Το περιεχόμενο του θεσμού της ενορίας για τους περισσότερους ανθρώπους, ταυτίζεται με τις ακολουθίες και τη λατρευτική ζωή. Η άποψη αυτή, απομονωμένη από τις πάμπολλες δράσεις που πραγματοποιούνται σε εκατοντάδες ενορίες της πατρίδας μας, εξαντλεί τον έναν μόνον άξονα, εκείνον της κάθετης σχέσης ανάμεσα στον θεό και τον άνθρωπο. Η σχέση αυτή είναι απαραίτητη και αποτελεί προϋπόθεση διαρκούς τροφοδοσίας της ψυχής με δυνάμεις και ελπίδα. Το μεγαλείο όμως αυτού του οργανισμού, όπως και ολόκληρης της Εκκλησίας, φανερώνεται στο μοίρασμα αυτών των δυνάμεων και αυτής της ελπίδας στον κόσμο με συγκεκριμένα έργα αγάπης. Αυτή η οριζόντια σχέση, που φέρνει σε επαφή την Εκκλησία με τον κόσμο, κρατάει ζωντανό το πρόσωπο του Θεού στο σήμερα.
Το ότι εκατοντάδες ενορίες σε όλη την Ελλάδα αναπτύσσουν τεράστια κοινωνική δράση με αποδέκτες χιλιάδες συνανθρώπους μας αποτελεί κοινή διαπίστωση. Αν όμως η αξιολόγηση αυτού του γεγονότος περιοριστεί στην καταμέτρηση μερίδων φαγητού ή του όγκου του ρουχισμού, υπάρχει ο κίνδυνος να υποβαθμιστεί μια πολύ ευρύτερη διάσταση της ενοριακής προσφοράς. Η κρίση που βιώνουμε είναι πρωτόγνωρη, όχι ως προς την οικονομική εξαθλίωση, αλλά κυρίως ως προς την ψυχική συντριβή, την υπαρξιακή κατάρρευση και την κοινωνική διάσπαση. Η διάρρηξη του περίφημου κοινωνικού ιστού δεν αφορά μόνον τις οικονομικές σχέσεις, αλλά ιδιαίτερα τη γενικευμένη αποξένωση, την παντελή έλλειψη εναλλακτικών πηγών αντλήσεως νοήματος ζωής, αλλά και την αποκαρδιωτική απουσία έστω και υποψίας για την προσωπική ολοκλήρωση και την ευφροσύνη μέσω της προσφοράς και της αλληλεγγύης.
Στην αποσύνθεση αυτή οι ζωντανές ενορίες αναδεικνύονται κυριολεκτικά «άλας ζωής». Η ενορία, εκτός από κέντρο λατρείας, είναι και μέσο οικοδομής που καλλιεργεί τη σχέση μας με τον Θεό αλλά και τη σχέση μας με τον συνάνθρωπο. Αυτό είναι η ορθόδοξη ενορία: ένας αποδέκτης μικρών προσωπικών τραγωδιών και ο μετασχηματισμός τους σε ελπίδα και κουράγιο. Όποιος επιθυμεί να δει όλα τα κεφάλαια της χριστιανικής θεολογίας να υλοποιούνται, όποιος επιθυμεί να προσεγγίσει το «γιατί» και το «πώς» ο Θεός ξανασυνάντησε τον άνθρωπο, δεν έχει παρά να ενταχθεί σε αυτές τις κυψέλες αγάπης. Αυτό είναι άλλωστε το στοιχείο που διαφοροποιεί την ενορία από μια απρόσωπη κοινωνική υπηρεσία: η πίστη στην αγάπη ενός προσωπικού Θεού, που ξέρει να μεταβάλλει σε προσωπική υπόθεση τα θολά οράματα και τις μεγαλόστομες εξαγγελίες.
Αφορμή γι' αυτές τις σκέψεις έδωσε το πρόγραμμα εκδηλώσεων της ενορίας της Ευαγγελίστριας Πειραιώς με τίτλο «Ενορία εν δράσει». Στο ενοριακό κέντρο της κάθε μέρα υπάρχει κάτι που μπορεί να σε κάνει πλουσιότερο, διανοητικά και πνευματικά. Από τον Οκτώβριο έως και τον Δεκέμβριο προσφέρει καθημερινά ευκαιρίες πολυποίκιλες και καινοτόμες δράσεις με πλούσιο ορίζοντα ενδιαφερόντων. Κάθε μέρα μια ευκαιρία να αισθανθούν άνθρωποι έρημοι και ταλαιπωρημένοι ότι κάπου είναι ευπρόσδεκτοι, 120 ξεχωριστές ευκαιρίες για όλη την οικογένεια! Μια μεγάλη οικογένεια φιλοδοξεί να γίνει η ενορία αυτή, όπου όλοι καλούνται να γίνουν μέλη της, ώστε η μοναξιά να πάψει να είναι ο πιο καλός... σύντροφος, ώστε η κάθετη και η οριζόντια σχέση που προανέφερα να γίνουν σταυρός αγάπης και προσφοράς στην τοπική κοινωνία. Η ενορία αυτή δεν είναι η μόνη. Είναι βέβαιο ότι είναι πολλές. Και εξίσου βέβαιο είναι ότι η ελπίδα για το αύριο ξεκινά από τέτοιες μεγαλειώδεις και συγχρόνως αφανείς προσπάθειες.
