίποτα, ή μόνη μου χαρά είναι όταν τρυπάω τήν ένεση καί ταξιδεύω»· ή όταν έπισημαίνεις σέ ένα νέο άνθρωπο ότι παίρνοντας ναρκωτικά θά πεθάνει καί έκείνος σου άπαντά μέ ένα τραγικό χαμόγελο: «σεις δέν καταλαβαίνετε ότι έγώ παίρνω ναρκωτι κά γιά νά ζήσω», τότε άντιλαμβάνεσαι πόσο άπίστευτα άληθινά καί πόσο τραγικά επίκαιρα είναι τά παραπάνω λόγια. Αντί λοιπόν γιά νόημα ζωής κυνηγήσαμε τήν εύμάρεια, τήν καλοπέραση, τήν οικονομική ισχύ. Όταν όμως δέν ύπάρχει άλλο όραμα ζωής πέρα άπό τήν κατανάλωση, όταν ή οικονο μική δύναμη καί ή έπίδειξή της γίνεται ό μόνος τρόπος κοινωνικής καταξίωσης, τότε ή διαφθορά είναι ό μόνος δρόμος ζωής, διότι διαφορετικά, άν δέν είσαι διεφθαρμένο, είσαι άνόητος. Έτσι σκέφθηκαν καί έπρα ξαν πολλοί, έτσι φθάσαμε στη διαφθορά καί τής έξουσίας, άλλά καί μέρους του λαού μας. Τό ερώτημα - δίλημμα του Ντοστογιέφ σκι «ελευθερία ή ευτυχία;» τό ζούμε πλέον σέ όλη του τήν τραγικότητα. Διαλέξαμε μιά πλαστή εύμάρεια καί χάσαμε τήν έλευθερία του προσώπου μας, χάσαμε τήν έλευθερία τής χώρας μας. Σήμερα ό άνθρωπος δικαίως ίσως τρέμει μήπως μειωθεί τό είσόδημά του, άλλά δέν άνησυχεί τό ίδιο γιά τό έλλειμμα παιδείας πού άφορα στά παιδιά του καί δέν άγωνιά γιά τά παιδιά πού σβήνουν μέσα στις ποικίλες έξαρτήσεις, δέν άγωνιά γιά τόν εύτελισμό του άνθρώπινου προσώπου. Αύτή λοιπόν είναι ή ούσία τής άληθινής κρίσης καί ή πηγή τής οίκονομικής κρίσης τήν όποία τόσο άνελέητα έκμεταλλεύονται οι σύγχρονοι «έμποροι των Εθνών».
Στήν Σύνοδο τής Ίεραρχίας έμείς, οί πνευματικοί σας πατέρες, κάναμε τήν αύτοκρίτική μας, θελήσαμε να άναμετρηθούμε μέ τίς εύθύνες μας καί νά άναζητήσουμε μέ τόλμη τό μερίδιο τής ένδεχομένης δικής μας ύπαιτιότητας στήν παρούσα κρίση. Ξέρουμε ότι κάποιες φορές σάς πικράναμε, σάς σκανδα λίσαμε ίσως. Δεν άντιδράσαμε άμεσα καί καίρια σέ συμπεριφορές πού σάς πλήγω σαν. Οι έμποροι τής κατεδάφισης τής σχέσης του λαού με τήν ποιμαίνουσα Εκκλησία του έκμεταλλεύτηκαν στό έπακρο καί πραγματι κά ή κατασκευασμένα σκάνδαλα καί προ σπάθησαν νά διαρρήξουν τήν έμπιστοσύνη σας στήν Εκκλησία.
θέλουμε νά σάς πούμε ότι ή Εκκλησία έχει τό άντίδοτο τής κατανάλωσης ώς τρόπο ζωής καί αύτό είναι ή άσκηση. Καί έάν ή κα τανάλωση είναι τό τέλος, γιατί ή ζωή δέν έχει νόημα, ή άσκηση είναι δρόμος, γιατί οδηγεί σέ ζωή μέ νόημα. Ή άσκηση δέν είναι στέρη ση της άπόλαυσης, άλλά έμπλουτισμός τής ζωής μέ νόημα. Είναι ή προπόνηση του άθλητή πού οδηγεί στόν άγώνα καί στό με τάλλιο καί αύτό τό μετάλλιο είναι ή ζωή πού νικά τό θάνατο, ή ζωή πού πλουτίζεται μέ τήν άγάπη. Ή άσκηση είναι τότε όδός έλευθερίας, έναντίον τής δουλείας του περιττού. Είναι αύτή ή δουλεία πού σήμερα μάς εύτελίζει.
Μάς προβληματίζει ή κατάσταση τής Παδείας μας, γιατί τό σημερινό έκπαιδευτικό σύστημα άντιμετωπίζει τό μαθητή όχι ώς πρόσωπο άλλά σάν ήλεκτρονικό ύπολογιστή καί τό μόνο πού κάνει είναι νά «τόν φορ τώνει» μέ ύλη άδιαφορώντας γιά τήν όλη του προσωπικότητα καί γι' αύτό τά παιδιά μας δικαιολογημένα άντιδρούν. Γι' αύτό άγωνιούμε για τό νέο Λύκειο πού ετοιμάζε ται. Πιστεύουμε ότι όντως τά σχολικά βιβλία γράφονται μέ τήν εύθύνη τής Πολιτείας, άλλά τό περιεχόμενο τους άφορά καί στόν τελευταίο Έλληνα πολίτη, πού περιμένει άπό τήν Εκκλησία του νά μεταφέρει μέ δύ ναμη τή δική του ταπεινή φωνή.
