Ξένια Παντελή, Θεολόγος
Η Κυριακή των Βαΐων μας εισάγει στο λειτουργικό κλίμα της Μεγάλης Εβδομάδας. Άλλωστε ο κύκλος των εορταζόμενων γεγονότων έχει αρχίσει από εχθές με την εορτή της αναστάσεως του Λαζάρου στη Βηθανία. Γίνεται περιγραφή δύο γεγονότων της Ανάστασης του Λαζάρου και της θριαμβευτικής εισόδου του Χριστού στα Ιεροσόλυμα.
Η θεολογική σκέψη του Απ. Παύλου
περιστρέφεται γύρω απ την προαγγελία που κάνει ότι ο Κύριος εγγύς, δηλαδή ο Κύριος έρχεται σύντομα. Ο Απόστολος Παύλος όταν αναγγέλλει και βεβαιώνει για την εγγύτητα της ελεύσεως του Χριστού, εννοεί τη Δευτέρα Παρουσία και τη φανέρωση της δόξας του Υιού του Θεού να κάθεται δοξασμένος στα δεξιά του Πατέρα και ως κριτή της Οικουμένης. Λειτουργικά η προειδοποίηση ότι «ο Κύριος εγγύς» σημαίνει τη πορεία του Χριστού προς το Πάθος, μια πορεία που άρχισε από σήμερα με την είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα και θα κορυφωθεί με το σταυρικό θάνατο, την ταφή και την Ανάστασή του. Μέσα από αυτά τα γεγονότα θα φανερωθεί η θεϊκή δόξα του πάσχοντος και αναστημένου Χριστού. Έτσι γίνεται προετοιμασία για την υποδοχή του Κυρίου. Εντούτοις η αποστολική περικοπή μας δίνει ορισμένες προτροπές για το πώς να προετοιμασθούμε και να δεχθούμε το Χριστό.
Πρώτη προτροπή του Απ. Παύλου είναι το «χαίρετε εν Κυρίω πάντοτε, πάλιν ερώ χαίρετε». Η χαρά είναι ένα από τα κεντρικά θέματα της επιστολής προς Φιλιππησίους. Ο ιερός Χρυσόστομος σχολιάζει ότι «όποιος είναι με το Θεό πάντοτε, πάντοτε χαίρει» (P.G 62, 283). Η χαρά των Χριστιανών πηγάζει από τον Κύριο, απορρέει από την πίστη μας στον Κύριο. Είναι καρπός της αδιάκοπης κοινωνίας μαζί του. Τότε μπορεί να χαίρεται ο πιστός και η χαρά του να είναι γνήσια όταν είναι ενωμένος με τον Κύριό του και αγωνίζεται να ζήσει κατά το θέλημα του Κυρίου. Η χριστιανική χαρά είναι συνεχής. Διαποτίζει ολόκληρη τη ζωή των πιστών. Εφόσον η χαρά μας πηγάζει από τον ίδιο τον Κύριο, τον ζώντα και αληθινό Θεό, τότε είναι αδιάκοπη διότι και η πηγή της είναι αστείρευτη και ανεξάντλητη. Μπορούμε και πρέπει να χαιρόμαστε πάντοτε. Ακόμη και κατά την ώρα των δοκιμασιών και των θλίψεων που αναπόφευκτα παρακολουθούν τη ζωή μας στον παρόντα κόσμο. Αυτό ακριβώς εννοεί ο Παύλος, όταν συνιστά οι πιστοί να χαίρονται πάντοτε. Η ταυτόχρονη συνύπαρξη στη ζωή των Χριστιανών της λύπης και της χαράς, που προκαλεί στους πιστούς ο διάβολος και ο κόσμος (Ιω.16,33), και της χαράς που τους παρέχει η κοινωνία τους με τον Χριστό αποτελεί ένα από τα αξιοθαύμαστα γνωρίσματα του χριστιανικού αγώνα.
Δεύτερη προτροπή του Αποστόλου Παύλου είναι το «επιεικές υμών γνωσθήτω πάσιν ανθρώποις». Η επιείκεια σημαίνει τη σωστή και πρέπουσα συμπεριφορά του ανθρώπου έναντι του άλλου και γενικά σημαίνει την ηπιότητα και καλοσύνη και στον τρόπο αντιμετωπίσεως του συνανθρώπου. Ο Απ. Παύλος προτρέπει τους Χριστιανούς να δείξουν τέτοια συμπεριφορά έναντι όλων των ανθρώπων. Η επιείκεια πρέπει να επιδεικνύεται όχι μόνο στους αδελφούς μας, λέγει ο ιερός Χρυσόστομος, αλλά και προς τους εχθρούς και προς τους αντιπάλους μας (PG 62, 283). Ο επιεικής είναι ευγενής, γνωρίζει να αποφεύγει τη σκληρή συμπεριφορά και τους λόγους, γιατί πολλές φορές μας πληγώνουν. Η επιείκεια δεν φανερώνει αδυναμία, αλλά είναι συνέπεια της εσχατολογικής βεβαιότητας ότι ο «Κύριος εγγύς».
