ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ κ. ΑΝΘΙΜΟΥ
τὴν 26ῃ Ὀκτωβρίου 2010 στὸν ἱερὸ Ναὸ τοῦ ἁγίου ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Ἐξοχώτατε, Κύριε Πρωθυπουργέ,
Σεβασμιώτατοι Ἀρχιερεῖς τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος,
καὶ ἄλλων πρεσβυγενῶν Πατριαρχείων,
Κύριε Ἀρχηγέ τῆς Ἀξιωματικῆς Ἀντιπολιτεύσεως
Κύριοι Ὑπουργοί, καὶ Κύριοι Βουλευταί,
Κύριοι Περιφερειάρχαι, Κύριοι Νομάρχαι, Κύριοι Δήμαρχοι,
Κύριοι Στρατηγοί,
Ἀρχηγὲ ΓΕΕΘΑ, Ἀρχηγοὶ τῶν Ὅπλων, ΑΓΕΣ-ΑΓΕΝ-ΑΓΕΑ,
τῶν Σωμάτων Ἀσφαλείας, τῆς Ἀστυνομίας,
τοῦ Λιμενικοῦ Σώματος καί τῆς Πυροσβεστικῆς,
Κύριοι Δικαστικοὶ Λειτουργοί,
Κύριε τ. Πρόεδρε τῆς Δημοκρατίας, κύριε Σαρτζετάκη,
Κύριοι Πανεπιστημιακοί, Πρυτάνεις, Κοσμήτορες καὶ
Ἐκπαιδευτικοὶ Λειτουργοί,
Κύριοι Ἐκπρόσωποι τῶν Κομμάτων,
Κύριοι Πρόξενοι, Ἐκπρόσωποι ἄλλων Δογμάτων καὶ ἄλλων Θρησκευμάτων,
Κύριοι Ἐκπρόσωποι τοῦ Τύπου,
Ἀγαπητοὶ Πατέρες ἱερεῖς καὶ ἀγαπητὲ Λαὲ τοῦ Θεοῦ.
Χαίρετε, ὑγιαίνετε καὶ καλῶς ἤλθατε στὴ μεγάλη διπλῆ ἑορτὴ τῆς ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ καὶ τῆς ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ὅλης, τῆς ἱερᾶς μνήμης δηλαδὴ τοῦ ἁγίου ἐνδόξου μεγαλομάρτυρος ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ τοῦ Μυροβλύτου, τοῦ μεγάλου αὐτοῦ προνομιούχου τῆς χριστιανικῆς πίστεως, καὶ τῆς ἀπελευθερώσεως τῆς πολυαγαπημένης μας πόλεως τῆς Θεσσαλονίκης, ἀπὸ τὸν ἀβάστακτο τουρκικὸ ζυγὸ καὶ ἀπὸ τὴν ἁρπακτικὴ μανία παλαιῶν ἐχθρῶν. Ἡ 26η Ὀκτωβρίου εἶναι ἡμερομηνία ὁρόσημο γιὰ τὴνΧριστιανωσύνη καὶ τὸν Ἑλληνισμό, μιὰ ἡμέρα ψυχικῆς ἀνόδου καὶ καρδιακῆς συγκινήσεως, μιὰ ἡμέρα ἐξάρσεως τῆς πίστεως στὸ Χριστὸ καὶ κυματισμοῦ τῆς γαλανόλευκης σημαίας στὶς βουνοκορφές, στὶς πεδιάδες καὶ στὶς θάλασσες ποὺ περιβάλλουν τὴν πατρίδα μας.
