Μπρός πίσω τοῦ Εὐαγγελισμοῦ ἐβάνανε τά καλοκαιρνά. Τῶν ῾Αγίων Σαράντα φυτεύανε τσί πρῶτες κολοκυθιές κι ἀπό κοντά ροβύθια, ντοματόσπορο γιά τό φυντάνι καί σιγά-σιγά ἀνοίγανε τσί λακκιές κι ἐβάνανε τό μποστάνι, γιά νά ’χουνε καιρό, ὅπου λαθέψουνε οἱ σπόροι, νά ξαναμποῦνε. ῞Υστερα ἐρχούντανε ἡ ὥρα τοῦ καλοκαιρνοῦ. ᾿Αποβραδίς ἐβρίσκανε τά σπορικά καί τά βάνανε χώρια τό καθένα σέ ντενεκάκια ἤ σέ χαρθιά, γιά νά μήν ἀνακατεφτοῦνε κι ἐγράφανε ἀπ’ ὄξω, ἤντα ’τανε.
Τήν ἄλλη μέρα πααίνανε στό χωράφι. Μπροστά ὁ ζευγάς μέ τά ζῶα καί τ’ ἀλέτρι στό χέρι καί πίσω μιά γυναίκα μέ καούκα καί ἀνασηκωμένη τή μπροστοποδιά, πού μέσα ντης ἤτανε οἱ σπόροι, νά κουκκίζει μέσα στ’ αὐλάκια τοῦ ζευγαριοῦ. Μιά σφείρα ροβύθια, μιά σφείρα μπαρμπαροφάσολα, μιά σφείρα μαυρομάτικα καί γιά νά χωρίζουνε τά διάφορα εἴδη καί νά ’ναι καί ὄμορφα, σειρές οἱ σκουπιές, ὁ κέχρος, τό καλαμπόκι μά καί τά κρομμύδια. Κι ὕστερα σπαρτά τό σησάμι καί τό μπαμπάκι πού σκεπαζούντανε μέ τό χῶμα, μέ τό βολόσυρο.
᾿Από κεινηδά τή μέρα πρωί-πρωί καί βράδυ-βράδυ ἀπαραίτητη ἡ ἐπίσκεψη στό χωράφι· Ν’ ἀραιώσουνε τσί ἀγγουριές καί τσί καρπουζιές στό μποστάνι, νά σαβουρώσουνε ὅσα θ’ ἀφήσουνε, γιά νά μήν τά χαλάσει ὁ ἀέρας, νά φυτέψουνε τό φυντάνι τσῆ ντομάτας, χώρια τσί χοντρές, γιά τό φαΐ καί χώρια τά ντοματάκια γιά τό ντοματοζούμι, νά δοῦνε ἄν βγαίνουνε τά σπορικά, ὅπου ὑπάρχουν ἀναλατάδες νά βάλουνε μαυρομάτικα μέ τό μανάρι κι ἅμα ὅλα βγοῦνε καί μεγαλώσουνε λιγάκι, νά τά βοτανίσουνε, νά βγάλουνε τσί ἀσπροφασολιές καί τά ψαράγκαθα, νά τά πετάξουνε, νά μαζέψουνε τήν περικοκλάδα, γιά τ’ ἀρνιά, ν’ ἀραιώσουνε τσί σκουπιές, τόν κέχρο καί τό καλαμπόκι, νά κρεμάσουνε μπαδιερόλια, γιά νά φοβοῦνται οἱ κοράκοι καί πολλοί νά κάνουνε καί μιά κάλυβα μέ κλαδιά καί χόρτα, γιά νά κάθουνται μέσα ὁλημερίς καί ὁλονυχτίς νά φυλᾶνε τά καλοκαιρνά καί τά μποστάνια.
