Ναι, το καθήκον της νηστείας είναι
από τα αυτονόητα. 'Αλλ' είναι από τα αυτονόητα για τους πιστούς, τους αληθινούς χριστιανούς, όχι και για τους κατ' όνομα χριστιανούς, τους κοσμικούς, και μάλιστα τούς γαστρίμαργους και λαίμαργους, «ών ό Θεός ή κοιλία» (Φιλιπ. γ' 19). Κατ' όνομα χριστιανοί και ιδίως κοιλιόδουλοι ερωτούν τούς πιστούς: Που βρήκατε τη νηστεία; Τη νηστεία, λέγουν, όρισαν οι παπάδες, για να μη τρώγει ό λαός και να περισσεύουν υλικά αγαθά, για να τρώγουν αυτοί! Παρερμηνεύοντας μάλιστα ένα λόγο του Χριστού λέγουν, ότι τα εισερχόμενα δεν βλάπτουν, τα εξερχόμενα βλάπτουν. Και συμφώνως προς τις αντιλήψεις τους δεν τηρούν τις νηστείες της Εκκλησίας. Πολλοί απ' αυτούς και τη Μεγάλη Παρασκευή και το Μέγα Σάββατο κρεοφαγούν σαν τα σαρκοβόρα θηρία!
Στο ερώτημα των κοιλιόδουλων, «Πού βρήκατε τη νηστεία;», οι συνειδητοί χριστιανοί απαντούν: Στο θεόπνευστο κείμενο της Θρησκείας μας, την Αγία Γραφή, εκεί βρήκαμε τη νηστεία. Αναφέρουμε μερικά μόνο διδάγματα και παραδείγματα νηστείας από την Αγία Γραφή.
Ό Κύριος έδωσε στους πρωτοπλάστους την εντολή να μη φάγουν από ένα δένδρο του παραδείσου. Και απείλησε, αν παραβούν την εντολή, θάνατο (Γεν. 6' 16-17). Αυτή ή εντολή του Θεού ήταν εντολή νηστείας. Και όπως παρατηρεί ό Μέγας Βασίλειος, συμφώνως προς αυτή την εντολή ή νηστεία είναι συνηλικιώτις του ανθρώπου. Τόσο αρχαία ή νηστεία, όσο αρχαίο το ανθρώπινο γένος. Ή δε παράβαση εκείνης της νηστείας επέφερε το θάνατο, πρώτα τον πνευματικό και έπειτα τον σωματικό.
Ό Μωυσής και κατά τις δύο αναβάσεις του στο όρος Σινά νήστευσε τελείως και έτσι αξιώθηκε να παραλάβη από το Θεό τις δέκα εντολές (Δευτ. θ' 9, 18. Βλέπε και Έξόδ. λδ' 28).
Για την ήμερα του Εξιλασμού, πού συμβόλιζε τη δική μας Μεγάλη Παρασκευή, ό Θεός διέταξε ταπείνωση των ψυχών διά νηστείας. Ό δε παραβάτης θα εξολοθρευόταν από το λαό διά θανάτου (Λευϊτ. κγ' 27, 29. Βλέπε και ιστ' 29 και Άριθ. κθ' 7).
«Τάδε λέγει Κύριος παντοκράτωρ νηστεία ή τετράς και νηστεία ή πέμπτη καί νηστεία ή εβδόμη και νηστεία ή δεκάτη έσονται τω οίκω Ιούδα εις χαράν καί εύφροσύνην και εις έορτάς άγαθάς» (Ζαχ. η' 19. Πρβλ. ζ' 5). Απ' αυτό το χωρίο σαφώς φαίνεται, ότι οι Εβραίοι είχαν τακτές νηστείες
«Και ήγετο έν τω Πνεύματι εις την έρημον ημέρας τέσσαρακοντα πειραζόμενος υπό του Διαβόλου, και ούκ έφαγεν ουδέν έν ταίς ήμέραις έκείναις» (Λουκ. δ' 1-2. Βλέπε και Ματθ. δ' 2). Καίτοι ό Χριστός δεν είχε ανάγκη νηστείας, νήστευσε τελείως επί σαράντα ήμερες για να διόρθωση το πταίσμα των πρωτοπλάστων και να μας διδάξει να νηστεύουμε και εμείς, μάλιστα προς αντιμετώπιση των πειρασμών.
Στην επί του Όρους Ομιλία του ό Κύριος περιέλαβε και τη νηστεία. Και δίδαξε να γίνεται χωρίς επίδειξη, όχι όπως γινόταν από τους υποκριτές (Ματθ. στ' 16-18).
«Έλεύσονται ήμέραι, όταν άπαρθή απ' αυτών ό νυμφίος, και τότε νηστεύσουσιν», είπε για τους μαθητές του ό νυμφίος των ψυχών ό Χριστός (Ματθ. θ' 15. Βλέπε και Μάρκ. 6' 19-20 και Λουκ. ε' 34-35). Οι άνθρωποι τού Χριστού νηστεύουν προς τιμήν του Χρίστου.
Ή νηστεία, λοιπόν, είναι κατοχυρωμένη από την Αγία Γραφή. Άλλα που αφήνει ό Διάβολος να διαβάσουν οι άνθρωποι την Αγία Γραφή; Ολίγοι, πάρα πολύ ολίγοι, έχουν την αγία συνήθεια να διαβάζουν την Αγία Γραφή.
Ή νηστεία έχει πολλαπλή σημασία.
Ό Χριστιανισμός είναι Θρησκεία θυσιών. Ή δε νηστεία είναι μία από τις θυσίες, πού απαιτεί ό Θεός από τους οπαδούς της Θρησκείας του.