Αισθανόμαστε ότι όλοι οί ένοριακοί μας ναοί πρέπει νά γίνουν χώροι φιλόξενοι γιά τούς νέους μας, όπως είναι ήδη άρκετοί άπό αύτούς, στούς όποίους πολλά νέα παιδιά καταφεύγουν ζητώντας νόημα καί έλπίδα.
Ξέρουμε ότι ζητάτε άπό έμάς, τούς Ποιμένες σας, μιά Εκκλησία μέ ήρωισμό, μέ νεύρο, μέ λόγο προφητικό, μέ σύγχρονο νε ανικό λόγο, όχι έκκοσμικευμένη, άλλά άγιαζομένη καί άγιάζουσα, μιά "Εκκλησία έλευθέρα καί ποιμαίνουσα μετά δυνάμεως. Μιά Εκκλησία πού δέν θά φοβάται νά άμυνθεί στό πονηρό σύστημα αύτού του κόσμου, έστω κι άν ή άντίσταση σημαίνει διωγ μό ή καί μαρτύριο.
Ή Εκκλησία είναι ό μόνος όργανισμός πού μπορεί νά σταθεί άμεσα δίπλα στον άνθρωπο καί νά τόν στηρίξει. Εκκλησία όμως είμαστε όλοι μας καί αύτή είναι ή δύ- ναμή μας καί ή δύναμή της. Τήν ένότητα μεταξύ τών ποιμένων καί του λαού έχουν στό χο οί έμποροι των λαών γι' αύχό προσπα θούν νά τήν ναρκοθετήσουν. Ξέρουν ότι άμα θά «πατάξουν» τόν ποιμένα, εύκολα θά σκορπίσουν τά πρόβατα καί θά τά ύποτάξουν. Διδαχθείτε άπό τήν ιστορία ότι όπου ό Θεός πολεμήθηκε τελικός στόχος ήταν ό άνθρωπος καί ό εύτελισμός του. Η ένανθρώπιση του Θεού είναι μεγαλύτερη κατα ξίωση του άνθρώπινου προσώπου. Ή Εκκλησία δέν άντιμάχεται τήν Πολιτεία, άλλά έκείνους πού έκμεταλλευόμενοι τήν Πολι τεία καί κρυμμένοι πίσω άπό τήν έξουσία έπιχειρούν νά σάς στερήσουν τήν έλπίδα. Νά θυμάσθε ότι για πολλούς οίκονομολό- γους ή παρούσα κρίση είναι κατασκευασμέ νη, είναι μιά κρίση - έργαλείο πού άποβλέπει στόν παγκόσμιο έλεγχο άπό δυνάμεις πού δέν είναι φιλάνθρωπες.
Η Εκκλησία του Χριστού έχει λόγο γιά τήν σημερινή κρίσιμη κατάσταση, διότι δέν έπα ψε νά άποτελεί σάρκα του κόσμου, μέρος τής Ίστορίας. Δέν μπορεί νά άνέχεται κανενός είδους άδικία, άλλά οφείλει νά δείχνει έτοιμότητα γιά μαρτυρία καί μαρτύριο. Γνω ρίζουμε ότι οί άνθρωποι δίπλα μας πεινούν, βρίσκονται σέ ένδεια, άσφυκτιούν οικονομι κά, η άπελπισία πολλές φορές κυριεύει τήν καρδιά τους. Τό γνωρίζουμε γιατί πρώτος σταθμός τους στήν άναζήτηση έλπίδας είναι ό Ναός τής περιοχής τους, ή ένορία τους. Στόχος καί άγώνας μας είναι ή κάθε ένορία νά γίνει τό κέντρο άπ' όπου όλη ή ποιμαντι κή δραστηριότητα τής τοπικής Έκκλησίας θά άγκαλιάσει όλη τήν τοπική κοινωνία.
Άπόφασή μας είναι νά δημιουργήσουμε ένα παρατηρητήριο κοινωνικών προβλημά των προκειμένου νά παρακολουθήσουμε άπό κοντά καί νά άντιμετωπίσουμε μέ τρόπο μεθοδικό τά προβλήματα πού δημιουργεί ή παρούσα κρίση. Στόχος μας είναι νά άναπτύξουμε τό προνοιακό έργο της κάθε ένορίας ώστε νά μήν ύπάρχει ούτε ένας άνθρωπος πού νά μήν έχει ένα πιάτο φαγητό. Γνωρίζετε καί σεις ότι στό σημείο αύτό ή Εκκλησία έπιτελεί τεράστιο έργο. Τό γνωρίζετε, γιατί πολ λοί άπό σάς αύτή τήν προσπάθεια τής ένορίας σας τήν στηρίζετε εθελοντικά καί τήν ένισχύετε οικονομικά. Σάς καλούμε νά πλαισιώσετε ό καθένας καί ή καθεμιά τήν ένορία σας γιά νά άντιμετωπίσουμε άπό κοινού τίς δύσκολες αύτές ώρες.
Ό λαός μας πέρασε καί άλλοτε καί φτώ χεια καί πείνα, άλλά άντεξε καί νίκησε γιατί τότε είχε οράματα. Όλοι μαζί μπορούμε νά βοηθήσουμε τόν ένα καί ό ένας τούς πολλούς. Ό Θεός δέν μάς έδωσε πνεύμα δειλίας, άλλά δυνάμεως καί άγάπης. Μέ αύτό τό πνεύμα, συσπειρωμένοι γύρω άπό τήν μεγάλη μας οικογένεια, τήν Εκκλησία, έπισημαίνοντας τά λάθη μας, άναζητώντας νόημα ζωής στήν άγάπη, θά βγούμε άπό αύτή τή δύσκολη ώρα.
Η ΙΕΡΑΡΧΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