Ωστόσο μέσα στο ίδιο κλίμα εντάσσεται και η τρίτη προτροπή του Αποστόλου: «Μηδέν μεριμνάτε, αλλ’ εν παντί τη προσευχή και τη δεήσει μετά ευχαριστίας τα αιτήματα υμών γνωριζέσθω προς τον Θεόν». Εφόσον ο ερχομός του Κυρίου είναι αδιαμφισβήτητη αλήθεια και κάτι που βρίσκεται πολύ κοντά, οι Χριστιανοί καλούμαστε να σταθούμε ελεύθεροι από την αγωνιώδη μέριμνα και τις ατελείωτες βιοτικές φροντίδες που κλονίζουν την πίστη στην πρόνοια του Θεού, που αφαιρούν από τις ψυχές μας τη χαρά που μας γεμίζουν άγχος και αγωνία. Ο Απόστολος δεν προσδιορίζει συγκεκριμένα τη μέριμνα για την οποία αναφέρεται. Είναι ενδεχόμενο να εννοεί τόσο τη μέριμνα για την οποία μίλησε ο Κύριος (Ματθ. 6,25) όσο και τη μέριμνα των Φιλιππησίων για τα ζητήματα της Εκκλησίας τους ή ακόμη για την κατάσταση του ιδίου του Παύλου που βρισκόταν στη φυλακή. Αυτό που θέλει να διδάξει ο Απ. Παύλος είναι ότι οι Χριστιανοί οφείλουν να εμπιστεύονται τα πάντα στην πρόνοια του Θεού και αν διατηρούν τις καρδιές τους απρόσβλητες από τη σύγχυση και την αγωνία που προκαλεί η αγχώδης μέριμνα. Έπειτα η προσευχή ως τρόπος επικοινωνίας με τον Θεό μπορεί να είναι δέηση και παράκληση να μας διαφυλάξει από τις θλίψεις και τους κινδύνους. Ακόμη πρέπει να ευχαριστούμε τον Θεό για όλα τα πράγματα ακόμη και γι’ αυτά που φαίνονται να είναι δυσάρεστα. Το να ευχαριστεί κάποιος τον Θεό όταν όλα στη ζωή του έρχονται κατ’ ευχήν είναι κάτι το φυσικό. Όμως το να τον ευχαριστεί και για τις θλίψεις και τις δοκιμασίες που επιτρέπει αυτό αποτελεί γνώρισμα πραγματικά ευγνώμονος ψυχής.
Οι προτροπές του απ. Παύλου προς τους Φιλιππησίους ολοκληρώνονται όταν ο Απόστολος καλεί τους παραλήπτες της επιστολής να σκέπτονται και να προσέχουν με σκοπό ασφαλώς να επιδιώξουν στη συνέχεια και τη εφαρμογή τους «όσα εστίν αληθή, όσα σεμνά, όσα δίκαια, όσα αγνά, όσα προσφιλή, όσα εύφημα, εις τις αρετή και ει τις έπαινος».
Εν κατακλείδι, όπως επανειλημμένως είπαμε, ο Απ. Παύλος απευθύνει αυτή τη σειρά συμβουλών και προτροπών έχοντας υπ’ όψη και λέγοντας ότι «ο Κύριος εγγύς» Για μας αυτή η προειδοποίηση ότι «ο Κύριος εγγύς» έχει την ισχύ της κατά διπλό τρόπο. Η πρώτη είναι η εσχατολογική έλευση του Χριστού για την οποία πρέπει απαραιτήτως να προετοιμαζόμαστε ανά πάσα στιγμή. Η δεύτερη είναι αυτή του ερχομού και της πορείας του Χριστού προς το Πάθος και την Ανάσταση. Έτσι, καλούμαστε σήμερα Κυριακή των Βαΐων, εν όψει της εισόδου μας στη Μεγάλη Εβδομάδα, να εντείνουμε την πνευματική μας προετοιμασία για την υποδοχή του σταυρωθέντος και αναστάντος Κυρίου μας εφαρμόζοντας το σύνολο των συμβουλών και προτροπών του Απ. Παύλου.
