Έως εδώ τίποτα, ίσως, το αξιοπερίεργο. Μια ελληνορθόδοξη εκκλησία ανάμεσα στις εκατό και πλέον που υπάρχουν στην Αυστραλία.
Η διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι η εκκλησία αυτή βρίσκεται στον οικισμό "Πρέβελη" της Δυτικής Αυστραλίας. Ένας οικισμός που φτιάχτηκε από έναν Αυστραλό, όπως άλλωστε και η εκκλησία του Άη-Γιάννη.
Έναν Αυστραλό που πολέμησε στην Κρήτη και θέλησε με αυτό τον τρόπο να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του στους Κρήτες που του έσωσαν ζωή. Εξάλλου και οι δρόμοι του οικισμού έχουν κρητικά ονόματα. Ας πάρουμε την ιστορία από την αρχή στηριζόμενοι σε δημοσιεύματα που μας έδωσαν οι απόγονοί του. Ο Αυστραλός αυτός είναι ο Τζέφρι Έντουαρντς.
Επιστροφή πίσω στο 1941 όταν μετά τη κατάληψη της Κρήτης από τους Γερμανούς, στο μοναστήρι Πρέβελη, στο Ρέθυμνο άρχισαν να συγκεντρώνονται στρατιώτες που είχαν αποκλειστεί, Έλληνες, Αυστραλοί, Νεοζηλανδοί και Άγγλοι, για να διασωθούν τελικά με υποβρύχια στη Μέση Ανατολή από τη περιοχή της Λίμνης και με ενέργειες του ηγουμένου Αγαθαγγέλου Λαγουβάρδου.
Εκείνη την εποχή ο Τζέφρι Έντουαρντς (Αυστραλός, βρετανικής καταγωγής) βρέθηκε να πολεμά στην Κρήτη και μαζί με κάποιους από τους εναπομείναντες συντρόφους του, συλλαμβάνεται αιχμάλωτος στα Χανιά και κρατείται σε στρατόπεδο, μέσα στη ζάλη και στην αβεβαιότητα, των πρώτων ημερών της κατάληψης της Κρήτης. Κατορθώνει, όμως και δραπετεύει, μαζί με ένα συνάδελφό του, περνώντας, νύχτα, κάτω από το συρματόπλεγμα του στρατοπέδου και εξαφανίζονται στα κακοτράχαλα κρητικά βουνά, με μόνο βοήθημα… ένα μικρό χάρτη από φυλλάδιο τουριστικού οδηγού της εποχής!
Η περιπλάνηση κράτησε πολλές μέρες, κάτω από το κράτος της άγνοιας του οδικού δικτύου, της απουσίας τροφής και ένδυσης, της ύπαρξης σημείων ελέγχου από τους Γερμανούς και της αβεβαιότητας περί του πρακτέου… Όμως, σ’ αυτό το διάστημα, οι δύο Αυστραλοί στρατιώτες, είχαν την ευκαιρία να διαπιστώσουν, με θαυμασμό και ευγνωμοσύνη, τη φιλοξενία και τα φιλικά αισθήματα των κατοίκων της Κρήτης. Παρά τις γερμανικές απειλές και τα αυστηρά διατάγματα προς το λαό, για απαγόρευση και μη συνεργασία καθ’ οιονδήποτε τρόπο με τους Βρετανούς και τους συμμάχους τους, οι απλοί άνθρωποι στα χωριά και στα ορεινά μιτάτα, τους πρόσφεραν, χωρίς υστεροβουλία και με κίνδυνο της ζωής τους, ένδυση και τροφή, καθώς και χώρο για να διανυκτερεύσουν ή πληροφορίες για το που συγκεντρώνονται κατά την υποχώρησή τους οι συμμαχικές δυνάμεις.
Μετά από πολλές ταλαιπωρίες και αφού συνάντησαν άλλους περιπλανώμενους συμμάχους στρατιώτες, αλλά και με πληροφορίες που συνέλεξαν από τους κατοίκους της περιοχής, έφτασαν στο μοναστήρι του Πρέβελη. Εκεί, με την πρωτοβουλία του γενναίου ηγουμένου Αγαθάγγελου Λαγουβάρδου, βρήκαν στέγη και τροφή, μαζί με πολλούς άλλους συντρόφους τους. Το δύσβατο της περιοχής, χρησίμευε ως τόπος συγκέντρωσης για όλους εκείνους τους στρατιώτες που είχαν απομείνει ελεύθεροι πάνω στην Κρήτη και ανέμεναν τη σειρά τους για να επιβιβαστούν στα υποβρύχια που έφταναν από την Αίγυπτο για να τους παραλάβουν.
