῾δοκιμάζοντες τί ἐστιν εὐάρεστον τῷ Κυρίῳ᾽ (᾽Εφ. 5, 10)
α. ῞Ενα καθοδηγητικό κείμενο γιά τήν καθημερινή ζωή τῶν χριστιανῶν εἶναι αὐτό πού παρουσιάζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στή πρός ᾽Εφεσίους ἐπιστολή του. Μᾶς ὑποδεικνύει ἐκεῖνον τόν δρόμο φωτός, στόν ὁποῖο θά βρίσκουμε στό κάθε σημεῖο του τόν Σωτήρα Χριστό καί στό τέρμα του τόν ῎Ιδιο. Θά μποροῦσε κανείς νά πεῖ ὅτι τά λόγια τοῦ ἀποστόλου εἶναι ἕνας μικρός
ὑπομνηματισμός
σ᾽ αὐτό πού ἀποκαλύπτει ὁ ὁ Κύριος γιά τόν ῾Εαυτό Του: ῾ἐγώ είμι ἡ ὁδός, ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή᾽. Πρόκειται δηλαδή γιά τήν
καθημερινή πορεία τοῦ χριστιανοῦ πάνω στόν Χριστό μαζί μέ ᾽Εκεῖνον. Καί ποιά ἡ
διαρκής ἔτσι μέριμνα τοῦ πιστοῦ; Νά ἐξετάζει τόν ἑαυτό του ὥστε ἡ ζωή του νά εἶναι
εὐάρεστη στόν Κύριο. ῾Δοκιμάζοντες τί ἐστιν
εὐάρεστον τῷ Κυρίῳ᾽.
β. 1. ῾Ο ἀπόστολος ἐπιμένει ἰδιαιτέρως στό κριτήριο τῆς
πορείας τοῦ πιστοῦ, νά πορεύεται δηλαδή εὐαρεστώντας τόν Κύριο, γι᾽ αὐτό σέ λίγες γραμμές τό ἐπαναλαμβάνει καί μέ διαφορετική
διατύπωση: ῾μή γίνεσθε ἄφρονες, ἀλλά
συνιέντες τί τό θέλημα τοῦ Κυρίου᾽, ν᾽ ἀντιλαμβάνεστε τί θέλει ὁ Κύριος ἀπό
σᾶς. Γιατί; Διότι ἔχει πλήρη ἐπίγνωση τοῦ τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος, ἀκόμη καί ὁ
βαπτισμένος καί ἐνταγμένος στό σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Μπορεῖ δηλαδή ὁ χριστιανός
πράγματι νά ἔχει πιά τή χάρη τοῦ Θεοῦ ὡς μέλος Χριστοῦ μ᾽ ἕναν ξεχωριστό τρόπο
– στό βάθος τῆς καρδιᾶς του - ὅμως αὐτό δέν τόν ἀπαλλάσσει ἀπό τίς ροπές πρός
τήν ἁμαρτία καί τίς ἐπήρειες τίς δαιμονικές, ὄχι ἀναγκαστικές εἶναι ἀλήθεια
λόγω τοῦ βαπτίσματος. Στόν κόσμο τοῦτο πού ζοῦμε ἡ θέλησή μας ἀδιάκοπα
δοκιμάζεται ἀπό τά στοιχεῖα τοῦ κόσμου τούτου τοῦ κείμενου ἐν τῷ Πονηρῷ, ἀπό τά
πάθη μας πού ἀκόμη ἐνεργοῦν στήν ὕπαρξή μας, ἀπό τόν ἴδιο τόν Πονηρό πού τοῦ ἐπιτρέπει
ὁ Κύριος νά μᾶς πειράζει γιά τήν πνευματική προκοπή μας καί τόν μείζονα ἁγιασμό
μας, μέ ἀποτέλεσμα νά θολώνει πολλές φορές ὁ νοῦς μας καί τό θέλημα τοῦ Κυρίου
νά γίνεται δυσδιάκριτο καί σκοτεινό.