Μιὰ τέτοια ἡμέρα ποὺ μᾶς λυτρώνει ἀπὸ τὴν δουλεία τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ ὁλοκληρωτικοῦ ξεπεσμοῦ, ὅπως ἦταν ἡ ῥωμαϊκὴ κυριαρχία στὸν τόπο μας κατὰ τὸν τρίτο καὶ τὸν τέταρτο αἰῶνα, μιὰ τέτοια ἡμέρα, ἐμεῖς οἱ ζῶντες τῆς ἐποχῆς μας, στρέφομε τὰ μάτια μας, καὶ τὸν θαυμασμό μας καὶ τὴν βαθειὰ τιμή μας πρὸς τὸν ἅγιο Δημήτριο, τὸν τέλειο ἱερὸ ἄνδρα, τὸν βλαστὸ τῆςἘκκλησίας, τὸν ἀκέραιο νέο, τὸν ἀξιωματικό, τὸν ἀνθύπατο, ἀλλὰ καὶ τὸν διδάσκαλο τῆς πίστεως στὴ νεότητα τῆς ἐποχῆς του, στὴν πατρίδα του τὴν Θεσσαλονίκη. Τὰ ἀρχαῖα κείμενα μαρτυροῦν : «Ἦν ὁ Δημήτριος, χαρίεις τὴν μορφήν, ψυχὴν δὲ χαριέστερος, ἡδὺς τὸ φθέγμα, τὸν τρόπον ἡδύτερος, γλυκὺς τὸν λόγον, τὸ ἦθος δὲ γλυκύτερος». Καὶ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁΠαλαμᾶς λέγει : «Τὰ πάντα σοφὸς καὶ δίκαιος καὶ ἀπόστολος καὶ παρθένος καὶ πάναγνος». Ἀπὸ τὸν Δημήτριο Χρυσολωρᾶζωηρὸς περιγράφεται ὁ διάλογος περὶ ἀληθινοῦ Θεοῦ καὶ τῶν εἰδώλων, μεταξὺ Δημητρίου καὶ Μαξιμιανοῦ. Ἡ νικητήριος κραυγὴ τοῦ μαθητοῦ τοῦ Νέστορος κατὰ τοῦ Λυαίου στὸ στάδιο : «Θεὲ τοῦ Δημητρίου βοήθει μοι», ὡδήγησε στὸ θρίαμβο τοὺςΧριστιανούς, ἀλλ’ εὐθὺς οἱ λόγχες μὲ ταχύτητα καὶ σκληρότητα ἔπληξαν τὸν Δημήτριο καὶ τὸν ὡδήγησαν στὸν θάνατο ἐπὶ γῆς καὶ στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐν οὐρανοῖς.
Ἐδῶ, στὸ Ναό μας, κάτω ἀπὸ τὸ ἱερὸ Βῆμα τοῦ ἐπ’ ὀνόματί του μεγαλοπρεποῦς καὶ ἱστορικοῦ τούτου Ναοῦ, εὑρίσκεται ἡ φυλακή του, ὁ τόπος τοῦ μαρτυρίου καὶ ὁ τάφος του ἀναβλύζων μύρον ἀπὸ τοῦ φρέατος, ὅπου ἐῤῥίφθη ἀρχικὰ καὶ τὸ μαρτυρικὸ σῶμα του.
Ἔκτοτε καὶ ἐπὶ χίλια ὀκτακόσια χρόνια οἱ Χριστιανοὶ τῆς Θεσσαλονίκης, ὅλης τῆς Ἑλλάδος καὶ τῆς Ἀνατολῆς ἐκόσμησαν τὶς οἰκογένειές τους δίδοντας τὸ ὄνομα τοῦ Δημητρίου στὰ παιδιά τους, ἀγόρια καὶ κορίτσια, μὲ ἐπέκταση καὶ στὰ ἄλλα δόγματα. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἐπίγεια δόξα τοῦ ἁγίου Δημητρίου, μὲ ἐπίκεντρο ὅλων τῶν ὀρθοδόξων τοῦτο τὸν ὑπέροχο Ναό του, ἐπάνω στὸν τόπο τῆς φυλακῆς του, τοῦ μαρτυρίου καὶ τοῦ θανάτου του, τῆς μεγάλης ἀνυπέρβλητης δόξας. Ἀπὸ τὸ ἔτος 168 π.Χ. ὁπότε μὲ τὴν ἥττα τοῦ Περσέως στὴν Πύδνα καὶ τὴν συνθήκη τῆς Ἀμφιπόλεως τὸ 167 π.Χ. ἡ Μακεδονία ὑπετάγη στοὺς Ῥωμαίους μὲ πρώτη πρωτεύουσα πάντα τὴν Θεσσαλονίκη.
