Μετέωρα: Λίγο πιο κοντά στα ουράνια

Tης Έλενας Μπούλια/Sapfiros

Αν κάναμε έναν διαγωνισμό για τα επτά -φυσικά- θαύματα της Ελλάδας, τα Μετέωρα θα κέρδιζαν σίγουρα μία
από τις πρώτες θέσεις (αν όχι την πρώτη), ισοβαθμώντας με το φαράγγι του Βίκου και την ομορφιά της Σαντορίνης. Το σύνολο των μοναστηριών που βρίσκονται στις κορυφές των βράχων, καλά διατηρημένα από τον 14ο αιώνα, είναι ένας μόνο λόγος για να αποτελούν τα Μετέωρα γεωγραφικό και ιστορικό ορόσημο της Θεσσαλίας. Τους υπόλοιπους λόγους ανακαλύπτει κανείς καθώς ανηφορίζει τα αμέτρητα σκαλοπάτια προς το κάθε μοναστήρι για να καταλήξει σε ένα προαύλιο με συγκλονιστική θέα προς τα γύρω ισοϋψή γκριζοπράσινα βράχια και την Καλαμπάκα που απλώνεται στα πόδια τους.

Το τοπίο: Ένα γεωλογικό φαινόμενοΌταν παρακολουθούμε ταινίες φαντασίας, όπως ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών, οι οποίες βασίζουν την επιτυχία τους σε ειδικά εφέ και «πειραγμένα» χρώματα, ζηλεύουμε που τοπία όπως το Σάιρ της Μέσης Γης δεν υπάρχουν πραγματικά –ή που αν υπάρχουν, μακριά από τα πολλά βλέμματα κάπου στην Αυστραλία, δεν βρίσκονται λίγο πιο κοντά μας. 

Κι όμως, η αίσθηση που είχα όταν βρέθηκα στα Μετέωρα ήταν ακριβώς αυτή: Νόμιζα πως βρισκόμουν σε εικονογραφημένο μυθιστόρημα του Τόλκιν, ή σε σκηνικό της ταινίας, ή έστω σε τρισδιάστατο ταμπλό επιτραπέζιου παιχνιδιού της Κάισσας με εντυπωσιακά γραφικά.

Όπως θα λέγαμε και στην καθομιλουμένη, το τοπίο πράγματι «δεν υπάρχει».

Τα Μετέωρα, αν πρέπει να τα περιγράψουμε γεωμορφολογικά, είναι ένα σύμπλεγμα από τεράστιους, γκριζο-πράσινους βράχους που υψώνονται λίγο έξω από την κωμόπολη της Καλαμπάκας, στους πρόποδες της Πίνδου και των Χασίων. Ο τρόπος που είναι κομμένα τα βράχια, σχεδόν σμιλευμένα, αλλά και το γεγονός ότι είναι γεμάτα από απολιθωμένα όστρακα έχουν κάνει τους επιστήμονες να μιλούν για δυσεξήγητο γεωλογικό φαινόμενο.

Επικρατέστερη θεωρία στο πώς δημιουργήθηκαν είναι αυτή του Γερμανού γεωλόγου Αλ. Φίλιπσον: Στην περιοχή αυτή είχε τις εκβολές του ένας μεγάλος ποταμός. Τα νερά του εναπόθεταν εκεί πέτρες, άμμο και λάσπη, τα οποία σιγά-σιγά συσσωρεύτηκαν και δημιούργησαν έναν ενιαίο κώνο. Λόγω γεωλογικών μεταβολών το κεντρικό τμήμα της χώρας με τα χρόνια ανυψώθηκε, η Θεσσαλία βυθίστηκε και έγινε λίμνη, αλλά δημιουργήθηκε το άνοιγμα των Τεμπών, οπότε τα νερά της λίμνης χύθηκαν στο Αιγαίο. Τότε ήταν που και ο ενιαίος όγκος χωρίστηκε, εξαιτίας και της διαβρωτικής δράσης του νερού, των δυνατών ανέμων, των βροχών και των σεισμικών δονήσεων, οπότε σχηματίστηκαν αμέτρητα βράχια και λόφοι σε διάφορα σχήματα και μεγέθη (ύψους περί τα 300-400 μέτρα), τα οποία με το πέρασμα των αιώνων πήραν τη σημερινή τους μορφή.

Ασκητές: Οι πρώτοι (και τελευταίοι) κάτοικοιΤα άγρια και δυσπρόσιτα βράχια αποτέλεσαν ιδανικό καταφύγιο για χριστιανούς ασκητές που εγκαταστάθηκαν εκεί περί τον 11ο αιώνα. Ωστόσο, κάποιες ιστορικές πηγές αναφέρουν ως πρώτο οικιστή κάποιον Βαρνάβα, ο οποίος μάλιστα ίδρυσε μεταξύ 950 και 970 την Σκήτη του Αγίου Πνεύματος. Το όνομα Μετέωρα, πάντως, προέρχεται από τον Άγιο Αθανάσιο των Μετεωρίτη, κτήτορα της μονής Μεγάλου Μετεώρου, ο οποίος ονόμασε «Μετέωρο» τον πλατύ βράχο στον οποίον ανέβηκε πρώτη φορά το 1344.

