Τοῦτ᾿ αὐτό ἐπαναλαμβάνομεν καί ἡμεῖς, ἅγιοι καί προσφιλέστατοι ἀδελφοί καί συλλειτουργοί ἐν τῷ Ἀναστάντι Κυρίῳ, ἐκπρόσωποι τῶν ἁπανταχοῦ τῆς οἰκουμένης ἁγίων κατά τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, ἐν Χριστῷ ἀδελφοί τῶν λοιπῶν Ἐκκλησιῶν, Ἐξοχώτατοι καί Ἐλλογιμώτατοι σύνεδροι, ἔχοντες τήν χαράν νά σᾶς ἔχωμεν μεθ᾿ ἡμῶν εἰς τήν πόλιν μας, εἰς τάς αὐλάς τῆς Χ ά ρ ι τ ο ς καί τῆς ἱ σ τ ο ρ ί α ς, τῆς ἀληθείας τῆς π ί σ τ ε ω ς καί τῆς ἐμπραγμάτου βιώσεως τοῦ θ α ύ μ α τ ο ς, εἰς τόν τόπον τοῦτον τοῦ Ἁ γ ι ά σ μ α τ ο ς, τῆς δόξης Κυρίου, τοῦ παθόντος, σταυρωθέντος, ταφέντος καί Ἀναστάντος ἐκ νεκρῶν διά τήν ἡμῶν σ ω τ η ρ ί α ν.
Ἡ ἡμερίς αὕτη, τῆς ὁποίας τῶν ἐργασιῶν τήν ἔναρξιν ἐν Χριστῷ καί ἐν τῷ Ὀνόματι Αὐτοῦ κηρύττομεν τήν στιγμήν ταύτην, σηματοδοτεῖ μίαν Σ ε λ ί δ α. Ὄχι ἁπλῶς μίαν ἁπλῆν καθημερινήν κ α τ α γ ρ α φ ή ν· ἀλλά μίαν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η- τ α. Κατά τόν ἰσχυρισμόν ἀτυχῶς τῶν πολλῶν, αἱ σελίδες τῆς καθημερινότητος καί τῆς γραφῖδος καταγράφουν τήν ἱστορίαν.
Ἡμεῖς ὅμως ἀπό Χριστοῦ, δι' Οὗ καί ἐξ Οὗ καί δι᾿ Ὅν τά πάντα ἐγένετο, ἐν περιόδοις διωγμῶν καί θλίψεων τῆς Ἀ λ η- θ ε ί α ς, καί μέχρι τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, πρό 1700 ἐτῶν, διά τῆς ἐκδόσεως τοῦ γνωστοῦ "Διατάγματος τῶν Μεδιολάνων", διά τοῦ ὁποίου παρεσχέθη εἰς τήν Ἐκκλησίαν ἡ ἐ λ ε υ θ ε ρ ί α τοῦ λατρεύειν τῷ Κυρίῳ καί δημοσίᾳ ὁμολογεῖν τήν πίστιν Αὐτῷ, τῷ μόνῳ ἀληθινῷ Θεῷ καί Σωτῆρι, κ α τ α γ ρ ά φ ο μ ε ν, οἱ ἄνθρωποι, κατά καιρούς καί ἐποχάς "πολυμερῶς καί πολυτρόπως" τήν Σ ε λ ί δ α τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ ἐν τῇ παγκοσμίῳ κονίστρᾳ. Ἡ Σ ε λ ί ς αὕτη ἐπηρεάζεται πάντοτε ἀπό τήν ἐ λ ε υ θ ε ρ ί α ν τοῦ ἀνθρώπου, καθορίζεται ὅμως πάντοτε ἐν τέλει ὑπό τοῦ κυριεύοντος ζώντων καί νεκρῶν Κυρίου.
Δοξολογοῦντες τόν Ἀναστάντα Χριστόν καί εὐχαριστοῦν-τες πᾶσιν ὑμῖν καί ταῖς ἀποστειλάσαις ὑμᾶς Ἁγίαις Ἐκκλησίαις καί τοῖς σεβασμίοις συναδελφοῖς Προκαθημένοις αὐτῶν, διά τήν συμμετοχήν εἰς τήν ἐκδήλωσιν ταύτην ἀποδόσεως φόρου τ ι- μ ῆ ς πρός τόν θεόστεπτον Βασιλέα Κωνσταντῖνον τόν ἐν ὀλίγοις ἀληθῶς Μέγαν -"ὅς ἐάν θέλῃ ἐν ὑμῖν μέγας γενέσθαι, ἔσται ὑμῶν διάκονος" (πρβλ. Ματθ. κ΄ 26-27) κατά τό εὐαγγελικόν-, ὡς τόν πρῶτον παρασχόντα τήν ἐλευθερίαν εἰς τήν Ἐκκλησίαν καί εἰς τόν ἄνθρωπον καί παύσαντα τούς ἀπηνεῖς κατ᾿ αὐτῆς διωγμούς, ὁμολογοῦμεν ὅτι ἡ Σ ε λ ί ς αὕτη, ἔκτοτε καί μέχρι σήμερον, γέμει πικρῶν ἐμπειριῶν καί γεγονότων, παραδοθέντων εἰς τήν λ ή θ η ν, παραμενούσης μόνον τῆς ἐμπαθοῦς μ ν ή μ η ς αὐτῶν. Ἡ βιουμένη ὅμως Σ ε- λ ί ς αὕτη συγχρόνως "ἔχει ἐπί τό ἱμάτιον καί ἐπί τόν μηρόν αὐτοῦ ὄνομα γεγραμμένον, βασιλεύς βασιλέων καί κύριος κυρίων" (Ἀποκ. Ἰωάν. ιθ΄ 16), ὁ "ποιῶν καινά πάντα" (αὐτ. 21,5).