Καί ἅμα περνούσανε οἱ μέρες καί μεγαλώνανε τά φυτά καί γεμίζανε καρπό, χαρά Θεοῦ νά πᾶς στό καλοκαιρνό πρωί-πρωί μέ τή δροσκιά, γιά νά μαζέψεις ἀπ’ ὅλα τά καλά. ῾Ολόδροσα, καταπράσινα ὅλα καί δασωμένα, λές καί ποτιζούντανε μέ ἄφθονο νερό, ἐνῶ ἤτανε ὅλα ἄνυδρα καί ξερικά καί μοναχά ἡ πανισκιά τά δρόσιζε. ᾿Αναγάλλιαζε τό εἶναι σου, νά καμαρώνεις τσί φασολιές γεμάτες φασόλια, κατακόκκινες τσί ντομάτες, τά κολοκύθια πράσινα τοῦ φαγιοῦ, κόκκινα μακρουλά γιά πίτες καί ἄσπρα στρογγυλά τοῦ γλυκοῦ, γιά τό γλυκό τοῦ γάμου, τό κουφέτο, πεπόνια κριθαράτα, χειμωνικά καί μπακίρια καί καρποῦζες ἄσπρες, πράσινες μέ ρίγες καί μαῦρες σκουροπράσινες. Κι ἀνάμεσά ντους λυγερές οἱ σκουπιές, ὁ κέχρος καί τά καλαμπόκια καί κάπου-κάπου κι ἕνας ἥλιος μέ τό πελώριο κατακίτρινο λουλούδι ντου, ἀλλά καί κάποια φλασκιά ὄρθια μέ τόν κομψό λαιμό ντωνε καί ἀνθοί παντοῦ, σ’ ὅλα τά φυτά. Μικρούλια ἀνθάκια ἄσπρα καί ἀνοιχτά μώβ σάν μικρές πεταλουδίτσες στσί φασολιές, κίτρινοι μεγάλοι ἀνθοί στσί κολοκυθιές σάν κρίνοι, πού γίνονται καί γεμιστοί, κάτασπρα, χιονάτα τά βαβούλια στσί μπαμπακιές καί μικρά κιτρινωπά ἀνθάκια σ’ ὅλα τ’ ἄλλα φυτά.
Μέσ’ στόν ᾿Ιούνη ἀρχίζανε τά μαζέματα. Πρῶτα τά μπαρμπαροφάσολα καί τά κολοκυθάκια τοῦ φαγιοῦ κι ὕστερα τά μαυρομάτικα, βελονίδες πού τσί κάνανε γιαχνί μέ μπόλικο κρομμύδι καί ντομάτα καί παπούδια νερόβραστα μέ σκορδαλιά καί βρεμένη ψίχα ψωμιοῦ, πού νά τρῶς καί νά γλύφεις τά δάχτυλά σου ἀπό τή νοστιμιά καί τή γλύκα. Πρωί-πρωί κάθε μέρα μέ τή δροσκιά πρίν νά βγεῖ ὁ ἥλιος, μαζεύανε φασόλια γιά φαΐ καί καθαρίζανε τσί φασολιές ἀπ’ τά λουβιά, γιά νά μή σταματήσουνε νά κάνουνε καρπό. ᾿Εκόβανε τά ντοματάκια γιά τό ντοματοζούμι, ἐγεμίζανε καλάθια καί κάσες καί μέ τό γάδαρο τά φέρνανε ὅλα στό σπίτι, ὅπου συνεχιζούντανε ἡ δουλειά.
᾿Επλύνανε τσί ντομάτες καί τσί βάνανε στή σκάφη, γιά νά τσί ζουλήξουνε, νά κάμουνε τό ντοματοζούμι. ῎Αλλες τσί κόβανε στή μέση, τσί ἀνοίγανε, τσί ἁλατίζανε καί τσί βάνανε στόν ἥλιο, νά ξεραθοῦνε, γιά νά τσί ’χουνε τό χειμώνα, γιά ντοματοκεφτέδες. Τσί ζουληγμένες ντομάτες τσί στίβανε μέ τά χέρια, τσί σουρώνανε καί τό ζουμί τό βάνανε σέ τσικάλια καί νταβάδες, πού ἀκουμπούσανε ἀπάνω σέ πεζοῦλες καί δωματάκια γιά νά ψηθεῖ στόν ἥλιο καί νά γίνει τό νόστιμο ντοματοζούμι, πού τό ἀλείφανε στή λαδόφετα καί τό τρώγανε μέ ἐλιές τσακιστές καί κολυμπάδες καί σκόρδο.