Πώς κατάφεραν οι μοναχοί να επιβιώσουν στα απόκρημνα βράχια και υπό αντίξοες καιρικές συνθήκες; Χρησιμοποιώντας ψηλά δέντρα και ανεμόσκαλες για αναρρίχηση, σχοινιά, τροχαλίες και καλάθια για ανεφοδιασμό και ό,τι γνώσεις είχαν για να φτιάξουν δεξαμενές νερού ή για να καλλιεργήσουν μποστάνια. Στη δεκαετία του 1920 λαξεύτηκαν στα βράχια σκάλες και σήραγγες προκειμένου να διευκολυνθεί η ζωή τους.

Με τα χρόνια δημιουργήθηκε μια ολόκληρη πολιτεία μοναστηριών. Ο κάθε βράχος με πλατιά κορυφή απέκτησε την δική του μονή, έως τουλάχιστον τον 17ο αιώνα οπότε η προσέλευση των μοναχών άρχισε να μειώνεται. Σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες κάποτε οι μονές των Μετεώρων ήταν τριάντα, ενώ τα μικρά μοναστήρια ήταν ακόμα περισσότερα. Από αυτές σήμερα λειτουργούν οι έξι μονές, τις οποίες μπορεί να επισκεφθεί το κοινό καθημερινά -πλην ορισμένων ημερών- από τις 9.00 το πρωί έως τις 16.00 το απόγευμα (ή έως τις 17.00 το καλοκαίρι). Αυτές είναι:

-Η ανδρική μονή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, γνωστή και ως «Μεγάλο Μετέωρο» καθώς βρίσκεται στον υψηλότερο βράχο: Χρονολογείται από το 1340 μ.Χ. και λειτουργεί καθημερινά -εκτός Τρίτης και Τετάρτης τον χειμώνα και εκτός Τρίτης το καλοκαίρι. Πρόκειται για την πιο καλοδιατηρημένη Μονή με πλούσια συλλογή χειρογράφων, εικόνων και ιερών κειμηλίων, ενώ η θεά της προς το Καστράκι, την οροσειρά της Πίνδου και τον Πηνειό πραγματικά κόβει την ανάσα.

-Η μονή των Αγίων Πάντων (ή Μονή Βαρλαάμ): Χρονολογείται από το 1350 μ.Χ. και πήρε το όνομά της από τον ασκητή Βαρλαάμ, ο οποίος πρώτος έχτισε πάνω στον βράχο τρεις ναούς, ένα μικρό κελί και μία δεξαμενή νερού. Εκεί φυλάσσονται πολλά λείψανα αγίων. Είναι επισκέψιμη καθημερινά εκτός Πέμπτης και Παρασκευής τον χειμώνα και εκτός Πέμπτης το καλοκαίρι.

- Η Μονή Αγίας Τριάδος: Χρονολογείται από το 1362 μ.Χ. και βρίσκεται ακριβώς πάνω από την Καλαμπάκα. Είναι επισκέψιμη καθημερινά εκτός από Τετάρτη και Πέμπτη και λειτουργεί από τις 10.00 έως τις 15.00.

-Η μονή του Αγίου Νικολάου του Άσμενος (ή Μονή του Αναπαυσά): Χρονολογείται από το 1438 και φημίζεται για τις εντυπωσιακές τοιχογραφίες. Λειτουργεί καθημερινά εκτός Παρασκευής, έως τη 13.00 τον Χειμώνα και έως τις 15.30 το καλοκαίρι.

-Η Μονή Ρουσάνου (ή Αγίας Βαρβάρας): Χρονολογείται από το 1545. Είναι μικρή και πολύ γραφική, ενώ είναι εξολοκλήρου χτισμένη στον βράχο όπου βρίσκεται. Είναι επισκέψιμη καθημερινά εκτός Τετάρτης, έως τις 14.00 τον Χειμώνα και έως τις 18.00 το καλοκαίρι.

-Η γυναικεία Μονή Αγίου Στεφάνου: Χρονολογείται από το 1192. Διαθέτει εξαιρετικά έργα ξυλογλυπτικής και πολλά άγια λείψανα. Λειτουργεί καθημερινά εκτός Δευτέρας, από τις 9.00 έως τη 13.00 και από τις 15.00 έως τις 17.00 τον χειμώνα και από τις 9.00 έως τις 13.00 και από τις 15.30 έως τις 17.30 το καλοκαίρι.

Η Unesco έχει χαρακτηρίσει τα Μετέωρα «διατηρητέο μνημείο της Ανθρωπότητας» και τα μοναστήρια τους συγκαταλέγονται στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, καθώς αποτελούν μοναδικό, αρμονικό δείγμα βυζαντινής αρχιτεκτονικής και φυσικής κληρονομιάς, έτσι όπως είναι χτισμένα στους βράχους σαν φυσική απόληξή τους.

