Κυκλοφόρησε το καλαίσθητο και καλλιτεχνικό ημερολόγιο του 2012 της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου το οποίο αναφέρεται στο σημαντικό εκδοτικό έργο της Ιεράς Μονής.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Μνημειακά σύνολα, παντός είδους κειμήλια, ένα καταπληκτικό περιβάλλον και προσωπικότητες πού περνούν μέσα από τον χρόνο συνθέτουν μια μοναδική πραγματικότητα πού λέγεται Άγιον Όρος. Απόμακρο από τον κόσμο, γίνεται έντονα αισθητό
στον Θεό εξαιτίας των προσευχών
πού συνεχώς σαν θυσία αγάπης προσφέρονται από καρδιές πού Τον ποθούν και Τον λατρεύουν. Ο Θεός αποκαλύπτει το πρόσωπο Του στο Άγιον Όρος. Ένωση Θεού και άνθρωπου. Ο μοναχός ζει τον Θεό στο Άγιον Όρος. Ο προσκυνητής αισθάνεται την παρουσία του Θεού στο Άγιον Όρος.
Όμως ο μοναδικός αυτός πνευματικός και πολιτιστικός πλούτος δεν είναι εύκολα επισκέψιμος λόγω των συνθηκών πού επικρατούν εκεί. Φιλότιμα όλες οι Μονές του Αγίου Όρους προσπαθούν μέσω των εκδόσεων τους να μετριάσουν τον πόθο αυτών πού θα ήθελαν να γνωρίσουν, να έρθουν σε επαφή με το Άγιον Όρος, να επισκεφθούν το Άγιον Όρος αλλά για κάποιο λόγο δεν το καταφέρνουν.
Η έκδοση ενός βιβλίου πού για κάποιους μπορεί να είναι επιστήμη ή τέχνη, ενώ για κάποιους άλλους απλά ένα επάγγελμα, για τον μοναχό αποτελεί ένα διακόνημα. Ένα διακόνημα πού επιτελείται με επίγνωση και φόβο Θεού μέσα στα πλαίσια της υπακοής του, και πού ενώ μπορεί να λειτουργεί δημιουργικά για τον ίδιο τον μοναχό, επιδρά ιεραποστολικά για τον κόσμο και την κοινωνία ενσαρκώνοντας τελικά στο χαρτί θειες εμπειρίες, διαχρονικά μηνύματα και προσφέροντας στον κόσμο ένα θησαυρό ανεκτίμητης γνώσεως.
Το Βατοπαίδι, μία Μονή με ιστορία και πλούσια παράδοση σε όλους τους τομείς της τέχνης, λίγο μετά την κοινοβιοποίησή της ανέπτυξε ένα εντυπωσιακό εκδοτικό πρόγραμμα. Αυτό οφείλεται σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό στον αείμνηστο Στέλιο Παπαδόπουλο Δρ Εθνολόγο Μουσειολόγο και στην εμπεριστατωμένη μελέτη του «Διαχείριση κειμηλιακού πλούτου της Μονής Βατοπαιδίου» πού ολοκλήρωσε το 1993 και πού αφορούσε στην προστασία, την ανάδειξη και την προβολή του κειμηλιακού πλούτου της Μονής. Συμπεριέλαβε στην μελέτη του αυτή εκτός των άλλων και τις πνευματικές εκδόσεις της Μονής και ιδιαίτερα του μακαριστού Γέροντος μας Ιωσήφ (†2009), τις μουσικές, ιστορικές, επιστημονικές και καλλιτεχνικές εκδόσεις.
Από το 1993 ως σήμερα ή Μονή έχοντας υπόψη της αυτήν την μελέτη άλλα και την σύγχρονη πραγματικότητα υλοποίησε ήδη ένα σημαντικό μέρος της μελέτης εντάσσοντας την στο εκδοτικό της πρόγραμμα. Μάλιστα μεταξύ των εκδόσεων αυτών το δίτομο έργο «Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου» πήρε βραβείο από την Ακαδημία Αθηνών κατά την πανηγυρική της συνεδρία το 1998 και το πρώτο βραβείο «End Product Competiton 1997» για την ανάδειξη του καλύτερου εντύπου της Ευρώπης.
