Τον Βάλτο των Γιαννιτσών είχε επίκεντρο ο Μακεδονικός Αγώνας που διέσωσε τον ελληνικό χαρακτήρα της Μακεδονίας και άνοιξε τον δρόμο για την απελευθέρωση. Στην περιοχή του ίδιου Βάλτου διεξήχθη η νικηφόρος μάχη των Γιαννιτσών πριν από 100 ακριβώς χρόνια (19-20 Οκτωβρίου 1912) και ο Στρατός μας έφθασε σε απόσταση αναπνοής από την πόλη του Αγίου Δημητρίου. Θυμόμαστε και συγκινούμαστε. Τιμούμε τους πρωταγωνιστές εκείνων των θριάμβων για να πάρουμε μηνύματα ελπίδας και αισιοδοξίας για τη σημερινή εποχή. Ο Βάλτος των Γιαννιτσών αποξηράνθηκε και έγινε εύφορη πεδιάδα. Ο εθνική και κοινωνική πραγματικότητα, όμως, σήμερα είναι βαλτωμένη και αναζητούμε ένα όραμα για να βγούμε από το τέλμα.
Ποιο είναι το μυστικό που μεταμόρφωσε την χρεωκοπημένη Ελλάδα του 1893, την ηττημένη του 1987 και την υπό εξαπλή τρόικα (ΔΟΕ) του 1898 στην θριαμβεύουσα Ελλάδα του 1912-13; Κάποιοι δίνουν έμφαση στο κίνημα των αξιωματικών στο Γουδί και σε προσπάθειες πολιτικού και οικονομικού εκσυγχρονισμού, όπως το Σύνταγμα αου 1911. Βεβαίως δεν πρέπει να υποτιμηθούν αυτές οι παράμετροι, αφού μάλιστα συνδέονται με τη σημαντική μορφή του Ελευθερίου Βενιζέλου. Όμως πορεία εξευρωπαϊσμού με την παρέμβαση στρατιωτικών (Νεότουρκοι) και τάσεις εκσυγχρονισμού με το Σύνταγμα του 1908 (Χουριέτ) είχε και η Οθωμανική Τουρκία. Παρά ταύτα ηττήθηκε μεγαλοπρεπώς και η παρουσία της στα Βαλκάνια συρρικνώθηκε στη λωρίδα της Αν. Θράκης. Αλλού πρέπει να αναζητηθεί το μυστικό που έβγαλε την Ελλάδα της Μελούνας από τον εθνικό βάλτο και της χάρισε τα φτερά τα πρωτινά της, τα μεγάλα.
Η πνευματική προετοιμασία και το εθνικό φρόνημα, που έδιναν φτερά στα πόδια των ευζώνων μας το 1912, έχουν τη ρίζα τους στα ελληνορθόδοξα θεμέλια της παιδείας, στη συναίσθηση της διαχρονικής συνέχειας του Ελληνισμού, στη σύνδεση με την Αρχαιότητα και το Βυζάντιο, που πρόβαλαν ιστορικοί και ποιητές, και πρωτίστως στη Μεγάλη Ιδέα. Η παρεξηγημένη, αλλά λυτρωτική Μεγάλη Ιδέα, πρωτοεμφανίζεται μετά την Α΄ Άλωση του 1204, όταν ο Ιωάννης Βατάτζης διακηρύσσει ότι οι Έλληνες πρέπει να ελευθερώσουν την Πόλη από τους Σταυροφόρους. Ανδρώνεται μετά την Β΄ Άλωση του 1453. Διώχνει την ηττοπάθεια και οδηγεί τον στρατό μας στη Θεσσαλονίκη το 1912. Και αναπαύεται εν ειρήνη μετά το 1922. Της οφείλουμε ευγνωμοσύνη.
Ποιο είναι το μυστικό που μεταμόρφωσε την χρεωκοπημένη Ελλάδα του 1893, την ηττημένη του 1987 και την υπό εξαπλή τρόικα (ΔΟΕ) του 1898 στην θριαμβεύουσα Ελλάδα του 1912-13; Κάποιοι δίνουν έμφαση στο κίνημα των αξιωματικών στο Γουδί και σε προσπάθειες πολιτικού και οικονομικού εκσυγχρονισμού, όπως το Σύνταγμα αου 1911. Βεβαίως δεν πρέπει να υποτιμηθούν αυτές οι παράμετροι, αφού μάλιστα συνδέονται με τη σημαντική μορφή του Ελευθερίου Βενιζέλου. Όμως πορεία εξευρωπαϊσμού με την παρέμβαση στρατιωτικών (Νεότουρκοι) και τάσεις εκσυγχρονισμού με το Σύνταγμα του 1908 (Χουριέτ) είχε και η Οθωμανική Τουρκία. Παρά ταύτα ηττήθηκε μεγαλοπρεπώς και η παρουσία της στα Βαλκάνια συρρικνώθηκε στη λωρίδα της Αν. Θράκης. Αλλού πρέπει να αναζητηθεί το μυστικό που έβγαλε την Ελλάδα της Μελούνας από τον εθνικό βάλτο και της χάρισε τα φτερά τα πρωτινά της, τα μεγάλα.
Η πνευματική προετοιμασία και το εθνικό φρόνημα, που έδιναν φτερά στα πόδια των ευζώνων μας το 1912, έχουν τη ρίζα τους στα ελληνορθόδοξα θεμέλια της παιδείας, στη συναίσθηση της διαχρονικής συνέχειας του Ελληνισμού, στη σύνδεση με την Αρχαιότητα και το Βυζάντιο, που πρόβαλαν ιστορικοί και ποιητές, και πρωτίστως στη Μεγάλη Ιδέα. Η παρεξηγημένη, αλλά λυτρωτική Μεγάλη Ιδέα, πρωτοεμφανίζεται μετά την Α΄ Άλωση του 1204, όταν ο Ιωάννης Βατάτζης διακηρύσσει ότι οι Έλληνες πρέπει να ελευθερώσουν την Πόλη από τους Σταυροφόρους. Ανδρώνεται μετά την Β΄ Άλωση του 1453. Διώχνει την ηττοπάθεια και οδηγεί τον στρατό μας στη Θεσσαλονίκη το 1912. Και αναπαύεται εν ειρήνη μετά το 1922. Της οφείλουμε ευγνωμοσύνη.