Κατά την εκδρομή σας στα ΜετέωραΑν αποφασίσετε να επισκεφθείτε τα Μετέωρα να είστε (ψυχολογικά και πρακτικά) προετοιμασμένοι για πολύ περπάτημα και ορειβασία γιατί θα πρέπει να αφήσετε το αυτοκίνητο σε συγκεκριμένα σημεία στάθμευσης, στους πρόποδες των βράχων. Επίσης, να έχετε πάντα ανά χείρας την φωτογραφική σας μηχανή, καθώς όπου κι αν στρέψετε το βλέμμα ένα ακόμα πιο επιβλητικό φυσικό σκηνικό θα σας συνεπαίρνει. Θα συνεχίσει δε να το κάνει ακόμα και όταν θα κοσμεί το desktop του υπολογιστή σας.

Αν έχετε χρόνο για περισσότερες εκδρομές και βόλτες στην περιοχή, το σίγουρο είναι ότι θα ξεκινήσετε με την Καλαμπάκα, στην οποία πιθανώς και θα διανυκτερεύσετε. 

Πέρα από τις ταβέρνες και τα μαγαζάκια που συγκεντρώνονται εκεί (φημίζονται τα τσιπουράδικα της οδού Βλαχάβα), έχετε την δυνατότητα να επισκεφθείτε τον ιστορικό ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου, που είναι χτισμένος πάνω σε αρχαίο ναό του Απόλλωνα, καθώς και την μοναδική στην Ελλάδα σχολή Ξυλογλυπτικής

Κατά τα άλλα, τα πιο «ζωντανά» Τρίκαλα βρίσκονται 22 χιλιόμετρα μακριά από την Καλαμπάκα και προσφέρονται για τις βραδινές εξόδους, για φαγητό και πότο. Μερικά λεπτά από τα Τρίκαλα απέχει η μαγευτική Λίμνη Πλαστήρα, ενώ περί τα 60 χιλιόμετρα μακριά από τα Μετέωρα βρίσκεται η Ελάτη και το χιονοδρομικό κέντρο στο Περτούλι (θα δείτε πληροφορίες στα Σχετικά Άρθρα).

Διαμονή
-Divani Meteora Hotel: Πολυτελής διαμονή με φόντο τα Μετέωρα και εγκαταστάσεις spa –για χαλάρωση μετά από τόσο περπάτημα. Τιμές: Από 86 ευρώ για ένα δίκλινο με πρωινό.
-Pyrgos Adrachti: Υπέροχη θέα προς τα Μετέωρα και την Καλαμπάκα και περιποιημένα δωμάτια. Τιμές: 80 ευρώ για ένα δίκλινο με πρωινό.
-Hotel Famissi Eden: Βρίσκεται στην είσοδο της Καλαμπάκας και προσφέρει άνετα, περιποιημένα δωμάτια με θέα στους βράχους, ενώ διαθέτει και εστιατόριο με καλές κριτικές. Τιμές: 48 ευρώ για ένα δίκλινο με πρωινό.
-Guesthouse Papastathis: Ανάμεσα στην Καλαμπάκα και το Καστράκι ένας περιποιημένος ξενώνας με όμορφη θέα. Τιμές: Από 40 ευρώ για δίκλινο δωμάτιο χωρίς πρωινό.
-Elena Guesthouse: Βρίσκεται στην Παλιά Πόλη της Καλαμπάκας και προσφέρει όμορφα ενοικιαζόμενα δωμάτια, κάποια εκ των οποίων με τζάκι. Τιμές: Από 45 ευρώ για δίκλινο δωμάτιο χωρίς πρωινό.

Φαγητό
-Νερόμυλος: Στην Καλαμπάκα, περιοχή Διάβα, για ό,τι τραβάει η όρεξή σας, από φρέσκα ψάρια έως πιάτα σχάρας και μαγειρευτά. Τιμές: Από 20 ευρώ κατ’άτομο.
-Φαγοπότι: Παραδοσιακή ταβέρνα με έμφαση στους θαλασσινούς μεζέδες, στην Καλαμπάκα. Τιμές: Από 15 ευρώ κατ’άτομο.
-Γαρδένια: Παραδοσιακή ταβέρνα στο Καστράκι, με όμορφη αυλή για τις ηλιόλουστες μέρες. Τιμές: Από 15 ευρώ κατ’άτομο.
-Μπουφίδης: Ταβέρνα με ιστορία για καλή κρεατοφαγία στο Καστράκι. Τιμές: Περί τα 20 ευρώ κατ’άτομο.
-Κυβέλεια: Ζαχαροπλαστείο στην Καλαμπάκα με λαχταριστά τοπικά γλυκά, όπως χαλβάς, γαλατόπιτα και καρυδόπιτα με κρέμα.

Πώς θα βρεθείτε εκεί;Στα Μετέωρα θα βρεθείτε οδικώς μέσω της Εθνικής οδού Αθηνών-Λαμίας και με κατεύθυνση προς Τρίκαλα-Καλαμπάκα. Η Καλαμπάκα απέχει από την Αθήνα 352 χιλιόμετρα και από την Θεσσαλονίκη 237 χιλιόμετρα.