«Πραγματικά προς αυτό απέβλεπε η από την αρχή σύσταση του κόσμου και προς αυτόν τον σκοπό απέβλεπε η επουράνια εκείνη και αρχαιότατη βουλή του Πατρός, κατά την οποία ο άγγελος της μεγάλης βουλής του Πατρός (ο Χριστός) επεξεργάσθηκε
τον άνθρωπο ως ζώο όχι μόνο κατ’ εικόνα, αλλά και καθ’ ομοίωση του, για να δυνηθεί κάποτε να χωρέσει την μεγαλειότητα της θείας βασιλείας, την μακαριότητα τής θείας κληρονομιάς, την τελειότητα της ευλογίας του ανωτάτου Πατρός, για την οποία έγιναν όλα τα ορατά και τα αόρατα».
Αυτά τα υπέροχα λόγια, ως καταστάλαγμα εμπειρίας πνευματικής, προφέρει ένας άγιος, πατήρ, επιφανής τής εκκλησίας, θεολόγος όχι μόνο του 14ου αιώνος, αλλά τής δευτέρας χιλιετίας, ό Γρηγόριος ό Παλαμάς. Όλα έγιναν, για να χωρέσει ό άνθρωπος «τη μεγαλειότητα τής θείας βασιλείας» (όπως τονίσθηκε στα προηγούμενα), για να ζει αιωνίως ό κτιστός και πεπερασμένος άνθρωπος την αιωνία βασιλεία του Θεού. Γ Η ζωή στην εκκλησία με τα ιερά μυστήρια συντείνει προς το σκοπό αυτό. Το κεντρικότερο, μάλιστα, και βασικότερο, το κατ’ εξοχήν μυστήριο, τής θείας Ευχαριστίας, προσφέρει στο χριστιανό (όταν συνειδητά μετέχει σ’ αυτό), τη δυνατότητα τής βιώσεως τής εσχατολογικής πραγματικότητας εν χρόνο και τόπο, την εμπειρία της παρουσίας του Αιωνίου Θεού και της δόξης Του.
Η εκκλησία, λοιπόν, ζει αυτή την εμπειρία της Βασιλείας του Θεού σε κάθε θεία λειτουργία και με την επίκληση, στην αρχή, της Βασιλείας «του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος», αυτό ακριβώς θέλει να εκφράσει. Ό σκοπός της είναι η αναγωγή του λαού του Θεού διά των μυστηρίων στην ουράνια Βασιλεία του Θεού.
Από εδώ, λοιπόν, έχουμε την πρόγευση των μελλόντων αγαθών της επουρανίου Βασιλείας. Εκεί όμως, θα μας αποκαλυφθεί ή πληρότητα των όσων μπορούμε στην ζωή αυτή να γευτούμε. Εκεί θα χαιρόμαστε αιωνίως την «ανεκλάλητο χαρά» και θα ευφραινόμαστε με τον Αιώνιο Δημιουργό μας και θα «θεωρώμεν την δόξαν» Αυτού, όπως λέγει ό ευαγγελιστής τής αγάπης (Α’ Ίω. γ’ 2). Αυτή ή μακαρία κατάσταση, όμως, θα είναι σταθερή στο μέλλοντα αιώνα; Θα υπάρχει δηλαδή στασιμότητα σ’ αυτήν την αιωνία πορεία; “Όχι, μας απαντούν οι θείοι πατέρες και διδάσκαλοι τής εκκλησίας. Δεν είναι στάση ή αιώνια ζωή, αλλά είναι διαρκής κίνηση, διαρκής πρόοδος. Στην ατέρμονη αιωνιότητα, οι άγιοι θα γίνονται συνεχώς χωρητικότεροι στην μέθεξη τής άκτιστου χάριτος του Θεού, θα υπάρχει δηλαδή διαρκής εξέλιξη στην αιωνιότητα! Αυτό προσφέρουν ως διδαχή και βίωμα οι άγιοι πατέρες τής εκκλησίας μας.
