Η πρώτη Κυριακή της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι αφιερωμένη στη θριαμβευτική νίκη της Ορθοδοξίας εναντίον της εικονομαχίας και την ονομάζουμε Κυριακή της Ορθοδοξίας.
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μαντινείας και Κυνουρίας κ.κ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, μαζί με Κληρικούς της Ιεράς μας Μητροπόλεως, προεξήρχε των Ιερών Ακολουθιών και της Λιτανεύσεως των Ιερών Εικόνων στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Τριπόλεως.
Κατά την ώρα της τελετής της αναστηλώσεως των Αγίων Εικόνων, ο Σεβ. Ποιμενάρχης μας, ανέγνωσε μεγαλοφώνως τα λόγια του Συνοδικού Τόμου: «Αύτη η πίστις των Αποστόλων, αύτη η πίστις των Πατέρων, αύτη η πίστις των Ορθοδόξων, αύτη η πίστις την Οικουμένην εστήριξε».
Αναφερόμενος προς το χριστεπώνυμο πλήρωμα, τους Ενορίτες τους Άρχοντες του τόπου και τους συμμετέχοντας στην ακολουθία, επεσύμανε ότι την ημέρα αυτή μνημονεύονται και γεραίρονται όλοι οι αγώνες της Αγίας Ορθοδόξου Εκκλησίας μας ενάντια όλων των εχθρών της πίστεώς μας. Διεμήνυσε για μια ακόμη φορά, αυτό που είναι πραγματικότητα και αψευδές κομμάτι της Ιστορίας του τόπου μας, ότι η Ορθοδοξία στήριξε, στηρίζει και θα συνεχίσει να στηρίζει την Οικουμένη.
Κυριακή της Ορθοδοξίας
Η Πρώτη Κυριακή της μεγάλης Τεσσαρακοστής ονομάζεται Κυριακή της Ορθοδοξίας, διότι εορτάζουμε την αναστήλωση των Αγίων και Ιερών Εικόνων, καθώς και τον θρίαμβο της Ορθοδόξου Πίστεως κατά της φοβερής αιρέσεως των Εικονομάχων, δηλαδή των αιρετικών εκείνων που αρνούνταν την τιμή προς τις Ιερές Εικόνες. Το «Ωρολόγιο», λειτουργικό βιβλίο της Εκκλησίας μας, αναφέρει σχετικά ότι πριν από περίπου δώδεκα αιώνες, επί περίοδο πλέον των εκατό χρόνων, αναστατώθηκε η Χριστιανοσύνη με το ζήτημα αυτής της φοβερής αιρέσεως των Εικονομάχων. Τότε, η Εκκλησία δοκιμάστηκε με νέους διωγμούς και πολλά άλλα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι χριστιανοί από τους κακοδόξους εικονομάχους. Πρώτος κηρύξας την εικονομαχία ήταν ο αυτοκράτορας Λέων ο Ίσαυρος και τελευταίος ο αυτοκράτορας Θεόφιλος, σύζυγος της Αγίας Θεοδώρας.
Η αφορμή και το πρόσχημα ήταν η προσκύνηση των Ιερών εικόνων, η αίρεση όμως είχε βαθύτερες ρίζες, κι όπως ευστόχως σημειώνει ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης ήταν μια «αθεώτατη μεταστοιχείωση των απάντων», απέβλεπε δηλαδή σε μια γενική ανατροπή της Εκκλησίας. Ήταν επίσης ανάμιξη του Κράτους στα πράγματα της Εκκλησίας, σαν εκείνες πού πολλές φορές δυστυχώς συνέβησαν στην πορεία της Ιστορίας, εξαιτίας των οποίων πάντα η Εκκλησία πλήρωσε ξένες αμαρτίες. Η εικονομαχία ήταν μία από τις μεγάλες δραματικές περιπέτειες της Εκκλησίας, όταν το Κράτος ήλθε σε σύγκρουση μαζί της. Φανερά μεν ήταν το ζήτημα των εικόνων, στην ουσία όμως το Κράτος ήθελε μια ριζική αλλαγή και μεταρρύθμιση των Εκκλησιαστικών πραγμάτων. Στο τέλος νίκησε πάλι η Εκκλησία και επικράτησε η ορθή πίστη, γιατί πάντα η Εκκλησία νικά όταν αγωνίζεται για την σωτηριώδη αλήθεια που ο Θεός απεκάλυψε στον άνθρωπο.
