Η Εκκλησία συνιστά, σε όλη τη διαδρομή του υπόδουλου ελληνισμού, το αποκλειστικό εκπαιδευτικό όχημα ως προς τη βασική εκπαίδευση στην ελληνική γλώσσα και το σημαντικότερο για την ανώτερη.
Ομιλία του κ. Γεώργιου Καραμπελιά, Συγγραφέα – Εκδότη του περιοδικού «ΑΡΔΗΝ», με θέμα «Από τον Ευγένιο Βούλγαρη έως τον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό: Ο εκπαιδευτικός ρόλος της Ορθοδοξίας κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας», πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 18 Οκτωβρίου, στο Πνευματικό Κέντρο του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Πειραιώς, στο πλαίσιο του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…».
Η ομιλία εντάσσεται στο πλαίσιο του αφιερώματος με γενικό τίτλο «Ιστορικές αλήθειες και προβληματισμοί στο κατώφλι της επετείου των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821», που πραγματοποιείται σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Επιστημόνων Πειραιώς (Σ.Ε.Π.).
Η ομιλία, πραγματοποιήθηκε χωρίς την συμμετοχή ακροατηρίου και μεταδόθηκε ζωντανά από το διαδίκτυο, μέσα από το κανάλι του «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…» στο YouTube.
Τον ομιλητή παρουσίασε ο Πρόεδρος του Σ.Ε.Π. κ. Παναγιώτης Χαρατζόπουλος, Φυσικός Msc, MEd, ο οποίος τόνισε ότι δεν θα μπορούσε να λείψει από το αφιέρωμα στην επέτειο των 200 χρόνων, από την επανάσταση του 1821, ένα θέμα για την παιδεία, την Ορθοδοξία και τον ρόλο της Εκκλησίας.
Γεώργιος Καραμπελιάς
Ο ρόλος της Εκκλησίας υπήρξε, καθοριστικός για την εκπαίδευση των Ελλήνων, έως το 1821, σημείωσε στην αρχή της παρουσίασης του, ο κ. Καραμπελιάς. Εξάλλου επειδή η αναγνώριση των όποιων δικαιωμάτων στους υπόδουλους Έλληνες, από τους Οθωμανούς, περιοριζόταν στα θρησκευτικά τους δικαιώματα, γι’ αυτό η εθνική ταυτότητα και η εκπαίδευση των Ελλήνων θα ταυτιστεί με την Ορθοδοξία.
Πράγματι τα εκπαιδευτήρια σχεδόν πάντοτε φιλοξενούνταν στις εκκλησίες, στις μονές και σε προσαρτήματά τους. Ως προς τους διδάσκοντες, μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα, αλλά ακόμα και στις αρχές του 19ου, η πλειοψηφία τους, είναι κληρικοί.
«Η Εκκλησία συνιστά, σε όλη τη διαδρομή του υπόδουλου ελληνισμού, το αποκλειστικό εκπαιδευτικό όχημα ως προς τη βασική εκπαίδευση στην ελληνική γλώσσα και το σημαντικότερο για την ανώτερη.
Το ρόλο της Εκκλησίας σε όλα τα πεδία της εκπαίδευσης αναπαριστούν παραδειγματικά δύο μεγάλα τέκνα του ελληνισμού και της Ορθοδοξίας, ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός ο φωτιστής του λαού και ταυτόχρονα ο δάσκαλός του και σημαντικότερος φιλόσοφος του ελληνικού διαφωτισμού ο Ευγένιος Βούλγαρης».
Ο Άγιος Κοσμάς
Αναφέρθηκε πρώτα, ο κ. Καραμπελιάς, στην προσωπικότητα και το έργο του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού. Ο Άγιος Κοσμάς, γεννήθηκε πιθανότατα το 1714. Άρχισε να μαθαίνει γράμματα από την ηλικία των οκτώ ετών. Σε ώριμη ηλικία παρακολούθησε μαθήματα στην Αθωνιάδα, στο Άγιον Όρος, και παρακολούθησε και τον Ευγένιο Βούλγαρη.
Αφού χειροτονήθηκε ιερομόναχος στη Μονή Φιλοθέου, το 1760, μετέβη στην Κωνσταντινούπολη και έλαβε και την άδεια του πατριάρχη Σεραφείμ Β΄, που συντάχθηκε με τους επαναστάτες στα Ορλωφικά, να αρχίσει το κηρυγματικό του έργο.
Οι τεράστιες περιοδείες του, συνεχίστηκαν μέχρι το 1779, διέτρεξε δε, σπιθαμή προς σπιθαμή, μεγάλο μέρος της νησιωτικής και ηπειρωτικής Ελλάδας, με ιδιαίτερη έμφαση στη Νότια και Βόρεια Ήπειρο.
Μετά τα Ορλωφικά στα τέλη του 1774, επέστρεψε στην Πόλη. Εν συνεχεία, επέστρεψε στον Άθω, για να ξεκινήσει την τελευταία περιοδεία του. Κήρυξε αρχικά στα νησιά του Αιγαίου, στη Χαλκιδική και τη λοιπή Μακεδονία. Όπου προσπαθεί να πείσει τους δίγλωσσους βλαχόφωνους κατοίκους να χρησιμοποιούν αποκλειστικά τα ελληνικά, διδάσκει, στήνει σταυρούς, ιδρύει σχολεία.
«Ο Άγιος, στα τουλάχιστον δεκαπέντε χρόνια κηρύγματος, θα αναδειχθεί στον πρώτο εκπαιδευτικό αναμορφωτή του ελληνισμού, ξεκινώντας όχι «από τα πάνω» και τις ανώτερες σχολές αλλά από τα κάτω, από τη λαϊκή παιδεία. Πρόκειται για ένα κυριολεκτικά τιτάνιο έργο.
Τα δε σχολεία τα έβλεπε και σαν βάση για τον αλφαβητισμό των γονιών τους. Το άνοιγμα ενός σχολείου ενίσχυε τη θρησκευτική συνείδηση των Ελλήνων, και αποσοβούσε τους εξισλαμισμούς. Ήταν πράξη παιδείας και σωτηρίας του γένους».
Οι τελευταίες περιοδείες του, ιδιαίτερα στην Ήπειρο και τα Επτάνησα, πήραν μορφή λαϊκού κινήματος και χιλιάδες άτομα τον ακολουθούσαν αδιάκοπα.
Το έργο του, δεν ευχαριστούσε καθόλου κάποιους άρχοντες και προεστούς οι οποίοι κάποτε θα επιχειρήσουν να τον κακοποιήσουν. Από την παρουσία και το κήρυγμα του Κοσμά θορυβούνται και οι Ενετοί, που δυσπιστούν.
Ο Πατροκοσμάς, το 1777, κήρυξε σε όλα τα χωριά της Κεφαλονιάς ακολουθούμενος από πολυάριθμα πλήθη 15.000 ατόμων, που τον ακολουθούσαν. Προφητεύει, κάνει θαύματα και στήνει παντού σταυρούς.
Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΕΔΩ:
https://enoriaendrasei.gr/2020/10/19/από-τον-ευγένιο-βούλγαρη-έως-τον-άγιο/
