Ἡ οἰκονομική κρίση πού βιώνουμε ἔχει σαφῶς πνευματικά καί ήθικά αἴτια. Κάτι ἔλειψε κατά τά τελευταῖα χρόνια ἀπό τήν κοινωνία μας καί μᾶς ὁδήγησε ὡς ἄτομα καί ὡς ἔθνος σέ ὑπερδανεισμό, ὑπερκατανάλωση, εὐδαιμονισμό, ὑλισμό καί τελικά σέ κατάρρευση καί ἀδιέξοδο. Τώρα που ἀναζητοῦμε λύσεις και προτάσεις γιά ἕνα καλύτερο μέλλον καλό θά ἦταν νά προβληματισθοῦμε γιά τά ἐσφαλμένα πρότυπα πού δώσαμε στούς νέους μας καί γιά τήν ἀνάγκη ἀναπροσανατολισμοῦ τῆς παιδείας καί τῆς κοινωνίας μας.
Ἔχω τήν αἴσθηση ὅτι ἐδῶ καί χρόνια ὑποβαθμίζουμε τό πρόσωπο κάι θεοποιοῦμε τούς ἀριθμούς. Χάσαμε τόν σεβασμό πρός τά πρότυπα, τά ὁποῖα ἐνέπνεαν ἐπί αἰῶνες τόν λαό μας καί εἰδικότερα τούς νέους μας. Τά σχολικά βιβλία, ἡ τηλεόραση, τά ἄλλα ΜΜΕ, οἱ κυριαρχοῦσες ἰδεολογίες. ὁ ψευδοπροοδευτισμός καί τά συμπλέγματα «μοντερνισμοῦ» ταλαιπώρησαν ἐπί χρόνια τήν κοινωνία μας καί τήν ἀπέκοψαν ἀπό ρίζες αἰὠνων καί ἀπό τούς ἑλληνορθόδοξους χυμούς πού μᾶς κράτησαν στά δύσκολα. Ἡ νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση καί ὁ μαρξισμός βασίσθηκαν στόν ὑλισμό, στήν ἀποθέωση τῆς οἰκονομίας καί στήν ὑποβάθμιση τῆς ἀνθρώπινης προσωπικότητας. Ἡ διαφήμιση, ἡ ὁποία εἶναι χρήσιμη μόνον ὅταν σέβεται κανόνες καί ὅρια, καλλιέργησε τήν μανία γιά κατανάλωση καί γιά ἀγορά ἄχρηστων πραγμάτων. Ὁ Ἕλληνας τῶν τελευταίων δεκαετιῶν διδάχθηκε νά θαυμάζει τούς ἀνθρώπους πού ἔχουν χρήματα καί ὄχι αὐτούς πού ἔχουν ἦθος καί πνευματική καλλιέργεια. Κι ὅμως ἡ παράδοση τῆς Ἀρχαίας Ἑλλάδος καί τῆς Ὀρθοδοξίας δίνουν προτεραιότητα στόν ἄνθρωπο καί στό πρόσωπο ὄχι στούς ἀριθμούς. Τόν «καλόν κἀγαθόν» πολίτη ἤθελε νά διαπλάσει ἡ ἀρχαία Ἀθήνα. Οὐκ ἐπ’ ἄρτῳ μόνον ζήσεται ἄνθρωπος, διδάσκει τό Εὑαγγέλιο. Τόν ἥρωα Ἀχιλέα εἶχε ὡς πρότυπο ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος, τόν ἅγιο προβάλλει ὡς πρότυπο ἡ Ἐκκλησία μας.