Το ότι εκατοντάδες ενορίες σε όλη την Ελλάδα αναπτύσσουν τεράστια κοινωνική δράση με αποδέκτες χιλιάδες συνανθρώπους μας αποτελεί κοινή διαπίστωση. Αν όμως η αξιολόγηση αυτού του γεγονότος περιοριστεί στην καταμέτρηση μερίδων φαγητού ή του όγκου του ρουχισμού, υπάρχει ο κίνδυνος να υποβαθμιστεί μια πολύ ευρύτερη διάσταση της ενοριακής προσφοράς. Η κρίση που βιώνουμε είναι πρωτόγνωρη, όχι ως προς την οικονομική εξαθλίωση, αλλά κυρίως ως προς την ψυχική συντριβή, την υπαρξιακή κατάρρευση και την κοινωνική διάσπαση. Η διάρρηξη του περίφημου κοινωνικού ιστού δεν αφορά μόνον τις οικονομικές σχέσεις, αλλά ιδιαίτερα τη γενικευμένη αποξένωση, την παντελή έλλειψη εναλλακτικών πηγών αντλήσεως νοήματος ζωής, αλλά και την αποκαρδιωτική απουσία έστω και υποψίας για την προσωπική ολοκλήρωση και την ευφροσύνη μέσω της προσφοράς και της αλληλεγγύης.
Στην αποσύνθεση αυτή οι ζωντανές ενορίες αναδεικνύονται κυριολεκτικά «άλας ζωής». Η ενορία, εκτός από κέντρο λατρείας, είναι και μέσο οικοδομής που καλλιεργεί τη σχέση μας με τον Θεό αλλά και τη σχέση μας με τον συνάνθρωπο. Αυτό είναι η ορθόδοξη ενορία: ένας αποδέκτης μικρών προσωπικών τραγωδιών και ο μετασχηματισμός τους σε ελπίδα και κουράγιο. Όποιος επιθυμεί να δει όλα τα κεφάλαια της χριστιανικής θεολογίας να υλοποιούνται, όποιος επιθυμεί να προσεγγίσει το «γιατί» και το «πώς» ο Θεός ξανασυνάντησε τον άνθρωπο, δεν έχει παρά να ενταχθεί σε αυτές τις κυψέλες αγάπης. Αυτό είναι άλλωστε το στοιχείο που διαφοροποιεί την ενορία από μια απρόσωπη κοινωνική υπηρεσία: η πίστη στην αγάπη ενός προσωπικού Θεού, που ξέρει να μεταβάλλει σε προσωπική υπόθεση τα θολά οράματα και τις μεγαλόστομες εξαγγελίες.
Αφορμή γι' αυτές τις σκέψεις έδωσε το πρόγραμμα εκδηλώσεων της ενορίας της Ευαγγελίστριας Πειραιώς με τίτλο «Ενορία εν δράσει». Στο ενοριακό κέντρο της κάθε μέρα υπάρχει κάτι που μπορεί να σε κάνει πλουσιότερο, διανοητικά και πνευματικά. Από τον Οκτώβριο έως και τον Δεκέμβριο προσφέρει καθημερινά ευκαιρίες πολυποίκιλες και καινοτόμες δράσεις με πλούσιο ορίζοντα ενδιαφερόντων. Κάθε μέρα μια ευκαιρία να αισθανθούν άνθρωποι έρημοι και ταλαιπωρημένοι ότι κάπου είναι ευπρόσδεκτοι, 120 ξεχωριστές ευκαιρίες για όλη την οικογένεια! Μια μεγάλη οικογένεια φιλοδοξεί να γίνει η ενορία αυτή, όπου όλοι καλούνται να γίνουν μέλη της, ώστε η μοναξιά να πάψει να είναι ο πιο καλός... σύντροφος, ώστε η κάθετη και η οριζόντια σχέση που προανέφερα να γίνουν σταυρός αγάπης και προσφοράς στην τοπική κοινωνία. Η ενορία αυτή δεν είναι η μόνη. Είναι βέβαιο ότι είναι πολλές. Και εξίσου βέβαιο είναι ότι η ελπίδα για το αύριο ξεκινά από τέτοιες μεγαλειώδεις και συγχρόνως αφανείς προσπάθειες.
*Άρθρο στην Εφημερίδα "Δημοκρατία"
