Δημήτριος Κανάρης, καθηγητὴς
Κυριακή τού Τελώνου και Φαρισαίου, Κυριακή τού Ασώτου, Κυριακή της(ων) Απόκρεω, Κυριακή τής Τυρινής.
Τριώδιον ονομάζεται,
σύμφωνα με τους κανόνες τής Ορθοδόξου Χριστιανικής Εκκλησίας, η περίοδος που ξεκινά την Κυριακή τού Τελώνου και Φαρισαίου και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο. Την ονομασία της την έχει πάρει από το ομώνυμο εκκλησιαστικό βιβλίο. Αυτό το βιβλίο, που όπως είπαμε καλείται επίσης Τριώδιον, περιλαμβάνει τους ύμνους που ψάλλονται στους Ναούς την συγκεκριμένη περίοδο.
Οι κανόνες αυτής της περιόδου (ομάδες ύμνων) έχουν συνήθως τρεις μόνο ωδές, σε αντίθεση με τους κανόνες των άλλων περιόδων και των εορτών των αγίων, που έχουν εννέα ωδές. Αυτός είναι και ο λόγος που το βιβλίο αυτό, και κατ’ επέκταση και η συγκεκριμένη χρονική περίοδος, ονομάστηκαν Τριώδιον. Οι ύμνοι τούΤριωδίου γράφτηκαν από τον 5ο έως τον 15ο αιώνα μ.Χ.
Το βιβλίο τού Τριωδίου (και βέβαια και η αντίστοιχη περίοδος) χωρίζεται σε τρία μέρη: α) Στις τρεις πρώτες εβδομάδες ως προπαρασκευαστική περίοδος, όπου οι χριστιανοί ετοιμάζονται για τη μεγάλη νηστεία τής Τεσσαρακοστής. β) Στην περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και γ) στην Μεγάλη Εβδομάδα.
Κάθε Κυριακή των τριών πρώτων εβδομάδων έχει το δικό της περιεχόμενο:
Η πρώτη, η Κυριακή τού Τελώνου και Φαρισαίου, μας προτρέπει να είμαστε ταπεινοί όπως ο τελώνης και όχι υπερήφανοι όπως ο φαρισαίος.
Η δεύτερη, η Κυριακή τού Ασώτου μάς διδάσκει την αξία τής μετάνοιας και το μεγαλείο τής συγχωρήσεως.
Το Σάββατο πριν από την τρίτη Κυριακή ονομάζεται Ψυχοσάββατον ή Σάββατοντων ψυχών. Καθιερώθηκε από την Εκκλησία ως ημέρα που προσευχόμαστε και προσφέρουμε κόλλυβα για όλους αυτούς που για διάφορους λόγους δεν μνημονεύονται σε μνημόσυνα. Όπως είναι άνθρωποι που δεν τους απέμειναν συγγενείς, ώστε να τους κάνουν μνημόσυνο. Παρ΄όλο που κάθε Σάββατο του έτους είναι αφιερωμένο από την Εκκλησία μας στους κεκοιμημένους, το συγκεκριμένο Σάββατο έχει ιδιαίτερη σημασία επειδή ακολουθεί η Κυριακή τής Απόκρεω η οποία αναφέρεται στην Δευτέρα Παρουσία τού Χριστού και έτσι παρακαλούμε τον Θεό από την προηγουμένη να τους αναπαύσει.
Η τρίτη, η Κυριακή τής Απόκρεω, όπως είπαμε, αναφέρεται στην Δευτέρα Παρουσία, στην κρίση που θα λάβει χώρα τότε, καθώς και στην χριστιανική αγάπη. Ονομάζεται έτσι επειδή είναι η τελευταία ημέρα που οι Χριστιανοί τρώμε κρέας. Η εβδομάδα που ξεκινά ονομάζεται και εβδομάδα της Τυρινής ή Τυροφάγου. Εβδομάδα που επιτρέπεται η βρώση τυροκομικών, αυγών και ψαριών.
Η τέταρτη, η Κυριακή τής Τυροφάγου, αναφέρεται στην εξορία τωνπρωτοπλάστων από τον Παράδεισο. Το Ευαγγέλιο της ημέρας παροτρύνει τους πιστούς να νηστεύουν χωρίς να το επιδεικνύουν, να συγχωρούν όσους τους έχουν βλάψει και να διάγουν βίο ενάρετο και ελεήμονα.
Ακολουθεί η Καθαρά Δευτέρα, όπου με αυτήν ξεκινά η περίοδος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Περίοδος νηστείας, προσευχής, περισυλλογής που μας προετοιμάζει για την μεγάλη Εβδομάδα και την Ανάσταση του Κυρίου. Ονομάζεται «Τεσσαρακοστή» γιατί μιμείται την σαρανταήμερη νηστεία που έκανε ο Χριστός. Επίσης λέγεται «Μεγάλη» για να ξεχωρίζει από την νηστεία των Χριστουγέννων.
