Γράφει ο αρχιμ. Δοσίθεος
Όσοι παρακολουθούμε -με πολλήν αγωνία- την πορεία της ομογενείας στην Πόλι, καθώς και τις επίπονες προσπάθειες της Α. Θ. Παναγιότητος του Οικουμενικού μας Πατριάρχου, που άλλοτε είναι τελεσφόρες και άλλοτε ατελέσφορες, ελπίζουμε σε μία βελτίωσι των αντιλήψεων και των ενεργειών τών εκεί κυβερνώντων.
Αρκετοί είναι αυτοί που ομιλούν για μιαν άνοιξι, για ένα νέο τρόπο αντιμετωπίσεως χρονιζόντων προβλημάτων. Επικαλούνται ως αίτια της αισιοδοξίας των τον νέο νόμο περί βακουφίων, που δεν είναι και ο καλύτερος εφ’ όσον τα mazbut παραμένουν ακλόνητα, την προκήρυξι και διενέργεια εκλογών σ’ αυτά (πλην Λακεδαιμονίων) και άλλα μικρότερης σημασίας «ευεργετήματα», αυτονόητα για χώρες με δημοκρατική παράδοσι, ασπιρίνες για χρόνια αναιμία δηλαδή.
Παραμένει όμως κλειστή η Θεολογική Σχολή της Χάλκης, εξακολουθεί να αμφισβητείται η Οικουμενικότης του Πατριαρχείου και άλλα πολλά.
Ο σύρων αυτές τις πενιχρές γραμμές μάλλον ανήκε στους αισιοδόξους. Μέχρι πρότινος. Ήδη η τρυτάνη του ζυγού ισορροπεί. Κεράτιον εν και τείνει προς απαισιοδοξίαν. Εξηγούμαι:
Πλησιάζουμε προσφάτως (Ιούλιος του 2011) στο Πατριαρχείο. Παρατηρώ ότι η οδός έχει αλλάξει ονομασία. Από Sadrazam Ali Paşa έγινε Sadik Ahmet caddesi. Χάρηκα για την μετονομασία, αλλ’ όχι για πολύ.
Και κάνω μια ιστορική αναδρομή. Η Κωνσταντινούπολις στα παλιά χρόνια δεν είχε ονομασίες οδών. Αρκούσαν οι μαχαλάδες. Ο εξευρωπαϊσμός που επέβαλεν ο σουλτάνος Αμπτούλ Μετζήτ (1839--1861) με το Tanzimat, είχε σαν συνέπεια να αποκτήσουν όνομα όλα τα στενά της Πόλεως. Ο δρόμος που περνά μπροστά απ’ το Πατριαρχείο ωνομάσθη «οδός Πετρίου», απ’ την γειτνιάζουσα Πύλη αλλά και από την παλαιά συνοικία. Αυτό έως της επελεύσεως τής «δημοκρατίας». Άλλαξαν το όνομα: «οδός Σαντραζάμ Αλή πασά». Ποιος ήταν αυτός; Εχρημάτισε μέγας βεζύρης από το 1820 επί σουλτάνου Μαχμούτ. Ήταν αυτός που παρ’ όλη την μετριοπάθειά του υπέγραψεν, αφορήτως πιεσθείς, την θανατική καταδίκη και τον απαγχονισμό τού Πατριάρχου Γρηγορίου τού Ε΄ (22/10 Απριλίου τού 1821).
Θρυλείται ότι μετά την εκτέλεσι τής διαταγής ήλθε και εκάθησε σύννους και σιωπών και καπνίζων με την καπνοσύριγγα προ του εισέτι κρεμαμένου Πατριάρχου επί ώραν πολλήν. Άλλο επιθυμούσε και άλλο υπέγραψε. Ήτο εύνους προς τους Ρωμηούς και με πολλή σύνεσι απέτρεψε γενική σφαγή. Το πλήρωσε με την ζωή του. Μετά από ένα μήνα περίπου απεκεφαλίσθη ως ύποπτος, σουλτανική προστάξει.
