Οι εικόνες είχαν κλαπεί από τον τούρκο αρχαιοκάπηλο Αϊντίν Ντικμέν και βρίσκονταν στην κατοχή του ζεύγους Λανς από την Ολλανδία. Ως γνωστόν την περασμένη βδομάδα η κυβέρνηση της Ολλανδίας αποφάσισε να παραδώσει τις εικόνες στην Κύπρο με βάση την Σύμβαση της Χάγης για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος εξέφρασε την ευχή οι τέσσερις εικόνες επιστρέψουν σύντομα στην φυσική τους θέση, σε μια ελεύθερη από τα κατοχικά στρατεύματα Μονή του Χριστού Αντιφωνητή, της οποίας το εικονοστάσι κοσμούσαν για τετρακόσια και πλέον χρόνια. «Τέτοιες συγκεντρώσεις στο χώρο αυτό, εύχομαι να λαμβάνουν χώρα συχνά – πυκνά, ούτως ώστε όλες οι εικόνες και όλα τα αντικείμενα, εκκλησιαστικά και μη, που έχουν κλαπεί από τους Τούρκους να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, να επαναπατριστούν γιατί τα θέλει ο λαός μας, έζησε μαζί τους και είναι ορθό και πρέπον να επιστρέψουν στο χώρο το δικό τους¨» , ανέφερε ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β΄.
Ευχαρίστησε και παρακάλεσε τον εκπρόσωπο της Πρεσβείας της Ολλανδίας «να μεταδώσει στην Κυβέρνηση τις ευχαριστίες μας γιατί πρωτοστάτησε και η Κυβέρνηση με την αλλαγή της νομοθεσίας, ούτως ώστε να φθάσουμε στην ευλογημένη αυτή μέρα να έχουμε τις εικόνες του Αντιφωνητή κοντά μας».
Ευχαρίστησε ακόμη τη Νομική Υπηρεσία, «που εργάστηκε πολύ έντονα για να πετύχουμε τη δικαστική αυτή απόφαση, τη θετική, για να επιστρέψουν οι εικόνες, το Τμήμα Αρχαιοτήτων, το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων, όπως και το Υπουργείο Εξωτερικών, που όλοι συνέβαλαν ούτως ώστε να φτάσουμε σ’ αυτήν την επιτυχία».
Ευχήθηκε «οι επιτυχίες να συνεχιστούν και όπως είπε ο κ. Υπουργός, λίαν συντόμως θα ξανάρθουμε εδώ για να υποδεχθούμε τις εικόνες και τα άλλα αντικείμενα, εκκλησιαστικά και μη, που θα έρθουν από το Μόναχο». Είχαμε, πρόσθεσε, «κι εκεί αίσιο τέλος, αναγνώρισαν οι πάντες ότι είναι κυπριακές οι εικόνες και τ’ άλλα αντικείμενα και είναι θέμα ελαχίστου χρόνου για να επαναπατριστούν».
Ο υπουργός Συγκοινωνιών Τάσος Μητσόπουλος τόνισε ότι δημιουργείται μια δυναμική και ένα θετικό διεθνώς κλίμα , «το οποίο θα δράσει ευργετικά προς διευκόλυνση των διαδικασιών επιστροφής των κλαπέντων πολιτιστικών αγαθών, δίνοντας ελπίδες για μια καλύτερη συνεργασία μεταξύ των χωρών για την επιστροφή και άλλων θυσαυρών που έφυγαν παράνομα από την Κύπρο». Ο κ. Μητσόπουλος είπε ότι εντός του Οκτωβρίου θα ακολουθήσει ο επαναπατρισμός και άλλων εικόνων,τοιχογραφιών και ψηφιδωτών, που βρίσκονται στην Γερμανία.
Ο Επιτετραμμένος της ολλανδικής Πρεσβείας Μαρκ βαν ντερ Λίντεν, ο οποίος παρευρέθηκε στην εκδήλωση εξέφρασε τη χαρά του για την «επιστροφή αυτών των αντικειμένων στον τόπο όπου ανήκουν».
