Στο κατάμεστο από Κληρικούς και λαϊκούς Πν. Κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος, στο Βόλο, παρουσία του Σεβ. Μητροπολίτου κ. Ιγνατίου, μίλησε την Τρίτη 18/2 ο Ηγούμενος της Ιεράς, Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου Αγίου Όρους Αρχιμ. Εφραίμ.
Ο Γέροντας Εφραίμ, προσκεκλημένος του Ιερού Ναού Αγίων Αναργύρων Βόλου, έτυχε θερμότατης υποδοχής από την Τοπική Εκκλησία και μίλησε, σε περισσότερους από 1000 ακροατές, με θέμα «Αθωνικά Μηνύματα»,μεταφέροντας την πνευματική αύρα του Αγίου Όρους.
Ο π. Εφραίμ εξέφρασε την συμπαράσταση των Αγιορειτών Πατέρων στον λαό μας που δοκιμάζεται από την κρίση και ανέφερε ότι «εμείς οι αγιορείτες είμαστε κοντά σας σε αυτή τη δύσκολη περίοδο, νοιαζόμαστε τα προβλήματά σας, τους πειρασμούς σας, τις δυσκολίες που περνάτε και όλοι περνάμε και να ξέρετε ότι ο μοναχός μπορεί σωματικά να είναι μακριά από εσάς, αλλά καρδιακά είναι με το λαό του Θεού. Γι’ αυτό και στο Άγιον Όρος, που είναι μία μοναστική πολιτεία, στην οποία δεν γεννώνται αλλά αναγεννώνται οι άνθρωποι, ακριβώς σ’ αυτή την πολιτεία, όποιος έρθει βλέπει και αισθάνεται την χάρη του τόπου που είναι κάτι ανερμήνευτο, κάτι ανεξιχνίαστο, κάτι το οποίο δεν μπορεί να ερμηνευτεί με τον ανθρώπινο κτιστό λόγο… οι άνθρωποι σήμερα, μέσα στην αμφιβολία, μέσα στην ανασφάλεια, μέσα στην αβεβαιότητα, θέλουν και ποθούν να δαπανήσουν και κόπο και χρόνο και χρήματα για να έρθουν να συναντήσουν ανθρώπους πνευματικούς και ν’ ακούσουν τον αυθεντικό πνευματικό λόγο...»
Σε άλλο σημείο της ομιλίας του ο π. Εφραίμ χαρακτήρισε το Άγιον Όρος και τα Μοναστήρια ως «πνευματικά κέντρα, όπου επαληθεύονται οι αλήθειες του Ευαγγελίου. Δυστυχώς σήμερα οι άνθρωποι, οι οποίοι είναι μπερδεμένοι και ζαλισμένοι από το internet και βρίσκουν και ερευνούν και διαβάζουν και μελετούν και συγκρίνουν, έχουν πετύχει «την εξασθένηση της πίστεως». Και δυστυχώς σήμερα, επειδή υπάρχουν πολλά μηνύματα από όλο τον κόσμο, αρχίζουν και αμφιβάλουν οι ορθόδοξοι για το μεγαλείο το οποίο έχουμε, το μεγαλείο του ότι είμαστε ορθόδοξοι χριστιανοί, το μεγαλείο του ότι ζούμε στην Ορθόδοξη Εκκλησία και ζούμε στην Ελλάδα, που είναι η πρωτεύουσα της Ορθοδοξίας. Την ίδια στιγμή στο Άγιο Όρος έρχονται άνθρωποι από όλη την Ορθοδοξία, με τόση δίψα και τόσο πόθο και ζητούν να τους πούμε λόγους πνευματικούς, οι χριστιανοί των πρώην κομουνιστικών καθεστώτων, που τραυματίστηκε η Εκκλησία τους. Είναι αξιοθαύμαστος ο πόθος κληρικών και λαϊκών να ακούσουν τον Πατερικό λόγο και μάλιστα από το Άγιον Όρος…»