Αυτού, λοιπόν, το όνομα βρήκαν ως κατάλληλο για να μετονομάσουν την προ του Πατριαρχείου οδό. Καθαρά υπόμνησις ότι το κοίλον φάσγανον του δημίου ή και η αγχόνη πάντοτε επικρέμαται ύπερθεν της κεφαλής παντός πατριαρχούντος.
Στις ημέρες μας, όμως, η οδός άλλαξε και πάλι όνομα. Το παρετήρησα, και χάρηκα. Χαρήκαμε όλοι. Τραβήξαμε και φωτογραφία: «Sadik Ahmet caddesi».
Δεν πέρασε πολλή ώρα και η χαρά μας μετεβλήθη εις δυσθυμίαν. Ποιος είναι αυτός ο Sadik (ο αληθινός, ο έμπιστος φίλος στα τούρκικα); Κάποιος σπουδαίος της τουρκικής ιστορίας; Όχι, βέβαια. Είναι ο μουσουλμάνος βουλευτής της Δυτικής Θράκης. Σκοτώθηκε πριν από δεκαπέντε περίπου χρόνια σε τροχαίο δυστύχημα. Έπεσε πάνω στο αυτοκίνητό του γεωργικόν όχημα - τρακτέρ. Η αντίπερα όχθη το απέδωσε σε σχεδιασμένη δολοφονία. Ήταν γι’ αυτούς ο ήρως που μιλούσε ανοιχτά για τα δίκαια της τουρκικής (ανυπάρκτου κατά την συνθήκη της Λωζάνης, αλλά και πραγματικώς) μειονότητος.
Έτσι το Πατριαρχείο πληρώνει χωρίς να πταίει την «φιλία» και την ανάδειξι τού «εθνομάρτυρος».
Η μετονομασία είναι χειρότερη από την προηγούμενη. Γι’ αυτό διεμαρτυρήθησαν και Τούρκοι δημοσιογράφοι. Άρθρα σε τουρκικές εφημερίδες σχολίασαν δυσμενώς το γεγονός. Αλλ’ ουδ’ αυτοί εισακούονται.
Και μια λεπτομέρεια, που σε πολλούς περνά απαρατήρητη. Στα νέα χαρτονομίσματα, με τα κομμένα μηδενικά, ο Κεμάλ Ατατούρκ παρουσιάζεται πλέον χαμογελαστός. Παλαιότερα εικονίζετο βλοσυρός, κατηφής, σύνοφρυς. Είναι ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός τής γείτονος χώρας.
Και διερωτώμαι:
Ο κεμαλισμός και το τούτου έκγονον ο ινονουνισμός θα χαμογελάση λίγο για το Πατριαρχείο και για την ομογένεια; Ίδωμεν.
http://www.eptalofos.gr/Article/556/
Παραμένει όμως κλειστή η Θεολογική Σχολή της Χάλκης, εξακολουθεί να αμφισβητείται η Οικουμενικότης του Πατριαρχείου και άλλα πολλά.
Ο σύρων αυτές τις πενιχρές γραμμές μάλλον ανήκε στους αισιοδόξους. Μέχρι πρότινος. Ήδη η τρυτάνη του ζυγού ισορροπεί. Κεράτιον εν και τείνει προς απαισιοδοξίαν. Εξηγούμαι:
Πλησιάζουμε προσφάτως (Ιούλιος του 2011) στο Πατριαρχείο. Παρατηρώ ότι η οδός έχει αλλάξει ονομασία. Από Sadrazam Ali Paşa έγινε Sadik Ahmet caddesi. Χάρηκα για την μετονομασία, αλλ’ όχι για πολύ.