Κι αὐτό σημαίνει: κανείς ἐδῶ πού βρέθηκε δέν μπορεῖ οὔτε
στιγμή νά ἐπαναπαυτεῖ καί νά χαλαρώσει πνευματικά. ῾Η ἐπανάπαυση καί ἡ χαλάρωση
σημαίνουν τήν ἴδια στιγμή ὑποχώρηση καί πτώση, κατά τό ῾ὁ μή ὤν μετ᾽ ἐμοῦ κατ᾽ ἐμοῦ ἐστι καί ὁ μή συνάγων μετ᾽ ἐμοῦ σκορπίζει᾽
(ὁ Κύριος). Δέν εἶναι σχῆμα λόγου αὐτό πού μέ δραματική ἔνταση εἶπε ὁ ἅγιος ἀββᾶς
τοῦ Γεροντικοῦ στόν διάβολο πού τοῦ ἐμφανίστηκε τίς τελευταῖες στιγμές τῆς ζωῆς
του καί τοῦ ψιθύρισε ῾μπράβο, σώθηκες᾽. ῾῎Οχι ἀκόμη᾽ ἦταν ἡ ἀπάντησή του, γιατί
εἶχε ἀκριβῶς τήν ἴδια αἴσθηση μέ τόν ἀπόστολο περί τοῦ εὐθραύστου τῆς
ἀνθρωπίνης βουλήσεως ὅσο βρίσκεται ὁ ἄνθρωπος στόν κόσμο τοῦτο. ᾽Από τήν ἄποψη
αὐτή ἡ μόνιμη καί ἀδιάκοπη μέριμνα τοῦ πιστοῦ, ἄν θέλει πράγματι νά πορεύεται ἐν
Κυρίῳ, εἶναι ἡ νήψη: νά βρίσκεται πάντοτε ξύπνιος ῾βλέπων πῶς ἀκριβῶς περιπατεῖ... ἐξαγοραζόμενος τόν καιρόν, ὅτι αἱ ἡμέραι
πονηραί εἰσιν᾽ (προσέχοντας καλά πῶς ζεῖ...χρησιμοποιώντας σωστά τόν χρόνο
του, γιατί ζοῦμε σέ πονηρούς καιρούς). Κι ἄν ἴσως μόνος του ὁ πιστός δέν ἔχει
τή διάκριση κάθε στιγμή νά βλέπει τό θέλημα τοῦ Κυρίου του, ἔστω κι ἄν τό ζητάει
μέ προσευχή, ὑπάρχει ἡ πιό ταπεινή λύση, στήν ὁποία κατεξοχήν εὐαρεστεῖται ὁ
Κύριος: τήν καταφυγή στή συμβουλή
καλοῦ καί πνευματικοῦ ἀνθρώπου, κυρίως στόν πνευματικό ἐξομολόγο. ῾᾽Επερώτησον τόν πατέρα σου καί ἀναγγελεῖ σοι᾽.
2. Μέ τόν τρόπο αὐτόν, ἀξιοποιώντας δηλαδή τή χάρη πού ἔλαβε
ὡς μέλος Χριστοῦ προκειμένου νά βαδίζει πάνω στό θέλημα ᾽Εκείνου, γίνεται σοφός
κατά Θεόν καί ἀληθινά σώφρων, πού σημαίνει γεμάτος ἀπό τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ. Αὐτή
εἶναι ἡ πραγματική ἔννοια τῆς κατά Θεόν σοφίας καί τῆς σωφροσύνης, πού κατά τόν
ἀπόστολο φανερώνεται ἀφενός στήν καθημερινή ζωή τοῦ πιστοῦ ῾ἐν πάσῃ ἀγαθωσύνῃ καί δικαιοσύνῃ καί ἀληθείᾳ᾽
- ὅ,τι συνιστᾶ καρπό τοῦ Πνεύματος - ἀφετέρου στίς συνάξεις ἐν ᾽Εκκλησίᾳ μέ τίς
προσευχές καί τούς ὕμνους πού ψάλλονται καρδιακά. ῾Η ἀσοφία καί ἡ ἀφροσύνη
συνιστοῦν γνωρίσματα τοῦ ἀπρόσεκτου καί ἀπροσγείωτου ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος ἔχοντας
διαγράψει στήν οὐσία τό θέλημα τοῦ Θεοῦ ἀπό τή ζωή του τρέφει ὑπερβολική ἐμπιστοσύνη
στόν ἑαυτό του καί ὑποβαθμίζει τήν ἐνέργεια τοῦ κοσμοκράτορος τοῦ αἰῶνος
τούτου, τοῦ διαβόλου, χωρίς ἑπομένως νά λαμβάνει ὑπόψη του οὔτε τήν ἀληθινή
πνευματική ζωή πού ἐπιβεβαιώνεται στήν καθημερινότητα οὔτε καί τίς ἐν ᾽Εκκλησίᾳ
συνάξεις. Κι ἄν μέχρι σήμερα ὁ κόσμος μας, ἀκόμη κι ὁ θεωρούμενος χριστιανικός,
παρουσιάζει τέτοια σημάδια ἀνισορροπίας καί ἀδιακρισίας, τόσο πού νά διερωτᾶται
κανείς ἄν ὑπάρχουν ὄντως χριστιανοί στήν ἐποχή μας, εἶναι γιατί τόν Χριστό καί
τήν πίστη σ᾽ Αὐτόν τά θέτει σέ δεύτερη μοίρα καί παραθεωρεῖ τίς προτροπές τῶν ἀποστόλων,
σάν τίς παραπάνω τοῦ ἀποστόλου Παύλου.