* *
*
Ἡ ἑορταζομένη καί τιμωμένη ἐ π έ τ ε ι ο ς ἀποτελεῖ ἀ- φ ο ρ μ ή ν, ὥστε "ἀναμηρυκάζοντες" τά γεγονότα, νά ἀναλογισθῶμεν καί νά προβληματισθῶμεν ὅσον ἀφορᾷ εἰς τήν πορείαν τοῦ συγχρόνου κόσμου, 1700 ἔτη ἀφ' ὅτου ὁ θεοφιλής Βασιλεύς καθιέρωσε πρακτικῶς καί νομοθετικῶς τάς βασικάς ἀ ρ χ ά ς, ἐπί τῶν ὁποίων στηρίζονται καί νῦν αἱ σύγχρονοι Χριστιανικαί κοινωνίαι, καί κατ᾿ ἐπέκτασιν καί ἀναλογίαν, καί σύμπας ὁ κόσμος.
Παρατηροῦμεν, κατά τούς συγχρόνους καιρούς, τά διάφορα κράτη καί ἔθνη, μιμούμενα τό ἕν τό ἕτερον, καί μάλιστα κατά τήν ἐποχήν ταύτην τῆς λεγομένης "παγκοσμιοποιήσεως", κατά τήν ὁποίαν ἡ ταχύτης καί ἡ ποσότης τῆς π λ η ρ ο φ ο ρ ί α ς καί τῆς παραπληροφορήσεως, τῆς ἀ λ η θ ε ί α ς καί τῆς ἡμιαληθείας μέχρι καί αὐτῆς τῆς παραποιήσεως δι᾿ εὐτελές καί παροδικόν "συμφέρον" τῶν γεγονότων καί τῆς ἀσυστόλου συκοφαντίας προσώπων καί καταστάσεων, τῆς δ ι κ α ι ο σ ύ ν η ς καί τῆς ἀδικίας, διατρέχουν "ἐν μιᾷ ροπῇ" τήν οἰκουμένην ἅπασαν, παρατηροῦμεν, λέγομεν, μίαν τ ά σ ι ν τά πάντα νά ἐμπνέωνται ὑπό κοσμικωτέρου καί μόνον πνεύματος.
Μετά λύπης διαπιστοῦμεν οἱ σύγχρονοι ἄνθρωποι καί μάλιστα οἱ "κληθέντες κλήσει ἁγίᾳ", μίαν ἑτέραν πραγματικότητα, ἀντί τῆς προσδοκωμένης καί ἀσφαλῶς ἐπιθυμουμένης "ὀθνείας ἀλλοιώσεως". Πλέον συγκεκριμένως: αἱ παραδόσεις ἐγκαταλείπονται ὁλονέν καί περισσότερον· ἡ πίστις θεωρεῖται ὡς προσωπική τις ὑπόθεσις καί καταβάλλεται προσπάθεια νά τεθῇ εἰς τό περιθώριον τῆς κοινωνίας· τά ἰδανικά καί αἱ ἀξίαι -αἱ δυνάμεις δηλαδή αἱ ὁποῖαι συνέχουν καί διασώζουν τά ἔθνη ἀνά τούς αἰῶνας- περιφρονοῦνται· ἡ παιδεία πλήττεται καί ἀποχριστιανοποιεῖται καί ἐκκοσμικεύεται· ἡ νομοθεσία ἀπομακρύνεται ἀπό τάς χριστιανικάς ἀρχάς, αἱ ὁποῖαι ἀπετέλεσαν ἀνέκαθεν, καί μάλιστα ἀπό τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου καί ἐντεῦθεν, τό θεωρητικόν ὑ π ό β α θ ρ ο ν τῆς νομοθεσίας· ἡ ἁμαρτία πλέον δέν θεωρεῖται "κακόν" καί ἐνδύεται τό ἔνδυμα τῆς διαφορετικότητος, δηλαδή τῆς ἁπλῆς διαφορετικῆς προσωπικῆς ἐπιλογῆς· ἡ ἀνηθικότης συμπορεύεται καί καλύπτεται ὑπό τό περιφρονητικόν καί αἰτιολογικόν, ἀληθῶς εἰπεῖν, πλέγμα τῆς ἀ δ υ ν α μ ί α ς τῆς ἀνθρωπίνης σαρκός καί ἡ ἠ θ ι κ ή τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ περιθωριοποεῖται· ἀγνοεῖται τό "Κύριε Ἐλέησον", δηλαδή αὐτό τοῦτο τό περιεχόμενον τῆς πίστεως καί τῆς ζωῆς.