Κυριακή τού Τελώνου και Φαρισαίου, Κυριακή τού Ασώτου, Κυριακή της(ων) Απόκρεω, Κυριακή τής Τυρινής.
Τριώδιον ονομάζεται,
σύμφωνα με τους κανόνες τής Ορθοδόξου Χριστιανικής Εκκλησίας, η περίοδος που ξεκινά την Κυριακή τού Τελώνου και Φαρισαίου και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο. Την ονομασία της την έχει πάρει από το ομώνυμο εκκλησιαστικό βιβλίο. Αυτό το βιβλίο, που όπως είπαμε καλείται επίσης Τριώδιον, περιλαμβάνει τους ύμνους που ψάλλονται στους Ναούς την συγκεκριμένη περίοδο.
Οι κανόνες αυτής της περιόδου (ομάδες ύμνων) έχουν συνήθως τρεις μόνο ωδές, σε αντίθεση με τους κανόνες των άλλων περιόδων και των εορτών των αγίων, που έχουν εννέα ωδές. Αυτός είναι και ο λόγος που το βιβλίο αυτό, και κατ’ επέκταση και η συγκεκριμένη χρονική περίοδος, ονομάστηκαν Τριώδιον. Οι ύμνοι τούΤριωδίου γράφτηκαν από τον 5ο έως τον 15ο αιώνα μ.Χ.
Το βιβλίο τού Τριωδίου (και βέβαια και η αντίστοιχη περίοδος) χωρίζεται σε τρία μέρη: α) Στις τρεις πρώτες εβδομάδες ως προπαρασκευαστική περίοδος, όπου οι χριστιανοί ετοιμάζονται για τη μεγάλη νηστεία τής Τεσσαρακοστής. β) Στην περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και γ) στην Μεγάλη Εβδομάδα.
Κάθε Κυριακή των τριών πρώτων εβδομάδων έχει το δικό της περιεχόμενο:
Η πρώτη, η Κυριακή τού Τελώνου και Φαρισαίου, μας προτρέπει να είμαστε ταπεινοί όπως ο τελώνης και όχι υπερήφανοι όπως ο φαρισαίος.
Η δεύτερη, η Κυριακή τού Ασώτου μάς διδάσκει την αξία τής μετάνοιας και το μεγαλείο τής συγχωρήσεως.
Το Σάββατο πριν από την τρίτη Κυριακή ονομάζεται Ψυχοσάββατον ή Σάββατοντων ψυχών. Καθιερώθηκε από την Εκκλησία ως ημέρα που προσευχόμαστε και προσφέρουμε κόλλυβα για όλους αυτούς που για διάφορους λόγους δεν μνημονεύονται σε μνημόσυνα. Όπως είναι άνθρωποι που δεν τους απέμειναν συγγενείς, ώστε να τους κάνουν μνημόσυνο. Παρ΄όλο που κάθε Σάββατο του έτους είναι αφιερωμένο από την Εκκλησία μας στους κεκοιμημένους, το συγκεκριμένο Σάββατο έχει ιδιαίτερη σημασία επειδή ακολουθεί η Κυριακή τής Απόκρεω η οποία αναφέρεται στην Δευτέρα Παρουσία τού Χριστού και έτσι παρακαλούμε τον Θεό από την προηγουμένη να τους αναπαύσει.
Η τρίτη, η Κυριακή τής Απόκρεω, όπως είπαμε, αναφέρεται στην Δευτέρα Παρουσία, στην κρίση που θα λάβει χώρα τότε, καθώς και στην χριστιανική αγάπη. Ονομάζεται έτσι επειδή είναι η τελευταία ημέρα που οι Χριστιανοί τρώμε κρέας. Η εβδομάδα που ξεκινά ονομάζεται και εβδομάδα της Τυρινής ή Τυροφάγου. Εβδομάδα που επιτρέπεται η βρώση τυροκομικών, αυγών και ψαριών.
Η τέταρτη, η Κυριακή τής Τυροφάγου, αναφέρεται στην εξορία τωνπρωτοπλάστων από τον Παράδεισο. Το Ευαγγέλιο της ημέρας παροτρύνει τους πιστούς να νηστεύουν χωρίς να το επιδεικνύουν, να συγχωρούν όσους τους έχουν βλάψει και να διάγουν βίο ενάρετο και ελεήμονα.
Ακολουθεί η Καθαρά Δευτέρα, όπου με αυτήν ξεκινά η περίοδος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Περίοδος νηστείας, προσευχής, περισυλλογής που μας προετοιμάζει για την μεγάλη Εβδομάδα και την Ανάσταση του Κυρίου. Ονομάζεται «Τεσσαρακοστή» γιατί μιμείται την σαρανταήμερη νηστεία που έκανε ο Χριστός. Επίσης λέγεται «Μεγάλη» για να ξεχωρίζει από την νηστεία των Χριστουγέννων.