μας και να τους σταυρώσουμε «εδαφίζοντες αυτούς ως νήπια επί την πέτραν» (Ψαλμ. ρλστ' 9).
Η ταπείνωση είναι απαραίτητη προϋπόθεση γιατί ο υπερήφανος άνθρωπος αποκλείεται μια για πάντα. Η επαγρύπνηση είναι αναγκαία για να αναγνωρίζουμε τους εχθρούς και να απελευθερώνουμε την καρδιά από τα πάθη. Η διάθεση αντιστάσεως πρέπει να προβάλλει την ίδια ακριβώς στιγμή που ο εχθρός αναγνωρίστηκε και αρχίζει την επίθεσή του. Αλλά, ας το ξέρουμε αυτό, «χωρὶς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν» (Ιω. ιε' 5). Γι' αυτό και η προσευχή είναι η βάση στην οποία θεμελιώνεται όλος ο πνευματικός μας αγώνας.
Ένα μικρό παράδειγμα θα μπορούσε να σου χρησιμεύσει σαν οδηγός.
Με την επαγρύπνησή σου ανακαλύπτεις έναν εχθρό που πλησιάζει τη θύρα της καρδιάς σου, π.χ. τον πειρασμό να κατακρίνεις ένα συνάνθρωπό σου. Αμέσως ξυπνάει η διάθεση αντιστάσεως καιαποκλείεις την είσοδο του πειρασμού. Όμως, ύστερα από λίγο κινδυνεύεις να πέσεις σε μια άλλη ενέδρα που έχει τη μορφή μιαςαυτοϊκανοποίησης. Πρόσεξε, λες μέσα σου, πόσο είμαι προσεκτικός!Η νίκη που είχες πραγματοποιήσει έγινε με τον τρόπο αυτόν μια μυστική πτώση. Σου έλειπε η ταπεινοφροσύνη.
Αν όμως αναθέσεις τον πνευματικό σου αγώνα στον Κύριο και αποδώσεις σ' Αυτόν τη νίκη, δεν θα κινδυνεύσεις να πέσεις στην αυτοϊκανοποίηση και μπορείς να σταθείς ελεύθερος. Θα διαπιστώσεις μάλιστα πολύ γρήγορα πως δεν υπάρχει κανένα όπλο τόσο ισχυρό, όσο το όνομα του Κυρίου. [...]
Δεν χρειάζεται να αντιμετωπίσεις τον εχθρό σου κατ' ευθείαν. Ούτε χρειάζεται να φιλονικήσεις μαζί του, γιατί δεν έχεις τη δύναμη να του αντισταθείς κατά μέτωπο. Με την πείρα που έχει αποκτήσει εδώ και χιλιάδες χρόνια, είναι τόσο πονηρός, ώστε μπορεί να σε κάνει ανίκανο για αντίσταση. Όχι! Μην το κάνεις αυτό. Αντίθετα στάσου στη μέση της καρδιάς σου και ρίξε σταθερά τα βλέμματά σου ψηλά στον ουρανό. Έτσι θα προφυλαχτείς συγχρόνως από όλες τις πλευρές.Ο ίδιος ο Κύριος στέλνει τους αγγέλους του να αγρυπνούν επάνω σου και να σε φυλάγουν και από τα δεξιά και από τα αριστερά και από πίσω και από παντού.
[...] Όταν βρεθείς σε κατάσταση πειρασμού, μην τον θεωρήσεις σαν αντικείμενο έρευνας και μελέτης, ούτε να αρχίσεις να υπολογίζεις τα υπέρ και τα κατά που θα μπορούσε να έχει για την πνευματική σου ζωή, η υποχώρηση σ' αυτόν. [...] Αντίθετα, στρέψε το βλέμμα χωρίς την παραμικρή καθυστέρηση προς τον Κύριο και πες «Κύριε, ἱλάσθητί μοι τῶ ἀμαρτωλῷ». Όσο πιο γρήγορα απομακρύνεις τη σκέψη σου από τον πειρασμό, τόσο πιο γρήγορα έρχεται η βοήθεια.
