Πρωτ. Θεμιστοκλή Μουρτζανού
Η Εκκλησία μας, κατά την ημέρα της Πεντηκοστής, εορτάζει την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος στους αποστόλους και το ξεκίνημα της μαρτυρίας τους σε ολόκληρο τον κόσμο. Αυτό που χαρακτηριστικά αναφέρει ο ευαγγελιστής Λουκάς, συγγραφέας των Πράξεων των Αποστόλων, είναι ότι το Άγιο Πνεύμα εμφανίστηκε με την μορφή γλωσσών που έμοιαζαν με φλόγες φωτιάς και «εκάθισε τε εφ’ ένα έκαστον αυτών» (Πράξ. 2, 2). Δεν ήταν μόνο μία γενική παρουσία μέσα στον χώρο, η βουή σα να φυσούσε δυνατός άνεμος. Ήταν και προσωπική η παρουσία του τρίτου προσώπου της Αγίας Τριάδος στον καθέναν από τους μαθητές.
Έχει σημασία αυτή η αναφορά του ιερού συγγραφέα, γιατί δείχνει πώς λειτουργεί με τις ενέργειές Του ο Θεός, αλλά και πώς υπάρχει η Εκκλησία στον κόσμο χάρις στο Άγιο Πνεύμα.
Το Άγιο Πνεύμα αγιάζει γενικά όλη την κτίση, όλη την δημιουργία. Γεμίζει με την παρουσία του τον χώρο και τον χρόνο του σύμπαντος. Αλλά γεμίζει με την παρουσία Του και κάθε ύπαρξη που ο Θεός επιτρέπει να δημιουργηθεί και να υφίσταται στον κόσμο. Γι’ αυτό είναι «πανταχού παρών και τα πάντα πληρών». Όμως το Άγιο Πνεύμα έρχεται και κάθεται πάνω στον καθέναν ο οποίος Το αναζητεί, θέλει την παρουσία Του, θέλει τα χαρίσματα που αυτό δίνει. Δεν είναι υποχρεωτική η πρόσληψη Του. Είναι αποτέλεσμα επιλογής του ανθρώπου και υπακοής στον λόγο του Χριστού ότι άλλος Παράκλητος θα έρθει αντί γι’ Αυτόν. Προϋπόθεση για την πρόσληψη, αλλά και για την ενεργό παρουσία του Αγίου Πνεύματος είναι η προσμονή Του από τον άνθρωπο.
Σημείο της πρόσληψης του Αγίου Πνεύματος είναι η μεταμόρφωση που ο άνθρωπος υφίσταται.
Οι Απόστολοι άρχισαν να μιλούν άλλες γλώσσες, ξένες. Το Άγιο Πνεύμα δίνει την δυνατότητα στον άνθρωπο να μιλήσει μία άλλη γλώσσα σε σχέση μ’ αυτήν που η ανατροφή του, ο χαρακτήρας του, οι δυνατότητές του τού έδιναν. Στην πρώτη Εκκλησία η γλώσσα αυτή ήταν αλλιώτικη από την εβραϊκή που γνώριζαν οι μαθητές, γιατί έπρεπε το μήνυμα του Ευαγγελίου να ακουστεί με έναν τρόπο πειστικό και θαυμαστό, προκειμένου εκείνοι που γνώριζαν το Χριστό και πίστευαν ότι ήταν κάποιος που δεν είχε γίνει αποδεκτός από τους συμπατριώτες του να καταλάβουν ότι Εκείνος ήταν η Αλήθεια και η Ανάσταση. Σήμερα, η άλλη γλώσσα που μιλά ο χριστιανός είναι εκείνη της αγάπης. Είναι εκείνη των πνευματικών χαρισμάτων, της πίστης, της πραότητας, της ελπίδας, της χαράς, της ειρήνης, της εγκράτειας, της μακροθυμίας, της χρηστότητας, της αγαθωσύνης, η οποία τον διαφοροποιεί από την προηγούμενη ζωή του, αλλά και από τον τρόπο που ο κόσμος βλέπει τη ζωή και το νόημά της. Τον διαφοροποιεί όμως και από τον τρόπο που ο ίδιος έβλεπε τη ζωή του, πριν προσλάβει τον τρόπο και τις ενέργειες του Αγίου Πνεύματος. Δεν σημαίνει ότι δεν τις έχει αυτές τις ενέργειες, γιατί τις λαμβάνει ως δωρεές κατά το Βάπτισμα και το Χρίσμα. Όμως καλείται να τις ενεργοποιήσει ο ίδιος με τον τρόπο και το ήθος του και, κυρίως, με την συμμετοχή του στη ζωή της Εκκλησίας.
