Σεβασμιώτατε άγιε Πρόεδρε,
αγαπητοί εκπρόσωποι των αγιωτάτων Ορθοδόξων Εκκλησιών
Επιτραπήτω μοι να Σας καλωσορίσω ως προϊστάμενος του Ορθοδόξου Κέντρου του Σαμπεζύ εξ ονόματος της Α. Θ. Παναγιότητος του Οικουμενικού Πατριάρχου κυρίου κυρίου Βαρθολομαίου του Α καί να εκφράσω την χαράν δια την σύγκλησιν της παρούσης συνελεύσεως της Διορθοδόξου Προπαρασκευαστικής Επιτροπής,
αγαπητοί εκπρόσωποι των αγιωτάτων Ορθοδόξων Εκκλησιών
Επιτραπήτω μοι να Σας καλωσορίσω ως προϊστάμενος του Ορθοδόξου Κέντρου του Σαμπεζύ εξ ονόματος της Α. Θ. Παναγιότητος του Οικουμενικού Πατριάρχου κυρίου κυρίου Βαρθολομαίου του Α καί να εκφράσω την χαράν δια την σύγκλησιν της παρούσης συνελεύσεως της Διορθοδόξου Προπαρασκευαστικής Επιτροπής,
ως Γραμματεύς επί της προπαρασκευής της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Βεβαίως, η σύγκλησις αυτής υπό της Α. Θ. Παναγιότητος του Οικουμενικού Πατριάρχου εκφράζει και την κοινήν επιθυμίαν των Μακαριωτάτων Προκαθημένων των αγιωτάτων Ορθοδόξων Εκκλησιών δια την ταχυτέραν δυνατήν ολοκλήρωσιν της προετοιμασίας των θεμάτων της ημερησίας Διατάξεως της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου. Η αποστολή λοιπόν της παρούσης συνελεύσεως είναι σημαντική δια την οφειλετικήν ανταπόκρισιν εις την κοινήν αυτήν επιθυμίαν, η οποία εκφράζει προφανώς και την προσδοκίαν του όλου εκκλησιαστικού σώματος της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Το θέμα της ημερησίας διατάξεως δια τα Ορθόδοξα Δίπτυχα επελέγη υπό της Α Προσυνοδικῆς Πανορθοδόξου Διασκέψεως (1976) εκ του ευρυτέρου καταλόγου θεμάτων ως σημαντικόν δια την ανάδειξιν της ενότητος της Ορθοδόξου εκκλησίας όχι μόνον εις την παραδεδομένην πίστιν, αλλά και εις την κανονικήν τάξιν. Ούτως ελειτούργησε πάντοτε ο θεσμός των εκκλησαστικών Διπτύχων από των πρώτων ήδη αιώνων, διο και η αναγραφή ει τα Δίπτυχα του ονόματος των προκαθημένων των επισημοτάτων η πατριαρχικών θρόνων εδήλου την πλήρην εκκλησιαστικήν κοινωνίαν, ενώ η μη αναγραφή η η διαγραφή του ονόματος Πατριάρχου από τα ιερά Δίπτυχα εδήλου, ως γνωστόν, την διακοπήν της μετ’αυτού εκκλησιαστικής κοινωνίας. Υπό την έννοιαν αυτήν, ηξιολογήθη πάντοτε εξ απόψεως κανονικής τάξεως η οποιαδήποτε διαφωνία όχι μόνον ως προς την αναγραφήν η μη του ονόματος Προκαθημένου Αυτοκεφάλου Εκκλησίας, αλλά και ως προς την τήρησιν της καθιερωμένης τάξεως των Εκκλησιών εις την μνημόνευσιν των Προκαθημένων των αγιωτάτων Ορθοδόξων Εκκλησιών.