Παρά τήν ἀπογοητευτικήν ταύτην π ο ρ ε ί α ν τῶν ἀνθρωπείων, ἡ ὁποία εἶναι πλέον ἐμφανής εἰς τόν ἐκκοσμικευόμενον ὁσημέραι δυτικόν λεγόμενον "κόσμον" καί πολιτισμόν, διατηρεῖται εἰς τά ἔγκατα καί εἰς τά σπλάγχνα αὐτοῦ τοῦ δυτικοῦ κ ό σ μ ο υ, εἰς τήν διάρθρωσιν καί εἰς τήν δομήν του, εἰς τήν διοίκησιν καί τήν νομοθεσίαν του, εἰς τήν τέχνην καί εἰς τάς ἀξίας του, τό ἦ θ ο ς καί τό π ν ε ῦ μ α τῆς Ἐκκλησίας, τό ἦθος καί τό πνεῦμα τοῦ Ἁγίου Βασιλέως Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου, τό ἦθος καί τό πνεῦμα τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου. Ὅ,τι κ α λ ό ν καί δ ί κ α ι ο ν ὑπάρχει σήμερον εἰς τάς ὁλονέν καί περισσότερον ἐκκοσμικευομένας πολιτείας καί κοινωνίας εἶναι τό εἰλημμένον ἀπό τό Ε ὐ α γ γ έ- λ ι ο ν καί τήν ᾽Ε κ κ λ η σ ί α ν.
Τά βασικά ἀνθρώπινα δικαιώματα, διά τά ὁποῖα οἱ πάντες δῆθεν ἐργάζονται λαοί, ἔθνη, κοινωνίαι, ἄνθρωποι, ἀδελφοί, -τά ὁποῖα συνήθως βιοῦνται ἀτυχῶς ἐμπειρικῶς διά τοῦ ἀντιευαγγελικοῦ καί ἀντιχριστιανικοῦ πλέγματος τοῦ "ὀφθαλμόν ἀντί ὀφθαλμοῦ καί ὀδόντα ἀντί ὀδόντος"-, ἀποτελοῦν ἀ ξ ί α ς τῆς Ἐκκλησίας, ἀξίας τάς ὁποίας ὁ δίκαιος Ἄναξ, ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος, ἐνεφύτευσεν εἰς τήν διοίκησιν καί τήν δομήν τοῦ κράτους του, διότι διεῖδε καί προεῖδεν ὅτι μόνον οὕτω θά ἠδύνατο τοῦτο νά προκόψῃ καί νά διατηρηθῇ συνημμένον καί εἰρηνικόν. Τάς ἰδίας αὐτάς ἀ ξ ί α ς παρέλαβεν ἐν τῇ οὐσίᾳ καί ὁ σημερινός κόσμος, μέ τήν διαφοράν ὅτι ἤλλαξεν ἁπλῶς τούς τίτλους καί ὅτι ὁ "ἄνθρωπος" διακηρύττει πλέον καί ἐπισήμως "ὅτι δέν πιστεύει εἰς τόν Θεόν" καί ὅτι "ἡ ἐποχή τοῦ Χριστιανισμοῦ ἔχει ἤδη παρέλθει"!
Ὅμως, παρά τάς "κραυγάς ταύτας", ὁ Χριστιανισμός, ἡ Ἀλήθεια, ὄχι μόνον δέν ἔχει παρέλθει, ἀλλά ὁσημέραι ἀνδροῦται, δυναμοῦται καί ὡριμάζει, ἐπιβεβαιουμένου καθημερινῶς τοῦ Παυλικοῦ λόγου "οὗ δέ ἐπλέονασεν ἡ ἁμαρτία, ὑπερεπερίσσευσεν ἡ χάρις, ἵνα ὥσπερ ἐβασίλευσεν ἡ ἁμαρτία ἐν τῷ θανάτῳ, οὕτω καί ἡ χάρις βασιλεύσῃ διά δικαιοσύνης εἰς ζωήν αἰώνιον διά Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν" (Ρωμ. ε΄,20-21).
* *
*
Οἱ σύγχρονοι πολιτειακοί θεσμοί, παρά τάς συχνάκις κινδυνώδεις μεταρρυθμίσεις, αἱ ὁποῖαι ἐνίοτε δυναμιτίζουν καί αὐτά ταῦτα τά θεμέλια τῆς κοινωνίας, ὡς ἡ παρατηρουμένη ἔλλειψις σεβασμοῦ πρός τόν ἱερόν θεσμόν τῆς οἰκογενείας, ἡ νομική ἀναγνώρισις καί θεσμοθέτησις σοβαρῶν καί θανασίμων ἁμαρτιῶν καί μή φυσιολογικῶν καταστάσεων (πρβλ. Ρωμ. α΄,25-32), εἶναι βαθέως ἐμπεποτισμένοι, οἱ πολιτειακοί θεσμοί οὗτοι, ὑπό τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ καί ὑπό τοῦ αἵματος τῶν Μαρτύρων τῆς Ἐκκλησίας.
Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος "ἔβαψε" βαθέως τό κ ρ ά τ ο ς του μέ τήν β α φ ή ν τοῦ Χριστοῦ, ὥστε νά μή εἶναι δυνατόν νά ἐξαλειφθῇ μέ τήν πάροδον τῶν αἰώνων. Διηρωτήθημεν ὅμως διατί;
Κρίνομεν καί κρινόμεθα, λησμονοῦντες τό Κυριακόν "μή κρίνετε ἵνα μή κριθῆτε". Νομίζομεν ἐν τῇ ἀνθρωπίνῃ ἀθλιότητί μας ὅτι ὅλα ἔρχονται καί παρέρχονται καί λησμονοῦνται, ἐπιλανθανόμενοι ὅτι Ἐκεῖνος "τά πανθ᾿ ὁρᾷ" καί "ἐτάζει καρδίας καί νεφρούς". Τά ἀνθρώπινα πάντα μάταια (Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός) καί ἀληθῶς "ροῦς ποταμοῦ, σκιά, καπνός, ἐνύπνιον καί ἄνθος χόρτου πέφυκεν ... ἡ παροῦσα τερπνότης" (Ἅγιος Ἀνδρέας Κρήτης). Ἡ β α φ ή ὅμως τῆς Ἀ λ η θ ε ί α ς "κραταιά ὡς ὁ θάνατος". Καί ἡ β α φ ή αὕτη τοῦ Χριστοῦ διά τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου δέν θά ἠδύνατο νά μείνῃ ἐάν δέν εἶχε προηγηθῆ ἡ β α φ ή "γραφῖδι ἀνεξιτήλῳ" τοῦ ἱεροῦ τούτου ἐδάφους τῆς Πόλεώς του, ὅπως καί πάσης τῆς οἰκουμένης, διά τοῦ α ἵ μ α τ ο ς τῶν Ἁγίων Μαρτύρων, τῶν μεγάλων καί ἀναριθμήτων, τῶν πλείστων ἐν ἀνωνυμίᾳ "ἐν ὄρεσι καί σπηλαίοις καί ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς", καί ἐν "πλαξί" κοιμητηρίων, τῶν μεγάλων καί ἀναριθμήτων ἐκείνων ἡρώων τῆς πίστεως, διά τῆς θυσίας τῶν ὁποίων ἡ Ἐκκλησία αὐξάνεται, τρέφεται, εἰρηνεύει καί στερεοῦται.
Τό α ἷ μ α τῶν Μαρτύρων, ὁ Σ τ α υ ρ ό ς καί ἡ Θ υ σ ί α· ἡ ἀ π ά ρ ν η σ ι ς τοῦ κόσμου καί τῶν τοῦ κόσμου· ἡ Ἀδελφότης καί κυρίως ἡ Φ ι λ ί α -"ὑμᾶς δέ εἴρηκα φίλους, ὅτι πάντα ἅ ἤκουσα παρά τοῦ Πατρός μου ἐγνώρισα ὑμῖν" (Ἰωάν. ιε΄ 15-16)-· ἡ Ἀ γ ά π η, ἡ ὁποία "ἔξω βάλλει τόν φόβον", τόν κάθε φόβον, καί μάλιστα ἐκεῖνον τοῦ θανάτου, ἔφεραν εἰς τήν Ἐκκλησίαν τήν Ε ἰ ρ ή ν η ν, ἡ ὁποία σημαντικῶς καί πρακτικῶς ἐν συνεχείᾳ ἐχαρίσθη διά τοῦ τιμωμένου ἐπετειακῶς Διατάγματος τῶν Μεδιολάνων. Τά παθήματα τῶν Ἁγίων Μαρτύρων, καί τῶν ἀδίκως βαλλομένων ἀνά τούς αἰῶνας, ἄχρι τοῦ νῦν, τά ὁποῖα εἶχον καί ἔχουν ὑ π ο γ ρ α μ μ ό ν εἰς τό μαρτύριον τόν ἴδιον τόν Κύριον Ἰησοῦν, τόν "ἐσμυρνισμένον" κατά τούς πολλούς, τόν παθόντα ὑπέρ ἡμῶν "ἵνα ἐπικαλουθήσωμεν τοῖς ἴχνεσιν Αὐτοῦ"(πρβλ. Α΄ Πέτρ. β΄ 22), παρέσχον καί δίδουν εἰς τήν Ἐκκλησίαν τόν ἱλασμόν, τήν σωτηρίαν, τήν εἰρήνευσιν, μετά τούς τρεῖς αἰῶνας τῶν φοβερῶν διωγμῶν.
* *
*
"Ἀμεταμέλητα γάρ τά χαρίσματα καί ἡ κλῆσις τοῦ Θεοῦ" (Ρωμ. ια΄,29-30).
Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας τελειοῦται διά τοῦ π ά θ ο υ ς. Διά τοῦ μ α ρ τ υ ρ ί ο υ τῶν τέκνων της, τά ὁποῖα μόνον οὕτως ἀποδεικνύουν τήν εἰλικρίνειαν τῆς ἀγάπης των πρός τόν Θεόν. Προηγεῖται, λοιπόν, τό α ἷ μ α τῶν Μαρτύρων καί ἀκολουθεῖ ἡ ἐλευθερία τοῦ θρησκεύειν τήν ὁποίαν διεκήρυξεν ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος. Προηγοῦνται τά πάθη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καί ἀκολουθοῦν τά ὑπό τῶν βασιλέων χορηγηθέντα δικαιώματα. Προηγοῦνται τά δ ά κ ρ υ α τῶν ἑορταζομένων Ἁγίων Μυροφόρων τῆς χ α ρ ᾶ ς καί τοῦ π α ρ α λ η ρ ή μ α τ ο ς τῆς Ἀναστάσεως. Ὁ Κύριος καλεῖ τόν Ἀπόστολον τῶν Ἐθνῶν Παῦλον, ὑποδεικνύων αὐτῷ "ὅσα δεῖ παθεῖν ὑπέρ τοῦ Ὀνόματός Του" (πρβλ. Πράξ.θ΄ 16), τόν δέ Ἅγιον Κωνσταντῖνον διά τοῦ νικηφόρου καί λαμπροφόρου Σ η μ ε ί ο υ τοῦ Τιμίου Σταυροῦ.
* *
*
Ἀληθῶς "τοῦ Σταυροῦ τόν τύπον ἐν οὐρανῷ ἐθεάσατο καί ὡς ὁ Παῦλος τήν κλῆσιν οὐκ ἐξ ἀνθρώπων ἐδέξατο, ὁ ἐν βασιλεῦσιν Ἀπόστολος" τοῦ Κυρίου Μέγας Κωνσταντῖνος.
Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἀντικρύσας εἰς τόν "ἰταλικόν" οὐρανόν τόν Τίμιον Σταυρόν λάμποντα μ ε τ ε μ ο ρ φ ώ θ η. Καί μετ᾿ αὐτοῦ καί ἅπασα ἡ ζωή τῆς Αὐτοκρατορίας καί διαχρονικῶς τῆς ἀνθρωπότητος. Τό ὅ ρ α μ α - π ρ α γ μ α τ ι- κ ό τ η ς αὕτη τοῦ διαρκῶς παρόντος Σταυρικοῦ Σ η μ ε ί ο υ, σιωπηλοῦ καί συγχρόνως κραυγάζοντος, εἶναι ἀνάλογον τοῦ πορευομένου εἰς Δαμασκόν Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν Παύλου "ὅπως ἐάν τινας εὕρῃ τῆς ὁδοῦ ὄντας, ἄνδρας τε καί γυναῖκας, δεδεμένους ἀγάγῃ εἰς Ἱερουσαλήμ" (Πράξ. θ΄,2-3). Μήπως καί ἡμεῖς μέχρι τῆς σήμερον δέν "καταδιώκομεν" τούς ἀντίθετα ἁπλῶς φρονοῦντας ἡμῖν καί ὑπομένοντας καρτερικῶς καί θέλομεν νά τούς ἴδωμεν "δεδεμένους" ἐπί τοῦ Σταυροῦ οὐχί τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ, -ὅπερ ἀσφαλῶς τό εὐκταῖον καί ἐπιδιωκτέον διά τήν σωτηρίαν αὐτῶν καί ἡμῶν τῶν ἰδίων-, ἀλλά τῆς ἡμετέρας ἀνθρωπίνης ἀδυναμίας καί μοχθηρίας;
Ὁ διώκτης Σαῦλος μετεβλήθη εἰς τόν ὑπέρ πάντας κορυφαῖον ζηλωτήν Μ α θ η τ ή ν τοῦ Χριστοῦ καί διά τοῦ κηρύγματός του ἤλλαξε τήν ο ἰ κ ο υ μ έ ν η ν. Ὁ Βασιλεύς Κωνσταντῖνος διά τοῦ ἀληθοῦς ἐν πλήρει μεσημβρίᾳ ὁράματος τοῦ Τ ύ π ο υ τοῦ Τιμίου Σταυροῦ μετεβλήθη εἰς ἀ ν α μ ο ρ- φ ω τ ή ν τῆς Ο ἰ κ ο υ μ έ ν η ς. Ὄχι μόνον ἔπαυσε τούς ἀδίκους διωγμούς κατά τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς εἰκόνος τοῦ Θεοῦ, τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά καί διά τοῦ ἔργου του ἐπέτυχε νά εἰσχωρήσουν εἰς τήν ἰδεολογίαν καί τήν ζωήν τῆς τότε αὐτοκρατορίας καί τοῦ κόσμου τά χριστιανικά δόγματα καί τά εὐαγγελικά ἐντάλματα, καί ἐπέφερε μ ί α ν βαθεῖαν τ ο μ ή ν εἰς τήν παγκόσμιον ἱστορίαν, χωρίς νά τό προγραμματίσῃ ἤ νά τό ἐπιδιώξῃ. Οὐκ ἐξ ἀνθρώπων τήν κ λ ῆ σ ι ν ἐδέξατο, καί ἰδού ἐν "βασιλεῦσιν" Ἀπόστολος. Ὀ ξ ύ μ ω ρ ο ν τό σχῆμα· Θεοῦ τό δ ῶ ρ ο ν! Ἀποστολή καί Πορεία!