Ο Πέτρος και οι Απόστολοι κηρύττουν τον Χριστό ως την μοναδική Αλήθεια που υπάρχει. Και η Αλήθεια είναι πρόσωπο και όχι αφηρημένες ή συγκεκριμένες ιδέες. Αλήθεια σημαίνει σχέση. Αλήθεια σημαίνει παρουσία του προσώπου του Χριστού στη ζωή αυτού που Τον θέλει. Και αυτή η παρουσία έρχεται δια των ενεργειών του Αγίου Πνεύματος. Και δεν είναι μόνο λόγος αληθείας η ζωή των πρώην φοβισμένων αποστόλων. Είναι και έργο αληθείας η μετέπειτα ζωή τους. Βγαίνουν από το κρησφύγετό τους και διατρανώνουν την πίστη τους και την σχέση τους με τον Χριστό-Αλήθεια, χωρίς φόβο. Χωρίς να υπολογίζουν ζωή και θάνατο. Με μοναδική τους προσδοκία την ταλαιπωρία χάριν της αγάπης του Χριστού. Σήμερα, ο κάθε χριστιανός οφείλει να κατανοήσει και να αγωνιστεί στη ζωή του για να ξαναβρεί τον Χριστό. Για να γίνει όμως αυτό πράξη, χρειάζεται να απαλλαγεί από βολέματα, από βεβαιότητες και από φολκλορικές ή ιδιοτελείς προσεγγίσεις της πίστης και να αγωνιστεί και πνευματικά, δηλαδή βλέποντας τι τον χωρίζει από την αγάπη του Χριστού, που δεν είναι άλλο από την αυτάρκεια και την αμαρτία, και ταυτόχρονα επιδιώκοντας με τα όπλα του Πνεύματος, την προσευχή, την αυτοκριτική και την πάλη εναντίον της αμαρτίας, όπως επίσης και τον δρόμο της αγάπης, να καταστήσει τον Χριστό προτεραιότητα, νόημα και ελπίδα και τον Αγαπημένο της καρδιάς του. Αυτό και πάλι επιτυγχάνεται με την δωρεά του Αγίου Πνεύματος στην Εκκλησία.