Στην τελετή υποδοχής των εικόνων του Αντιφωνητή παρέστησαν μεταξύ άλλων ο πρέσβης της Ελλάδος, Βασίλης Παπαϊωάννου, εκπρόσωπος της πρεσβείας της Ολλανδίας, η διευθύντρια του Τμήματος Αρχαιοτήτων, Δέσπω Πηλείδου, εκπρόσωποι του Υπουργείου Εξωτερικών και της Γενικής Εισαγγελίας και οι Μητροπολίτες της Εκκλησίας Ελλάδος, Δωδώνης ,Χρυσόστομος, και Ζακύνθου , Διονύσιος.
Οι τέσσερις εικόνες θα εκτίθενται στο Βυζαντινό Μουσείο του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.
ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ ΣΤΗΝ ΤΕΛΕΤΗ ΕΠΑΝΑΠΑΤΡΙΣΜΟΥ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΛΛΑΝΔΙΑ
Μακαριότατε, εξοχότατοι Πρέσβεις, κυρίες και κύριοι,
Είναι με μεγάλη συγκίνηση που υποδεχόμαστε σήμερα τις 4 επαναπατρισθείσες εικόνες από το ναό του Χριστού Αντιφωνητή στην Καλογραία. Παράνομα έφυγαν κι αυτές, όπως και τόσες άλλες, μετά την εισβολή των Τούρκων και τη λεηλασία της πολιτιστικής κληρονομιάς μας. Με μεθοδικές ενέργειες, υπομονή, και τη συνεργασία των αρμόδιων φορέων καθώς και με την αλλαγή της νομοθεσίας στην Ολλανδία, έγινε κατορθωτός ο επαναπατρισμός των 4 εικόνων των Αποστόλων, που χρονολογούνται περίπου στον 16ο αιώνα. Οι εικόνες θα φυλαχθούν προσωρινά στο Μουσείο Βυζαντινής Τέχνης του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου ΙΙΙ στη Λευκωσία μέχρις ότου φθάσει η ώρα να επαναπατρισθούν με ασφάλεια εκεί όπου πραγματικά ανήκουν στο ναό του Χριστού Αντιφωνητή στην Καλογραία.
Να σημειώσουμε εδώ ότι η ολλανδική νομοθεσία για υποθέσεις σαν αυτές στηρίζεται στη Σύμβαση της Χάγης για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς σε Περίπτωση Ένοπλης Σύρραξης του 1954 και το Πρώτο Πρωτόκολλό της, το οποίο προβλέπει, μεταξύ άλλων, ότι κάθε συμβαλλόμενο κράτος αναλαμβάνει να επιστρέψει στις αρμόδιες Αρχές του κράτους προέλευσης πολιτιστικά αντικείμενα τα οποία εξήχθησαν παράνομα από κατεχόμενη περιοχή.
Εντός του Οκτωβρίου θα ακολουθήσει ο μεγαλύτερος σε αριθμό επαναπατρισμός εικόνων, τοιχογραφιών και ψηφιδωτών από τη Γερμανία και ευελπιστούμε ότι σύντομα θα έχουμε τη χαρά να καλωσορίσουμε και στο Κυπριακό Μουσείο τις υπόλοιπες αρχαιότητες που παραμένουν ακόμα στο Μόναχο. Μ’ αυτό τον τρόπο δημιουργείται μια δυναμική και ένα θετικό διεθνώς κλίμα, το οποίο θα δράσει ευεργετικά προς την διευκόλυνση των διαδικασιών επιστροφής των κλαπέντων πολιτιστικών αγαθών δίνοντας μας ελπίδες για μια καλύτερη συνεργασία μεταξύ των χωρών για την επιστροφή και άλλων θησαυρών μας που έχουν φύγει παράνομα από την Κύπρο.
Θα ήθελα μ’ αυτή την ευκαιρία να ευχαριστήσω την Εκκλησία της Κύπρου, τη Νομική Υπηρεσία του Κράτους, το Υπουργείο Εξωτερικών, το Μουσείο Βυζαντινής Τέχνης και το Ίδρυμα Αρχιεπισκόπου Μακαρίου ΙΙΙ για τη συνεργασία και τις κοινές προσπάθειες, οι οποίες τελικά οδήγησαν στην υλοποίηση του κοινού μας στόχου.