Σήμερα βλέπουμε νά χλευάζεται ὁ ἅγιος καί ὁ ἥρωας ἀπό τήν μοντέρνα καί μεταμοντέρνα παιδεία καθώς και ἀπό τά ΜΜΕ. Τά σχολικά βιβλία καταβάλλουν ἐργώδη προσπάθεια γιά νά ἐξαφανίσουν τούς ἁγίους ἀπό τά πρότυπα τῶν νέων. Τά Θρησκευτικά μετατρέπονται σέ ἕνα θρησκειολογικό χυλό μακρυά ἀπό τήν Ὀρθόδοξη παράδοση. Στά βιβλία Γλώσσας καί Λογοτεχνίας ἀντί γιά τούς ἁγίους προβάλλεται ἡ μάγισσα Φρικαντέλλα, ἡ παραθρησκεία καί ὁ ἐρωτισμός. Στά βιβλία Ἱστορίας ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός ἐμφανίζεται ὡς εὐρωπαῖος διαφωτιστής καί σπανίως γίνεται ἀναφορά στήν ἁγιότητά του καί στήν ἰδιότητά του ὡς Ἱερομονάχου. Κόμματα πού κόπτονται γοιά τόν προοδευτισμό τους δίνουν μάχη γιά νά ἀπομακρύνουν ἀπό τίς αἴθουσες τίς εἰκόνες τοῦ Χριστοῦ καί τῶν ἁγίων ἐνῷ βαρύγδουποι θεσμοί –συνήθως κενοί περιεχομένου- ὅπως ὁ Συνήγορος τοῦ Πολίτη γιά νά θυμίσουν τήν παρουσία τους ἀπαγορεύουν τήν παρουσία κληρικῶν ἐξομολόγων στά σχολεῖα.
Ἡ ἔννοια τοῦ ἡρωισμοῦ καί τό «ἀμύνεσθαι περί πάτρης» ἀπαλείφονται ἤ καί χλευάζονται ἀπό τούς θεσμούς πού ἔχουν ἀναλάβει τήν διαπαιδαγώγηση τῶν νέων. Μπορεῖ στό μάθημα τῆς Ἱστορίας τό παιδί νά μαθαίνει πόσες σταφίδες ἐξήγαγε ἡ Πελοπόννησος μετά τό 1821 ἤ πόσες καμινάδες εἶχε ὁ Πειραιᾶς τό 1900, ἀλλά ἐλάχιστα θά ἀκούσει γιά τούς ἀγωνιστές ἄνδρες καί γυναῖκες πού ἔπεσαν ὑπέρ πίστεως καί πατρίδος. Οἱ ἀριθμοί καί τά οίκονομικά μεγέθη προβάλλονται ὡς σκοπός ζωῆς ἐνῶ τά πρόσωπα πού θυσιάσθηκαν γιά τήν ἐλευθερία καί τήν πρόοδο αὐτοῦ τοῦ τόπου διαγράφονται ἤ καί χαρακτηρίζονται μέ μειωτικούς χαρακτηρισμούς. Οἰ σχεδιαστές τῆς μεταμοντέρνας ἄθεης καί ἀφελληνισμένης παιδείας ἐνοχλοῦνται ἀπό τήν παρουσία ἡρώων στά σχολικά βιβλία καί στίς σχολικές ἑορτές. Ἐπιθυμοῦν νά μᾶς μετατρέψουν σέ ἔνα παγκοσμιοποιημένο πολτό, ἄβουλο καί ἄνευρο, χωρίς ταυτότητα καί ἐθνική συνείδηση γιά νά γίνουμε πειθήνιοι ὑπάλληλοι τῶν δανειστῶν μας καί τῶν πολυεθνικῶν. Οἱ Μαραθωνομάχοι, ὁ Παλαιολόγος, ὁ Κολοκοτρώνης καί ὁ Παλληκαρίδης σβήνονται σιγά –σιγά ἀπό τά σχολικά προγράμματα και στή θέση τους θά μπεῖ ἡ τρίτη ξένη γλῶσσα, οἱ ὑπολογιστές, οἱ διαδραστικοί πίνακες, τό Μάρκετιγκ καί ὁ Κώδικας καλῆς συμπεριφορᾶς τοῦ ὑπακουου ὑπαλλήλου τῶν ξένων ἑταιριῶν.
