Η άλλη έλεγε πως, Κωνσταντίνος, γυιός Ελένης θα κυβερνά όταν η Πόλη χαθεί.
Και η τρίτη πως η Πόλη θα πέσει μετά την Πανσέληνο του Μαϊου.
Και το φεγγάρι γέμισε στις 24....
1123 χρόνια έζησε η Βασιλεύουσα ως Βυζαντινή πρωτεύουσα.
1123 χρόνια φώτιζε τις ελληνικές θάλασσες, Μαύρη και Αιγαίο.
1123 χρόνια ενέπνεε λαούς, κατακτούσε και απέκρουε φυλές με την γνωστή από παλιά μέθοδο των Ρωμιών: Αλέτρι, γραφή, ανάγνωση.
Που θα πει, οργάνωση κοινωνιών, μνήμη, ιστορία, πολιτισμός.
Η Βασιλίδα των πόλεων, έτσι την είπαν.
Αυτή που χώνεψε την ελληνική ειδωλολατρία μες στον Χριστιανισμό και τον έκαμε Ορθοδοξία.
Μα οι Οσμανλήδες το 1301 πατούν την Ανατολία. Σιγά σιγά σφίγγουν την Πόλη. Η Αυτοκρατορία φθίνει, στρέφεται για βοήθεια στη Δύση.
6 Ιουλίου 1439 υπογράφεται στην Φλωρεντία η 'Ενωση των Εκκλησιών. Ο Αυτοκράτορας ελπίζει σε στρατό και στόλο φράγκικο.
Μα λαός και κλήρος στην Πόλη ακυρώνει την υπογραφή.
Ξεσηκώνεται. Κι η υπογραφή μένει στα χαρτιά. Γιατ΄ η γνώμη του ήταν πιο ισχυρή απ΄ τις βασιλικές σφραγίδες. Γιατί η κρίση του και αυτή την φορά επαληθεύτηκε.....
Ο Πορθητής έχει κυκλώσει την Πόλη. Δική του η Θράκη, δικός του ο Βόσπορος.
Εχει χάσει τον ύπνο του. 1040 χρόνια τα τείχη απόρθητα.
Πως να τα ρίξει;
Κι η απόφαση βγήκε: με το θηρίο και τα λαγούμια.
Ο Ούγγρος Ουρμπάν του τάζει ένα νέο πράμα, το κανόνι, θηρίο. Η συμφωνία κλείνει. Η νέα πολεμική τεχνολογία εγκαινιάζεται στην Αλωση.
15 ζευγάρια βόδια το σέρνουν, 700 άνδρες το συνοδεύουν. Η μπάλα που εκτοξεύει διανύει απόσταση 1500 μέτρων και χώνεται σε βάθος 2!
Η παραγγελία μεγαλώνει: άλλα 15 ίδια!
58 μερόνυχτα σφίγγει τους πολιορκημένους από στεριά και θάλασσα.
Ευτυχώς, πρόλαβαν, φυγάδευσαν χειρόγραφα και κείμενα. Μαζί τους η Αννα Νοταρά, κόρη του Μεγάλου Λογοθέτη, με βάρκα για τη Βενετιά. Τότε και το πρώτο ελληνικό τυπογραφείο, η πρώτη παροικία μας στην Δυτική Ευρώπη, ανασαίνει ακόμα.
380.000 πολεμιστές αριθμεί ο Σουλτάνος, χώρια οι εργάτες.
30.000 ψυχές έχει η Βασιλεύουσα, η άλλοτε μεγαλούπολη του μισού εκατομμυρίου. Ο Παλαιολόγος στέλνει τον γραμματικό του να μετρήσει μάχημους. Ο Φραντζής φέρνει τον αριθμό 4.983!
Τόσοι μπορούσαν να σηκώσουν όπλο. Ο Αυτοκράτορας τον ορκίζει να κρατήσει το στόμα του κλειστό.
Οι Γενουάτες του Γαλατά φθείρουν τους Χριστιανούς για χάρη του Σουλτάνου. Η Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας στέλνει βοήθεια, μα φτάνει μετά το κακό. Ο Πάπας 3 καράβια τρόφιμα!
Οι υπερασπιστές της Πόλης είναι οι άνδρες και οι μοναχοί της, λιγοστοί Φράγκοι κι ο αποστάτης του Μωάμεθ Ορχάν με λίγους άνδρες.
Κι η πολιορκία αρχίζει.
Οι επιθέσεις συνεχείς και απανωτές. Τη μέρα γκρεμίζουν τα κανόνια, την νύχτα "χτίζουν" οι άμαχοι με ότι βρουν: χώμα, κεραμίδια, άχυρο, άμμο, βαρέλια, δέρματα, σανίδια. Οι αλλόθρησκοι αποσύρονται με σοβαρές απώλειες. Τη νύχτα σκάβουν λαγούμια κάτω από τα τείχη, να βρεθούν το πρωί μέσα στην Πόλη, οι δικοί μας τ΄ ανατινάζουν.
Συσσίτια οργανώνουν οι άμαχοι πολιορκημένοι. Ο καθείς και το πόστο του. Ούτε λεπτό για χάσιμο.