Η Αγία Θεοδώρα μετά το θάνατο του συζύγου της ανέλαβε την εξουσία και στήριξε πάλι την Ορθοδοξία μαζί με την πολύτιμη βοήθεια του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Μεθοδίου. Η αυτοκράτειρα Θεοδώρα διεκήρυξε δημόσια ότι ασπαζόμεθα τις Εικόνες, όχι λατρευτικά, ούτε ως Θεούς, αλλά ως εικόνες των αρχετύπων.
Την πρώτη Κυριακή των Νηστειών, το έτος 843, η αυτοκράτειρα Θεοδώρα μαζί με το γιό της, αυτοκράτορα Μιχαήλ, με τον ευσεβή Κλήρο και το Λαό, εποίησαν λιτάνευση και αναστήλωση των Αγίων Εικόνων στους Ιερούς Ναούς. Από τότε εορτάζουμε κάθε χρόνο την ανάμνηση αυτού του γεγονότος, γιατί καθορίστηκε οριστικά ότι δεν λατρεύουμε τις Εικόνες, αλλά τιμούμε και δοξάζουμε όλους τους Αγίους που αυτές εικονίζουν, ενώ λατρεύουμε μόνο τον εν Τριάδι Θεό, τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα.
Η Ορθόδοξη πίστη μας είναι η πολύτιμη κληρονομιά των Πατέρων μας. Γι' αυτό πρέπει να καυχώμεθα που είμαστε Έλληνες Ορθόδοξοι Χριστιανοί και να θεωρούμε ιερό χρέος μας να φυλάσσουμε και να υπερασπιζόμαστε την Ορθοδοξία μας.
Βαθιά είναι χαραγμένο στο μυαλό μας το μήνυμα των Πατέρων της Ορθοδοξίας ότι έξω από την Εκκλησία δεν υπάρχει ορθή πίστη και δεν υπάρχει σωτηρία. Όποιος θέλει να είναι χριστιανός πρέπει να ανήκει στην Εκκλησία, κι όποιος θέλει τη σωτηρία του πρέπει να γνωρίζει πώς μόνο μέσα στην Εκκλησία σώζεται. Χριστιανός είναι ο άνθρωπος της Εκκλησίας, το μέλος του σώματος του Χριστού, πού είναι η Εκκλησία.
+ Ιερεύς Ιωάννης Σουρλίγγας
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μαντινείας και Κυνουρίας κ.κ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, μαζί με Κληρικούς της Ιεράς μας Μητροπόλεως, προεξήρχε των Ιερών Ακολουθιών και της Λιτανεύσεως των Ιερών Εικόνων στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Τριπόλεως.
Κατά την ώρα της τελετής της αναστηλώσεως των Αγίων Εικόνων, ο Σεβ. Ποιμενάρχης μας, ανέγνωσε μεγαλοφώνως τα λόγια του Συνοδικού Τόμου: «Αύτη η πίστις των Αποστόλων, αύτη η πίστις των Πατέρων, αύτη η πίστις των Ορθοδόξων, αύτη η πίστις την Οικουμένην εστήριξε».
Αναφερόμενος προς το χριστεπώνυμο πλήρωμα, τους Ενορίτες τους Άρχοντες του τόπου και τους συμμετέχοντας στην ακολουθία, επεσύμανε ότι την ημέρα αυτή μνημονεύονται και γεραίρονται όλοι οι αγώνες της Αγίας Ορθοδόξου Εκκλησίας μας ενάντια όλων των εχθρών της πίστεώς μας. Διεμήνυσε για μια ακόμη φορά, αυτό που είναι πραγματικότητα και αψευδές κομμάτι της Ιστορίας του τόπου μας, ότι η Ορθοδοξία στήριξε, στηρίζει και θα συνεχίσει να στηρίζει την Οικουμένη.