Στη συνέχεια αναφέρθηκε σε δύο εμβληματικές μορφές του σύγχρονου Αγίου Όρους, τον Μακαριστό Γέροντα Εφραίμ τον Κατουνακιώτη και τον νεοφανή Όσιο Πορφύριο τον Καυσοκαλυβίτη, οι οποίοι δεν έμεναν στα φαινόμενα, αλλά έβλεπαν με τα μάτια της ψυχής και τόνισε ότι οι άνθρωποι του Θεού «έχουν διαφορετικά μάτια, βλέπουν με διαφορετικό τρόπο τους ανθρώπους, βλέπουν την πνευματική ποιότητα που έχουμε μέσα μας… γι’ αυτό χρειαζόμαστε πνευματικά κέντρα για να μπορέσουμε να δούμε επαληθευμένες τις Ευαγγελικές διδασκαλίες. Διότι, τί επιτυγχάνουμε όταν πηγαίνουμε στα μοναστήρια; Επιτυγχάνουμε την αύξηση της πίστεως, απολαμβάνουμε τη χάρη, απολαμβάνουμε τη Θεομητορική παρουσία, απολαμβάνουμε τη χάρη τόσο ενάρετων ανθρώπων…»
Επικειμένης της Μεγάλης Τεσσαρακοστής ο π. Εφραίμ συμβούλευσε για την αναθέρμανση της πνευματικής μας ζωής, μέσα στο Λειτουργικό γεγονός της Εκκλησίας: «οι άνθρωποι της Εκκλησίας να προσπαθούμε να κρατήσουμε το φως του Χριστού αναμμένο, να προσπαθούμε να ζούμε τη ζωή της Εκκλησίας, γιατί η Εκκλησία μας δεν δίνει ηθικές διδασκαλίες. Η Εκκλησία μας είναι το μυστικό Σώμα του Χριστού και ακριβώς αυτό το μυστικό Σώμα του Χριστού εμείς έχουμε τη δυνατότητα να πάρουμε τον Χριστό, διότι ο Χριστός έγινε άνθρωπος όχι να μας δώσει θεωρίες και φιλοσοφίες και διδασκαλίες, αλλά για να μας προσφέρει τον εαυτόν Του. Γι’ αυτό εμείς έχουμε ανάγκη Αυτόν τον Χριστό και μερικοί οι οποίοι λένε π.χ. ότι δεν εκκλησιάζονται γιατί τους ενοχλεί ο θόρυβος, η οχλαγωγία και πηγαίνουν μόνοι τους στην Εκκλησία, κάνουν μεγάλο λάθος. Πρέπει να πηγαίνουμε στην Εκκλησία και να είμαστε μέτοχοι του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, το μεγαλύτερο γεγονός του κόσμου, που αναπληρώνει όλη την ασκητική ορολογία… Ο σημερινός άνθρωπος δεν έχει την αντοχή της παλαιάς ησυχαστικής και ασκητικής ζωής. Γι’ αυτό τού χρειάζεται η Θεία Λειτουργία. Γι’ αυτό και στα μοναστήρια κάθε μέρα γίνεται η Θεία Λειτουργία. Στα μοναστήρια το κέντρο της όλης ενασχολήσεως των μοναχών είναι η Θεία Λειτουργία και η Ακολουθία. Πότε κάνουν οι μοναχοί τις άλλες εργασίες; μετά την Θεία λειτουργία. Διότι ξέρουν ότι ο άνθρωπος θα πάρει τη δύναμη, την εξ ύψους χάρη, όταν είναι μέτοχος σε αυτό το μυστήριο…»
Ο π. Εφραίμ μίλησε, στη συνέχεια, για την αξία της μετανοίας, κάνοντας αναφορές στο Γεροντικό: «Κάποιος ρώτησε τον Γέροντα, τί κάνετε τόσα χρόνια στο Άγιο Όρος; Και απάντησε, μετανοούμε. Γιατί ακριβώς ο άνθρωπος ο οποίος οσφράνθηκε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, βλέπει την κατάστασή του, συνεχώς βλέπει τις αμαρτίες του, συνεχώς βλέπει στην βαθύτατη καρδία που ρέπει στην αμαρτία και αρχίζει, με την μετάνοια και με την αυτομεμψία και παρακαλεί την χάρη να τον ελεήσει. Ξέρετε πόσο εμείς οι ρασοφόροι κινδυνεύουμε, πόσο εμείς που είμαστε της Εκκλησίας κινδυνεύουμε και δεν είναι τυχαίο ότι σε αυτές τις δύο Κυριακές του Τριωδίου προβάλει η Εκκλησία του δύο τύπους που είναι εκπρόσωποι της Εκκλησίας. Προβάλλει τον Φαρισαίο, τον εκπρόσωπο του νόμου να είναι ικανοποιημένος, να κομπάζει γιατί κάνει έργα αρετής και τον