Στο βιβλίο του "Ο Δρόμος για το Πρέβελη", ο Έντουαρντς περιγράφει όλες εκείνες τις αγωνιώδεις στιγμές της αναμονής, κάτω από το ανηλεές κυνηγητό των Γερμανών. Αναφέρει με δέος και θαυμασμό την προσπάθεια του ηγουμένου Αγαθάγγελου, ο οποίος με κίνδυνο της ζωής του, κατόρθωνε να τους τροφοδοτεί με τρόφιμα και ό,τι άλλο απαραίτητο, στις δύσκολες ώρες της αναμονής. Στις γεμάτες ένταση και αγωνία τελευταίες ώρες στη δυσπρόσιτη ακτή, αναφέρει ότι όλοι όσοι περίμεναν, είχαν τραβήξει κλήρο για να καθοριστεί η σειρά της επιβίβασης, αφού τους ήταν άγνωστο πόσους θα μπορούσε να παραλάβει το υποβρύχιο. Τελικά, μέσα σε δύσκολες συνθήκες και με τη μεγαλύτερη δυνατή μυστικότητα, το υποβρύχιο που έφτασε, είχε τη δυνατότητα να τους παραλάβει όλους και έτσι ο Τζεφ, μαζί με τους συντρόφους του μεταφέρθηκαν στην Αίγυπτο… Στο μυαλό του, όμως, υπήρχε πάντα η ευγνωμοσύνη και ο θαυμασμός για τους κρητικούς, τον ηγούμενο και το μοναστήρι του Πρέβελη.
Τα χρόνια πέρασαν, ο Τζεφ Έντουαρντς γύρισε στην Αυστραλία, παντρεύτηκε και εργάστηκε σκληρά, μαζί με την αγαπημένη του γυναίκα Μπέβερλι. Χωρίς να έχει οικονομική άνεση, αλλά μόνο με το όραμα μιας καλύτερης ζωής για την οικογένειά του, αγόρασε μιαν ερημική έκταση στο νοτιοδυτικότερο άκρο της Αυστραλίας, 290 χλμ. νότια του Περθ. Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για το μοναστήρι και τους κρητικούς που τον βοήθησαν, ο Τζεφ, ονομάζει το κτήμα του "Prevelly" και ξεκινά την κατασκευή ενός κάμπινγκ, που βρίσκεται σε λειτουργία μέχρι σήμερα, καθώς η ακτή, τα κύματα και οι καιρικές συνθήκες είναι ιδανικές για σέρφινγκ.
Αργότερα, ο Τζεφ Έντουαρντς διαίρεσε σε μικρότερους κλήρους τη μεγάλη έκταση που είχε στην ιδιοκτησία του, οι αγοραστές οικοδόμησαν το σπιτικό τους και σήμερα το ‘Prevelly’ είναι ένα μικρό χωριό. Το 1984, ο Τζεφ πήρε την πρωτοβουλία για τη συλλογή χρημάτων, μαζί με πολλούς άλλους βετεράνους, για να βοηθήσει, το μοναστήρι και τους κατοίκους της περιοχής. Τα χρήματα επενδύθηκαν, έτσι ώστε να δίνεται μια ετήσια υποτροφία σε φοιτητή του Πανεπιστημίου Κρήτης, στα Χανιά, στο Ρέθυμνο και στο Ηράκλειο, εναλλάξ.
Μεταξύ άλλων, κατασκευάστηκε στο μοναστήρι, μια πέτρινη βρύση με αναμνηστική πλάκα, από τα έσοδα του βιβλίου του.
Ένα άλλο έργο - όραμα του Τζεφ Έντουαρντς, είναι το "Μνημείο Ειρήνης και Ανάμνησης", που βρίσκεται στο δρόμο για το μοναστήρι (2001), που ολοκληρώθηκε μετά το θάνατό του. Ο Τζέφρι Έντουαρντς, πέθανε το 2000, έχοντας τιμηθεί τόσο για την προσφορά του στην ιδέα της ελευθερίας, όσο και για το κοινωνικό και φιλανθρωπικό του έργο.