Ολοι γνωρίζουν πως βοήθεια απ΄ έξω δεν θάρθει. Και όλοι πολεμούν λυσσαλέα. Ελπίζουν ν' αντέξουν πείνα κι αγρύπνια.
Το φεγγάρι δεν γέμισε ακόμα....
Οι αυλικοί πιέζουν τον Αυτοκράτορα να φύγει, να σωθεί. Μα ο Δραγάτης διαλέγει να πολεμήσει στην Πύλη του Αγίου Ρωμανού ως το Μεσοτείχιο, στο πιο ευαίσθητο σημείο του τείχους: απέναντι απ΄ το θηρίο...
Ανήμερα Κωνσταντίνου και Ελένης, 21 Μαίου, ο Μεχμέτ στέλνει πρέσβεις στον Δραγάτη. Να του παραδώσει, λέει, την Πόλη και εγγυάται δεν θα πειράξει ούτε πλούτη, ούτε ανθρώπους, ούτε προνόμια και τίτλους.
Ομως οι κάτοικοι της Βασιλεύουσας έχουν διαλέξει. Διάλεξαν την πνευματική και όχι την υλική διάσταση των πραγμάτων.[1]
Ο Αυτοκράτορας, εξ ονόματος όλων απαντά, πως δεν είναι ούτε δική του ούτε κανενός άλλου η Πόλη για να την δώσει.
Γιαυτό, αποφασίσανε όλοι μαζί να πολεμήσουν έως θανάτου. Και η τελευταία Πανσέληνος έφτασε....
Κανείς δεν κοιμήθηκε κείνη την νύχτα.
Ζητώντας άφεση αμαρτιών από φίλους και συντρόφους κατέφυγαν στις εκκλησιές, πήραν την Θεία Μετάληψη και γύρισαν στα πόστα τους.
Το σύνθημα δόθηκε στις μία και μισή το πρωί, της Τρίτης, 29 Μαίου 1453.
Κραυγές, τύμπανα, σάλπιγγες κι ασκοί χαλούν τον κόσμο, δίνουν το σύνθημα της επίθεσης, συνταράζουν τους Χριστιανούς. Απαντούν οι καμπάνες των εκκλησιών. Χαλασμός.
3 έφοδοι. 3 κύματα φανατικών μωαμεθανών καλά οπλισμένων. Οταν αποσύρεται το πρώτο να ξεκουραστεί, επιτίθεται το άλλο.
Οι απώλειες του Μωάμεθ πολλές, η διάταξη του στρατού πυκνή, οι πετριές των Χριστιανών εύστοχες.
Στις έξη το πρωί, η τρίτη έφοδος, οι Γενίτσαροι. Ενα κομμάτι του Εξωτειχίου πέφτει. Σφαγή σώμα με σώμα. Ενα οθωμανικό μπαϊράκι ανεμίζει στα τείχη. Το ένα έφερε πολλά.
Ο Παλαιολόγος βγάζει τα αυτοκρατορικά του διάσημα. Ανώνυμος μεταξύ ανωνύμων. Ο Νίκολο Μπάρμπαρο, παρών, εξιστορεί: Παρακαλεί να τον σκοτώσουν οι δικοί του και ρίχνεται με μανία με την σπάθη του και πέφτει και σηκώνεται ξανά και ξαναπέφτει κι έτσι πέθανε.
Το κύρος της Χιλιόχρονης Αυτοκρατορίας είχε σωθεί.
Η Αλωση στην συνείδηση των Ελλήνων δεν έγινε ποτέ.
Γιατι, όπως λέει ο ποιητής:
Ουκ εάλω η Βασιλεύουσα ψυχή των Ελλήνων!
Απολιόρκητη όταν πολιορκείσαι και όταν συλλαβαίνεσαι ασύλληπτη.
Κι όταν κουστωδίες σε πάνε και σε φέρνουνε στα πραιτώρια.
Κι όταν δένεσαι πάνω σε πασσάλους και μαστιγώνεσαι.
Κι όταν δένεσαι πίσω από άλογα κι άρματα και σέρνεσαι βάφοντας κόκκινη την οδό προς τον Αδη.
Κι όταν ενταφιάζεσαι, δεν μένεις εκεί, παρά μόνο για μια, για δυό, το πολύ για τέσσερες νύχτες.
Οπότε "όρθρου βαθέος" γιομίζεις το φως με πίδακες της Ανάστασης!
Ουκ εάλω η Ρίζα! Ουκ εάλω το Φως!
Ενυπάρχει στο φως η ψυχή σου, στη ρίζα το σώμα σου!
(Ν. Βρεττάκος)
Πηγές
· Γεωργίου Φραντζή, Πρωτοβεστιάριου και Μεγάλου Λογοθέτη: Η Πολιορκία και η Αλωση της Κωνσταντινούπολης, Νίκολο Μπάρμπαρο: Χρονικό της Πολιορκίας της Κωνσταντινούπολης, Νέα Σύνορα, 1993.
· Μαριάννα Κορομηλά: Η ύστατη αγωνία της Βυζαντινής Πρωτεύουσας, Πανόραμα, 1992. Νικηφόρος Βρεττάκος: Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη, Τρία φύλλα, 1988.
[1] Κορομηλά, 1992.