Να μην είσαι ποτέ σου βέβαιος για τον εαυτό σου. Μην παίρνεις ποτέ αποφάσεις και μη λες: τώρα έχω πια απαλλαγεί από αυτά. Μην εμπιστεύεσαι στις δικές σου δυνάμεις και στην ιδέα, ότι μπορείς να αντισταθείς μόνος σου στον πειρασμό, όποιος και να 'ναι, μικρός ή μεγάλος. Σκέψου το αντίθετο: είναι απόλυτα βέβαιο πως πέφτω αμέσως μόλις με προσβάλει ο πειρασμός. Η αυτοπεποίθηση είναι επικίνδυνος σύντροφος. Όσο πιο μικρή σημασία δίνεις στις δικές σου δυνάμεις, τόσο πιο ασφαλισμένος είσαι. Όσο πιο αδύνατο νιώθεις τον εαυτό σου, τόσο πιο εύκολα θα νικάς τον πονηρό. [...]
Όποιος δεν εμπιστεύεται στον εαυτό του, αναρωτιέται με ευγνωμοσύνη και έκπληξη πώς δεν έπεσε βαθύτερα. Ευλογεί τον Θεό γιατί τον βοήθησε έγκαιρα, γιατί θα είχε πέσει ακόμη πιο χαμηλά. Σηκώνεται επάνω χωρίς να χάσει στιγμή και αρχίζει να προσεύχεται με ένα θερμότατο «Εὐλογητὸς εἶ, Κύριε»!
Ένα παραχαϊδεμένο παιδί, όταν πέσει, μένει πεσμένο και θρηνολογεί. Αναζητάει συμπάθεια και χάδια, για να παρηγορηθεί. Μην κάνεις το ίδιο, έστω κι αν πονάς πολύ. Σήκω αμέσως και συνέχισε τον αγώνα. Όποιος αγωνίζεται, είναι φυσικό να πληγωθεί. Μόνο οι άγγελοι δεν πέφτουν. Συγχρόνως όμως παρακάλεσε τον Κύριο να σε συγχωρέσει και προσπάθησε να είσαι προσεκτικότερος.
Μην ακολουθείς το παράδειγμα του Αδάμ, που έριχνε το βάρος της ενοχής στην Εύα. Μη δικαιολογείς τον εαυτό σου θεωρώντας ένοχη τη γυναίκα, το διάβολο ή οποιαδήποτε άλλη εξωτερική περίσταση. Η αιτία για την πτώση σου βρίσκεται μέσα σου. Τη στιγμή που εξαιτίας σου απομακρύνεται ο Κύριος της καρδιάς σου, επιτρέπεις στους κλέφτες και τους ληστές να μπουν μέσα της και να προκαλέσουν φοβερές καταστροφές. Παρακάλεσε τον Θεό να μην ξαναγίνει αυτό από τώρα και στο εξής.
Τι κάνετε εδώ στο μοναστήρι; ρώτησαν κάποτε ένα μοναχό. Και αυτός αποκρίθηκε: πέφτουμε και σηκωνόμαστε, και πάλι πέφτουμε και πάλι σηκωνόμαστε και ξαναπέφτουμε και ξανασηκωνόμαστε. Γιατί δεν περνούν πολλά λεπτά της ζωής σου χωρίς να πέσεις τουλάχιστον μια φορά. Παρακάλεσε λοιπόν τον Κύριο να δείξει το έλεος και την ευσπαχνία Του σε όλους μας. Ζήτησε συγχώρηση και χάρη, όπως ζητάει ένας θανατοποινίτης, και να έχεις πάντα υπ' όψη σου πως «χάριτί ἐσμὲν σεσῳσμένοι» (Εφεσ. β' 5). Δεν μπορείς να 'χεις καμιά απαίτηση για απελευθέρωση και χάρη. Σκέψου πως μοιάζεις μ' ένα σκλάβο δραπέτη που είναι πεσμένος μπροστά στον αφέντη του και ζητάει το έλεός του. Τέτοια πρέπει να 'ναι η προσευχή σου, αν θέλεις να ακολουθήσεις τον άγιο Ισαάκ τον Σύρο και να ξεφορτώσεις την καρδιά σου από το βάρος της αμαρτίας, για να βρεις έτσι τη σκάλα που θα σε βοηθήσει να ανεβείς ψηλά.
Τίτο Κολλιάντερ, Ο δρόμος των ασκητών, εκδ. «Ακρίτας», σ. 77-78, 81-83.
h-agaph-panta-elpizei.blogspot.com/