᾿Αργότερα ἐβγάνανε τσί μεστές σησαμιές καί τσί ἀκουμπούσανε κι αὐτές ἀπάνω στά δωματάκια νά ξεραθοῦνε καλά, γιά νά τσί τινάξουνε νά βγεῖ τό σησάμι, γιά τά γλυκά καί τά κουλούρια. ᾿Εκόβανε καί τά βαγίδια, γιά τσί σκοῦπες καί τελευταῖα ἤτανε τά βαβούλια τοῦ μπαμπακιοῦ.
Τά πρωινά στό καλοκαιρνό κι ὅλη τήν ἄλλη μέρα στό σπίτι γιά τά ὑποδέλοιπα. Μέσ’ στό καταμεσήμερο νά κοπανίσουνε τσί φασολιές καί τσί ροβυθιές στήν αὐλή ἤ στ’ ἁλώνι, ἄν ἤτανε πολλές, νά λιχνίσουνε καί νά δριμονίσουνε μέχρι νά μείνουνε καθαρά τά φασόλια καί τά ροβύθια.
Κι ὅλο αὐτοδά τόν καιρό σ’ ὅλα τά σπίθια, στά δώματα καί στσί αὐλές μέ τά λουλούδια, τσί ποδαριές καί τσοί ἁρμοί, παντοῦ ἔβλεπες τσικάλια καί νταβάδες μέ ντοματοζούμι, πλαστήρια καί σανίδια μέ ξερά σύκα καί ντομάτες καί λινάτσες μέ σησαμιές καί βαγίδια.
Κι ὅλα τά προϊόντα ἀπ’ τά καλοκαιρνά καί τά μποστάνια δῶρα ἀκριβά τοῦ Θεοῦ, χωρίς λιπάσματα, μόνο μέ κοπριά, χωρίς νερά, μόνον μέ τήν πανισκιά, εἴχανε ὅλα τέθοια νοστιμιά καί τέθοια γλύκα, πού δέν ἐχόρταινες νά τρῶς, ν’ ἀπολαμβάνεις καί νά χαίρεσαι.
Τήν ἄλλη μέρα πααίνανε στό χωράφι. Μπροστά ὁ ζευγάς μέ τά ζῶα καί τ’ ἀλέτρι στό χέρι καί πίσω μιά γυναίκα μέ καούκα καί ἀνασηκωμένη τή μπροστοποδιά, πού μέσα ντης ἤτανε οἱ σπόροι, νά κουκκίζει μέσα στ’ αὐλάκια τοῦ ζευγαριοῦ. Μιά σφείρα ροβύθια, μιά σφείρα μπαρμπαροφάσολα, μιά σφείρα μαυρομάτικα καί γιά νά χωρίζουνε τά διάφορα εἴδη καί νά ’ναι καί ὄμορφα, σειρές οἱ σκουπιές, ὁ κέχρος, τό καλαμπόκι μά καί τά κρομμύδια. Κι ὕστερα σπαρτά τό σησάμι καί τό μπαμπάκι πού σκεπαζούντανε μέ τό χῶμα, μέ τό βολόσυρο.