Η Πρώτη Κυριακή της μεγάλης Τεσσαρακοστής ονομάζεται Κυριακή της Ορθοδοξίας, διότι εορτάζουμε την αναστήλωση των Αγίων και Ιερών Εικόνων, καθώς και τον θρίαμβο της Ορθοδόξου Πίστεως κατά της φοβερής αιρέσεως των Εικονομάχων, δηλαδή των αιρετικών εκείνων που αρνούνταν την τιμή προς τις Ιερές Εικόνες. Το «Ωρολόγιο», λειτουργικό βιβλίο της Εκκλησίας μας, αναφέρει σχετικά ότι πριν από περίπου δώδεκα αιώνες, επί περίοδο πλέον των εκατό χρόνων, αναστατώθηκε η Χριστιανοσύνη με το ζήτημα αυτής της φοβερής αιρέσεως των Εικονομάχων. Τότε, η Εκκλησία δοκιμάστηκε με νέους διωγμούς και πολλά άλλα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι χριστιανοί από τους κακοδόξους εικονομάχους. Πρώτος κηρύξας την εικονομαχία ήταν ο αυτοκράτορας Λέων ο Ίσαυρος και τελευταίος ο αυτοκράτορας Θεόφιλος, σύζυγος της Αγίας Θεοδώρας.
Η αφορμή και το πρόσχημα ήταν η προσκύνηση των Ιερών εικόνων, η αίρεση όμως είχε βαθύτερες ρίζες, κι όπως ευστόχως σημειώνει ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης ήταν μια «αθεώτατη μεταστοιχείωση των απάντων», απέβλεπε δηλαδή σε μια γενική ανατροπή της Εκκλησίας. Ήταν επίσης ανάμιξη του Κράτους στα πράγματα της Εκκλησίας, σαν εκείνες πού πολλές φορές δυστυχώς συνέβησαν στην πορεία της Ιστορίας, εξαιτίας των οποίων πάντα η Εκκλησία πλήρωσε ξένες αμαρτίες. Η εικονομαχία ήταν μία από τις μεγάλες δραματικές περιπέτειες της Εκκλησίας, όταν το Κράτος ήλθε σε σύγκρουση μαζί της. Φανερά μεν ήταν το ζήτημα των εικόνων, στην ουσία όμως το Κράτος ήθελε μια ριζική αλλαγή και μεταρρύθμιση των Εκκλησιαστικών πραγμάτων. Στο τέλος νίκησε πάλι η Εκκλησία και επικράτησε η ορθή πίστη, γιατί πάντα η Εκκλησία νικά όταν αγωνίζεται για την σωτηριώδη αλήθεια που ο Θεός απεκάλυψε στον άνθρωπο.
Η Αγία Θεοδώρα μετά το θάνατο του συζύγου της ανέλαβε την εξουσία και στήριξε πάλι την Ορθοδοξία μαζί με την πολύτιμη βοήθεια του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Μεθοδίου. Η αυτοκράτειρα Θεοδώρα διεκήρυξε δημόσια ότι ασπαζόμεθα τις Εικόνες, όχι λατρευτικά, ούτε ως Θεούς, αλλά ως εικόνες των αρχετύπων.
Την πρώτη Κυριακή των Νηστειών, το έτος 843, η αυτοκράτειρα Θεοδώρα μαζί με το γιό της, αυτοκράτορα Μιχαήλ, με τον ευσεβή Κλήρο και το Λαό, εποίησαν λιτάνευση και αναστήλωση των Αγίων Εικόνων στους Ιερούς Ναούς. Από τότε εορτάζουμε κάθε χρόνο την ανάμνηση αυτού του γεγονότος, γιατί καθορίστηκε οριστικά ότι δεν λατρεύουμε τις Εικόνες, αλλά τιμούμε και δοξάζουμε όλους τους Αγίους που αυτές εικονίζουν, ενώ λατρεύουμε μόνο τον εν Τριάδι Θεό, τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα.
Η Ορθόδοξη πίστη μας είναι η πολύτιμη κληρονομιά των Πατέρων μας. Γι' αυτό πρέπει να καυχώμεθα που είμαστε Έλληνες Ορθόδοξοι Χριστιανοί και να θεωρούμε ιερό χρέος μας να φυλάσσουμε και να υπερασπιζόμαστε την Ορθοδοξία μας.
Βαθιά είναι χαραγμένο στο μυαλό μας το μήνυμα των Πατέρων της Ορθοδοξίας ότι έξω από την Εκκλησία δεν υπάρχει ορθή πίστη και δεν υπάρχει σωτηρία. Όποιος θέλει να είναι χριστιανός πρέπει να ανήκει στην Εκκλησία, κι όποιος θέλει τη σωτηρία του πρέπει να γνωρίζει πώς μόνο μέσα στην Εκκλησία σώζεται. Χριστιανός είναι ο άνθρωπος της Εκκλησίας, το μέλος του σώματος του Χριστού, πού είναι η Εκκλησία.
+ Ιερεύς Ιωάννης Σουρλίγγας