Ό νηστεύων κάνει θυσία, διότι στερεί τον εαυτό του από ορισμένες γευστικές και ελκυστικές τροφές, των οποίων ορέγεται.
Στην Καινή Διαθήκη ή νηστεία λαμβάνει χριστοκεντρικό χαρακτήρα. Οι χριστιανοί νηστεύουμε, όπως ήδη είπαμε, προς τιμήν του Χριστού. Ειδικώς δε την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή και τη Μεγάλη Εβδομάδα νηστεύουμε πενθούντες για τα σεπτά πάθη, τα όποια υπέστη για μας ό Χριστός (Μάρκ. 6' 19-20, ιστ' 10).
Η νηστεία είναι αρετή ταπεινώσεως· ταπεινώνει τη σάρκα, ή οποία με το πάθος της γαστριμαργίας επαναστατεί κατά του πνεύματος.
Ή νηστεία είναι όπλο καταπολεμήσεως των σαρκικών πειρασμών και κατευνασμού των σαρκικών παθών.
Η νηστεία είναι πένθος για τις αμαρτίες μας.
Ή νηστεία δημιουργεί στον άνθρωπο καλή ψυχική διάθεση, και ιδίως διάθεση για προσευχή.
Ή νηστεία συντελεί σε οικονομία προς άσκηση ελεημοσύνης. Νηστεύσωμεν, ίνα έλεήσωμεν, έλεγαν οι πρώτοι χριστιανοί.
Ή νηστεία καταπολεμεί τον Διάβολο και εκβάλλει δαιμόνια. Για ιδιαιτέρως ισχυρά δαιμόνια ό Χριστός είπε: «Τούτο το γένος ούκ εκπορεύεται, είμη έν προσευχή και νηστεία» (Ματθ. ιζ' 21).
Με τη νηστεία ό άνθρωπος προσφέρει ύλη και λαμβάνει πνεύμα, λαμβάνει ουράνια χαρίσματα. Για τον χαρισματούχο άγιο ή Εκκλησία λέγει: «Νηστεία, αγρυπνία, προσευχή ουράνια χαρίσματα λαβών».
Ή νηστεία ωφελεί και στην υγεία. Οι πολλές ζωικές και λιπαρές τροφές επιβαρύνουν και καταστρέφουν την υγεία. Για μας τούς ανθρώπους της καταναλωτικής κοινωνίας είπε κάποιος, ότι σκάβουμε τον τάφο μας με τα κουτάλια και με τα πηρούνια. Με τη νηστεία αποτοξινώνεται ό οργανισμός, προλαμβάνονται ασθένειες και θεραπεύονται ασθένειες.
Ή νηστεία δεν έχει καλά αποτελέσματα μόνο σ' αυτή τη ζωή. Έχει και ανταμοιβή στον ουρανό (Ματθ. στ'19).
Εδείχθη, ότι ή νηστεία είναι δίδαγμα της Γραφής, εντολή Θεού, θεσμός ιερός. Εδείχθη επίσης, ότι ή σημασία της νηστείας είναι πολλαπλή και πολύ σπουδαία. Είναι δε προς το συμφέρον μας ή νηστεία και για την παρούσα ζωή και για τη μέλλουσα. Και γι' αυτούς τούς λόγους στα θρησκευτικά μας καθήκοντα είναι και το καθήκον να νηστεύουμε.
Αλλά στο σημείο τούτο πρέπει να παρατηρηθεί, ότι, όπως άλλα πράγματα, έτσι και ή νηστεία πρέπει να γίνεται με διάκριση. Όλοι οι οργανισμοί δεν έχουν την ιδία δύναμη. Άλλοι οργανισμοί είναι ισχυροί και άλλοι είναι αδύνατοι. Γι' αυτό άλλοι δύνανται να νηστεύουν αυστηρώς και άλλοι επιεικώς. Νηστεία το κατά δύναμιν, λέγουν οι Πατέρες. Υπάρχουν δε και περιπτώσεις ασθενειών, οι όποιες δεν επιτρέπουν νηστεία. Και αν σ' αυτές τις περιπτώσεις επιμένει κανείς να νηστεύει, αμαρτάνει.
Πρέπει επίσης να παρατηρηθεί, ότι μερικοί, προκειμένου να κοινωνήσει ό άνθρωπος την Κυριακή, ισχυρίζονται, ότι το Σάββατο πρέπει να νηστεύσει. Άλλ' αυτός ό ισχυρισμός δεν είναι ορθός. Ή Θεία Κοινωνία είναι άσχετη προς τη νηστεία. Οι πρώτοι χριστιανοί κοινωνούσαν και καθημερινώς (Πράξ. β' 46). Αλλά βεβαίως δεν νήστευαν και καθημερινώς. Ώς προς το Σάββατο ειδικώς, υπάρχει ό ξδ' Κανών των Αγίων Αποστόλων, συμφώνως δε προς αυτόν τον Κανόνα, όποιος θεωρεί το Σάββατο ήμερα νηστείας, έκτος του Μεγάλου Σαββάτου, εάν είναι κληρικός καθαιρείται, και εάν είναι λαϊκός αφορίζεται.
Πρέπει τέλος να λεχθεί και τού το: Όταν νηστεύουμε, να μη γινώμεθα κατηφείς και σκυθρωποί, αλλά να αίσθανώμεθα χαρά (Ζαχ. η' 19).
Περιοδικό «Ο ΣΤΑΥΡΟΣ»