᾿Από κεινηδά τή μέρα πρωί-πρωί καί βράδυ-βράδυ ἀπαραίτητη ἡ ἐπίσκεψη στό χωράφι· Ν’ ἀραιώσουνε τσί ἀγγουριές καί τσί καρπουζιές στό μποστάνι, νά σαβουρώσουνε ὅσα θ’ ἀφήσουνε, γιά νά μήν τά χαλάσει ὁ ἀέρας, νά φυτέψουνε τό φυντάνι τσῆ ντομάτας, χώρια τσί χοντρές, γιά τό φαΐ καί χώρια τά ντοματάκια γιά τό ντοματοζούμι, νά δοῦνε ἄν βγαίνουνε τά σπορικά, ὅπου ὑπάρχουν ἀναλατάδες νά βάλουνε μαυρομάτικα μέ τό μανάρι κι ἅμα ὅλα βγοῦνε καί μεγαλώσουνε λιγάκι, νά τά βοτανίσουνε, νά βγάλουνε τσί ἀσπροφασολιές καί τά ψαράγκαθα, νά τά πετάξουνε, νά μαζέψουνε τήν περικοκλάδα, γιά τ’ ἀρνιά, ν’ ἀραιώσουνε τσί σκουπιές, τόν κέχρο καί τό καλαμπόκι, νά κρεμάσουνε μπαδιερόλια, γιά νά φοβοῦνται οἱ κοράκοι καί πολλοί νά κάνουνε καί μιά κάλυβα μέ κλαδιά καί χόρτα, γιά νά κάθουνται μέσα ὁλημερίς καί ὁλονυχτίς νά φυλᾶνε τά καλοκαιρνά καί τά μποστάνια.
Καί ἅμα περνούσανε οἱ μέρες καί μεγαλώνανε τά φυτά καί γεμίζανε καρπό, χαρά Θεοῦ νά πᾶς στό καλοκαιρνό πρωί-πρωί μέ τή δροσκιά, γιά νά μαζέψεις ἀπ’ ὅλα τά καλά. ῾Ολόδροσα, καταπράσινα ὅλα καί δασωμένα, λές καί ποτιζούντανε μέ ἄφθονο νερό, ἐνῶ ἤτανε ὅλα ἄνυδρα καί ξερικά καί μοναχά ἡ πανισκιά τά δρόσιζε. ᾿Αναγάλλιαζε τό εἶναι σου, νά καμαρώνεις τσί φασολιές γεμάτες φασόλια, κατακόκκινες τσί ντομάτες, τά κολοκύθια πράσινα τοῦ φαγιοῦ, κόκκινα μακρουλά γιά πίτες καί ἄσπρα στρογγυλά τοῦ γλυκοῦ, γιά τό γλυκό τοῦ γάμου, τό κουφέτο, πεπόνια κριθαράτα, χειμωνικά καί μπακίρια καί καρποῦζες ἄσπρες, πράσινες μέ ρίγες καί μαῦρες σκουροπράσινες. Κι ἀνάμεσά ντους λυγερές οἱ σκουπιές, ὁ κέχρος καί τά καλαμπόκια καί κάπου-κάπου κι ἕνας ἥλιος μέ τό πελώριο κατακίτρινο λουλούδι ντου, ἀλλά καί κάποια φλασκιά ὄρθια μέ τόν κομψό λαιμό ντωνε καί ἀνθοί παντοῦ, σ’ ὅλα τά φυτά. Μικρούλια ἀνθάκια ἄσπρα καί ἀνοιχτά μώβ σάν μικρές πεταλουδίτσες στσί φασολιές, κίτρινοι μεγάλοι ἀνθοί στσί κολοκυθιές σάν κρίνοι, πού γίνονται καί γεμιστοί, κάτασπρα, χιονάτα τά βαβούλια στσί μπαμπακιές καί μικρά κιτρινωπά ἀνθάκια σ’ ὅλα τ’ ἄλλα φυτά.