3. ῾Ο σοβαρός πιστός λοιπόν πορεύεται μέ αὐτό τό
κριτήριο: τί εἶναι εὐάρεστο στόν Κύριο. Καί δέν χρειάζεται νά ἐπιχειρηματολογήσει
κανείς πάνω στό γεγονός ὅτι τό εὐάρεστο στόν Κύριο συνιστᾶ τήν πιό μεγάλη εὐεργεσία
γιά τόν ἴδιο τόν ἄνθρωπο, διότι ἄν καλούμαστε νά προσβλέπουμε πάντοτε στό
θέλημα τοῦ Θεοῦ εἶναι γιατί αὐτό μᾶς θέτει στήν φυσιολογική καί κανονική πορεία
τῆς ζωῆς μας. ῾Ο ἐν Χριστῷ φανερωθείς Θεός ὡς Δημιουργός καί Πατέρας μας εἶναι
Αὐτός πού πράγματι γνωρίζει καί θέλει τό συμφέρον μας, τό ἐκτεινόμενο καί πέραν
τῆς ἀμεσότητος τοῦ κόσμου τούτου, στήν αἰωνιότητα. Τυχόν παρέκκλιση ἀπό τό
θέλημά Του, ὅπως εἴπαμε καί παραπάνω, μᾶς ὁδηγεῖ σέ ἀτραπούς περίεργους, πού τό
μόνο πού προσφέρουν εἶναι τό σκοτάδι καί ἡ κόλαση τοῦ ἀνθρώπου: ἡ ὑποδούλωση
στά πάθη του καί τήν ἐνέργεια τοῦ ἀνθρωποκτόνου διαβόλου. Δέν εἶναι τυχαῖο ὅτι
μία ἀπό τίς πιό ὡραῖες εὐχές τῆς ᾽Εκκλησίας μας (εὐχή ς´ ὄρθρου), καί ὄχι
βεβαίως μόνον αὐτή, μᾶς καλεῖ νά εὐχαριστοῦμε
καθημερινά Κύριο τόν Θεό μας ῾ὅτι πάντα
ποιεῖ εἰς εὐεργεσίαν τῆς ζωῆς ἡμῶν᾽. Κι αὐτό γιατί ἀκριβῶς Αὐτός εἶναι ῾ὁ σωτήρ καί εὐεργέτης τῶν ἡμετέρων ψυχῶν᾽,
ὁ ῾Οποῖος καί στόν κόσμο τοῦτο ῾διῆλθεν εὐεργετῶν
καί ἰώμενος πάντας᾽.
4. Τό ῾εὐάρεστον τῷ
Κυρίῳ᾽ λοιπόν, ῾τό θέλημα τοῦ Κυρίου᾽.
