Σχεδόν οι μισές περιπτώσεις καρκίνου που διαγιγνώσκονται ετησίως στη Μ.Βρετανία οφείλονται σε τροποποιήσιμους παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως το κάπνισμα, το
ποτό και η κακή διατροφή, σύμφωνα με ανασκόπηση που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο British Journal of Cancer.
Ο καπνός είναι η βασικότερη αιτία καρκίνου, αναλογώντας στο 23% των περιπτώσεων για τους άνδρες και στο 15,6% για τις γυναίκες, σύμφωνα με τα στοιχεία της οργάνωσης Cancer Research UK.
Η μελέτη
Οι επιστήμονες κατέληξαν στα παραπάνω συμπεράσματα μελετώντας στατιστικά δεδομένα του 2010 για 18 διαφορετικές μορφές καρκίνου και χρησιμοποιώντας αρχεία για την περίοδο 1993-2007.
Στους άνδρε ς, το 6,1% (9.600) των καρκίνων σχετίστηκε με την ελλιπή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, το 4,7% (7.800) με την εργασία, το 4,6% (7.300) με το αλκοόλ, το 4,1% (6.500) με τα περιττά κιλά και την παχυσαρκία και το 3,5% (5.500) στην υπερέκθεση στον ήλιο και το σολάριουμ.
Στις γυναίκες , το 6,9% (10.800) σχετιζόταν με τα περιττά κιλά και την παχυσαρκία, το 3,7% (5.800) με λοιμώξεις από αιτίες όπως ο HPV (που προκαλεί κυρίως καρκίνο του τραχήλου της μήτρας), το 3,6% (5.600) στην υπερέκθεση στον ήλιο και το σολάριουμ, το 3,4% (5.300) στην ελλιπή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών και το 3,3% (5.100) στο αλκοόλ.
Οι συντάκτες της έκθεσης υποστηρίζουν ότι «πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι ο καρκίνος είναι κάτι ʽμοιραίο' ή οφείλεται στα γονίδια και ακόμη ότι πρόκειται για θέμα τύχης. Μελετώντας όμως όλα τα δεδομένα, είναι ξεκάθαρο ότι το 40% όλων των καρκίνων προκαλείται από πράγματα που έχουν τη δύναμη να αλλάξουμε.»
Για τους άνδρες η καλύτερη συμβουλή που δίνουν οι ερευνητές είναι: σταματήστε το κάπνισμα, καταναλώστε περισσότερα φρούτα και λαχανικά και μειώστε την ποσότητα του αλκοόλ.
Για τις γυναίκες από την ανασκόπηση προκύπτει ότι η καλύτερη πρόληψη έγκειται στη διακοπή του καπνίσματος, αλλά και στην προσοχή του σωματικού βάρους.
Ο Δρ Μαξ Πάρκιν που ηγήθηκε της επιστημονικής ομάδας σημειώνει ότι «δεν περιμέναμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι τα φρούτα και τα λαχανικά είναι τελικά τόσο σημαντικά στην προστασία του οργανισμού των ανδρών από τον καρκίνο. Και φυσικά έκπληξη μας προκάλεσε ότι τα περιττά κιλά θέτουν τις γυναίκες σε κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, περισσότερο απ' ότι το αλκοόλ.»
Συνολικά, 14 παράγοντες του τρόπου ζωής και του περιβάλλοντος, όπως ο τόπος διαβίωσης και η επαγγελματική ιδιότητα, συνδυαστικά προκαλούν 134.000 περιπτώσεις καρκίνου μόνο στην Μ.Βρετανία, κάθε χρόνο.
Περίπου 100.000 (34%) καρκίνοι σχετίζονται με το κάπνισμα, τη διατροφή, το αλκοόλ και το περιττό βάρος. Ένας στους 25 καρκίνους σχετίζεται με το επάγγελμα, όπως η έκθεση στον χώρο εργασίας σε χημικές ουσίες ή στον αμίαντο.
Φυσικά, πολλές είναι οι μελέτες που έχουν ήδη τεκμηριώσει τον ρόλο του καπνίσματος στον καρκίνο των πνευμόνων. Όμως η παρούσα ανασκόπηση εντοπίζει και άλλους. Για παράδειγμα, για τον καρκίνο του μαστού, περίπου το ένα δέκατο του κινδύνου αποδίδεται στα περιττά κιλά ή την παχυσαρκία, ξεπερνώντας κατά πολύ την επίπτωση που έχει στην υγεία της γυναίκας ο θηλασμός ή η κατανάλωση αλκοόλ.
Για τον καρκίνο του οισοφάγου, ο μισός κίνδυνος αποδίδεται στην μειωμένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, ενώ μόνο το ένα πέμπτο του κινδύνου πηγάζει από το αλκοόλ.