Τέλος, ο Πέτρος και οι Απόστολοι διακήρυξαν την μετάνοια, το βάπτισμα και τη ζωή της Εκκλησίας ως την αρχή της σωτηρίας του εν Πνεύματι Αγίω ζώντος ανθρώπου. Αυτό σημαίνει ότι ο χριστιανός δεν έχει ως σκέψη και προτεραιότητα τον παρόντα χρόνο, με τις βιοτικές μέριμνες, με τις ηδονές του βίου, με την καθημερινότητά του ως οδηγό, αλλά ζει στην ευρύτερη προοπτική της Βασιλείας του Θεού. Την καρδιά του συνέχει η δίψα για σωτηρία, δηλαδή για συνεχή κοινωνία με το Θεό. Και αυτή η δίψα φαίνεται από την επιθυμία του να λατρεύει το Θεό, να τον κοινωνεί και να μεταφέρει και στη ζωή του αυτήν την προοπτική, στο περιβάλλον του, στους οικείους του, στον κόσμο. Αυτή η θεώρηση και αυτό το βίωμα της μετάνοιας και της ζωής της Εκκλησίας αποτελούν τη βάση για την αλλαγή του κόσμου και την υπέρβαση της κρίσης του. Ο χριστιανός είναι η μικρά ζύμη που θα κάνει τον κόσμο να βγάλει ψωμί. Γιατί ο χριστιανός δεν σκέφτεται τον εαυτό του, αλλά βλέπει και τους άλλους. Δεν ενδιαφέρεται να έχει ο ίδιος μόνο υλικά αγαθά, αλλά και οι άλλοι. Δεν είναι κριτήριό του η προσωπική του αυτάρκεια και δεν αποφασίζει μόνο με γνώμονα αυτή, αλλά κριτήριό του είναι η ανακούφιση των πολλών. Γι’ αυτό και επιλέγει να ζει και για τους άλλους και να νοιάζεται και για τους άλλους, ακόμη κι αν αυτό είναι επώδυνο. Πρωτίστως όμως επιλέγει να χαίρεται την παρουσία του Θεού και να το δηλώνει με κάθε τρόπο, στοχεύοντας στη βοήθεια προς την σωτηρία των άλλων, στο να ζήσει ο κόσμος αληθινά.
Όλα αυτά γίνονται σε προσωπικό επίπεδο. Και αυτή είναι η αληθινή ομορφιά της πίστης μας και της ζωής της Εκκλησίας, χάρις στο Άγιο Πνεύμα. Ο αγιασμός, η ευλογία, η σωτηρία, η αποστολή είναι για όλους, αλλά και για τον καθέναν. Κανείς δεν περισσεύει στη ζωή της Εκκλησίας. κανείς δεν απορρίπτεται για τον Θεό. Κανείς δεν είναι παρίας της αιωνιότητας. Ανεξαρτήτως χαρισμάτων, ικανοτήτων, ρόλου, αγαθών, όλοι καλούνται να οικειωθούν το Άγιο Πνεύμα. Να το αφήσουν να ενεργήσει εντός τους και να ανακαλύψουν στη ζωή τους τι αληθινά της δίδει νόημα. Η δική μας προσωπική μεταμόρφωση κάθε στιγμή του χρόνου που ζούμε αποτελεί τελικά την μοναδική ελπίδα να αλλάξει, να μεταμορφωθεί ο κόσμος μας. Είναι φαινομενικά ουτοπία να προσδοκούμε αλλαγές σε μαζικό επίπεδο από έναν κόσμο που κείται εν τω πονηρώ. Ο χριστιανός όμως αγαπά το αδύνατο και το ανέφικτο, γιατί εκείνα είναι δυνατά παρά τω Θεώ. Και ανάβει το κερί του μέσα στο σκοτάδι, αντί να το καταριέται ή να παραμένει σ’ αυτό, επειδή η φλόγα του είναι μικρή. Άλλωστε, τελικά θα κριθούμε από το Θεό όχι για το αν τα καταφέραμε, αλλά για το αν προσπαθήσαμε. Το τελικό κατόρθωμα της μεταμόρφωσης του κόσμου είναι δική Του υπόθεση. Εμείς ας γίνουμε αυτοί που θα παρηγορηθούμε από τον Παράκλητο και θα παρηγορήσουμε κατά τις δυνάμεις μας τον κόσμο του, ανταποδίδοντας τα προσωπικά χαρίσματα που λαμβάνουμε. Αυτή θα παραμείνει η ουσία του ονόματός μας «χριστιανός».
Έχει σημασία αυτή η αναφορά του ιερού συγγραφέα, γιατί δείχνει πώς λειτουργεί με τις ενέργειές Του ο Θεός, αλλά και πώς υπάρχει η Εκκλησία στον κόσμο χάρις στο Άγιο Πνεύμα.