πρεσβύτερο υιό να έχει παράπονα και να ζηλεύει και να φθονεί τον εύσπλαχνο πατέρα, να φθονεί τον νεότερο αδελφό του, γιατί ο πατέρας έδειξε ευσπλαχνία στον αδελφό του που έκανε το λάθος, που έπεσε στην αμαρτία. Γι’ αυτό το μήνυμα που σας φέρνω από το Άγιο όρος είναι ό,τι κι αν κάναμε, όσες αμαρτίες κι αν έχουμε, όσα λάθη κι αν διαπράξαμε, η Εκκλησία είναι η μητέρα μας και θα μας δώσει την ελάφρυνση, την χάρη, τη δύναμη, την παραμυθία, για να μας ολοκληρώσει. Ποιος είναι ο ολοκληρωμένος άνθρωπος; όχι ο αλάθητος, που δεν υπάρχει κανένας, αλλά εκείνος ο οποίος κάνει λάθη και είναι ο άνθρωπος της μετανοίας…»
Κλείνοντας την ομιλία του ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου έστειλε μήνυμα αισιοδοξίας στον δοκιμαζόμενο λαό μας: «Η Ελλάδα θα περάσει μερικές δυσκολίες ακόμα. Όμως, δεν είναι τυχαίο ότι, παρόλες τις δυσκολίες, η Θεία Πρόνοια τη συγκράτησε γιατί την έχει ετοιμάσει να είναι η πρωτεύουσα της Ορθοδοξίας... Μην κάμψει κανείς τα γόνατά του, μην ενδώσει. Υπάρχει η πίστη που είναι η μεγάλη μας δύναμη. Να την χρησιμοποιήσουμε, μαζί και την προσευχή. Ο Θεός είναι μαζί μας!»
Αμέσως μετά, τον λόγο έλαβε ο Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος, ο οποίος ευχαρίστησε θερμά τον Γέροντα Εφραίμ και αναφέρθηκε στους ακατάλυτους πνευματικούς δεσμούς της Τοπικής μας Εκκλησίας με τον ίδιο και την Μονή Βατοπαιδίου: «μπορεί να σας στερηθήκαμε για κάποιο χρονικό διάστημα, όμως, να ξέρετε ότι σε όλη σας την πορεία ήταν κοντά σας οι προσευχές και οι δεήσεις μας, για να σας χαρίζει ο Θεός υγεία και κυρίως κουράγιο να υπομένετε τον Σταυρό που φέρετε στους ώμους σας, ανεβαίνοντας στο Γολγοθά. Και βλέπετε απόψε, με την παρουσία του λαού μας, ότι ισχύει η αγάπη. Όχι μόνο δε μειώθηκε, αλλά αυξήθηκε περισσότερο...»
Ο Σεβασμιώτατος αναφέρθηκε στην πολύτιμη βοήθεια που προσφέρει η Μονή στην Μητρόπολή μας, αλλά και σε όλη την Εκκλησία της Ελλάδος, συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση των διαρκώς αυξανόμενων αναγκών του λαού μας. Τέλος, ο κ. Ιγνάτιος ευχαρίστησε τον παρόντα Πρόεδρο του Φιλανθρωπικού οργανισμού «Αποστολή» της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών κ. Κων/νο Δήμτσα για την μεγάλη και αποδοτική δραστηριότητα σε καιρούς κρίσης και δοκιμασίας και διαβεβαίωσε τον π. Εφραίμ: «είμαστε κοντά σας, με κάθε τρόπο. Ποτέ να μην γονατίσετε. Μην κουραστείτε. Ξέρουμε πόσος είναι ο κόπος, αλλά μην αποκάμετε. Θα στρέφεστε πάντοτε εκεί που στρέφεστε κάθε φορά. Και ξέρετε ότι παίρνετε τη μεγαλύτερη δύναμη. Και αυτή τη δύναμη μεταλαμπαδεύετε σε όλους μας. Σας έχουμε ανάγκη, σας χρειαζόμαστε. Και να ξέρετε ότι όσες δυσκολίες και αν υπάρξουν ακόμη στην πορεία, εμείς θα είμαστε μαζί σας συνοδοιπόροι. Δεν ξέρω αν αξίζουμε να γίνουμε Κυρηναίοι, αλλά αν χρειαστεί θα το κάνουμε και αυτό…».