Για τον καρκίνο του στομάχου, το ένα πέμπτο του κινδύνου προέρχεται από την υπερκατανάλωση αλατιού.
Ορισμένες μορφές καρκίνου όπως της στοματικής κοιλότητας και του λάρυγγα, προκαλούνται σχεδόν αποκλειστικά από τις επιλογές που κάνουμε στον τρόπο διαβίωσης. Αλλά κάποιες άλλες, όπως ο καρκίνος της χοληδόχου κύστης, δεν σχετίζονται με τον τρόπο ζωής.
Πρώτοι οι Έλληνες σε επικίνδυνη κατανάλωση αντιβιοτικών
Άκρως επικίνδυνη μπορεί να αποδειχθεί η κατανάλωση αντιβιοτικών χωρίς τη συμβολή ιατρού ενώ εκτός των άλλων τα μικρόβια γίνονται ανθεκτικά, προειδοποιούν οι επιστήμονες.
Άλλη μια θλιβερή πρωτιά κατέχουν οι έλληνες καθώς είναι πρώτοι στην Ευρώπη σε λήψη αντιβιοτικών και μάλιστα σύμφωνα με πανελλαδική έρευνα το 10% λαμβάνει τα συγκεκριμένα φάρμακα κατ ευθείαν από το φαρμακείο χωρίς τη συνταγή γιατρού.
Οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για συνετή κατανάλωση αντιβιοτικών πάντα με συνταγή γιατρού με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα των Αντιβιοτικών. Σε ενημερωτική συνάντηση που πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του ΕΔΟΕΑΠ και τη συμμετοχή της Ελληνικής Εταιρείας Χημειοθεραπείας, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ημέρας Ενημέρωσης για τα Αντιβιοτικά οι επιστήμονες τόνισαν ότι ακριβώς αυτή η υπερκατανάλωση που παρατηρείται κυρίως στη χώρα μας οδήγησε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και πρόληψης Νόσων (ECDC) το 2008 στο να καθιερώσει ακόμη και πανευρωπαική ημέρα.
Όπως τόνισαν οι ομιλητές κατά τη διάρκεια της ενημερωτικής συνάντησης, σύμφωνα με στοιχεία της ESAC το 2009, η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στην εξωνοσοκομειακή, συνολική, κατανάλωση αντιβιοτικών στην Ευρώπη.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου για τον Έλεγχο και την Πρόληψη των Ασθενειών (ECDC), περισσότεροι από 25.000 άνθρωποι πεθαίνουν ετησίως στην Ε.Ε. εξαιτίας λοιμώξεων που προκαλούνται από βακτήρια ανθεκτικά στις αντιβιοτικές θεραπείες, ενώ το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης και των απωλειών στην παραγωγικότητα ξεπερνά το 1,5 δισ. ευρώ.
Από τις τέσσερις κύριες κατηγορίες αντιβιοτικών, η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη κατανάλωση στην Ευρώπη στις δύο από αυτές (κεφαλοσπορίνες και μακρολίδες). Από το 2004 έως το 2008 παρατηρήθηκε συνεχής αύξηση της ετήσιας κατανάλωσης όλων των ομάδων αντιβιοτικών.
Σύμφωνα με τρεις επίσημες πανελλαδικές δημοσκοπήσεις: το 2007, το 25% στην κοινότητα έπαιρνε αντιβιοτικά έναντι 47% το 2009 και 57% το 2010 για την αντιμετώπιση λοιμώξεων του αναπνευστικού με κυριότερα συμπτώματα: πονόλαιμο, συνάχι, βήχα και χαμηλό πυρετό, δηλαδή ιογενείς λοιμώξεις, για τις οποίες τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμία αξία. Είναι όμως ακόμα πιο ενδιαφέρον ότι το 10% έπαιρνε αντιβιοτικά χωρίς συνταγή, από το φαρμακείο της γειτονιάς του!
Επίσης, σύμφωνα με μελέτη του 2010 με στόχο την αντοχή του πνευμονιοκόκκου στα αντιβιοτικά και τις πρακτικές κατανάλωσης αντιβιοτικών σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, η χρήση αντιβιοτικών σ’ αυτές τις ηλικιακές ομάδες παραμένει πολύ υψηλή σε σχέση με τον αριθμό και το είδος των λοιμώξεων που εμφανίζει κάθε παιδί. Η συνέχιση της πρακτικής να χορηγούνται αντιβιοτικά ευρέος φάσματος έχει σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη ανθεκτικών στελεχών. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός πως, σύμφωνα με ελληνικές μελέτες, έχει ήδη αυξήσει την αντοχή του στα αντιβιοτικά το κολοβακτηρίδιο (το συχνότερο αίτιο ουρολοιμώξεων).