Το εκδοτικό έργο της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου περιλαμβάνει κυρίως τις παρακάτω σειρές:
«Ψυχωφελή Βατοπαιδινά». Η σειρά αύτη περιλαμβάνει βιβλία αμιγώς πνευματικού και ψυχωφελούς περιεχομένου και κυρίως τα βιβλία του μακαριστού Γέροντος Ιωσήφ του Βατοπαιδινού. Η Μονή αξιοποιώντας την εβδομηκονταετή μοναχική ασκητική πείρα του αειμνήστου Γέροντος έδωσε τους γραπτούς λόγους του σε δεκαέξι βιβλία για όσους επιθυμούν «ρήματα ζωής αιωνίου», ικανά να θεραπεύσουν και να αναγεννήσουν την «κοπιώσαν και πεφορτισμένην καρδίαν» του συγχρόνου ανθρώπου.
«Μουσικές εκδόσεις». Το τμήμα εκδόσεων μουσικών κειμένων από χειρόγραφους κώδικες βατοπαιδινών κυρίως μελοποιών κατέχει σημαντική θέση στο γενικό εκδοτικό πρόγραμμα. Διασώζεται έτσι και συνεχίζεται μία ξεχωριστή ψαλτική παράδοση της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου, πού αρχίζει ήδη πριν την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως και συνεχίζεται ως τις ήμερες μας με μία χορεία μουσικοδιδάσκαλων, ερμηνευτών, γραφέων, εξηγητών. Συνενούμενοι δια της αγάπης στο ζωντανό μυστήριο της θείας Λατρείας γίνονται οι μυστικές λύρες του Αγίου Πνεύματος, πού προσφέρουν «καρπόν χειλέων», «οσμήν ευωδιάς» στον θρόνο της παντεχνήμονος αγάπης, του σαρκωθέντος και σταυρωθέντος Θεού Λόγου.
«Ομοιόγραφες εκδόσεις». Εκδόσεις πανομοιότυπων ιδιαιτέρως σημαντικών εικονογραφημένων χειρογράφων, πού φυλάσσονται στην βιβλιοθήκη της Μονής. Η ομοιογραφική αναπαραγωγή γίνεται με τα τελειότερα μηχανικά μέσα, ώστε να αποδοθεί το πανομοιότυπο των κωδίκων. Οι Ομοιόγραφες αναπαραγωγές συνοδεύονται συνήθως από επεξηγηματικές επιστημονικές μελέτες σε ξεχωριστό βιβλίο.
«Επιστημονικές εκδόσεις». Εκδόσεις με επίκεντρο την ιστορία, τον κειμηλιακό πλούτο της Μονής και τις λόγιες προσωπικότητες πού έζησαν στην Μονή με συγγραφείς ειδήμονες επιστήμονες. Η επιστημονική εξέταση δεν γίνεται με τα δεδομένα ενός πεπερασμένου μουσειακού θεσμού, άλλα κείμενα και φωτογραφικό υλικό παρουσιάζονται με δυναμικό και φιλοκαλικό τρόπο πού προσδίδουν μία βαθιά πνευματικότητα. Επίσης στην σειρά αύτη περιλαμβάνονται τα Πρακτικά των Επιστημονικών Θεολογικών Συνεδρίων πού διοργάνωσε η Μονή και σημείωσαν μεγάλη επιτυχία με αθρόα προσέλευση του κοινού, αλλά και θεολογικά δοκίμια καταξιωμένων επιστημόνων.