Ἡ περίβλεπτος πόλη μας κατὰ τοὺς χρόνους ποὺ ἐπηκολούθησαν ἐδέχθη ἐπιδρομὲς καὶ λεηλασίες ἀπὸ Οὔννους, ἀπὸ Γότθους, καὶ ἄλλους βαρβάρους λαούς. Ἡ μεγάλη της δόξα καὶ δύναμη ἀρχίζει τὸν ΣΤ’ αἰῶνα μὲ τὴν ἄνοδο καὶ τὸ μεγαλεῖο τοῦΒυζαντίου. Ἀκολουθοῦν οἱ πόλεμοι τῶν Σλαύων τὸν Ζ’ καὶ Η’ αἰῶνα, καὶ ἡ πρώτη ἅλωση τῆς Θεσσαλονίκης ἔγινε τὸ 904 μ.Χ. ἀπὸ τοὺς Σαρακηνούς. Δευτέρα ἅλωση ὑπὸ τῶν Νορμανδῶν τὸ 1185 καὶ ἡ τελευταία ἅλωση ἀπὸ τοὺς Τούρκους τὸ 1430, ἡ ὁποία ἔῤῥιξε τὴν πόλη στὴ δουλεία ἐπὶ πέντε αἰῶνες. Ὅποιοι καὶ ὅσοι ἂν ὑπῆρξαν οἱ ἐπιδρομεῖς καὶ οἱ κατακτητές, ὁ Ἑλληνικὸςπληθυσμὸς δὲν ἔλειψε ποτὲ ἀπὸ τὴν καρδιὰ καὶ ἀπὸ τὶς συνοικίες τῆς Θεσσαλονίκης μας, ἀκόμη καὶ ἐπὶ τουρκοκρατίας. Μέσα στὰ τότε γεγονότα τὰ πολυκύμαντα καὶ πολυσήμαντα γιὰ τὴν ὕπαρξη τοῦ Ἑλληνισμοῦ, δημιουργεῖται καὶ ἀναπτύσσεται ἡ τιμὴ καὶ ἡ ἀναφορὰ τῆς πόλεως πρὸς τὸν ἅγιο Δημήτριο. Τὸ αἴσθημα αὐτὸ εἶναι τόσο βαθὺ καὶ ἰσχυρὸ ὥστε δίδει σὲ ὅλο τὸν ἱστορικὸ βίο τῆς Θεσσαλονίκης, πολεμικό, εἰρηνικὸ καὶ οὐσιώδη χαρακτῆρα. Ἑπομένως ἡ μεσαιωνικὴ ἱστορία τῆς πόλεως ἀρχίζει μὲ τὸ μαρτύριο καὶ τὴν τιμὴ πρὸς τὸν ὑπερένδοξο πολιοῦχο αὐτῆς. Οἱ συγγραφεῖς σημειώνουν : «Μὲ ἱδρῶτας ἐπὶ γενεὰς γενεῶν, μὲ τὸ αἷμα τῆς τιμίας αὐτοῦ πλευρᾶς ἐθεμελίωσεν ὁ ὑπερένδοξος Μεγαλομάρτυς ἀσάλευτον τὴν πίστιν ἐν τῇ πόλει αὐτοῦ».
Ἡ οὐσιαστικὴ ἀλλαγὴ καὶ ἀφύπνιση τῆς Θεσσαλονίκης ἀρχίζει μὲ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Ἑλλάδος καὶ τὴν ἀπώλεια πολλῶν περιοχῶν γιὰ τὴν Τουρκία. Ὁ ἔνδοξος Μακεδονικὸς Ἀγὼν στὰ βουνὰ τῆς Μακεδονίας κατὰ τὰ ἔτη 1904-1909 οὐσιαστικῶς προετοίμασε καὶ διευκόλυνε τὴν νικηφόρα προέλαση τῶν στρατιωτικῶν πολεμικῶν δυνάμεων τῆς Ἑλλάδος ὑπὸ τὴν ἡγεσία τοῦ τότε διαδόχου Κωνσταντίνου καὶ πρωθυπουργοῦντος τοῦ Ἐλευθερίου Βενιζέλου, ὥστε νὰ κατορθώσουν νὰ εἰσέλθουν στὴν ἔνδοξη πόλη τῆς Θεσσαλονίκης τὴν 26η Ὀκτωβρίου 1912, ἡμέρα τῆς ἑορτῆς τοῦ ἁγίου Δημητρίου, καὶ νὰ ἐπιβεβαιώσουν τὴν ἀπελευθέρωση της, καὶ νὰ ὑπογράψουν τὴν ἔνταξή της στὴν μητέρα Ἑλλάδα, μαζὺ μὲ ὁλόκληρη τὴν Μακεδονία μας.
Αὐτὸ τὸ μέγιστο ἐθνικὸ γεγονὸς τοῦ ἐθνικοῦ κορμοῦ τῆς Χώρας μας, αὐτὴ τὴν λευτεριὰ τῆς συμπρωτευούσης τῶν Ἀθηνῶν,Θεσσαλονίκης μας καὶ τῆς Μακεδονίας ὅλης, αὐτὸ τὸ χειροπιαστὸ θαῦμα τοῦ ἁγίου Δημη-τρίου ποὺ συνέβη τὴν ἡμερομηνία τῆς μνήμης του, αὐτὸ το ἔπος τῶν προ-γόνων μας ἐορτάζομε σήμερα οἱ Ἕλληνες Θεσσαλονικεῖς καὶ Μακεδόνες μαζὺ μὲ τοὺς πανέλληνες ἀδελφούς μας ἐντὸς καὶ ἐκτὸς τῆς Ἑλλάδος.
