Καθώς ετοιμαζόμαστε να εορτάσουμε τη διπλή εορτή, τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και την Ελληνική Επανάσταση είναι χρήσιμο να συνειδητοποιήσουμε ότι το 1821 ήταν ταυτοχρόνως μία εθνική και μία οικουμενική, πανανθρώπινη επανάσταση. Ήταν πρωτίστως εθνική εξέγερση με σύνθημα «για του Χριστού την Πίστη την αγία και της Πατρίδος την Ελευθερία». Ορθόδοξη Πίστη, αντιστασιακό πνεύμα του Ελληνισμού, κοινοτική αυτοδιοίκηση, κρυφά και φανερά σχολεία, η ικανότητα του έθνους μας στο εμπόριο και στη ναυτιλία, αυτά ήσαν τα κυριώτερα θεμέλια της εθνικής ανεξαρτησίας. Υπάρχει, όμως, και η οικουμενική διάσταση του Αγώνος. Το 1821 ξεπέρασε τα σύνορα και συγκίνησε πολλά έθνη ανά την Υφήλιο.
Αραβόφωνοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, οι Ρουμ Ορτοντόξ του Λιβάνου, ξεσηκώθηκαν μαζί μας κατά των Τούρκων. Ο Χατζημιχάλης Νταλιάνης κατέβηκε από τη Βόρειο Ήπειρο για να τους ενσωματώσει στην κοινή προσπάθεια. Ακόμη και σήμερα στα σπίτια των Ρωμηών Ορθοδόξων του Λιβάνου και της Συρίας βρίσκεις εικόνες του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, αν και ο ίδιος ουδέποτε επισκέφθηκε την περιοχή αυτή.
Κατά το Α’ Επιστημονικό Συνέδριο της Ιεράς Συνόδου για τις ιστορικές πηγές του 1821 (κυκλοφορείται ήδη ο σχετικός τόμος) κατατέθηκαν μαρτυρίες για τη συμβολή του 1821 στην επαναστατική διάθεση των Ιταλών του 19ου αιώνος και στην ενοποίηση της Ιταλίας. Αντιθέτως με όσα διαδίδουν ορισμένοι ξενομανείς η Ελληνική Επανάσταση αφύπνισε τους Ιταλούς επαναστάτες και δεν συνέβη το αντίθετο.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες συγκινήθηκαν από την ελληνική εξέγερση και έστειλαν πολλούς φιλέλληνες όπως ο ιατρός Σάμουελ Γκρίντλευ Χάου. Ο Διονύσιος Σολωμός στον ‘Υμνον εις την Ελευθερίαν τονίζει ότι με την Εθνεγερσία των Ελλήνων «γκαρδιακά εχαροποιήθη και του Βάσιγκτον η γη», η χώρα του Τζωρτζ Ουάσιγκτων, δηλ. οι ΗΠΑ. Στη Λατινική Αμερική πολλές εξεγέρσεις εντοπίων κατά των αποικιοκρατών εμπνεύσθηκαν από την Ελληνική Επανάσταση.
Στη Δυτική Ευρώπη ο Φιλελληνισμός επηρέασε τον λαό και τους διανοητές. Ο Γάλλος ζωγράφος Ντελακρουά απεικόνισε συγκλονιστικά τη σφαγή της Χίου, ενώ για το ίδιο γεγονός ο Βίκτωρ Ουγκώ έγραψε το περίφημο ποίημα «Το Ελληνόπουλο». Στη Ρωσία εξ άλλου ο Πούσκιν έγραψε έργα σχετικά με το 1821. Η Έξοδος του Μεσολογγίου προκάλεσε διαδηλώσεις φοιτητών στο Παρίσι και στο Λονδίνο.
Αθάνατο 1821, ελληνικό και πανανθρώπινο!
Αραβόφωνοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, οι Ρουμ Ορτοντόξ του Λιβάνου, ξεσηκώθηκαν μαζί μας κατά των Τούρκων. Ο Χατζημιχάλης Νταλιάνης κατέβηκε από τη Βόρειο Ήπειρο για να τους ενσωματώσει στην κοινή προσπάθεια. Ακόμη και σήμερα στα σπίτια των Ρωμηών Ορθοδόξων του Λιβάνου και της Συρίας βρίσκεις εικόνες του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, αν και ο ίδιος ουδέποτε επισκέφθηκε την περιοχή αυτή.
Κατά το Α’ Επιστημονικό Συνέδριο της Ιεράς Συνόδου για τις ιστορικές πηγές του 1821 (κυκλοφορείται ήδη ο σχετικός τόμος) κατατέθηκαν μαρτυρίες για τη συμβολή του 1821 στην επαναστατική διάθεση των Ιταλών του 19ου αιώνος και στην ενοποίηση της Ιταλίας. Αντιθέτως με όσα διαδίδουν ορισμένοι ξενομανείς η Ελληνική Επανάσταση αφύπνισε τους Ιταλούς επαναστάτες και δεν συνέβη το αντίθετο.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες συγκινήθηκαν από την ελληνική εξέγερση και έστειλαν πολλούς φιλέλληνες όπως ο ιατρός Σάμουελ Γκρίντλευ Χάου. Ο Διονύσιος Σολωμός στον ‘Υμνον εις την Ελευθερίαν τονίζει ότι με την Εθνεγερσία των Ελλήνων «γκαρδιακά εχαροποιήθη και του Βάσιγκτον η γη», η χώρα του Τζωρτζ Ουάσιγκτων, δηλ. οι ΗΠΑ. Στη Λατινική Αμερική πολλές εξεγέρσεις εντοπίων κατά των αποικιοκρατών εμπνεύσθηκαν από την Ελληνική Επανάσταση.
Στη Δυτική Ευρώπη ο Φιλελληνισμός επηρέασε τον λαό και τους διανοητές. Ο Γάλλος ζωγράφος Ντελακρουά απεικόνισε συγκλονιστικά τη σφαγή της Χίου, ενώ για το ίδιο γεγονός ο Βίκτωρ Ουγκώ έγραψε το περίφημο ποίημα «Το Ελληνόπουλο». Στη Ρωσία εξ άλλου ο Πούσκιν έγραψε έργα σχετικά με το 1821. Η Έξοδος του Μεσολογγίου προκάλεσε διαδηλώσεις φοιτητών στο Παρίσι και στο Λονδίνο.
Αθάνατο 1821, ελληνικό και πανανθρώπινο!