Ο Γέροντας Εφραίμ, προσκεκλημένος του Ιερού Ναού Αγίων Αναργύρων Βόλου, έτυχε θερμότατης υποδοχής από την Τοπική Εκκλησία και μίλησε, σε περισσότερους από 1000 ακροατές, με θέμα «Αθωνικά Μηνύματα»,μεταφέροντας την πνευματική αύρα του Αγίου Όρους.
Ο π. Εφραίμ εξέφρασε την συμπαράσταση των Αγιορειτών Πατέρων στον λαό μας που δοκιμάζεται από την κρίση και ανέφερε ότι «εμείς οι αγιορείτες είμαστε κοντά σας σε αυτή τη δύσκολη περίοδο, νοιαζόμαστε τα προβλήματά σας, τους πειρασμούς σας, τις δυσκολίες που περνάτε και όλοι περνάμε και να ξέρετε ότι ο μοναχός μπορεί σωματικά να είναι μακριά από εσάς, αλλά καρδιακά είναι με το λαό του Θεού. Γι’ αυτό και στο Άγιον Όρος, που είναι μία μοναστική πολιτεία, στην οποία δεν γεννώνται αλλά αναγεννώνται οι άνθρωποι, ακριβώς σ’ αυτή την πολιτεία, όποιος έρθει βλέπει και αισθάνεται την χάρη του τόπου που είναι κάτι ανερμήνευτο, κάτι ανεξιχνίαστο, κάτι το οποίο δεν μπορεί να ερμηνευτεί με τον ανθρώπινο κτιστό λόγο… οι άνθρωποι σήμερα, μέσα στην αμφιβολία, μέσα στην ανασφάλεια, μέσα στην αβεβαιότητα, θέλουν και ποθούν να δαπανήσουν και κόπο και χρόνο και χρήματα για να έρθουν να συναντήσουν ανθρώπους πνευματικούς και ν’ ακούσουν τον αυθεντικό πνευματικό λόγο...»
Σε άλλο σημείο της ομιλίας του ο π. Εφραίμ χαρακτήρισε το Άγιον Όρος και τα Μοναστήρια ως «πνευματικά κέντρα, όπου επαληθεύονται οι αλήθειες του Ευαγγελίου. Δυστυχώς σήμερα οι άνθρωποι, οι οποίοι είναι μπερδεμένοι και ζαλισμένοι από το internet και βρίσκουν και ερευνούν και διαβάζουν και μελετούν και συγκρίνουν, έχουν πετύχει «την εξασθένηση της πίστεως». Και δυστυχώς σήμερα, επειδή υπάρχουν πολλά μηνύματα από όλο τον κόσμο, αρχίζουν και αμφιβάλουν οι ορθόδοξοι για το μεγαλείο το οποίο έχουμε, το μεγαλείο του ότι είμαστε ορθόδοξοι χριστιανοί, το μεγαλείο του ότι ζούμε στην Ορθόδοξη Εκκλησία και ζούμε στην Ελλάδα, που είναι η πρωτεύουσα της Ορθοδοξίας. Την ίδια στιγμή στο Άγιο Όρος έρχονται άνθρωποι από όλη την Ορθοδοξία, με τόση δίψα και τόσο πόθο και ζητούν να τους πούμε λόγους πνευματικούς, οι χριστιανοί των πρώην κομουνιστικών καθεστώτων, που τραυματίστηκε η Εκκλησία τους. Είναι αξιοθαύμαστος ο πόθος κληρικών και λαϊκών να ακούσουν τον Πατερικό λόγο και μάλιστα από το Άγιον Όρος…»
Στη συνέχεια αναφέρθηκε σε δύο εμβληματικές μορφές του σύγχρονου Αγίου Όρους, τον Μακαριστό Γέροντα Εφραίμ τον Κατουνακιώτη και τον νεοφανή Όσιο Πορφύριο τον Καυσοκαλυβίτη, οι οποίοι δεν έμεναν στα φαινόμενα, αλλά έβλεπαν με τα μάτια της ψυχής και τόνισε ότι οι άνθρωποι του Θεού «έχουν διαφορετικά μάτια, βλέπουν με διαφορετικό τρόπο τους ανθρώπους, βλέπουν την πνευματική ποιότητα που έχουμε μέσα μας… γι’ αυτό χρειαζόμαστε πνευματικά κέντρα για να μπορέσουμε να δούμε επαληθευμένες τις Ευαγγελικές διδασκαλίες. Διότι, τί επιτυγχάνουμε όταν πηγαίνουμε στα μοναστήρια; Επιτυγχάνουμε την αύξηση της πίστεως, απολαμβάνουμε τη χάρη, απολαμβάνουμε τη Θεομητορική παρουσία, απολαμβάνουμε τη χάρη τόσο ενάρετων ανθρώπων…»