Οἱ ἄνθρωποι διά νά πιστεύσωμεν πάντοτε "σημεῖον ἐπιζητοῦμεν" (Ματθ. ις΄ 4). Καί λησμονοῦμεν, ὅτι οὐ δοθήσεται ἡμῖν σημεῖον, παρά μόνον τό σ η μ ε ῖ ο ν Ἰωνᾶ τοῦ Προφήτου, τοῦ ἐπιζήσαντος ἐν τῇ κοιλίᾳ τοῦ θαλασσίου κήτους καί μαρτυρήσαντος τήν Ἀ ν ά σ τ α σ ι ν. Αὐτό τό Σ η μ ε ῖ ο ν, λάμπον λαμπρότερον ἡλίου καθορῶμεν καί ἑορτάζομεν. Καί δέν λησμονοῦμεν ὅτι τό σ η μ ε ῖ ο ν, τό κάθε σημεῖον, δίδεται· λαμβάνεται, οὐδέποτε προγραμματίζεται· εἶναι κ λ ῆ σ ι ς καί δ ω ρ ε ά καί χ ά ρ ι ς καί ἔ λ ε ο ς καί ἀ π ο σ τ ο λ ή καί διαρκής π ο ρ ε ί α.
* *
*
Διά τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου καί τοῦ ριζοσπαστικοῦ διά τήν ἐποχήν ἔργου του, ὁ Δεσπότης Θεός εἰσῆλθεν εἰς τά σ π λ ά γ χ ν α τοῦ κοσμικοῦ κράτους καί τό ἐζωοποίησεν, τό πρίν διεφθαρμένον καί σεσηπός. Καί ἀπεδείχθη ὅτι οἱ διῶκται "ἐματαιώθησαν ἐν τοῖς διαλογισμοῖς αὐτῶν, καί ἐσκοτίσθη ἡ ἀσύνετος αὐτῶν καρδία· φάσκοντες εἶναι σοφοί ἐμωράνθησαν, καί ἤλλαξαν τήν δόξαν τοῦ ἀφθάρτου Θεοῦ ἐν ὁμοιώματι εἰκόνος φθαρτοῦ ἀνθρώπου" (Ρωμ. α΄, 21-24). Καί, τέλος, ὅτι μόνον ὁ Κύριος ζωοποιεῖ "τούς νεκρούς", τούς κάθε εἴδους νεκρούς, καί "καλεῖ τά μή ὄντα ὡς ὄντα" (Ρωμ. δ΄,17).
Εἶναι χαρακτηριστικόν τῆς προϋπαρχούσης καί βασιλευούσης φ θ ο ρ ᾶ ς, ὅτι τό κοσμικόν κ ρ ά τ ο ς "τοῦ μοναρχήσαντος Αὐγούστου ἐπί τῆς γῆς", ὑπεδέχθη τό Βρέφος Ἰησοῦν διά τῆς σφαγῆς χιλιάδων ἀθώων νηπίων.
Καί ἐνῷ ἔκτοτε, ἀπό τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Κυρίου, "ἡ πλάνη πέπαυται" καί βασιλεύει ἡ Θεία Χάρις καί ἡ Θεία Ἀγάπη καί ἡ Θεία Δικαιοσύνη, δέν εἶναι δυνατόν νά λεχθῇ ἀσφαλῶς ὅτι τά πάντα, παρά τάς προόδους τῆς ἀνθρωπότητος, ἐν τῇ ὑπ᾿ οὐρανόν μετεβλήθησαν. Καί σήμερον, παρά τήν πάροδον δύο χιλιάδων ἐτῶν ἀπό τῆς Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Χριστοῦ καί τῆς μιαιφονίας τοῦ νομίζοντος τότε ἑαυτόν "κοσμοκράτορα" Ἡρώδου, ὁ φ ό ν ο ς χιλιάδων νηπίων τυγχάνει, δυστυχῶς, νομικῶς ἀνεγνωρισμένος εἰς τάς πλείστας "χριστιανικάς" Χώρας.
Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος "μακροθυμήσας ἐπέτυχε τῆς ἐπαγγελίας" (Ἑβρ. ς΄ 15-16), ὡς ὁ Πατριάρχης Ἀβραάμ. Οἱ Νέρωνες καί οἱ Διοκλητιανοί καί οἱ Ἡρώδεις καί οἱ κάθε ἐποχῆς "κοσμοκράτορες" "περιβεβλημένοι δόξαν καί πορφύραν" ὡς ὁ "πλούσιος" τῆς Εὐαγγελικῆς περικοπῆς, λησμονοῦν καί καταδιώκουν· δέν μακροθυμοῦν· καί ἐν τέλει "φονεύουν" ἀνηλεῶς τόν "πτωχόν" Λάζαρον, τόν λιμώττοντα καί τρεφόμενον ἐκ τῶν ψιχίων τῆς τραπέζης, ὡς ἡ ἀποτεθησαυρισμένη εἰκών ἐν τῷ Ἱερῷ Ναῷ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου Προπόδων Ταταούλων, ἐν τῇ πόλει ἡμῶν, χαρακτηριστικῶς ἀπεικονίζει. Διό καί δέν ἐπέτυχον καί δέν ἐπιτυγχάνουν "τῆς ἐπαγγελίας". Τήν "ἐπαγγελίαν" ἐπιτυγχάνουν ἐκεῖνοι "οἷς δέδοται", τοῖς "μή κατέχουσι τήν ἀλήθειαν ἐν ἀδικίᾳ" (πρβλ. Ρωμ. α΄,19).
Κωνσταντῖνος ὁ Βασιλεύς ἀπηρνήθη τά "δικαιώματα" τῆς ἰσοθεΐας, τά ὁποῖα τοῦ παρεῖχε τό ἀξίωμά του καί ἡ ἰδεολογία τῆς ἐποχῆς. Ἐκέρδισεν ὅμως τόν ῞ Ε ν α καί ἐκληρονόμησε τήν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν.
* *
*
Ἀδελφοί καί Πατέρες,
Εὑρισκόμεθα εἰς τήν Κωνσταντίνου Πόλιν. Καί διαλογιζόμεθα ἴσως, καί δικαίως: "εἰς ποίαν κατάστασιν εὑρίσκεται νῦν ἡ χριστιανικωτάτη Πόλις, τήν ὁποίαν ἀνίδρυσε καί ἐτίμησε διά τοῦ ὀνόματός του ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος;" Τήν ἀπατηλήν καί φθοροποιόν σκέψιν καί ἀναλόγους διαλογι-σμούς, διαψεύδει ἡ Σ ε λ ί ς καί τό Σ η μ ε ῖ ο ν τῶν 1700 ἐτῶν! Καί τό σ η μ ε ῖ ο ν εἶναι ὅτι ἡ Ἐκκλησία σ υ ν έ χ ε ι τόν κόσμον διά τοῦ Σταυροῦ· ὅτι ἡ πίστις δέν εἶναι ἕν κοινωνικόν φαινόμενον ἤ μία ἁπλῆ ἰδεολογία. Εἶναι ἡ ἁγιαστική Χ ά ρ ι ς, ἡ Χάρις τοῦ ἐπισκεπτομένου ἀενάως καί ἀθορύβως καί συμπορευομένου, ὡς "πῦρ", ὡς "αὔρα λεπτή", ὡς "ἀνώνυμος μεταξύ ἀνωνύμων" καί ἐπωνύμων, θά ἐλέγομεν, μεταξύ "τῶν ποιούντων τό θέλημα Αὐτοῦ" ἀλλά καί "τῶν ἀθετούντων τά δικαιώματα αὐτοῦ" ἤ ὡς Ἐκεῖνος εὐδοκεῖ, τούς ἐν τῷ Ὑπερώῳ τῆς Σιών "φοβισμένους" μαθητάς, τούς ἀνθρώπους ὅλων τῶν αἰώνων καί τῶν ἐποχῶν, ἡ ἀέναος Χ ά ρ ι ς τοῦ Ἀναστάντος Κυρίου, τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Καί οἱ Χριστιανοί "κατέχονται μέν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσμῳ, αὐτοί δέ συνέχουσι τόν κόσμον" (Ἀνωνύμου, Ἐπιστολή πρός Διόγνητον 6, P.G. 2,1176C). Διά τοῦτο, ὡς χριστιανοί, δέν ἐκλυόμεθα, δέν ἀπελπιζόμεθα. Γνωρίζομεν ὅτι οἱ ἄνθρωποι ἀστοχοῦμεν εἰς τάς κρίσεις, εἰς τάς σκέψεις, εἰς τούς προγραμματισμούς, εἰς τάς ἰδεολογίας μας, εἰς τά φρονήματά μας. Ἡ Ἐκκλησία δέν ἀστοχεῖ, δέν καταργεῖται, ἀκόμη καί ἄν τά χριστιανικά κράτη καταλύωνται, ἀκόμη καί ἄν ἡ ἰδία ζῇ καί πολιτεύεται "ἐν αἰχμαλωσίᾳ", ἐνίοτε δεινῇ, ἀκόμη καί ἐάν ἀνθρωπίνως καταπολεμῆται. Ἡ Ἐκκλησία εὑρίσκεται ἐν τῷ κόσμῳ, διακονεῖ τόν κόσμον, δέν κυριεύεται ἀπό τόν κόσμον, διά τοῦτο καί "τό κακόν" δέν τήν ἐγγίζει. Τό πνεῦμα νικᾷ τήν σάρκα. Χριστός γάρ βασιλεύει εἰς τούς αἰῶνας. Ὑπέρ δέ πάντα νικᾷ Ἐκεῖνος.