Το Άγιο Πνεύμα αγιάζει γενικά όλη την κτίση, όλη την δημιουργία. Γεμίζει με την παρουσία του τον χώρο και τον χρόνο του σύμπαντος. Αλλά γεμίζει με την παρουσία Του και κάθε ύπαρξη που ο Θεός επιτρέπει να δημιουργηθεί και να υφίσταται στον κόσμο. Γι’ αυτό είναι «πανταχού παρών και τα πάντα πληρών». Όμως το Άγιο Πνεύμα έρχεται και κάθεται πάνω στον καθέναν ο οποίος Το αναζητεί, θέλει την παρουσία Του, θέλει τα χαρίσματα που αυτό δίνει. Δεν είναι υποχρεωτική η πρόσληψη Του. Είναι αποτέλεσμα επιλογής του ανθρώπου και υπακοής στον λόγο του Χριστού ότι άλλος Παράκλητος θα έρθει αντί γι’ Αυτόν. Προϋπόθεση για την πρόσληψη, αλλά και για την ενεργό παρουσία του Αγίου Πνεύματος είναι η προσμονή Του από τον άνθρωπο.
Σημείο της πρόσληψης του Αγίου Πνεύματος είναι η μεταμόρφωση που ο άνθρωπος υφίσταται.
Οι Απόστολοι άρχισαν να μιλούν άλλες γλώσσες, ξένες. Το Άγιο Πνεύμα δίνει την δυνατότητα στον άνθρωπο να μιλήσει μία άλλη γλώσσα σε σχέση μ’ αυτήν που η ανατροφή του, ο χαρακτήρας του, οι δυνατότητές του τού έδιναν. Στην πρώτη Εκκλησία η γλώσσα αυτή ήταν αλλιώτικη από την εβραϊκή που γνώριζαν οι μαθητές, γιατί έπρεπε το μήνυμα του Ευαγγελίου να ακουστεί με έναν τρόπο πειστικό και θαυμαστό, προκειμένου εκείνοι που γνώριζαν το Χριστό και πίστευαν ότι ήταν κάποιος που δεν είχε γίνει αποδεκτός από τους συμπατριώτες του να καταλάβουν ότι Εκείνος ήταν η Αλήθεια και η Ανάσταση. Σήμερα, η άλλη γλώσσα που μιλά ο χριστιανός είναι εκείνη της αγάπης. Είναι εκείνη των πνευματικών χαρισμάτων, της πίστης, της πραότητας, της ελπίδας, της χαράς, της ειρήνης, της εγκράτειας, της μακροθυμίας, της χρηστότητας, της αγαθωσύνης, η οποία τον διαφοροποιεί από την προηγούμενη ζωή του, αλλά και από τον τρόπο που ο κόσμος βλέπει τη ζωή και το νόημά της. Τον διαφοροποιεί όμως και από τον τρόπο που ο ίδιος έβλεπε τη ζωή του, πριν προσλάβει τον τρόπο και τις ενέργειες του Αγίου Πνεύματος. Δεν σημαίνει ότι δεν τις έχει αυτές τις ενέργειες, γιατί τις λαμβάνει ως δωρεές κατά το Βάπτισμα και το Χρίσμα. Όμως καλείται να τις ενεργοποιήσει ο ίδιος με τον τρόπο και το ήθος του και, κυρίως, με την συμμετοχή του στη ζωή της Εκκλησίας.
