Συγχρόνως, όμως, η ικανή πλέον χρονική απόσταση παρέχει τη δυνατότητα νηφάλιας αποτίμησης, στοχασμού και έμπνευσης από τη φωτεινή πορεία και πρωθιεραρχική διακονία του.
Για τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο έχουν γραφεί πολλά και ειπωθεί περισσότερα. Η προσωπική εμπειρία της γνωριμίας με την προσωπικότητα του Χριστοδούλου είναι σε κάθε περίπτωση καταλυτική. Ο υπογράφων ευτύχησε να ανήκει στην ίδια πνευματική οικογένεια αλλά και να τον διαδεχθεί στον επισκοπικό θρόνο της Δημητριάδος, όπου ανίχνευσε τον τρόπο της επισκοπικής διακονίας του και γεύεται ακόμη τους καρπούς των κόπων του. Άνασκοπώντας την όλη του αρχιερατική διάβαση από την τοπική Εκκλησία της Δημητριάδος και την Εκκλησία της Ελλάδος, θεωρούμε ότι αυτό που κόμισε ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος στα εκκλησιαστικά μας πράγματα ήταν η ανάγκη να αφουγκραζόμαστε τον παλμό της εποχής μας, το σφυγμό του σήμερα, τις ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου. Για το λόγο αυτό ήταν αληθινά ο ποιμένας της εποχής του, με την αγωνία του παρόντος, με γνώση του παρελθόντος και όραμα για το μέλλον.
Η ορθόδοξη χριστιανική Εκκλησία ποτέ δεν πορεύτηκε σε πλαίσιο ανιστορικό, σε εποχή αόριστη και ανύπαρκτη. Φανερώνοντας λειτουργικά την υπέρβαση του χρόνου και την πρόγευση του «μέλλοντος αιώνος», δεν παύει να προσεγγίζει σωστικά τον άνθρωπο μέσα στις συνθήκες και τις ανάγκες της εποχής του. Την αυθεντική αυτή πρακτική της Εκκλησίας συνέχισε ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, διαλεγόμενος αδιάκοπα με την εποχή του, πασχίζοντας να προσφέρει τον ακαινοτόμητο λόγο της αλήθειας της Παράδοσης πάντα ζείδωρο και ουσιαστικά επίκαιρο.
Η ποιμαντική αυτή εγρήγορση καταδείχθηκε εμφανέστατα στη σχέση του αειμνήστου Χριστοδούλου με τους νέους. Στην Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος τα τεκμήρια της αγωνίας του για τους νέους είναι πάμπολλα αλλά και η αρχιεπισκοπική διακονία δεν υπολείπεται. Δεν επρόκειτο μόνο για την πρωτοβουλία των δράσεων στο νεανικό έργο αλλά κυρίως για τη προσωπική του στάση. Ο Χριστόδουλος φλεγόνταν από την ασίγαστη επιθυμία να συναντήσει και να επικοινωνήσει με τους νέους, τα προσλάβει τα μηνύματά τους, να καταστήσει την Εκκλησία χώρο ευμενούς υποδοχής τους. Αφού η Εκκλησία είναι ο χώρος συνάντησης με τον ζωντανό Θεό, ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος φρόντισε να άρει τις προκαταλήψεις και νοοτροπίες που ως εμπόδια δυσχεραίνουν αυτή τη συνάντηση.
Η έγνοια για την παρουσία των νέων στην Εκκλησία και η θαυμαστή αγάπη του στη θεία λατρεία τον ώθησαν να θέσει πρώτος το θέμα της λειτουργικής αναγέννησης, εγκαινιάζοντας ένα γόνιμο προβληματισμό για τη συνειδητή συμμετοχή όχι μόνο των νέων αλλά και όλων των εκκλησιαζομένων στις λατρευτικές συνάξεις. Η εύτακτη τέλεση των ακολουθιών, η λειτουργική κατάρτιση, το ζήτημα της κατανόησης της λειτουργικής μας γλώσσας βρίσκονται ακόμη στη ποιμαντική βάσανο της Εκκλησίας μας και ξεκίνησαν από την προσπάθεια ενός επισκόπου όχι να νεωτερίσει αλλά να συναισθανθεί την περίσταση των καιρών και να διαβλέψει την ανάγκη του μέλλοντος.
Η διορατικότητά του, επίσης, για τον τόπο μας του επέβαλε να μιλήσει τόσο έγκαιρα και σχεδόν προφητικά για την ανάγκη «επιστροφής» στις αξίες και την πολιτιστική μας παράδοση, στο ορθόδοξο ήθος και τα ιδανικά των Ελλήνων. Έχοντας πλέον, ως χώρα, πνευματικά χρεοκοπήσει, τόσοι πολλοί όψιμα πια αναμηρυκάζουν τα λόγια του Χριστοδούλου. Η προβολή, βέβαια, της ελληνικής αυτοσυνειδησίας δεν τον φυλάκισε στο ελλαδικό παρόν, δεν τον εμπόδισε να προβάλει την οικουμενικότητα της ελληνικής πρότασης και του ορθόδοξου ήθους. Γι αὐτό και εργάσθηκε για το χριστιανικό μέλλον της Ευρώπης.
Παράλληλα διαλέχθηκε με το χριστιανικό κόσμο, καθιστώντας την Εκκλησία της Ελλάδος σημαντικό παράγοντα διαλόγου στις διαχριστιανικές και στις διορθόδοξες εξελίξεις. Η αναγνώριση και το κύρος του στο εξωτερικό πήγαζαν ακριβώς από τη συνείδησή του ότι είναι Ιεράρχης της καθόλου Εκκλησίας, της οικουμενικότητας και όχι αποκλειστικά μιας τοπικής Εκκλησίας, με φοβικά σύνδρομα και επαρχιώτικο απομονωτισμό. Εδραίος στην πίστη, παραδοσιακός στα ουσιώδη, ανοιχτός στη σύγχρονη προβληματική, διαλεκτικός στις προκλήσεις, οικουμενικός στο φρόνημα.
Ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος ανήκει πλέον στην ιστορία. Οι καιροί μας καθιστούν το παράδειγμα του Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου επίκαιρο και καθοδηγητικό. Είναι περισσότερο παρά αναγκαίο ο εκκλησιαστικός μας λόγος να αγγίξει την απτή πραγματικότητα, να αφουγκραστεί τα αιτήματα της εποχής, να διαλεχθεί ελευθερωτικά και σωτήρια.
Ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος με τον Μητροπολίτη Ιγνάτιο, διάδοχό του στον Βόλο
Μια από τις επισκέψεις του Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου στην παλαιά επαρχία τουamen.gr