Ή αρετή και ή αγιότητα δεν τελειώνει ποτέ, ούτε στην άλλη ζωή, διότι, αν κάποτε υπήρχε πέρας (τέλος) τής αρετής, θα έφθανε στο επίπεδο του Θεού. Δεν είναι δυνατόν όμως ποτέ αυτό να πραγματοποιηθεί, διότι ό άνθρωπος ως κτίσμα δεν πρόκειται ποτέ να φθάσει τον άκτιστο Θεό. Ή αρετή είναι του Θεού και ό άνθρωπος απλώς μετέχει σ’ αυτήν. Ή μετοχή όμως αυτή ποτέ δεν τελειώνει. Ή αρετή και ή αγιότητα δεν έχει όριο μας λέγει ό άγιος Γρηγόριος ό Νύσσης. «Επί δε τής αρετής έναν παρά του αποστόλου τελειότητας όρον έμάθομεν, το μη έχειν αυτήν όρον».
Επομένως, και στην μέλλουσα ζωή, θα συνεχίζεται ή μετοχή του ανθρώπου στην αρετή και θα γίνεται χωρητικότερος στην αποκάλυψη, τη γνώση και την αγάπη του Θεού. Αυτό παρατηρούν μεγάλοι πατέρες, όπως π.χ. ό άγιος Μάξιμος ό Ομολογητής πού ομιλεί για «αεικίνητον στάση περί του έφετοϋ των έφιεμένων» και άλλοι πολλοί.
Οι άγιοι και οι άγγελοι στο μέλλοντα αιώνα, ούτε θα μειωθούν στην έφεση των αγαθών άλλα ούτε θα σταματήσουν να προκύπτουν στην προσθήκη των χαρισμάτων του Θεού, διδάσκει ό άγιος Γρηγόριος ό Σιναΐτης.
Δέ θα υπάρχει στο μέλλοντα αιώνα ύφεση ή μείωση στην αρετή.
«Εν τω μέλλοντα αιώνα οι Άγγελοι και οι άγιοι φασί, προκόπτοντες εν τη των χαρισμάτων προσθήκην, ουδέποτε λήξουσι ή ένδώσουσι των αγαθών έφετώς έχοντες” ύφεσιν γάρ ή μείωσιν από τής αρετής επί κακίαν εκείνος ουκ έχει ό αιών». (Γρηγ. Σινάΐτου, Φιλοκαλία, έκδ. Παπαδημητρίου, τόμ. Δ’, σελ. 38).
‘Αλλά ας επιστρέψουμε στο μεγάλο φωστήρα τής εκκλησίας και κήρυκα τής Χάριτος άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά και ας παρακολουθήσουμε τη θεολογικότατη θέση του επί του ζητήματος πού εξετάζουμε.
Συμφωνεί ό άγιος με όλους τούς προ αυτού πατέρες, ότι θα υπάρξει διαρκής εξέλιξη στο μέλλοντα αιώνα και οι άνθρωποι θα γίνονται συνεχώς, όλο και περισσότερο χωρητικοί και δεκτικοί στην χάρη του Θεού και την άκτιστη δόξα Του.
Σέ μία περισπούδαστη ομιλία του σχετικά με την εορτή τής Κοιμήσεως τής Θεοτόκου, λέγει ό άγιος Γρηγόριος ό Παλαμάς ότι, όπως διά τής Θεοτόκου έπεδήμησε προς εμάς ό Υιός του Θεού, ό Χριστός, ενώ πριν από την Παναγία ήταν αθέατος στην γη, έτσι και ό,τι λαμβάνει ό άνθρωπος, κάθε αποκάλυψη Θεού και κάθε μυστήριο, δε θα είναι δυνατόν να συμβεί, χωρίς τη Θεοτόκο. Όλα τα χαρίσματα, διά μέσω τής Παναγίας θα τα λαμβάνουν οι άγιοι στην άλλη ζωή. “Ας δούμε το σχετικό απόσπασμα:
«Όπως λοιπόν, αφού μόνο διά’ αυτής έπεδήμησε προς εμάς, φανερώθηκε επί τής γης και συναναστράφηκε με τούς ανθρώπους, ενώ πριν από αυτήν ήταν αθέατος επί τής γης, έτσι και στον μελλοντικό ατελεύτητο αιώνα κάθε πρόοδος θείας φωτοφάνειας και κάθε αποκάλυψις θείων μυστηρίων και κάθε ιδέα πνευματικών χαρισμάτων χωρίς αυτήν είναι για όλους αδύνατη».(Όμιλ. ΛΖ’, τόμ. 10, έκδ. ΕΠΕ, σελ. 461, μετάφρ.).