«Ημερολόγια». Η Ιερά Μονή έχει αρχίσει από το 1995 την έκδοση καλλιτεχνικών επιτραπέζιων -ημερησίων και εβδομαδιαίων- και επιτοιχίων ημερολογίων, με θέματα τις τοιχογραφίες του Καθολικού της Μονής Βατοπαιδίου, τις μικρογραφίες των χειρογράφων της Μονής, τους Περιηγητές της Μονής, τα Μετόχια της Μονής, το Άγιον Όρος, τον Χριστό ως παγκόσμιο πρόσωπο, την Παναγία, τους Αγγέλους κ.ά.
Παράλληλα η Μονή με τις εκδόσεις της φανερώνει στο ευρύ κοινό το αποστάλλαγμα των αποτελεσμάτων ειδικών ομάδων επιστημόνων πού μελετούν, ερευνούν το αντίστοιχο αντικείμενο τους σε ό,τι άφορα την Μονή Βατοπαιδίου είτε αυτό είναι η θεολογία, η ιστορία, η μουσική, η αγιογραφία, η αρχιτεκτονική, η μικροτεχνία κ.ά. Η Μονή πρόκειται να κάνει εντός του 2012 μία συνάντηση όλων των επιστημόνων πού εργάσθηκαν πάνω σε αυτούς τους τομείς, ώστε να γίνει ένας απολογισμός του έργου τους και να αναζητηθούν και να συζητηθούν οι προοπτικές για το μέλλον.
Η Ιερά Μονή Βατοπαιδίου με το παρόν ημερολόγιο πού είναι το δέκατο όγδοο σε συνεχή σειρά ετών διαβεβαιώνει τους αναγνώστες ότι θα συνεχίσει την πορεία της και την εν Χριστώ μαρτυρία της για τον σύγχρονο άνθρωπο, ο όποιος κατά το πλείστον έχει χάσει τον θείο προσανατολισμό του και παραπαίει σε «οδούς αλλότριας», μακράν των αυθεντικών ζωηφόρων παραδόσεων, μεταδίδοντας του ελπίδα για την ένταξη του στην άκτιστη ζωή της Εκκλησίας, στην δημιουργική και αγαπητική κοινωνία των προσώπων.
Ο Καθηγούμενος της Ιεράς
Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου
† Αρχιμ. Εφραίμ
«Ψυχωφελή Βατοπαιδινά». Η σειρά αύτη περιλαμβάνει βιβλία αμιγώς πνευματικού και ψυχωφελούς περιεχομένου και κυρίως τα βιβλία του μακαριστού Γέροντος Ιωσήφ του Βατοπαιδινού. Η Μονή αξιοποιώντας την εβδομηκονταετή μοναχική ασκητική πείρα του αειμνήστου Γέροντος έδωσε τους γραπτούς λόγους του σε δεκαέξι βιβλία για όσους επιθυμούν «ρήματα ζωής αιωνίου», ικανά να θεραπεύσουν και να αναγεννήσουν την «κοπιώσαν και πεφορτισμένην καρδίαν» του συγχρόνου ανθρώπου.
«Μουσικές εκδόσεις». Το τμήμα εκδόσεων μουσικών κειμένων από χειρόγραφους κώδικες βατοπαιδινών κυρίως μελοποιών κατέχει σημαντική θέση στο γενικό εκδοτικό πρόγραμμα. Διασώζεται έτσι και συνεχίζεται μία ξεχωριστή ψαλτική παράδοση της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου, πού αρχίζει ήδη πριν την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως και συνεχίζεται ως τις ήμερες μας με μία χορεία μουσικοδιδάσκαλων, ερμηνευτών, γραφέων, εξηγητών. Συνενούμενοι δια της αγάπης στο ζωντανό μυστήριο της θείας Λατρείας γίνονται οι μυστικές λύρες του Αγίου Πνεύματος, πού προσφέρουν «καρπόν χειλέων», «οσμήν ευωδιάς» στον θρόνο της παντεχνήμονος αγάπης, του σαρκωθέντος και σταυρωθέντος Θεού Λόγου.