Μέσ’ στόν ᾿Ιούνη ἀρχίζανε τά μαζέματα. Πρῶτα τά μπαρμπαροφάσολα καί τά κολοκυθάκια τοῦ φαγιοῦ κι ὕστερα τά μαυρομάτικα, βελονίδες πού τσί κάνανε γιαχνί μέ μπόλικο κρομμύδι καί ντομάτα καί παπούδια νερόβραστα μέ σκορδαλιά καί βρεμένη ψίχα ψωμιοῦ, πού νά τρῶς καί νά γλύφεις τά δάχτυλά σου ἀπό τή νοστιμιά καί τή γλύκα. Πρωί-πρωί κάθε μέρα μέ τή δροσκιά πρίν νά βγεῖ ὁ ἥλιος, μαζεύανε φασόλια γιά φαΐ καί καθαρίζανε τσί φασολιές ἀπ’ τά λουβιά, γιά νά μή σταματήσουνε νά κάνουνε καρπό. ᾿Εκόβανε τά ντοματάκια γιά τό ντοματοζούμι, ἐγεμίζανε καλάθια καί κάσες καί μέ τό γάδαρο τά φέρνανε ὅλα στό σπίτι, ὅπου συνεχιζούντανε ἡ δουλειά.
᾿Επλύνανε τσί ντομάτες καί τσί βάνανε στή σκάφη, γιά νά τσί ζουλήξουνε, νά κάμουνε τό ντοματοζούμι. ῎Αλλες τσί κόβανε στή μέση, τσί ἀνοίγανε, τσί ἁλατίζανε καί τσί βάνανε στόν ἥλιο, νά ξεραθοῦνε, γιά νά τσί ’χουνε τό χειμώνα, γιά ντοματοκεφτέδες. Τσί ζουληγμένες ντομάτες τσί στίβανε μέ τά χέρια, τσί σουρώνανε καί τό ζουμί τό βάνανε σέ τσικάλια καί νταβάδες, πού ἀκουμπούσανε ἀπάνω σέ πεζοῦλες καί δωματάκια γιά νά ψηθεῖ στόν ἥλιο καί νά γίνει τό νόστιμο ντοματοζούμι, πού τό ἀλείφανε στή λαδόφετα καί τό τρώγανε μέ ἐλιές τσακιστές καί κολυμπάδες καί σκόρδο.
᾿Αργότερα ἐβγάνανε τσί μεστές σησαμιές καί τσί ἀκουμπούσανε κι αὐτές ἀπάνω στά δωματάκια νά ξεραθοῦνε καλά, γιά νά τσί τινάξουνε νά βγεῖ τό σησάμι, γιά τά γλυκά καί τά κουλούρια. ᾿Εκόβανε καί τά βαγίδια, γιά τσί σκοῦπες καί τελευταῖα ἤτανε τά βαβούλια τοῦ μπαμπακιοῦ.
Τά πρωινά στό καλοκαιρνό κι ὅλη τήν ἄλλη μέρα στό σπίτι γιά τά ὑποδέλοιπα. Μέσ’ στό καταμεσήμερο νά κοπανίσουνε τσί φασολιές καί τσί ροβυθιές στήν αὐλή ἤ στ’ ἁλώνι, ἄν ἤτανε πολλές, νά λιχνίσουνε καί νά δριμονίσουνε μέχρι νά μείνουνε καθαρά τά φασόλια καί τά ροβύθια.
Κι ὅλο αὐτοδά τόν καιρό σ’ ὅλα τά σπίθια, στά δώματα καί στσί αὐλές μέ τά λουλούδια, τσί ποδαριές καί τσοί ἁρμοί, παντοῦ ἔβλεπες τσικάλια καί νταβάδες μέ ντοματοζούμι, πλαστήρια καί σανίδια μέ ξερά σύκα καί ντομάτες καί λινάτσες μέ σησαμιές καί βαγίδια.
Κι ὅλα τά προϊόντα ἀπ’ τά καλοκαιρνά καί τά μποστάνια δῶρα ἀκριβά τοῦ Θεοῦ, χωρίς λιπάσματα, μόνο μέ κοπριά, χωρίς νερά, μόνον μέ τήν πανισκιά, εἴχανε ὅλα τέθοια νοστιμιά καί τέθοια γλύκα, πού δέν ἐχόρταινες νά τρῶς, ν’ ἀπολαμβάνεις καί νά χαίρεσαι.