Οἱ ἀριθμοί εὐδοκιμοῦν καί τά σωστά πρότυπα ὑποχωροῦν στά ΜΜΕ καί κυρίως στήν Τηλεόραση. Χάσαμε τό πρότυπο τῆς σωστῆς χριστιανικῆς οἰκογένειας πού περιλάμβανε πολλάπαιδιά καί ζοῦσε μέ τόν παπποῦ καί τή γιαγιά. Σήμερα προβάλλεται ὡς πρότυπο τό διαζύγιο, ἡ μοιχεία, ἡ συμβίωση ἀτόμων τοῦ ἰδίου φύλου. Ὁ φιλότιμος πατέρας, ἡ στοργική μητέρα , τά μελετηρά καί ἐργατικά παιδιά ἀντικαταστάθηκαν ἀπό πρότυπα προβληματικῶν γονέων καί παραβατικῶν νέων.
Ἡ συζήτηση γιά δωροδοκίες καί «λαδώματα» πολιτικῶν προσώπων φέρνει στό προσκήνιο πάλι ἀριθμούς καί τεράστια ποσά πού κάνουν κάθε ταλαίπωρο μισθωτό καί συνταξιοῦχο νά ἀγανακτεῖ. Ποῦ εἶναι τό πρότυπο τοῦ Ἐθνικοῦ Εὐεργέτη; Ποῦ εἶναι ἡ προβολή προσώπων, τα ὁποῖα δούλεψαν, μόχθησαν καί βοήθησαν τήν πατρίδα μας μέ τά χρήματα πού τιμιίως συγκέντρωσαν; Παλαιότερα θυμοῦμαι ὅτι τά Ἀναγνωστικά τοῦ Δημοτικοῦ καί τά Λογοτεχνικά Κείμενα τοῦ Γυμνασίου παρουσίαζαν τά παιδικά χρόνια Ἐθνικῶν Εὐεργετῶν ὅπως τοῦ Ζώη Καπλάνη καί τοῦ Εὑαγγέλη Ζάππα. Σήμερα τέτοιες μορφές εἶναι ἀγνοημένες καί ἀπό τά σχολικά βιβλία καί ἀπό τά ΜΜΕ. Τό ἐπιχειρηματικό δαιμόνιο τοῦ Ἕλληνα κατηγορεῖται καί βάλλεται ἀπό ἀπηρχαιωμένες ἰδεολογίες καί οἱ ἄνθρωποι πού θά ἤθελαν νά βοηθήσουν σέ ἔργα φλανθρωπικά καί ἐθνικά πολλάκις ἀποθαρρύνονται ἤ δέχονται προσβολές.
Ἀναζητοῦμε, λοιπόν, τό πρόσωπο, τό πρότυπο, τήν προσωπικότητα γιά νά πλάσουμε μία νέα γενιά καλύτερη ἀπό τή δική μας καί χωρίς τά δικά μας λάθη. Ἀναζητοῦμε ἕνα νέο ἦθος και μία νέα πολιτιστική πνοή στήν κοινωνία μας, ἡ ὁποία ἔμαθε δυστυχῶς νά θαυμάζει τούς ἀετονύχηδες, τούς τυχοδιῶκτες, τούς ἀθεμίτως πλουτίζοντες καί αὐτούς πού πατοῦν ἐπί πτωμάτων γιά νά ἀναριχηθοῦν κοινωνικά. Ἀναζητοῦμε τό πρόσωπο τοῦ Ἁγίου, τοῦ Ἡρωος, τοῦ ἀγωνιστῆ, τοῦ οίκογενειάρχη, τοῦ Ἐθνικοῦ Εὐεργέτη. Καί πρωτίστως ἀναζητοῦμε τό πρόσωπο τοῦ δασκάλου. Τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος σέβεται τό λειτούργημά του καί διδάσκει ὄχι μόνο μέ τά λόγια ἀλλά καί μέ τό ἦθος του. Εὐτυχῶς δέν χάθηκαν αὐτοί οἱ δάσκαλοι. Μπορεῖ κάποιοι νά ἀσχολοῦνται μόνο μέ τόν συνδικαλισμό, τόν κομματισμό καί τήν ἥσσονα –λιγότερη προσπάθεια, ἀλλά οἱ πολλοί εἶναι ἐδῶ καί ἀγωνίζονται γιά καλύτερη παιδεία. Γι’ αὐτό αἰσιοδοξῶ. Διότι ἡ κοινωνία μας βγάζει ἀκόμη καλούς δασκάλους καλούς οἰκογενειάρχες, καλούς ἱερεῖς. Καί ἄν χρειασθεῖ θά βγάλει πάλι ἁγίους καί ἥρωες. Αὐτός ὁ λαός πάντα ἐλπίζει, διότι πιστεύει βαθειά ὅτι ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!