Μέ τήν βιωματικήν ταύτην αἴσθησιν τῆς δ υ ν ά μ ε ω ς τῆς Ἐκκλησίας, καλούμεθα εἰς μίμησιν εἰς τήν ἐργασίαν τῆς ἀ ρ ε- τ ῆ ς Κωνσταντίνου τοῦ Βασιλέως καί ἰσαποστόλου καί ἁγίου, διά νά καταλείψωμεν καί ἡμεῖς ἴ χ ν η καί ἀγαθήν ὑ π ό μ ν η- σ ι ν καί τά ἔ ρ γ α νά προπορευθοῦν ἐνώπιον τοῦ Κυρίου ὡς π ρ ο π ο μ π ό ς κατά τήν ἡμέραν ἐκείνην τήν "μεγάλην καί φοβεράν", ἡ ὁποία ἀρχίζει ἀπό τοῦδε, κλείεται κατά τήν ἡμέραν τῆς ἐκδημίας καί τελειοῦται διά τῆς φωνῆς τοῦ Κυρίου: "Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου, κληρονομήσατε τήν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν" (Ματθ. κε΄ 34).
Κατά τάς ἀνεξιχνιάστους βουλάς τοῦ Κυρίου καταξιωθέντες νά καταστῶμεν "ἐργάται τοῦ Ἀμπελῶνος" Του καί συνεχισταί τοῦ ἔργου τῶν Ἀποστόλων καί τῶν Ἱεραρχῶν, καλούμεθα ἐν Ὀνόματι πάντοτε Ἐκείνου, ἄνευ ἀνθρωπίνων προγραμματισμῶν, "καθ᾿ ἡμέραν καταργουμένων", νά ἐργασθῶμεν πρός μεταποίησιν καί ἀνάπλασιν τῆς κοινωνίας, τοῦ "μικροῦ" ἤ τοῦ "μεγάλου" ποιμνίου καί ἀνάδειξιν καί μεταποίησιν ἡμῶν εἰς υἱούς καί θυγατέρας φωτός Χριστοῦ.
Εἶναι ἀληθές, ὅτι αἱ σύγχρονοι κοινωνικαί δομαί συμπαρασύρουν ἐνίοτε, ὡς μή ὤφελε, καί ἡμᾶς τούς ποιμένας τῆς ποίμνης Χριστοῦ, ὅσους εὑρισκόμεθα "ἐσώτερον" τῆς θείας Αὐτοῦ "παρεμβολῆς", εἰς ἀπογοήτευσιν ἕνεκα τῆς καταστάσεως, εἰς τήν ὁποίαν εὑρίσκεται ὁ κόσμος, λόγῳ τῆς ἀπομακρύνσεως αὐτοῦ ἐκ τῶν "πηγῶν τοῦ σωτηρίου" τῆς ζωῆς. Μετριάζεται ἡ ἀγαπητική δύναμις τῶν ψυχῶν μας καί ἀδυνατίζεται ἡ ὅλῃ ψυχῇ καί διανοίᾳ ἀφιέρωσίς μας εἰς τήν ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ.
Ὅμως πιστεύομεν ὅτι ἡ Χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καί ἡ Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί Πατρός καί ἡ Κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος οὐδέποτε μᾶς ἐγκαταλείπουν. Ἱερουργεῖ τήν ζωήν μας ὁ Κύριος μυστικῶς, βαθέως, ἁγιαστικῶς, μεταμορφωτικῶς, ἀοράτως.
Μέ τάς σκέψεις αὐτάς κηρύσσομεν τήν ἔναρξιν τῶν ἐργασιῶν τῆς Ἡμερίδος ταύτης, δεόμενοι τοῦ Κυρίου ὅπως δίδῃ ἡμῖν πᾶσι καί ταῖς Ἐκκλησίαις ἡμῶν καί τῷ κόσμῳ παντί σ η- μ ε ῖ ο ν εἰς ἀ γ α θ ό ν, ἵνα καταγράφωμεν σ ε λ ί δ α ς ἀναφορᾶς, σελίδας διακονίας, ὥστε νά μεγαλύνεται καί νά τιμᾶται, διά τῶν πρεσβειῶν τῆς Κυρίας τῶν Ἀγγέλων, τῶν Μαρτύρων καί τῶν ἀληθῶς ὀλίγων "μεγάλων" τῆς Πίστεώς μας καί τῆς Ἱστορίας, ὡς τῶν Μεγάλου Κωνσταντίνου καί Βασιλείου τοῦ Μεγάλου, τό ἔργον τῆς Ἐκκλησίας καί δοξάζεται ὁ Κύριος, ὁ εὐαγγελιζόμενος ἡμῖν ἀνάστασιν καί ζωήν. Ἀμήν.