Επικειμένης της Μεγάλης Τεσσαρακοστής ο π. Εφραίμ συμβούλευσε για την αναθέρμανση της πνευματικής μας ζωής, μέσα στο Λειτουργικό γεγονός της Εκκλησίας: «οι άνθρωποι της Εκκλησίας να προσπαθούμε να κρατήσουμε το φως του Χριστού αναμμένο, να προσπαθούμε να ζούμε τη ζωή της Εκκλησίας, γιατί η Εκκλησία μας δεν δίνει ηθικές διδασκαλίες. Η Εκκλησία μας είναι το μυστικό Σώμα του Χριστού και ακριβώς αυτό το μυστικό Σώμα του Χριστού εμείς έχουμε τη δυνατότητα να πάρουμε τον Χριστό, διότι ο Χριστός έγινε άνθρωπος όχι να μας δώσει θεωρίες και φιλοσοφίες και διδασκαλίες, αλλά για να μας προσφέρει τον εαυτόν Του. Γι’ αυτό εμείς έχουμε ανάγκη Αυτόν τον Χριστό και μερικοί οι οποίοι λένε π.χ. ότι δεν εκκλησιάζονται γιατί τους ενοχλεί ο θόρυβος, η οχλαγωγία και πηγαίνουν μόνοι τους στην Εκκλησία, κάνουν μεγάλο λάθος. Πρέπει να πηγαίνουμε στην Εκκλησία και να είμαστε μέτοχοι του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, το μεγαλύτερο γεγονός του κόσμου, που αναπληρώνει όλη την ασκητική ορολογία… Ο σημερινός άνθρωπος δεν έχει την αντοχή της παλαιάς ησυχαστικής και ασκητικής ζωής. Γι’ αυτό τού χρειάζεται η Θεία Λειτουργία. Γι’ αυτό και στα μοναστήρια κάθε μέρα γίνεται η Θεία Λειτουργία. Στα μοναστήρια το κέντρο της όλης ενασχολήσεως των μοναχών είναι η Θεία Λειτουργία και η Ακολουθία. Πότε κάνουν οι μοναχοί τις άλλες εργασίες; μετά την Θεία λειτουργία. Διότι ξέρουν ότι ο άνθρωπος θα πάρει τη δύναμη, την εξ ύψους χάρη, όταν είναι μέτοχος σε αυτό το μυστήριο…»
Ο π. Εφραίμ μίλησε, στη συνέχεια, για την αξία της μετανοίας, κάνοντας αναφορές στο Γεροντικό: «Κάποιος ρώτησε τον Γέροντα, τί κάνετε τόσα χρόνια στο Άγιο Όρος; Και απάντησε, μετανοούμε. Γιατί ακριβώς ο άνθρωπος ο οποίος οσφράνθηκε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, βλέπει την κατάστασή του, συνεχώς βλέπει τις αμαρτίες του, συνεχώς βλέπει στην βαθύτατη καρδία που ρέπει στην αμαρτία και αρχίζει, με την μετάνοια και με την αυτομεμψία και παρακαλεί την χάρη να τον ελεήσει. Ξέρετε πόσο εμείς οι ρασοφόροι κινδυνεύουμε, πόσο εμείς που είμαστε της Εκκλησίας κινδυνεύουμε και δεν είναι τυχαίο ότι σε αυτές τις δύο Κυριακές του Τριωδίου προβάλει η Εκκλησία του δύο τύπους που είναι εκπρόσωποι της Εκκλησίας. Προβάλλει τον Φαρισαίο, τον εκπρόσωπο του νόμου να είναι ικανοποιημένος, να κομπάζει γιατί κάνει έργα αρετής και τον πρεσβύτερο υιό να έχει παράπονα και να ζηλεύει και να φθονεί τον εύσπλαχνο πατέρα, να φθονεί τον