Ἔχω τήν αἴσθηση ὅτι ἐδῶ καί χρόνια ὑποβαθμίζουμε τό πρόσωπο κάι θεοποιοῦμε τούς ἀριθμούς. Χάσαμε τόν σεβασμό πρός τά πρότυπα, τά ὁποῖα ἐνέπνεαν ἐπί αἰῶνες τόν λαό μας καί εἰδικότερα τούς νέους μας. Τά σχολικά βιβλία, ἡ τηλεόραση, τά ἄλλα ΜΜΕ, οἱ κυριαρχοῦσες ἰδεολογίες. ὁ ψευδοπροοδευτισμός καί τά συμπλέγματα «μοντερνισμοῦ» ταλαιπώρησαν ἐπί χρόνια τήν κοινωνία μας καί τήν ἀπέκοψαν ἀπό ρίζες αἰὠνων καί ἀπό τούς ἑλληνορθόδοξους χυμούς πού μᾶς κράτησαν στά δύσκολα. Ἡ νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση καί ὁ μαρξισμός βασίσθηκαν στόν ὑλισμό, στήν ἀποθέωση τῆς οἰκονομίας καί στήν ὑποβάθμιση τῆς ἀνθρώπινης προσωπικότητας. Ἡ διαφήμιση, ἡ ὁποία εἶναι χρήσιμη μόνον ὅταν σέβεται κανόνες καί ὅρια, καλλιέργησε τήν μανία γιά κατανάλωση καί γιά ἀγορά ἄχρηστων πραγμάτων. Ὁ Ἕλληνας τῶν τελευταίων δεκαετιῶν διδάχθηκε νά θαυμάζει τούς ἀνθρώπους πού ἔχουν χρήματα καί ὄχι αὐτούς πού ἔχουν ἦθος καί πνευματική καλλιέργεια. Κι ὅμως ἡ παράδοση τῆς Ἀρχαίας Ἑλλάδος καί τῆς Ὀρθοδοξίας δίνουν προτεραιότητα στόν ἄνθρωπο καί στό πρόσωπο ὄχι στούς ἀριθμούς. Τόν «καλόν κἀγαθόν» πολίτη ἤθελε νά διαπλάσει ἡ ἀρχαία Ἀθήνα. Οὐκ ἐπ’ ἄρτῳ μόνον ζήσεται ἄνθρωπος, διδάσκει τό Εὑαγγέλιο. Τόν ἥρωα Ἀχιλέα εἶχε ὡς πρότυπο ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος, τόν ἅγιο προβάλλει ὡς πρότυπο ἡ Ἐκκλησία μας.
Σήμερα βλέπουμε νά χλευάζεται ὁ ἅγιος καί ὁ ἥρωας ἀπό τήν μοντέρνα καί μεταμοντέρνα παιδεία καθώς και ἀπό τά ΜΜΕ. Τά σχολικά βιβλία καταβάλλουν ἐργώδη προσπάθεια γιά νά ἐξαφανίσουν τούς ἁγίους ἀπό τά πρότυπα τῶν νέων. Τά Θρησκευτικά μετατρέπονται σέ ἕνα θρησκειολογικό χυλό μακρυά ἀπό τήν Ὀρθόδοξη παράδοση. Στά βιβλία Γλώσσας καί Λογοτεχνίας ἀντί γιά τούς ἁγίους προβάλλεται ἡ μάγισσα Φρικαντέλλα, ἡ παραθρησκεία καί ὁ ἐρωτισμός. Στά βιβλία Ἱστορίας ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός ἐμφανίζεται ὡς εὐρωπαῖος διαφωτιστής καί σπανίως γίνεται ἀναφορά στήν ἁγιότητά του καί στήν ἰδιότητά του ὡς Ἱερομονάχου. Κόμματα πού κόπτονται γοιά τόν προοδευτισμό τους δίνουν μάχη γιά νά ἀπομακρύνουν ἀπό τίς αἴθουσες τίς εἰκόνες τοῦ Χριστοῦ καί τῶν ἁγίων ἐνῷ βαρύγδουποι θεσμοί –συνήθως κενοί περιεχομένου- ὅπως ὁ Συνήγορος τοῦ Πολίτη γιά νά θυμίσουν τήν παρουσία τους ἀπαγορεύουν τήν παρουσία κληρικῶν ἐξομολόγων στά σχολεῖα.