Και κάνω μια ιστορική αναδρομή. Η Κωνσταντινούπολις στα παλιά χρόνια δεν είχε ονομασίες οδών. Αρκούσαν οι μαχαλάδες. Ο εξευρωπαϊσμός που επέβαλεν ο σουλτάνος Αμπτούλ Μετζήτ (1839--1861) με το Tanzimat, είχε σαν συνέπεια να αποκτήσουν όνομα όλα τα στενά της Πόλεως. Ο δρόμος που περνά μπροστά απ’ το Πατριαρχείο ωνομάσθη «οδός Πετρίου», απ’ την γειτνιάζουσα Πύλη αλλά και από την παλαιά συνοικία. Αυτό έως της επελεύσεως τής «δημοκρατίας». Άλλαξαν το όνομα: «οδός Σαντραζάμ Αλή πασά». Ποιος ήταν αυτός; Εχρημάτισε μέγας βεζύρης από το 1820 επί σουλτάνου Μαχμούτ. Ήταν αυτός που παρ’ όλη την μετριοπάθειά του υπέγραψεν, αφορήτως πιεσθείς, την θανατική καταδίκη και τον απαγχονισμό τού Πατριάρχου Γρηγορίου τού Ε΄ (22/10 Απριλίου τού 1821).
Θρυλείται ότι μετά την εκτέλεσι τής διαταγής ήλθε και εκάθησε σύννους και σιωπών και καπνίζων με την καπνοσύριγγα προ του εισέτι κρεμαμένου Πατριάρχου επί ώραν πολλήν. Άλλο επιθυμούσε και άλλο υπέγραψε. Ήτο εύνους προς τους Ρωμηούς και με πολλή σύνεσι απέτρεψε γενική σφαγή. Το πλήρωσε με την ζωή του. Μετά από ένα μήνα περίπου απεκεφαλίσθη ως ύποπτος, σουλτανική προστάξει.
Αυτού, λοιπόν, το όνομα βρήκαν ως κατάλληλο για να μετονομάσουν την προ του Πατριαρχείου οδό. Καθαρά υπόμνησις ότι το κοίλον φάσγανον του δημίου ή και η αγχόνη πάντοτε επικρέμαται ύπερθεν της κεφαλής παντός πατριαρχούντος.
Στις ημέρες μας, όμως, η οδός άλλαξε και πάλι όνομα. Το παρετήρησα, και χάρηκα. Χαρήκαμε όλοι. Τραβήξαμε και φωτογραφία: «Sadik Ahmet caddesi».
Δεν πέρασε πολλή ώρα και η χαρά μας μετεβλήθη εις δυσθυμίαν. Ποιος είναι αυτός ο Sadik (ο αληθινός, ο έμπιστος φίλος στα τούρκικα); Κάποιος σπουδαίος της τουρκικής ιστορίας; Όχι, βέβαια. Είναι ο μουσουλμάνος βουλευτής της Δυτικής Θράκης. Σκοτώθηκε πριν από δεκαπέντε περίπου χρόνια σε τροχαίο δυστύχημα. Έπεσε πάνω στο αυτοκίνητό του γεωργικόν όχημα - τρακτέρ. Η αντίπερα όχθη το απέδωσε σε σχεδιασμένη δολοφονία. Ήταν γι’ αυτούς ο ήρως που μιλούσε ανοιχτά για τα δίκαια της τουρκικής (ανυπάρκτου κατά την συνθήκη της Λωζάνης, αλλά και πραγματικώς) μειονότητος.
Έτσι το Πατριαρχείο πληρώνει χωρίς να πταίει την «φιλία» και την ανάδειξι τού «εθνομάρτυρος».
Η μετονομασία είναι χειρότερη από την προηγούμενη. Γι’ αυτό διεμαρτυρήθησαν και Τούρκοι δημοσιογράφοι. Άρθρα σε τουρκικές εφημερίδες σχολίασαν δυσμενώς το γεγονός. Αλλ’ ουδ’ αυτοί εισακούονται.
Και μια λεπτομέρεια, που σε πολλούς περνά απαρατήρητη. Στα νέα χαρτονομίσματα, με τα κομμένα μηδενικά, ο Κεμάλ Ατατούρκ παρουσιάζεται πλέον χαμογελαστός. Παλαιότερα εικονίζετο βλοσυρός, κατηφής, σύνοφρυς. Είναι ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός τής γείτονος χώρας.
Και διερωτώμαι:
Ο κεμαλισμός και το τούτου έκγονον ο ινονουνισμός θα χαμογελάση λίγο για το Πατριαρχείο και για την ομογένεια; Ίδωμεν.
http://www.eptalofos.gr/Article/556/