Ἀλλ’ ἐπειδὴ τὸ διαμάντι αὐτὸ τῆς Χώρας τῶν Ἑλλήνων, ἡ Θεσσαλονίκη καὶ ἡ Μακεδονία μας, μὲ ὅλες τὶς πόλεις μας καὶ τὰ χωριά μας, ποὺ λαμπυρίζει μὲ τὶς κορφὲς τοῦ Ὀλύμπου καὶ μέχρι τῆς Πίνδου, καὶ λούζεται μὲ τὰ θαλασσινὰ κύματα τοῦ Αἰγαίουκαὶ τοῦ Θερμαϊκοῦ κόλπου, προκαλεῖ ζῆλο, καὶ φθόνο, καὶ συμφέροντα, ἐμεῖς, ὡς λαός, πού συγκροτεῖ τήν γερὰ δομημένη δημοκρατία μας, κρατᾶμε τὴν Μακεδονία μας ἀπὸ τῆς ἐποχῆς τῶν Φιλίππων καὶ τοῦ Ἀλεξάνδρου σφιχτὰ στὴν ἀγκαλιά μας, καὶ δὲν χαρίζομε οὔτε σπιθαμὴ γῆς, οὔτε παραχωροῦμε τὸ ὄνομα «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» σὲ κανένα πονηρὸ καί ἄτακτο διεκδικητή.
Ἐξοχώτατε, κύριε Πρωθυπουργέ,
Τοῦτος ὁ ἐφετινὸς παμμακεδονικός ἑορτασμός, καὶ αὐτός ὁ περίδοξος μεθαυριανὸς ἑορτασμὸς τῆς 28ης Οκτωβρίου 1940 μᾶς βρίσκει τούς Ἕλληνες κάπως κατηφεῖς καί σκυθρωπούς. Ὡς ἕνας ἐκ τῶν ποιμένων τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀπὸ τῆς πρώτης ὥρας τῆς ἐπιβεβαιωθείσης οἰκονομικῆς καί ἠθικῆς κρίσεως, συνεβούλευσα καί διεκήρυξα :
Ἕλληνες Συμπατριῶτες,
ψηλὰ τὰ κεφάλια καὶ μὲ γενναῖες τὶς καρδιὲς
νά ξεπεράσωμε τὴν σκληρὴ αὐτὴ δοκιμασία
καὶ νὰ ξαναβροῦμε τὸν δρόμο τῆς ἰσοῤῥοπίας,
τῆς δικαιοσύνης καί τῆς ἐθνικῆς μας ἀξιοπρέπειας.
Γι’ αὐτό, κύριε Πρωθυπουργέ, παρακολουθοῦμε μὲ συνεχὲς ἐνδιαφέρον τοὺς ἀγῶνες καὶ τὶς ἀγωνίες Σας, ὑμῶν καί τῶν συνεργατῶν Σας, στὰ διπλωματικὰ ἐπίπεδα, στοὺς διεθνεῖς ὀργανισμούς, στὰ διεθνῆ οἰκονομικά fora, ἰδίᾳ στὴν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση καὶ στὶς διακρατικὲς σχέσεις, γιὰ νὰ ἐξασφαλίσετε τὴν στήριξη στὴν προσπάθεια τῆς Κυβερνήσεως, ὥστε νὰ ἐπιτύχετε κυριολεκτικῶς τὴν διάσωση τῆς ἑλληνικῆς οἰκονομίας καὶ τὴν ἀποκατάσταση τοῦ κύρους καὶ τῆς ἐθνικῆς ὑποστάσεως τῆς Χώρας μας καὶ τῆς ἐσωτερικῆς κοινωνικῆς ἰσοῤῥοπίας.
Τιμᾶμε τὸν παρόντα Ἀρχηγὸ τῆς Ἀξιωματικῆς Ἀντιπολιτεύσεως, ἐντιμότατο κύριο Ἀντώνιο Σαμαρᾶ, καὶ ὅλους τοὺς ἀρχηγούςτῶν ἐν τῇ Βουλῇ κομμάτων, καὶ εὐχαριστοῦμε τοὺς παρόντας γιὰ τὴν συμμετοχή τους στὸν ἑορτασμό.
Καὶ ἀπευθυνόμενος πρὸς Σᾶς καὶ πρὸς ὅλο τὸ πολυπληθὲς ἐκκλησίασμα, καὶ σὲ πεῖσμα τῶν ποικίλων καὶ ἀνευθύνων διαδόσεων,Σᾶς παρέχω τούτη τὴν διαβεβαίωση :
Ὅλος ὁ ἑλληνικὸς λαὸς θέλομε τὴν Πατρίδα μας, τὴν Ἑλλάδα, ἐλεύθερη, ἀκεραία, δυνατὴ καὶ πανίσχυρη στὰ σύνορά της, σὲ στεριὰ καὶ σὲ θάλασσα, ἀπ’ ἄκρου εἰς ἄκρον, καὶ τὴν συνεχῆ παρουσία τοῦ Ἑλληνισμοῦ στὸν κόσμο σὰν ἕνα ἔνδοξο καὶ ἱστορικὸἜθνος, μιὰ γιὰ πάντα.