Ἡ ἔννοια τοῦ ἡρωισμοῦ καί τό «ἀμύνεσθαι περί πάτρης» ἀπαλείφονται ἤ καί χλευάζονται ἀπό τούς θεσμούς πού ἔχουν ἀναλάβει τήν διαπαιδαγώγηση τῶν νέων. Μπορεῖ στό μάθημα τῆς Ἱστορίας τό παιδί νά μαθαίνει πόσες σταφίδες ἐξήγαγε ἡ Πελοπόννησος μετά τό 1821 ἤ πόσες καμινάδες εἶχε ὁ Πειραιᾶς τό 1900, ἀλλά ἐλάχιστα θά ἀκούσει γιά τούς ἀγωνιστές ἄνδρες καί γυναῖκες πού ἔπεσαν ὑπέρ πίστεως καί πατρίδος. Οἱ ἀριθμοί καί τά οίκονομικά μεγέθη προβάλλονται ὡς σκοπός ζωῆς ἐνῶ τά πρόσωπα πού θυσιάσθηκαν γιά τήν ἐλευθερία καί τήν πρόοδο αὐτοῦ τοῦ τόπου διαγράφονται ἤ καί χαρακτηρίζονται μέ μειωτικούς χαρακτηρισμούς. Οἰ σχεδιαστές τῆς μεταμοντέρνας ἄθεης καί ἀφελληνισμένης παιδείας ἐνοχλοῦνται ἀπό τήν παρουσία ἡρώων στά σχολικά βιβλία καί στίς σχολικές ἑορτές. Ἐπιθυμοῦν νά μᾶς μετατρέψουν σέ ἔνα παγκοσμιοποιημένο πολτό, ἄβουλο καί ἄνευρο, χωρίς ταυτότητα καί ἐθνική συνείδηση γιά νά γίνουμε πειθήνιοι ὑπάλληλοι τῶν δανειστῶν μας καί τῶν πολυεθνικῶν. Οἱ Μαραθωνομάχοι, ὁ Παλαιολόγος, ὁ Κολοκοτρώνης καί ὁ Παλληκαρίδης σβήνονται σιγά –σιγά ἀπό τά σχολικά προγράμματα και στή θέση τους θά μπεῖ ἡ τρίτη ξένη γλῶσσα, οἱ ὑπολογιστές, οἱ διαδραστικοί πίνακες, τό Μάρκετιγκ καί ὁ Κώδικας καλῆς συμπεριφορᾶς τοῦ ὑπακουου ὑπαλλήλου τῶν ξένων ἑταιριῶν.
Οἱ ἀριθμοί εὐδοκιμοῦν καί τά σωστά πρότυπα ὑποχωροῦν στά ΜΜΕ καί κυρίως στήν Τηλεόραση. Χάσαμε τό πρότυπο τῆς σωστῆς χριστιανικῆς οἰκογένειας πού περιλάμβανε πολλάπαιδιά καί ζοῦσε μέ τόν παπποῦ καί τή γιαγιά. Σήμερα προβάλλεται ὡς πρότυπο τό διαζύγιο, ἡ μοιχεία, ἡ συμβίωση ἀτόμων τοῦ ἰδίου φύλου. Ὁ φιλότιμος πατέρας, ἡ στοργική μητέρα , τά μελετηρά καί ἐργατικά παιδιά ἀντικαταστάθηκαν ἀπό πρότυπα προβληματικῶν γονέων καί παραβατικῶν νέων.