Ποιό εἶναι αὐτό συγκεκριμένα; Μά τό ἀπαρχῆς θέλημα τοῦ Θεοῦ καί οἱ ἅγιες ἐντολές
Του. ῾᾽Αγαπήσεις Κύριον τόν Θεόν σου ἐξ ὅλης
τῆς ψυχῆς σου καί ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καί ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου καί ἐξ ὅλης
τῆς ἰσχύος σου καί τόν πλησίον σου ὡς σεαυτόν᾽. Καί ἀλλιῶς: ῾Αὕτη ἐστίν ἡ ἐντολή Αὐτοῦ, ἵνα πιστεύσωμεν τῷ
ὀνόματι τοῦ Υἱοῦ Αὐτοῦ καί ἀγαπῶμεν ἀλλήλους᾽ κατά τόν ἅγιο ᾽Ιωάννη τόν
Θεολόγο. ῾Η πίστη στόν Χριστό καί ἡ ἀγάπη στόν συνάνθρωπο εἶναι τό διαρκές
θέλημα τοῦ Θεοῦ πού κάνει τόν ἄνθρωπο κατοικητήριό Του, μέ πορεία σταθερή πάνω
στόν ῎Ιδιο καί προσανατολισμένη στό ἄπλετο φῶς τῆς Βασιλείας Του. Σ᾽ αὐτό τό
θέλημα δέν χωροῦν ἐκπτώσεις καί δικαιολογίες. ᾽Εκεῖνος πού ἀποφασιστικά καί ταπεινά
θά θελήσει νά τό ἐνεργοποιήσει στή ζωή του θά βλέπει τή βοήθεια τῆς χάρης Του. ᾽Ακόμη
καί στίς πιό ἐξώφθαλμες ἀδικίες πού ὑφιστάμεθα, ἐκεῖ πού ὁ ἐγωισμός μας ἀντιδρᾶ
γιατί βλέπει τή ῾λογική᾽ νά εἶναι μέ τό μέρος μας, χρειάζεται νά ἐπιμένουμε καί
νά ἐμπιστευόμαστε τό ἅγιο θέλημά Του. ῎Ας θυμηθοῦμε ἐν προκειμένῳ τά γνωστά
λόγια τοῦ μεγάλου Ρώσου Φ. Ντοστογιέφσκι ἀπό τό ἔργο του ῾᾽Αδελφοί Καραμαζώφ᾽: ῾Καμιά φορά ἴσως νά μήν ξέρεις τί νά ἀποφασίσεις,
ἰδιαίτερα ὅταν βλέπεις τά κρίματα τῶν ἀνθρώπων, καί ἀναρωτιέσαι: ῾Νά τοῦ ἐπιβληθῶ
μέ τή βία ἤ μέ τήν ταπεινή ἀγάπη;᾽. Πάντα ν᾽ ἀποφασίζεις: ῾Θά ἐπιβληθῶ μέ τήν
ταπεινή ἀγάπη᾽. ῎Αν τ᾽ ἀποφασίσεις αὐτό μιά γιά πάντα, θά μπορέσεις νά ὑποτάξεις
ὅλον τόν κόσμο. ῾Η ταπεινωσύνη, ἡ γεμάτη ἀγάπη, εἶναι φοβερή δύναμη, δυνατότερη
ἀπό κάθε ἄλλη. Τίποτα παρόμοια μ᾽ αὐτήν δέν ὑπάρχει᾽.
γ. Μονόδρομοι στά ἀνθρώπινα δέν ὑπάρχουν οὔτε κι ἀπολυτότητες.
Πάντα ὑπάρχουν ἐναλλακτικές λύσεις καί ῾πλάγιες λογικές᾽ στά θεωρούμενα ἀδιέξοδα.
῾Η μόνη ἀπολυτότητα καί ὁ μόνος μονόδρομος εἶναι ὁ δρόμος τοῦ Θεοῦ, τό ἅγιο
θέλημά Του, ἡ ἐν ταπεινώσει ἀγάπη πρός Αὐτόν καί πρός τόν συνάνθρωπό μας. Αὐτό
πρέπει νά συνιστᾶ τήν προτεραιότητά μας ὡς χριστιανῶν, γιατί εἴμαστε μέλη
Χριστοῦ καί τά χνάρια τῆς ζωῆς ᾽Εκείνου πρέπει νά εἶναι καί τά χνάρια τῆς δικῆς
μας ζωῆς.