Γι’ αὐτὸ καὶ ἀναφωνοῦμε :
ΖΗΤΩ Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΜΑΣ,
ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ.
Εὐχέτης
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
+ Ο ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ
Σεβασμιώτατοι Ἀρχιερεῖς τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος,
καὶ ἄλλων πρεσβυγενῶν Πατριαρχείων,
Κύριε Ἀρχηγέ τῆς Ἀξιωματικῆς Ἀντιπολιτεύσεως
Κύριοι Ὑπουργοί, καὶ Κύριοι Βουλευταί,
Κύριοι Περιφερειάρχαι, Κύριοι Νομάρχαι, Κύριοι Δήμαρχοι,
Κύριοι Στρατηγοί,
Ἀρχηγὲ ΓΕΕΘΑ, Ἀρχηγοὶ τῶν Ὅπλων, ΑΓΕΣ-ΑΓΕΝ-ΑΓΕΑ,
τῶν Σωμάτων Ἀσφαλείας, τῆς Ἀστυνομίας,
τοῦ Λιμενικοῦ Σώματος καί τῆς Πυροσβεστικῆς,
Κύριοι Δικαστικοὶ Λειτουργοί,
Κύριε τ. Πρόεδρε τῆς Δημοκρατίας, κύριε Σαρτζετάκη,
Κύριοι Πανεπιστημιακοί, Πρυτάνεις, Κοσμήτορες καὶ
Ἐκπαιδευτικοὶ Λειτουργοί,
Κύριοι Ἐκπρόσωποι τῶν Κομμάτων,
Κύριοι Πρόξενοι, Ἐκπρόσωποι ἄλλων Δογμάτων καὶ ἄλλων Θρησκευμάτων,
Κύριοι Ἐκπρόσωποι τοῦ Τύπου,
Ἀγαπητοὶ Πατέρες ἱερεῖς καὶ ἀγαπητὲ Λαὲ τοῦ Θεοῦ.
Χαίρετε, ὑγιαίνετε καὶ καλῶς ἤλθατε στὴ μεγάλη διπλῆ ἑορτὴ τῆς ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ καὶ τῆς ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ὅλης, τῆς ἱερᾶς μνήμης δηλαδὴ τοῦ ἁγίου ἐνδόξου μεγαλομάρτυρος ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ τοῦ Μυροβλύτου, τοῦ μεγάλου αὐτοῦ προνομιούχου τῆς χριστιανικῆς πίστεως, καὶ τῆς ἀπελευθερώσεως τῆς πολυαγαπημένης μας πόλεως τῆς Θεσσαλονίκης, ἀπὸ τὸν ἀβάστακτο τουρκικὸ ζυγὸ καὶ ἀπὸ τὴν ἁρπακτικὴ μανία παλαιῶν ἐχθρῶν. Ἡ 26η Ὀκτωβρίου εἶναι ἡμερομηνία ὁρόσημο γιὰ τὴνΧριστιανωσύνη καὶ τὸν Ἑλληνισμό, μιὰ ἡμέρα ψυχικῆς ἀνόδου καὶ καρδιακῆς συγκινήσεως, μιὰ ἡμέρα ἐξάρσεως τῆς πίστεως στὸ Χριστὸ καὶ κυματισμοῦ τῆς γαλανόλευκης σημαίας στὶς βουνοκορφές, στὶς πεδιάδες καὶ στὶς θάλασσες ποὺ περιβάλλουν τὴν πατρίδα μας.
Μιὰ τέτοια ἡμέρα ποὺ μᾶς λυτρώνει ἀπὸ τὴν δουλεία τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ ὁλοκληρωτικοῦ ξεπεσμοῦ, ὅπως ἦταν ἡ ῥωμαϊκὴ κυριαρχία στὸν τόπο μας κατὰ τὸν τρίτο καὶ τὸν τέταρτο αἰῶνα, μιὰ τέτοια ἡμέρα, ἐμεῖς οἱ ζῶντες τῆς ἐποχῆς μας, στρέφομε τὰ μάτια μας, καὶ τὸν θαυμασμό μας καὶ τὴν βαθειὰ τιμή μας πρὸς τὸν ἅγιο Δημήτριο, τὸν τέλειο ἱερὸ ἄνδρα, τὸν βλαστὸ τῆςἘκκλησίας, τὸν ἀκέραιο νέο, τὸν ἀξιωματικό, τὸν ἀνθύπατο, ἀλλὰ καὶ τὸν διδάσκαλο τῆς πίστεως στὴ νεότητα τῆς ἐποχῆς του, στὴν πατρίδα του τὴν Θεσσαλονίκη. Τὰ ἀρχαῖα κείμενα μαρτυροῦν : «Ἦν ὁ Δημήτριος, χαρίεις τὴν μορφήν, ψυχὴν δὲ χαριέστερος, ἡδὺς τὸ φθέγμα, τὸν τρόπον ἡδύτερος, γλυκὺς τὸν λόγον, τὸ ἦθος δὲ γλυκύτερος». Καὶ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁΠαλαμᾶς λέγει : «Τὰ πάντα σοφὸς καὶ δίκαιος καὶ ἀπόστολος καὶ παρθένος καὶ πάναγνος». Ἀπὸ τὸν Δημήτριο Χρυσολωρᾶζωηρὸς περιγράφεται ὁ διάλογος περὶ ἀληθινοῦ Θεοῦ καὶ τῶν εἰδώλων, μεταξὺ Δημητρίου καὶ Μαξιμιανοῦ. Ἡ νικητήριος κραυγὴ τοῦ μαθητοῦ τοῦ Νέστορος κατὰ τοῦ Λυαίου στὸ στάδιο : «Θεὲ τοῦ Δημητρίου βοήθει μοι», ὡδήγησε στὸ θρίαμβο τοὺςΧριστιανούς, ἀλλ’ εὐθὺς οἱ λόγχες μὲ ταχύτητα καὶ σκληρότητα ἔπληξαν τὸν Δημήτριο καὶ τὸν ὡδήγησαν στὸν θάνατο ἐπὶ γῆς καὶ στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐν οὐρανοῖς.