νεότερο αδελφό του, γιατί ο πατέρας έδειξε ευσπλαχνία στον αδελφό του που έκανε το λάθος, που έπεσε στην αμαρτία. Γι’ αυτό το μήνυμα που σας φέρνω από το Άγιο όρος είναι ό,τι κι αν κάναμε, όσες αμαρτίες κι αν έχουμε, όσα λάθη κι αν διαπράξαμε, η Εκκλησία είναι η μητέρα μας και θα μας δώσει την ελάφρυνση, την χάρη, τη δύναμη, την παραμυθία, για να μας ολοκληρώσει. Ποιος είναι ο ολοκληρωμένος άνθρωπος; όχι ο αλάθητος, που δεν υπάρχει κανένας, αλλά εκείνος ο οποίος κάνει λάθη και είναι ο άνθρωπος της μετανοίας…»
Κλείνοντας την ομιλία του ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου έστειλε μήνυμα αισιοδοξίας στον δοκιμαζόμενο λαό μας: «Η Ελλάδα θα περάσει μερικές δυσκολίες ακόμα. Όμως, δεν είναι τυχαίο ότι, παρόλες τις δυσκολίες, η Θεία Πρόνοια τη συγκράτησε γιατί την έχει ετοιμάσει να είναι η πρωτεύουσα της Ορθοδοξίας... Μην κάμψει κανείς τα γόνατά του, μην ενδώσει. Υπάρχει η πίστη που είναι η μεγάλη μας δύναμη. Να την χρησιμοποιήσουμε, μαζί και την προσευχή. Ο Θεός είναι μαζί μας!»
Αμέσως μετά, τον λόγο έλαβε ο Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος, ο οποίος ευχαρίστησε θερμά τον Γέροντα Εφραίμ και αναφέρθηκε στους ακατάλυτους πνευματικούς δεσμούς της Τοπικής μας Εκκλησίας με τον ίδιο και την Μονή Βατοπαιδίου: «μπορεί να σας στερηθήκαμε για κάποιο χρονικό διάστημα, όμως, να ξέρετε ότι σε όλη σας την πορεία ήταν κοντά σας οι προσευχές και οι δεήσεις μας, για να σας χαρίζει ο Θεός υγεία και κυρίως κουράγιο να υπομένετε τον Σταυρό που φέρετε στους ώμους σας, ανεβαίνοντας στο Γολγοθά. Και βλέπετε απόψε, με την παρουσία του λαού μας, ότι ισχύει η αγάπη. Όχι μόνο δε μειώθηκε, αλλά αυξήθηκε περισσότερο...»
Ο Σεβασμιώτατος αναφέρθηκε στην πολύτιμη βοήθεια που προσφέρει η Μονή στην Μητρόπολή μας, αλλά και σε όλη την Εκκλησία της Ελλάδος, συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση των διαρκώς αυξανόμενων αναγκών του λαού μας. Τέλος, ο κ. Ιγνάτιος ευχαρίστησε τον παρόντα Πρόεδρο του Φιλανθρωπικού οργανισμού «Αποστολή» της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών κ. Κων/νο Δήμτσα για την μεγάλη και αποδοτική δραστηριότητα σε καιρούς κρίσης και δοκιμασίας και διαβεβαίωσε τον π. Εφραίμ: «είμαστε κοντά σας, με κάθε τρόπο. Ποτέ να μην γονατίσετε. Μην κουραστείτε. Ξέρουμε πόσος είναι ο κόπος, αλλά μην αποκάμετε. Θα στρέφεστε πάντοτε εκεί που στρέφεστε κάθε φορά. Και ξέρετε ότι παίρνετε τη μεγαλύτερη δύναμη. Και αυτή τη δύναμη μεταλαμπαδεύετε σε όλους μας. Σας έχουμε ανάγκη, σας χρειαζόμαστε. Και να ξέρετε ότι όσες δυσκολίες και αν υπάρξουν ακόμη στην πορεία, εμείς θα είμαστε μαζί σας συνοδοιπόροι. Δεν ξέρω αν αξίζουμε να γίνουμε Κυρηναίοι, αλλά αν χρειαστεί θα το κάνουμε και αυτό…».