Άπό το κείμενο αυτό διαπιστώνουμε τη μεγάλη και απροσμέτρητη όντως αξία τής Παναγίας μας, ή οποία κατέχει «τα δευτερεία τής Αγίας Τριάδος» κατά τούς αγίους πατέρες και το μεγάλο της ύψος, αφού διά μέσου αυτής θα εκχωρούνται στους αγίους τα χαρίσματα του Θεού, άλλα από την άλλη πλευρά βλέπουμε την τοποθέτηση του μεγάλου αυτού πατρός στο θέμα τής διαρκούς εξελίξεως στο μέλλοντα αιώνα των σωσμένων και των αγίων.
Γνωρίζοντας δε ό άγιος αυτός τή φθαρτότητα και παροδικότητα του κόσμου αυτού, μας προτρέπει να τον χρησιμοποιούμε σαν κάτι το μη σπουδαίο και να ετοιμαζόμαστε για το μέλλοντα αιώνα, όπου θα υπάρχει ή συνεχής πρόοδος στην δεκτικότητα των χαρισμάτων τού Θεού. «Βραχύς ό βίος, εγγύς ό θάνατος, φθαρτός ό κόσμος ούτος, ό αεί μένων έτερος» λέγει το πνευματοκίνητο στόμα του σε μία άλλη ομιλία, δηλαδή, σύντομος ό βίος, πλησίον ό θάνατος, φθαρτός ό κόσμος αυτός, άλλος είναι εκείνος πού μένει παντοτινά (όμιλ. ΙΘ’, ΕΠΕ, τόμ. 9, σελ. 568).
Όταν τα κατανοήσουμε και εμβαθύνουμε σ’ αυτά, τότε ανάλογη θα είναι και ή αναστροφή μας στον κόσμο αυτό, όπου θα ζούμε ως «πάροικοι και παρεπίδημοι» κατά τη φράση τού αποστόλου των Εθνών.
Πηγή: Ιερομονάχου Νικηφόρου Νάσσου, Η Θεολογία της πέραν του τάφου ζωής: Προσέγγιση υπό το φως της διδασκαλίας των Αγίων Πατέρων, Βόλος 2006, σ. 128-132
http://vatopaidi.wordpress.com/
τον άνθρωπο ως ζώο όχι μόνο κατ’ εικόνα, αλλά και καθ’ ομοίωση του, για να δυνηθεί κάποτε να χωρέσει την μεγαλειότητα της θείας βασιλείας, την μακαριότητα τής θείας κληρονομιάς, την τελειότητα της ευλογίας του ανωτάτου Πατρός, για την οποία έγιναν όλα τα ορατά και τα αόρατα».
Αυτά τα υπέροχα λόγια, ως καταστάλαγμα εμπειρίας πνευματικής, προφέρει ένας άγιος, πατήρ, επιφανής τής εκκλησίας, θεολόγος όχι μόνο του 14ου αιώνος, αλλά τής δευτέρας χιλιετίας, ό Γρηγόριος ό Παλαμάς. Όλα έγιναν, για να χωρέσει ό άνθρωπος «τη μεγαλειότητα τής θείας βασιλείας» (όπως τονίσθηκε στα προηγούμενα), για να ζει αιωνίως ό κτιστός και πεπερασμένος άνθρωπος την αιωνία βασιλεία του Θεού. Γ Η ζωή στην εκκλησία με τα ιερά μυστήρια συντείνει προς το σκοπό αυτό. Το κεντρικότερο, μάλιστα, και βασικότερο, το κατ’ εξοχήν μυστήριο, τής θείας Ευχαριστίας, προσφέρει στο χριστιανό (όταν συνειδητά μετέχει σ’ αυτό), τη δυνατότητα τής βιώσεως τής εσχατολογικής πραγματικότητας εν χρόνο και τόπο, την εμπειρία της παρουσίας του Αιωνίου Θεού και της δόξης Του.
Η εκκλησία, λοιπόν, ζει αυτή την εμπειρία της Βασιλείας του Θεού σε κάθε θεία λειτουργία και με την επίκληση, στην αρχή, της Βασιλείας «του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος», αυτό ακριβώς θέλει να εκφράσει. Ό σκοπός της είναι η αναγωγή του λαού του Θεού διά των μυστηρίων στην ουράνια Βασιλεία του Θεού.