«Ομοιόγραφες εκδόσεις». Εκδόσεις πανομοιότυπων ιδιαιτέρως σημαντικών εικονογραφημένων χειρογράφων, πού φυλάσσονται στην βιβλιοθήκη της Μονής. Η ομοιογραφική αναπαραγωγή γίνεται με τα τελειότερα μηχανικά μέσα, ώστε να αποδοθεί το πανομοιότυπο των κωδίκων. Οι Ομοιόγραφες αναπαραγωγές συνοδεύονται συνήθως από επεξηγηματικές επιστημονικές μελέτες σε ξεχωριστό βιβλίο.
«Επιστημονικές εκδόσεις». Εκδόσεις με επίκεντρο την ιστορία, τον κειμηλιακό πλούτο της Μονής και τις λόγιες προσωπικότητες πού έζησαν στην Μονή με συγγραφείς ειδήμονες επιστήμονες. Η επιστημονική εξέταση δεν γίνεται με τα δεδομένα ενός πεπερασμένου μουσειακού θεσμού, άλλα κείμενα και φωτογραφικό υλικό παρουσιάζονται με δυναμικό και φιλοκαλικό τρόπο πού προσδίδουν μία βαθιά πνευματικότητα. Επίσης στην σειρά αύτη περιλαμβάνονται τα Πρακτικά των Επιστημονικών Θεολογικών Συνεδρίων πού διοργάνωσε η Μονή και σημείωσαν μεγάλη επιτυχία με αθρόα προσέλευση του κοινού, αλλά και θεολογικά δοκίμια καταξιωμένων επιστημόνων.
«Ημερολόγια». Η Ιερά Μονή έχει αρχίσει από το 1995 την έκδοση καλλιτεχνικών επιτραπέζιων -ημερησίων και εβδομαδιαίων- και επιτοιχίων ημερολογίων, με θέματα τις τοιχογραφίες του Καθολικού της Μονής Βατοπαιδίου, τις μικρογραφίες των χειρογράφων της Μονής, τους Περιηγητές της Μονής, τα Μετόχια της Μονής, το Άγιον Όρος, τον Χριστό ως παγκόσμιο πρόσωπο, την Παναγία, τους Αγγέλους κ.ά.
Παράλληλα η Μονή με τις εκδόσεις της φανερώνει στο ευρύ κοινό το αποστάλλαγμα των αποτελεσμάτων ειδικών ομάδων επιστημόνων πού μελετούν, ερευνούν το αντίστοιχο αντικείμενο τους σε ό,τι άφορα την Μονή Βατοπαιδίου είτε αυτό είναι η θεολογία, η ιστορία, η μουσική, η αγιογραφία, η αρχιτεκτονική, η μικροτεχνία κ.ά. Η Μονή πρόκειται να κάνει εντός του 2012 μία συνάντηση όλων των επιστημόνων πού εργάσθηκαν πάνω σε αυτούς τους τομείς, ώστε να γίνει ένας απολογισμός του έργου τους και να αναζητηθούν και να συζητηθούν οι προοπτικές για το μέλλον.
Η Ιερά Μονή Βατοπαιδίου με το παρόν ημερολόγιο πού είναι το δέκατο όγδοο σε συνεχή σειρά ετών διαβεβαιώνει τους αναγνώστες ότι θα συνεχίσει την πορεία της και την εν Χριστώ μαρτυρία της για τον σύγχρονο άνθρωπο, ο όποιος κατά το πλείστον έχει χάσει τον θείο προσανατολισμό του και παραπαίει σε «οδούς αλλότριας», μακράν των αυθεντικών ζωηφόρων παραδόσεων, μεταδίδοντας του ελπίδα για την ένταξη του στην άκτιστη ζωή της Εκκλησίας, στην δημιουργική και αγαπητική κοινωνία των προσώπων.
Ο Καθηγούμενος της Ιεράς
Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου
† Αρχιμ. Εφραίμ