Υπό το πνεύμα αυτό, η Γραμματεία επί της προπαρασκευής της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου εμελέτησε πάσας τας επί του θέματος των Διπτύχων υποβληθείσας Συμβολάς υπό του Οικουμενικού Πατριαρχείου, του Πατριαρχείου Ρωσσίας, του Πατριαρχείου Ρουμανίας και των αυτοκεφάλων Εκκλησιών Κύπρου, Ελλάδος και Πολωνίας δια να συναγάγη τας επί του θέματος συγκλίνουσας η αποκλίνουσας θέσεις αυτών προς περαιτέρω αξιολόγησιν. Αι θέσεις αυταί απετυπώθησαν σαφώς εις την σχετικήν εισήγησιν του Γραμματέως επί της προπαρασκευής της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου Σεβ. Μητροπολίτου Ελβετίας και σήμερον Αδριανουπόλεως κ. Δαμασκηνού προς την μη πραγματοποιηθείσαν τελικώς συνέλευσιν της Διορθοδόξου Προπαρασκευαστικής Επιτροπής (Μάρτιος 1999), διο και συμπεριελήφθη εις τον φάκελον της Γραμματείας προς πληρεστέραν ενημέρωσιν των εκλεκτών εκπροσώπων των αγιωτάτων Ορθοδόξων Εκκλησιών εις την παρούσαν συνέλευσιν της Διορθοδόξου Επιτροπής.
Η μελέτη των Συμβολών των αγιωτάτων Ορθοδόξων Εκκλησιών αναδεικνύει την ιδιάζουσα σπουδαιότητα αφ’ ενός μεν του κανονικού θεσμού των ιερών Διπτύχων δια την συνεχήν βεβαίωσιν της ενότητος της Εκκλησίας εις την κοινωνίαν της πίστεως και εις τον σύνδεσμον της αγάπης, αφ’ ετέρου δε του σεβασμού των καθιερωμένων εκκλησιαστικών κριτηρίων δια τον καθορισμόν της τάξεως των πρεσβυγενών Πατριαρχείων, των νεωτέρων Πατριαρχείων και των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών εις τα Δίπτυχα. Ούτως, η δι’ αποφάσεων Οικουμενικών συνόδων καθιερωμένη τάξις των πρεσβυγενών πατριαρχικών θρόνων (καν. 6 της Α , 3 της Β , 9, 17 και 28 της Δ καί 36 της Πενθέκτης Οικουμενικής συνόδου) εις ουδεμίαν υπόκειται συζήτησιν η αμφισβήτησιν, ως συνάγεται και εκ της μακραίωνος εκκλησιαστικής πράξεως. Η αναγραφή όμως εις τα Δίπτυχα και η ταξις εις αυτά των νεωτέρων Πατριαρχείων και των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών καθωρίσθη κατά την καθιερωμένην εις την Ορθόδοξον Εκκλησίαν κανονικήν παράδοσιν αφ’ ενός μεν δια της διακρίσεως του εκκλησιαστικού καθεστώτος αυτών, αφ’ ετέρου δε δια της αυστηράς τηρήσεως του κανονικού κριτηρίου της αρχαιότητος αυτών εις εκάτερον των δύο εκκλησιαστικών καθεστώτων, ήτοι της Πατριαρχικής τιμής η της Αυτοκεφαλίας.
Είναι λοιπόν προφανές ότι αι αποκλίνουσαι προτάσεις των Συμβολών των αγιωτάτων Ορθοδόξων εκκλησιών αναφέρονται εις την τάξιν μόνον των προαχθεισών, τη οφειλετική μερίμνη του Οικουμενικού Πατριαρχείου και δια Πανορθοδόξου συνεναίσεως, εις την πατριαρχικήν τιμήν και εις την Αυτοκεφαλίαν αγιωτάτων Ορθοδόξων Εκκλησιών, λόγω κυρίως της προκυψάσης γνωστής διαφοράς ως προς την θέσιν του Πατριαρχείου Γεωργίας και της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Πολωνίας εις τα Δίπτυχα ωρισμένων Ορθοδόξων Εκκλησιών. Εις τα πλαίσια αυτά, αλλ’ υπό διαφορετικήν προοπτικήν, εντάσσεται και η συμπαθής πρότασις της αγιωτάτης Εκκλησίας της Κύπρου, το Αυτοκέφαλον της οποίας έχει κατοχυρωθή δι’ αποφάσεων δύο Οικουμενικών συνόδων (καν. 8 της Γ καί 39 της Πενθέκτης), δια την αναγνώρισιν της υπεροχής της αρχαιότητος και της οικουμενικότητος της ανακηρύξεως του αυτοκεφάλου των εκκλησιών έναντι της μεταγενεστέρας διακρίσεως αυτών εις Πατριαρχεία η Αυτοκεφάλους Εκκλησίας. Συνεπώς, προτείνεται η αποσύνδεσις της τάξεως των Εκκλησιών εν τοις ιεροίς Διπτύχοις εκ του εκκλησαστικού καθεστώτος αυτών (Πατριαρχεία- Αυτοκέφαλαι Εκκλησίαι) δια να γίνη σεβαστή η αναντίρρητος αρχαιότης της οικουμενικής ανακηρύξεως αυτής, αλλά το ζήτημα πλέον τίθεται επί άλλης βάσεως εν σχέσει προς την καθιερωμένην εν τοις ιεροίς Διπτύχοις διάκρισιν των εκκλησιαστικών καθεστώτων. Ούτω, κατά την συζήτησιν του θέματος του Αυτοκεφάλου εις την Διορθόδοξον Προπαρασκεαστικήν Επιτροπήν (1993) ωρισμέναι Εκκλησίαι αντιεπρότεινον την απόδοσιν της πατριαρχικής τιμής εις την αγιωτάτην Εκκλησίαν της Κύπρου αντί της σχετικοποιήσεως της καθιερωμένης διακρίσεως των εκκλησιαστικών καθεστώτων.
Βεβαίως, αι αποκλίνουσαι αυταί προσεγγίσεις επί μέρους πτυχών του θέματος ευρίσκονται εντός των πλαισίων της ορθοδόξου κανονικής παραδόσεως όχι μόνον δια την διάκρισιν των εκκλησιαστικών καθεστώτων, αλλά και δια τον σεβασμόν του κανονικού κριτηρίου της αρχαιότητος εις την Πατριαρχικήν τιμήν, η εις την Αυτοκεφαλίαν, αφού αι συγκεκριμέναι διαφοραί εις την τάξιν των ιερών Διπτύχων, απορρέουν εκ της διαφορετικής ερμηνείας της αρχαιότητος εις εκάστην των περιπτώσεων. Υπό την έννοιαν αυτήν και αυταί εισέτι αι πρόσφαται διαφοροποιήσεις η διαφωνίαι επιβεβαιούν τον κοινόν σεβασμόν εις τα καθιερωμένα βασικά κανονικά κριτήρια της μακραίωνος ορθοδόξου παραδόσεως, ήτοι όχι μόνον της αρχαιότητος εις την Πατριαρχικήν τιμήν η την Αυτοκεφαλίαν αντιστοίχως, αλλά και τη μερίμνη του Οικουμενικού Πατριαρχείου, εκφράσεως της Πανορθοδόξου συνεναίσεως δια την αναγραφήν η την τάξιν των Εκκλησιών εις τα Δίπτυχα.
Σεβασμιώτατε άγιε Πρόεδρε και αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί,
Η παρούσα Διορθόδοξος Προπαρασκευαστική Επιτροπή δύναται να εκφράση την ομόφωνον γνώμην αυτής δια τας βασικάς κανονικάς αρχάς τόσον της πανορθοδόξου συναινέσεως όσον και της αρχαιότητος εις την Πατριαρχικήν τιμήν η εις την Αυτοκεφαλίαν δια την αντίστοιχον αναγραφήν των Εκκλησιών εις τα ιερά Δίπτυχα, επί τη βάσει δε αυτών θα έδει να αξιολογηθούν και αι ήδη υφιστάμεναι επί μέρους πρόσφαται διαφοραί. Ο φάκελος της Γραμματείας περιέχει τα αναγκαία στοιχεία δια την εποικοδομητικήν συζήτησιν του θέματος, τα οποία δύνανται να αξιοποιηθούν δια την διαμόρφωσιν μιας ομοφώνου προτάσεως προς την επομένην Προσυνοδικήν Πανορθόδοξον Διάσκεψιν και την επίσπευσιν της διαδικασίας δια την σύγκλησιν της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, συμφώνως προς την εκπεφρασμένην ομόφωνον βούλησιν των Μακαριωτάτων Προκαθημένων των αγιωτάτων Ορθοδόξων Εκκλησιών και την εύλογον προσδοκίαν του ευλαβούς ορθοδόξου πληρώματος. Ευχόμεθα λοιπόν ευόδωσιν των εργασιών της Επιτροπής προς δόξαν του εν Τριάδι Θεού και της αγίας Εκκλησίας Του.
Καλή επιτυχία!
newsdesk Amen.gr