Από εδώ, λοιπόν, έχουμε την πρόγευση των μελλόντων αγαθών της επουρανίου Βασιλείας. Εκεί όμως, θα μας αποκαλυφθεί ή πληρότητα των όσων μπορούμε στην ζωή αυτή να γευτούμε. Εκεί θα χαιρόμαστε αιωνίως την «ανεκλάλητο χαρά» και θα ευφραινόμαστε με τον Αιώνιο Δημιουργό μας και θα «θεωρώμεν την δόξαν» Αυτού, όπως λέγει ό ευαγγελιστής τής αγάπης (Α’ Ίω. γ’ 2). Αυτή ή μακαρία κατάσταση, όμως, θα είναι σταθερή στο μέλλοντα αιώνα; Θα υπάρχει δηλαδή στασιμότητα σ’ αυτήν την αιωνία πορεία; “Όχι, μας απαντούν οι θείοι πατέρες και διδάσκαλοι τής εκκλησίας. Δεν είναι στάση ή αιώνια ζωή, αλλά είναι διαρκής κίνηση, διαρκής πρόοδος. Στην ατέρμονη αιωνιότητα, οι άγιοι θα γίνονται συνεχώς χωρητικότεροι στην μέθεξη τής άκτιστου χάριτος του Θεού, θα υπάρχει δηλαδή διαρκής εξέλιξη στην αιωνιότητα! Αυτό προσφέρουν ως διδαχή και βίωμα οι άγιοι πατέρες τής εκκλησίας μας.
Ή αρετή και ή αγιότητα δεν τελειώνει ποτέ, ούτε στην άλλη ζωή, διότι, αν κάποτε υπήρχε πέρας (τέλος) τής αρετής, θα έφθανε στο επίπεδο του Θεού. Δεν είναι δυνατόν όμως ποτέ αυτό να πραγματοποιηθεί, διότι ό άνθρωπος ως κτίσμα δεν πρόκειται ποτέ να φθάσει τον άκτιστο Θεό. Ή αρετή είναι του Θεού και ό άνθρωπος απλώς μετέχει σ’ αυτήν. Ή μετοχή όμως αυτή ποτέ δεν τελειώνει. Ή αρετή και ή αγιότητα δεν έχει όριο μας λέγει ό άγιος Γρηγόριος ό Νύσσης. «Επί δε τής αρετής έναν παρά του αποστόλου τελειότητας όρον έμάθομεν, το μη έχειν αυτήν όρον».
Επομένως, και στην μέλλουσα ζωή, θα συνεχίζεται ή μετοχή του ανθρώπου στην αρετή και θα γίνεται χωρητικότερος στην αποκάλυψη, τη γνώση και την αγάπη του Θεού. Αυτό παρατηρούν μεγάλοι πατέρες, όπως π.χ. ό άγιος Μάξιμος ό Ομολογητής πού ομιλεί για «αεικίνητον στάση περί του έφετοϋ των έφιεμένων» και άλλοι πολλοί.
Οι άγιοι και οι άγγελοι στο μέλλοντα αιώνα, ούτε θα μειωθούν στην έφεση των αγαθών άλλα ούτε θα σταματήσουν να προκύπτουν στην προσθήκη των χαρισμάτων του Θεού, διδάσκει ό άγιος Γρηγόριος ό Σιναΐτης.
Δέ θα υπάρχει στο μέλλοντα αιώνα ύφεση ή μείωση στην αρετή.
«Εν τω μέλλοντα αιώνα οι Άγγελοι και οι άγιοι φασί, προκόπτοντες εν τη των χαρισμάτων προσθήκην, ουδέποτε λήξουσι ή ένδώσουσι των αγαθών έφετώς έχοντες” ύφεσιν γάρ ή μείωσιν από τής αρετής επί κακίαν εκείνος ουκ έχει ό αιών». (Γρηγ. Σινάΐτου, Φιλοκαλία, έκδ. Παπαδημητρίου, τόμ. Δ’, σελ. 38).
‘Αλλά ας επιστρέψουμε στο μεγάλο φωστήρα τής εκκλησίας και κήρυκα τής Χάριτος άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά και ας παρακολουθήσουμε τη θεολογικότατη θέση του επί του ζητήματος πού εξετάζουμε.