Ἡ συζήτηση γιά δωροδοκίες καί «λαδώματα» πολιτικῶν προσώπων φέρνει στό προσκήνιο πάλι ἀριθμούς καί τεράστια ποσά πού κάνουν κάθε ταλαίπωρο μισθωτό καί συνταξιοῦχο νά ἀγανακτεῖ. Ποῦ εἶναι τό πρότυπο τοῦ Ἐθνικοῦ Εὐεργέτη; Ποῦ εἶναι ἡ προβολή προσώπων, τα ὁποῖα δούλεψαν, μόχθησαν καί βοήθησαν τήν πατρίδα μας μέ τά χρήματα πού τιμιίως συγκέντρωσαν; Παλαιότερα θυμοῦμαι ὅτι τά Ἀναγνωστικά τοῦ Δημοτικοῦ καί τά Λογοτεχνικά Κείμενα τοῦ Γυμνασίου παρουσίαζαν τά παιδικά χρόνια Ἐθνικῶν Εὐεργετῶν ὅπως τοῦ Ζώη Καπλάνη καί τοῦ Εὑαγγέλη Ζάππα. Σήμερα τέτοιες μορφές εἶναι ἀγνοημένες καί ἀπό τά σχολικά βιβλία καί ἀπό τά ΜΜΕ. Τό ἐπιχειρηματικό δαιμόνιο τοῦ Ἕλληνα κατηγορεῖται καί βάλλεται ἀπό ἀπηρχαιωμένες ἰδεολογίες καί οἱ ἄνθρωποι πού θά ἤθελαν νά βοηθήσουν σέ ἔργα φλανθρωπικά καί ἐθνικά πολλάκις ἀποθαρρύνονται ἤ δέχονται προσβολές.
Ἀναζητοῦμε, λοιπόν, τό πρόσωπο, τό πρότυπο, τήν προσωπικότητα γιά νά πλάσουμε μία νέα γενιά καλύτερη ἀπό τή δική μας καί χωρίς τά δικά μας λάθη. Ἀναζητοῦμε ἕνα νέο ἦθος και μία νέα πολιτιστική πνοή στήν κοινωνία μας, ἡ ὁποία ἔμαθε δυστυχῶς νά θαυμάζει τούς ἀετονύχηδες, τούς τυχοδιῶκτες, τούς ἀθεμίτως πλουτίζοντες καί αὐτούς πού πατοῦν ἐπί πτωμάτων γιά νά ἀναριχηθοῦν κοινωνικά. Ἀναζητοῦμε τό πρόσωπο τοῦ Ἁγίου, τοῦ Ἡρωος, τοῦ ἀγωνιστῆ, τοῦ οίκογενειάρχη, τοῦ Ἐθνικοῦ Εὐεργέτη. Καί πρωτίστως ἀναζητοῦμε τό πρόσωπο τοῦ δασκάλου. Τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος σέβεται τό λειτούργημά του καί διδάσκει ὄχι μόνο μέ τά λόγια ἀλλά καί μέ τό ἦθος του. Εὐτυχῶς δέν χάθηκαν αὐτοί οἱ δάσκαλοι. Μπορεῖ κάποιοι νά ἀσχολοῦνται μόνο μέ τόν συνδικαλισμό, τόν κομματισμό καί τήν ἥσσονα –λιγότερη προσπάθεια, ἀλλά οἱ πολλοί εἶναι ἐδῶ καί ἀγωνίζονται γιά καλύτερη παιδεία. Γι’ αὐτό αἰσιοδοξῶ. Διότι ἡ κοινωνία μας βγάζει ἀκόμη καλούς δασκάλους καλούς οἰκογενειάρχες, καλούς ἱερεῖς. Καί ἄν χρειασθεῖ θά βγάλει πάλι ἁγίους καί ἥρωες. Αὐτός ὁ λαός πάντα ἐλπίζει, διότι πιστεύει βαθειά ὅτι ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!
ΠΕΙΡΑΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ Μαίου 2012