Ἐδῶ, στὸ Ναό μας, κάτω ἀπὸ τὸ ἱερὸ Βῆμα τοῦ ἐπ’ ὀνόματί του μεγαλοπρεποῦς καὶ ἱστορικοῦ τούτου Ναοῦ, εὑρίσκεται ἡ φυλακή του, ὁ τόπος τοῦ μαρτυρίου καὶ ὁ τάφος του ἀναβλύζων μύρον ἀπὸ τοῦ φρέατος, ὅπου ἐῤῥίφθη ἀρχικὰ καὶ τὸ μαρτυρικὸ σῶμα του.
Ἔκτοτε καὶ ἐπὶ χίλια ὀκτακόσια χρόνια οἱ Χριστιανοὶ τῆς Θεσσαλονίκης, ὅλης τῆς Ἑλλάδος καὶ τῆς Ἀνατολῆς ἐκόσμησαν τὶς οἰκογένειές τους δίδοντας τὸ ὄνομα τοῦ Δημητρίου στὰ παιδιά τους, ἀγόρια καὶ κορίτσια, μὲ ἐπέκταση καὶ στὰ ἄλλα δόγματα. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἐπίγεια δόξα τοῦ ἁγίου Δημητρίου, μὲ ἐπίκεντρο ὅλων τῶν ὀρθοδόξων τοῦτο τὸν ὑπέροχο Ναό του, ἐπάνω στὸν τόπο τῆς φυλακῆς του, τοῦ μαρτυρίου καὶ τοῦ θανάτου του, τῆς μεγάλης ἀνυπέρβλητης δόξας. Ἀπὸ τὸ ἔτος 168 π.Χ. ὁπότε μὲ τὴν ἥττα τοῦ Περσέως στὴν Πύδνα καὶ τὴν συνθήκη τῆς Ἀμφιπόλεως τὸ 167 π.Χ. ἡ Μακεδονία ὑπετάγη στοὺς Ῥωμαίους μὲ πρώτη πρωτεύουσα πάντα τὴν Θεσσαλονίκη.
Ἡ περίβλεπτος πόλη μας κατὰ τοὺς χρόνους ποὺ ἐπηκολούθησαν ἐδέχθη ἐπιδρομὲς καὶ λεηλασίες ἀπὸ Οὔννους, ἀπὸ Γότθους, καὶ ἄλλους βαρβάρους λαούς. Ἡ μεγάλη της δόξα καὶ δύναμη ἀρχίζει τὸν ΣΤ’ αἰῶνα μὲ τὴν ἄνοδο καὶ τὸ μεγαλεῖο τοῦΒυζαντίου. Ἀκολουθοῦν οἱ πόλεμοι τῶν Σλαύων τὸν Ζ’ καὶ Η’ αἰῶνα, καὶ ἡ πρώτη ἅλωση τῆς Θεσσαλονίκης ἔγινε τὸ 904 μ.Χ. ἀπὸ τοὺς Σαρακηνούς. Δευτέρα ἅλωση ὑπὸ τῶν Νορμανδῶν τὸ 1185 καὶ ἡ τελευταία ἅλωση ἀπὸ τοὺς Τούρκους τὸ 1430, ἡ ὁποία ἔῤῥιξε τὴν πόλη στὴ δουλεία ἐπὶ πέντε αἰῶνες. Ὅποιοι καὶ ὅσοι ἂν ὑπῆρξαν οἱ ἐπιδρομεῖς καὶ οἱ κατακτητές, ὁ Ἑλληνικὸςπληθυσμὸς δὲν ἔλειψε ποτὲ ἀπὸ τὴν καρδιὰ καὶ ἀπὸ τὶς συνοικίες τῆς Θεσσαλονίκης μας, ἀκόμη καὶ ἐπὶ τουρκοκρατίας. Μέσα στὰ τότε γεγονότα τὰ πολυκύμαντα καὶ πολυσήμαντα γιὰ τὴν ὕπαρξη τοῦ Ἑλληνισμοῦ, δημιουργεῖται καὶ ἀναπτύσσεται ἡ τιμὴ καὶ ἡ ἀναφορὰ τῆς πόλεως πρὸς τὸν ἅγιο Δημήτριο. Τὸ αἴσθημα αὐτὸ εἶναι τόσο βαθὺ καὶ ἰσχυρὸ ὥστε δίδει σὲ ὅλο τὸν ἱστορικὸ βίο τῆς Θεσσαλονίκης, πολεμικό, εἰρηνικὸ καὶ οὐσιώδη χαρακτῆρα. Ἑπομένως ἡ μεσαιωνικὴ ἱστορία τῆς πόλεως ἀρχίζει μὲ τὸ μαρτύριο καὶ τὴν τιμὴ πρὸς τὸν ὑπερένδοξο πολιοῦχο αὐτῆς. Οἱ συγγραφεῖς σημειώνουν : «Μὲ ἱδρῶτας ἐπὶ γενεὰς γενεῶν, μὲ τὸ αἷμα τῆς τιμίας αὐτοῦ πλευρᾶς ἐθεμελίωσεν ὁ ὑπερένδοξος Μεγαλομάρτυς ἀσάλευτον τὴν πίστιν ἐν τῇ πόλει αὐτοῦ».
Ἡ οὐσιαστικὴ ἀλλαγὴ καὶ ἀφύπνιση τῆς Θεσσαλονίκης ἀρχίζει μὲ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Ἑλλάδος καὶ τὴν ἀπώλεια πολλῶν περιοχῶν γιὰ τὴν Τουρκία. Ὁ ἔνδοξος Μακεδονικὸς Ἀγὼν στὰ βουνὰ τῆς Μακεδονίας κατὰ τὰ ἔτη 1904-1909 οὐσιαστικῶς προετοίμασε καὶ διευκόλυνε τὴν νικηφόρα προέλαση τῶν στρατιωτικῶν πολεμικῶν δυνάμεων τῆς Ἑλλάδος ὑπὸ τὴν ἡγεσία τοῦ τότε διαδόχου Κωνσταντίνου καὶ πρωθυπουργοῦντος τοῦ Ἐλευθερίου Βενιζέλου, ὥστε νὰ κατορθώσουν νὰ εἰσέλθουν στὴν ἔνδοξη πόλη τῆς Θεσσαλονίκης τὴν 26η Ὀκτωβρίου 1912, ἡμέρα τῆς ἑορτῆς τοῦ ἁγίου Δημητρίου, καὶ νὰ ἐπιβεβαιώσουν τὴν ἀπελευθέρωση της, καὶ νὰ ὑπογράψουν τὴν ἔνταξή της στὴν μητέρα Ἑλλάδα, μαζὺ μὲ ὁλόκληρη τὴν Μακεδονία μας.
Αὐτὸ τὸ μέγιστο ἐθνικὸ γεγονὸς τοῦ ἐθνικοῦ κορμοῦ τῆς Χώρας μας, αὐτὴ τὴν λευτεριὰ τῆς συμπρωτευούσης τῶν Ἀθηνῶν,Θεσσαλονίκης μας καὶ τῆς Μακεδονίας ὅλης, αὐτὸ τὸ χειροπιαστὸ θαῦμα τοῦ ἁγίου Δημη-τρίου ποὺ συνέβη τὴν ἡμερομηνία τῆς μνήμης του, αὐτὸ το ἔπος τῶν προ-γόνων μας ἐορτάζομε σήμερα οἱ Ἕλληνες Θεσσαλονικεῖς καὶ Μακεδόνες μαζὺ μὲ τοὺς πανέλληνες ἀδελφούς μας ἐντὸς καὶ ἐκτὸς τῆς Ἑλλάδος.