Η Κυριακή των Βαΐων μας εισάγει στο λειτουργικό κλίμα της Μεγάλης Εβδομάδας. Άλλωστε ο κύκλος των εορταζόμενων γεγονότων έχει αρχίσει από εχθές με την εορτή της αναστάσεως του Λαζάρου στη Βηθανία. Γίνεται περιγραφή δύο γεγονότων της Ανάστασης του Λαζάρου και της θριαμβευτικής εισόδου του Χριστού στα Ιεροσόλυμα.
Η θεολογική σκέψη του Απ. Παύλου
περιστρέφεται γύρω απ την προαγγελία που κάνει ότι ο Κύριος εγγύς, δηλαδή ο Κύριος έρχεται σύντομα. Ο Απόστολος Παύλος όταν αναγγέλλει και βεβαιώνει για την εγγύτητα της ελεύσεως του Χριστού, εννοεί τη Δευτέρα Παρουσία και τη φανέρωση της δόξας του Υιού του Θεού να κάθεται δοξασμένος στα δεξιά του Πατέρα και ως κριτή της Οικουμένης. Λειτουργικά η προειδοποίηση ότι «ο Κύριος εγγύς» σημαίνει τη πορεία του Χριστού προς το Πάθος, μια πορεία που άρχισε από σήμερα με την είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα και θα κορυφωθεί με το σταυρικό θάνατο, την ταφή και την Ανάστασή του. Μέσα από αυτά τα γεγονότα θα φανερωθεί η θεϊκή δόξα του πάσχοντος και αναστημένου Χριστού. Έτσι γίνεται προετοιμασία για την υποδοχή του Κυρίου. Εντούτοις η αποστολική περικοπή μας δίνει ορισμένες προτροπές για το πώς να προετοιμασθούμε και να δεχθούμε το Χριστό.
Πρώτη προτροπή του Απ. Παύλου είναι το «χαίρετε εν Κυρίω πάντοτε, πάλιν ερώ χαίρετε». Η χαρά είναι ένα από τα κεντρικά θέματα της επιστολής προς Φιλιππησίους. Ο ιερός Χρυσόστομος σχολιάζει ότι «όποιος είναι με το Θεό πάντοτε, πάντοτε χαίρει» (P.G 62, 283). Η χαρά των Χριστιανών πηγάζει από τον Κύριο, απορρέει από την πίστη μας στον Κύριο. Είναι καρπός της αδιάκοπης κοινωνίας μαζί του. Τότε μπορεί να χαίρεται ο πιστός και η χαρά του να είναι γνήσια όταν είναι ενωμένος με τον Κύριό του και αγωνίζεται να ζήσει κατά το θέλημα του Κυρίου. Η χριστιανική χαρά είναι συνεχής. Διαποτίζει ολόκληρη τη ζωή των πιστών. Εφόσον η χαρά μας πηγάζει από τον ίδιο τον Κύριο, τον ζώντα και αληθινό Θεό, τότε είναι αδιάκοπη διότι και η πηγή της είναι αστείρευτη και ανεξάντλητη. Μπορούμε και πρέπει να χαιρόμαστε πάντοτε. Ακόμη και κατά την ώρα των δοκιμασιών και των θλίψεων που αναπόφευκτα παρακολουθούν τη ζωή μας στον παρόντα κόσμο. Αυτό ακριβώς εννοεί ο Παύλος, όταν συνιστά οι πιστοί να χαίρονται πάντοτε. Η ταυτόχρονη συνύπαρξη στη ζωή των Χριστιανών της λύπης και της χαράς, που προκαλεί στους πιστούς ο διάβολος και ο κόσμος (Ιω.16,33), και της χαράς που τους παρέχει η κοινωνία τους με τον Χριστό αποτελεί ένα από τα αξιοθαύμαστα γνωρίσματα του χριστιανικού αγώνα.
Δεύτερη προτροπή του Αποστόλου Παύλου είναι το «επιεικές υμών γνωσθήτω πάσιν ανθρώποις». Η επιείκεια σημαίνει τη σωστή και πρέπουσα συμπεριφορά του ανθρώπου έναντι του άλλου και γενικά σημαίνει την ηπιότητα και καλοσύνη και στον τρόπο αντιμετωπίσεως του συνανθρώπου. Ο Απ. Παύλος προτρέπει τους Χριστιανούς να δείξουν τέτοια συμπεριφορά έναντι όλων των ανθρώπων. Η επιείκεια πρέπει να επιδεικνύεται όχι μόνο στους αδελφούς μας, λέγει ο ιερός Χρυσόστομος, αλλά και προς τους εχθρούς και προς τους αντιπάλους μας (PG 62, 283). Ο επιεικής είναι ευγενής, γνωρίζει να αποφεύγει τη σκληρή συμπεριφορά και τους λόγους, γιατί πολλές φορές μας πληγώνουν. Η επιείκεια δεν φανερώνει αδυναμία, αλλά είναι συνέπεια της εσχατολογικής βεβαιότητας ότι ο «Κύριος εγγύς».
