Η σημερινή εορτή της Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου αποτελεί την μεγαλύτερη από όλες τις Θεομητορικές εορτές
της Εκκλησίας μας, διότι επιστεγάζει την όλη αγιασμένη επί γης πορεία Της. Αν η Γέννησή της, τα Εισόδιά της στον Ναό, ο Ευαγγελισμός της φανερώνουν την εκ Θεού εκλογή της, ώστε δι᾽ αυτής ως κλίμακας να κατέβει ο Θεός στην γη, η Κοίμησή της συνιστά την σφραγίδα της ευδοκίας του Θεού σ᾽ αυτήν και εκείνον τον δοξασμό της, που κανένας άνθρωπος και κανένας άγιος δεν έφτασε κι ούτε πρόκειται ασφαλώς να φτάσει ποτέ. Δεν είναι τυχαίο ότι η Κοίμησή της για την Παράδοση της Εκκλησίας μας εξαγγέλλεται και ως εν σώματι Μετάσταση, που σημαίνει ότι η Παναγία μας έζησε ήδη από την ώρα του θανάτου της ό,τι θα ζήσουμε οι πιστοί μετά την έλευση του Κυρίου στην Δευτέρα Παρουσία Του: την ανάσταση εκ των νεκρών. Ο λαός μας πιστεύει βαθιά στην υπέρ φύσιν αυτήν πραγματικότητα, γι᾽ αυτό και μιλώντας για την Κοίμηση της Θεοτόκου την ονομάζει «το Πάσχα του καλοκαιριού».
Δεν είναι εύκολο σε ένα σύντομο μήνυμα να περικλείσουμε όλες τις διαστάσεις της βαθιάς θεολογίας της Θεομητορικής αυτής εορτής. Αλλά εκείνο που πρώτα από όλα δεν πρέπει να παραλείψουμε είναι η επιμονή της Εκκλησίας μας να τονίζει, έστω και μέσα στα δοξολογικά πλαίσια της υμνολογίας της για την Παναγία, ότι πρόκειται για μία κηδεία. Απόστολοι εκ περάτων...κηδεύσατέ μου το σώμα. Και είναι τούτο περίτρανη απόδειξη του ρεαλισμού της χριστιανικής πίστεως, η οποία δεν θέλει να αποφύγει την μνήμη του θανάτου ως κάτι τάχα αποκρουστικό και απευκταίο για την ανθρώπινη ύπαρξη, αλλά αντιθέτως να δείξει ότι για κάθε άνθρωπο, ακόμη και τον μεγαλύτερο άγιο έρχεται η ώρα του τέλους του. Η Παναγία, το εκλεκτότερο άνθος του ανθρώπινου δένδρου, πεθαίνει και κατά φυσικό τρόπο κηδεύεται.
Και πως να μη συμβεί και σ᾽ αυτήν ό,τι συμβαίνει σε όλα τα όντα του κόσμου τούτου, δηλαδή η τελική φθορά του σώματος, όταν ο ίδιος ο Υιός και Θεός της πέρασε από την διαδικασία αυτή; «Μιμουμένη τον ποιητήν σου και Υιόν - κατά πως λέει και ο υμνογράφος - υπέρ φύσιν υποκύπτεις, τοις της φύσεως νόμοις». (Μιμήθηκες τον Δημιουργό και Υιό σου Χριστό και υποκύπτεις υπέρ φύσιν και συ στους νόμους της φύσης).
Αλλ᾽ αν η Παναγία μας ως άνθρωπος πεθαίνει και κηδεύεται, δεν σημαίνει ότι τελειώνει και οριστικά η ζωή της. Όλοι γνωρίζουμε - γιατί αυτό συνιστά την πεμπτουσία της πίστεώς μας στον Χριστό - ότι, αφότου ήρθε Εκείνος που σταυρώθηκε και αναστήθηκε, ο θάνατος πατήθηκε και καταργήθηκε. Δεν υφίσταται. Μπορεί να ισχύει ακόμη με την βιολογική του διάσταση άχρι καιρού, αλλά θεωρείται ως απλή δίοδος που εκβάλλει στην αγκαλιά του Χριστού μας. «Εάν τε ζώμεν, εάν τε αποθνήσκωμεν, του Κυρίου εσμέν». Και τούτο, γιατί ο Κύριος ήλθε «ίνα ζωήν έχωσιν οι άνθρωποι και περισσόν έχωσιν». Μετά τον Κύριο, ο θάνατος έχει χάσει την τρομακτική του όψη και κατανοείται ως απλή κοίμηση του ανθρώπου. Γι᾽ αυτό και η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, και μόνον με τον χαρακτηρισμό της, δηλώνει την νίκη του Χριστού απέναντι στον θάνατο. Η κηδεία της Θεοτόκου γίνεται, ως κοίμηση και μετάστασή της στα χέρια του Υιού και Θεού της, χαρμόσυνο γεγονός. Αυτή ήταν και η αυτοσυνειδησία της ίδιας της Μητέρας του Κυρίου τις τελευταίες ώρες της επί γης ζωής της, όταν απευθυνόταν στους γεμάτους πένθος και οδύνη συναθροισμένους από τα πέρατα της γης μαθητές του Υιού της. «Μη, φίλοι μαθηταί του εμού Υιού και Θεού, μη πένθος εργάσησθε την εμήν χαράν». Μη κάνετε πένθος την χαρά μου.