Ἀλλ’ ἐπειδὴ τὸ διαμάντι αὐτὸ τῆς Χώρας τῶν Ἑλλήνων, ἡ Θεσσαλονίκη καὶ ἡ Μακεδονία μας, μὲ ὅλες τὶς πόλεις μας καὶ τὰ χωριά μας, ποὺ λαμπυρίζει μὲ τὶς κορφὲς τοῦ Ὀλύμπου καὶ μέχρι τῆς Πίνδου, καὶ λούζεται μὲ τὰ θαλασσινὰ κύματα τοῦ Αἰγαίουκαὶ τοῦ Θερμαϊκοῦ κόλπου, προκαλεῖ ζῆλο, καὶ φθόνο, καὶ συμφέροντα, ἐμεῖς, ὡς λαός, πού συγκροτεῖ τήν γερὰ δομημένη δημοκρατία μας, κρατᾶμε τὴν Μακεδονία μας ἀπὸ τῆς ἐποχῆς τῶν Φιλίππων καὶ τοῦ Ἀλεξάνδρου σφιχτὰ στὴν ἀγκαλιά μας, καὶ δὲν χαρίζομε οὔτε σπιθαμὴ γῆς, οὔτε παραχωροῦμε τὸ ὄνομα «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» σὲ κανένα πονηρὸ καί ἄτακτο διεκδικητή.
Ἐξοχώτατε, κύριε Πρωθυπουργέ,
Τοῦτος ὁ ἐφετινὸς παμμακεδονικός ἑορτασμός, καὶ αὐτός ὁ περίδοξος μεθαυριανὸς ἑορτασμὸς τῆς 28ης Οκτωβρίου 1940 μᾶς βρίσκει τούς Ἕλληνες κάπως κατηφεῖς καί σκυθρωπούς. Ὡς ἕνας ἐκ τῶν ποιμένων τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀπὸ τῆς πρώτης ὥρας τῆς ἐπιβεβαιωθείσης οἰκονομικῆς καί ἠθικῆς κρίσεως, συνεβούλευσα καί διεκήρυξα :
Ἕλληνες Συμπατριῶτες,
ψηλὰ τὰ κεφάλια καὶ μὲ γενναῖες τὶς καρδιὲς
νά ξεπεράσωμε τὴν σκληρὴ αὐτὴ δοκιμασία
καὶ νὰ ξαναβροῦμε τὸν δρόμο τῆς ἰσοῤῥοπίας,
τῆς δικαιοσύνης καί τῆς ἐθνικῆς μας ἀξιοπρέπειας.
Γι’ αὐτό, κύριε Πρωθυπουργέ, παρακολουθοῦμε μὲ συνεχὲς ἐνδιαφέρον τοὺς ἀγῶνες καὶ τὶς ἀγωνίες Σας, ὑμῶν καί τῶν συνεργατῶν Σας, στὰ διπλωματικὰ ἐπίπεδα, στοὺς διεθνεῖς ὀργανισμούς, στὰ διεθνῆ οἰκονομικά fora, ἰδίᾳ στὴν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση καὶ στὶς διακρατικὲς σχέσεις, γιὰ νὰ ἐξασφαλίσετε τὴν στήριξη στὴν προσπάθεια τῆς Κυβερνήσεως, ὥστε νὰ ἐπιτύχετε κυριολεκτικῶς τὴν διάσωση τῆς ἑλληνικῆς οἰκονομίας καὶ τὴν ἀποκατάσταση τοῦ κύρους καὶ τῆς ἐθνικῆς ὑποστάσεως τῆς Χώρας μας καὶ τῆς ἐσωτερικῆς κοινωνικῆς ἰσοῤῥοπίας.
Τιμᾶμε τὸν παρόντα Ἀρχηγὸ τῆς Ἀξιωματικῆς Ἀντιπολιτεύσεως, ἐντιμότατο κύριο Ἀντώνιο Σαμαρᾶ, καὶ ὅλους τοὺς ἀρχηγούςτῶν ἐν τῇ Βουλῇ κομμάτων, καὶ εὐχαριστοῦμε τοὺς παρόντας γιὰ τὴν συμμετοχή τους στὸν ἑορτασμό.
Καὶ ἀπευθυνόμενος πρὸς Σᾶς καὶ πρὸς ὅλο τὸ πολυπληθὲς ἐκκλησίασμα, καὶ σὲ πεῖσμα τῶν ποικίλων καὶ ἀνευθύνων διαδόσεων,Σᾶς παρέχω τούτη τὴν διαβεβαίωση :
Ὅλος ὁ ἑλληνικὸς λαὸς θέλομε τὴν Πατρίδα μας, τὴν Ἑλλάδα, ἐλεύθερη, ἀκεραία, δυνατὴ καὶ πανίσχυρη στὰ σύνορά της, σὲ στεριὰ καὶ σὲ θάλασσα, ἀπ’ ἄκρου εἰς ἄκρον, καὶ τὴν συνεχῆ παρουσία τοῦ Ἑλληνισμοῦ στὸν κόσμο σὰν ἕνα ἔνδοξο καὶ ἱστορικὸἜθνος, μιὰ γιὰ πάντα.
Γι’ αὐτὸ καὶ ἀναφωνοῦμε :
ΖΗΤΩ Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΜΑΣ,
ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ.
Εὐχέτης
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
+ Ο ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ
imth.gr