Συμφωνεί ό άγιος με όλους τούς προ αυτού πατέρες, ότι θα υπάρξει διαρκής εξέλιξη στο μέλλοντα αιώνα και οι άνθρωποι θα γίνονται συνεχώς, όλο και περισσότερο χωρητικοί και δεκτικοί στην χάρη του Θεού και την άκτιστη δόξα Του.
Σέ μία περισπούδαστη ομιλία του σχετικά με την εορτή τής Κοιμήσεως τής Θεοτόκου, λέγει ό άγιος Γρηγόριος ό Παλαμάς ότι, όπως διά τής Θεοτόκου έπεδήμησε προς εμάς ό Υιός του Θεού, ό Χριστός, ενώ πριν από την Παναγία ήταν αθέατος στην γη, έτσι και ό,τι λαμβάνει ό άνθρωπος, κάθε αποκάλυψη Θεού και κάθε μυστήριο, δε θα είναι δυνατόν να συμβεί, χωρίς τη Θεοτόκο. Όλα τα χαρίσματα, διά μέσω τής Παναγίας θα τα λαμβάνουν οι άγιοι στην άλλη ζωή. “Ας δούμε το σχετικό απόσπασμα:
«Όπως λοιπόν, αφού μόνο διά’ αυτής έπεδήμησε προς εμάς, φανερώθηκε επί τής γης και συναναστράφηκε με τούς ανθρώπους, ενώ πριν από αυτήν ήταν αθέατος επί τής γης, έτσι και στον μελλοντικό ατελεύτητο αιώνα κάθε πρόοδος θείας φωτοφάνειας και κάθε αποκάλυψις θείων μυστηρίων και κάθε ιδέα πνευματικών χαρισμάτων χωρίς αυτήν είναι για όλους αδύνατη».(Όμιλ. ΛΖ’, τόμ. 10, έκδ. ΕΠΕ, σελ. 461, μετάφρ.).
Άπό το κείμενο αυτό διαπιστώνουμε τη μεγάλη και απροσμέτρητη όντως αξία τής Παναγίας μας, ή οποία κατέχει «τα δευτερεία τής Αγίας Τριάδος» κατά τούς αγίους πατέρες και το μεγάλο της ύψος, αφού διά μέσου αυτής θα εκχωρούνται στους αγίους τα χαρίσματα του Θεού, άλλα από την άλλη πλευρά βλέπουμε την τοποθέτηση του μεγάλου αυτού πατρός στο θέμα τής διαρκούς εξελίξεως στο μέλλοντα αιώνα των σωσμένων και των αγίων.
Γνωρίζοντας δε ό άγιος αυτός τή φθαρτότητα και παροδικότητα του κόσμου αυτού, μας προτρέπει να τον χρησιμοποιούμε σαν κάτι το μη σπουδαίο και να ετοιμαζόμαστε για το μέλλοντα αιώνα, όπου θα υπάρχει ή συνεχής πρόοδος στην δεκτικότητα των χαρισμάτων τού Θεού. «Βραχύς ό βίος, εγγύς ό θάνατος, φθαρτός ό κόσμος ούτος, ό αεί μένων έτερος» λέγει το πνευματοκίνητο στόμα του σε μία άλλη ομιλία, δηλαδή, σύντομος ό βίος, πλησίον ό θάνατος, φθαρτός ό κόσμος αυτός, άλλος είναι εκείνος πού μένει παντοτινά (όμιλ. ΙΘ’, ΕΠΕ, τόμ. 9, σελ. 568).
Όταν τα κατανοήσουμε και εμβαθύνουμε σ’ αυτά, τότε ανάλογη θα είναι και ή αναστροφή μας στον κόσμο αυτό, όπου θα ζούμε ως «πάροικοι και παρεπίδημοι» κατά τη φράση τού αποστόλου των Εθνών.
Πηγή: Ιερομονάχου Νικηφόρου Νάσσου, Η Θεολογία της πέραν του τάφου ζωής: Προσέγγιση υπό το φως της διδασκαλίας των Αγίων Πατέρων, Βόλος 2006, σ. 128-132
http://vatopaidi.wordpress.com/