Ωστόσο μέσα στο ίδιο κλίμα εντάσσεται και η τρίτη προτροπή του Αποστόλου: «Μηδέν μεριμνάτε, αλλ’ εν παντί τη προσευχή και τη δεήσει μετά ευχαριστίας τα αιτήματα υμών γνωριζέσθω προς τον Θεόν». Εφόσον ο ερχομός του Κυρίου είναι αδιαμφισβήτητη αλήθεια και κάτι που βρίσκεται πολύ κοντά, οι Χριστιανοί καλούμαστε να σταθούμε ελεύθεροι από την αγωνιώδη μέριμνα και τις ατελείωτες βιοτικές φροντίδες που κλονίζουν την πίστη στην πρόνοια του Θεού, που αφαιρούν από τις ψυχές μας τη χαρά που μας γεμίζουν άγχος και αγωνία. Ο Απόστολος δεν προσδιορίζει συγκεκριμένα τη μέριμνα για την οποία αναφέρεται. Είναι ενδεχόμενο να εννοεί τόσο τη μέριμνα για την οποία μίλησε ο Κύριος (Ματθ. 6,25) όσο και τη μέριμνα των Φιλιππησίων για τα ζητήματα της Εκκλησίας τους ή ακόμη για την κατάσταση του ιδίου του Παύλου που βρισκόταν στη φυλακή. Αυτό που θέλει να διδάξει ο Απ. Παύλος είναι ότι οι Χριστιανοί οφείλουν να εμπιστεύονται τα πάντα στην πρόνοια του Θεού και αν διατηρούν τις καρδιές τους απρόσβλητες από τη σύγχυση και την αγωνία που προκαλεί η αγχώδης μέριμνα. Έπειτα η προσευχή ως τρόπος επικοινωνίας με τον Θεό μπορεί να είναι δέηση και παράκληση να μας διαφυλάξει από τις θλίψεις και τους κινδύνους. Ακόμη πρέπει να ευχαριστούμε τον Θεό για όλα τα πράγματα ακόμη και γι’ αυτά που φαίνονται να είναι δυσάρεστα. Το να ευχαριστεί κάποιος τον Θεό όταν όλα στη ζωή του έρχονται κατ’ ευχήν είναι κάτι το φυσικό. Όμως το να τον ευχαριστεί και για τις θλίψεις και τις δοκιμασίες που επιτρέπει αυτό αποτελεί γνώρισμα πραγματικά ευγνώμονος ψυχής.
Οι προτροπές του απ. Παύλου προς τους Φιλιππησίους ολοκληρώνονται όταν ο Απόστολος καλεί τους παραλήπτες της επιστολής να σκέπτονται και να προσέχουν με σκοπό ασφαλώς να επιδιώξουν στη συνέχεια και τη εφαρμογή τους «όσα εστίν αληθή, όσα σεμνά, όσα δίκαια, όσα αγνά, όσα προσφιλή, όσα εύφημα, εις τις αρετή και ει τις έπαινος».
Εν κατακλείδι, όπως επανειλημμένως είπαμε, ο Απ. Παύλος απευθύνει αυτή τη σειρά συμβουλών και προτροπών έχοντας υπ’ όψη και λέγοντας ότι «ο Κύριος εγγύς» Για μας αυτή η προειδοποίηση ότι «ο Κύριος εγγύς» έχει την ισχύ της κατά διπλό τρόπο. Η πρώτη είναι η εσχατολογική έλευση του Χριστού για την οποία πρέπει απαραιτήτως να προετοιμαζόμαστε ανά πάσα στιγμή. Η δεύτερη είναι αυτή του ερχομού και της πορείας του Χριστού προς το Πάθος και την Ανάσταση. Έτσι, καλούμαστε σήμερα Κυριακή των Βαΐων, εν όψει της εισόδου μας στη Μεγάλη Εβδομάδα, να εντείνουμε την πνευματική μας προετοιμασία για την υποδοχή του σταυρωθέντος και αναστάντος Κυρίου μας εφαρμόζοντας το σύνολο των συμβουλών και προτροπών του Απ. Παύλου.
imconstantias.org.cy