Πρέπει να επιμείνουμε σ᾽ αυτό το σημείο λίγο περισσότερο. Γιατί ό,τι συμβαίνει την ώρα του φυσικού τέλους της Θεοτόκου ρίχνει άπλετο φως στο μεταίχμιο αυτό της ζωής και του θανάτου, που προβληματίζει τους ανθρώπους όλων των εποχών, δημιουργώντας συχνά και ταραχή και άγχος και πανικό. Στην Κοίμηση λοιπόν της Παναγίας έχουμε την λήξη της βιολογικής ζωής, αλλά και την έναρξη μιας άλλης γεμάτης από φως και χαρά και ελπίδα. Η Παναγία κηδεύεται και τίθεται σωματικά στο χώμα, αλλά την ψυχή της παραλαμβάνει ο Υιός και Θεός μας, ο Οποίος ερχόμενος για την Παναγία Μητέρα Του συνοδεύεται από πλήθος ουρανίων δυνάμεων που δοξολογούν το άγιο όνομά Του, αλλά και την ίδια «την πλατυτέραν των Ουρανών».
Πρόκειται λοιπόν για μία ώρα που ο άνθρωπος δεν είναι μόνος. Μπορεί να φαίνεται με τις αισθήσεις του σώματος ότι είναι μόνος, στην πραγματικότητα όμως παρευρίσκονται και τα αγγελικά πνεύματα μέσα στην παρουσία της χάρης του Θεού.
Η Κοίμηση όμως και η Μετάσταση στους Ουρανούς της Θεοτόκου, πέραν των παραπάνω αληθειών, συνιστά και μια πολύ δυνατή φωνή της Εκκλησίας μας για το πόσο κοντά μας είναι οι άγιοι, με πρώτη την Υπέρμαχο Στρατηγό, και πόση παρηγοριά μας προσφέρουν. Εννοούμε αυτό που υμνολογεί η Εκκλησία μας σήμερα, κυρίως μέσα από το απολυτίκιο της εορτής: «Εν τη Κοιμήσει τον κόσμον ου κατέλιπες, Θεοτόκε». Πέθανες, Θεοτόκε, και πήγες εκεί που είναι Κύριος ο Θεός σου, αλλά τελικά δεν εγκατέλειψες τον κόσμο. Όπως και πάλι το είπε η ίδια την ώρα του θρήνου των μαθητών: «Μη θρηνείτε, γιατί με την μετάστασή μου σας διαβεβαιώνω ότι όχι μόνον εσάς, αλλά και όλον τον κόσμο θα περισκέπω και θα εφορώ». Έτσι η Παναγία μας έφυγε για να είναι πιο κοντά μας από οποιαδήποτε άλλη φορά. Κι όχι για μία στιγμή ή ένα μικρό χρονικό διάστημα, αλλά για πάντα. Κι αυτό, γιατί ευρισκόμενη από την ώρα της Κοιμήσεώς της μέσα στον Υιό και Θεό της, ως πρώτο και εξαίρετο μέλος του αγίου σώματός Του, λειτουργεί κι αυτή χαρισματικά, πρεσβεύοντας σ᾽ Αυτόν ισχυρά για κάθε άνθρωπο που την επικαλείται και έχει ανάγκη και προχέοντας την χάρη και την αγάπη Εκείνου αδιακρίτως.
Αγαπητοί μου αδελφοί,
Δεν εορτάζουμε σήμερα ένα απλώς παρελθοντικό γεγονός. Στην Εκκλησία μας, με την χάρη του Θεού, το παρελθόν το ζούμε ως παρόν, που σημαίνει ότι κι εμείς αυτήν την ώρα είμαστε μαζί με τους συναθροισμένους μαθητές του Κυρίου και τους πιστούς όλων των αιώνων εκεί στην Γεθσημανή, όχι για να θρηνήσουμε τον θάνατο της Παναγίας, αλλά για να γευθούμε τη χαρά του δοξασμού της Κοίμησής της. Αυτή την ανεκλάλητη πνευματική χαρά έχουμε τόσο ανάγκη αυτή την περίοδο για να συνεχίσουμε με θάρρος, κουράγιο και ελπίδα την πορεία της ζωής μας με τη βεβαιότητα ότι η Μητέρα του Κυρίου μας και Μητέρα όλων μας θα μας σκέπει με την ακαταίσχυντη προστασία και την αμετάθετη ελπίδα της.