Ο Πέτρος και οι Απόστολοι κηρύττουν τον Χριστό ως την μοναδική Αλήθεια που υπάρχει. Και η Αλήθεια είναι πρόσωπο και όχι αφηρημένες ή συγκεκριμένες ιδέες. Αλήθεια σημαίνει σχέση. Αλήθεια σημαίνει παρουσία του προσώπου του Χριστού στη ζωή αυτού που Τον θέλει. Και αυτή η παρουσία έρχεται δια των ενεργειών του Αγίου Πνεύματος. Και δεν είναι μόνο λόγος αληθείας η ζωή των πρώην φοβισμένων αποστόλων. Είναι και έργο αληθείας η μετέπειτα ζωή τους. Βγαίνουν από το κρησφύγετό τους και διατρανώνουν την πίστη τους και την σχέση τους με τον Χριστό-Αλήθεια, χωρίς φόβο. Χωρίς να υπολογίζουν ζωή και θάνατο. Με μοναδική τους προσδοκία την ταλαιπωρία χάριν της αγάπης του Χριστού. Σήμερα, ο κάθε χριστιανός οφείλει να κατανοήσει και να αγωνιστεί στη ζωή του για να ξαναβρεί τον Χριστό. Για να γίνει όμως αυτό πράξη, χρειάζεται να απαλλαγεί από βολέματα, από βεβαιότητες και από φολκλορικές ή ιδιοτελείς προσεγγίσεις της πίστης και να αγωνιστεί και πνευματικά, δηλαδή βλέποντας τι τον χωρίζει από την αγάπη του Χριστού, που δεν είναι άλλο από την αυτάρκεια και την αμαρτία, και ταυτόχρονα επιδιώκοντας με τα όπλα του Πνεύματος, την προσευχή, την αυτοκριτική και την πάλη εναντίον της αμαρτίας, όπως επίσης και τον δρόμο της αγάπης, να καταστήσει τον Χριστό προτεραιότητα, νόημα και ελπίδα και τον Αγαπημένο της καρδιάς του. Αυτό και πάλι επιτυγχάνεται με την δωρεά του Αγίου Πνεύματος στην Εκκλησία.
Τέλος, ο Πέτρος και οι Απόστολοι διακήρυξαν την μετάνοια, το βάπτισμα και τη ζωή της Εκκλησίας ως την αρχή της σωτηρίας του εν Πνεύματι Αγίω ζώντος ανθρώπου. Αυτό σημαίνει ότι ο χριστιανός δεν έχει ως σκέψη και προτεραιότητα τον παρόντα χρόνο, με τις βιοτικές μέριμνες, με τις ηδονές του βίου, με την καθημερινότητά του ως οδηγό, αλλά ζει στην ευρύτερη προοπτική της Βασιλείας του Θεού. Την καρδιά του συνέχει η δίψα για σωτηρία, δηλαδή για συνεχή κοινωνία με το Θεό. Και αυτή η δίψα φαίνεται από την επιθυμία του να λατρεύει το Θεό, να τον κοινωνεί και να μεταφέρει και στη ζωή του αυτήν την προοπτική, στο περιβάλλον του, στους οικείους του, στον κόσμο. Αυτή η θεώρηση και αυτό το βίωμα της μετάνοιας και της ζωής της Εκκλησίας αποτελούν τη βάση για την αλλαγή του κόσμου και την υπέρβαση της κρίσης του. Ο χριστιανός είναι η μικρά ζύμη που θα κάνει τον κόσμο να βγάλει ψωμί. Γιατί ο χριστιανός δεν σκέφτεται τον εαυτό του, αλλά βλέπει και τους άλλους. Δεν ενδιαφέρεται να έχει ο ίδιος μόνο υλικά αγαθά, αλλά και οι άλλοι. Δεν είναι κριτήριό του η προσωπική του αυτάρκεια και δεν αποφασίζει μόνο με γνώμονα αυτή, αλλά κριτήριό του είναι η ανακούφιση των πολλών. Γι’ αυτό και επιλέγει να ζει και για τους άλλους και να νοιάζεται και για τους άλλους, ακόμη κι αν αυτό είναι επώδυνο. Πρωτίστως όμως επιλέγει να χαίρεται την παρουσία του Θεού και να το δηλώνει με κάθε τρόπο, στοχεύοντας στη βοήθεια προς την σωτηρία των άλλων, στο να ζήσει ο κόσμος αληθινά.
Όλα αυτά γίνονται σε προσωπικό επίπεδο. Και αυτή είναι η αληθινή ομορφιά της πίστης μας και της ζωής της Εκκλησίας, χάρις στο Άγιο Πνεύμα. Ο αγιασμός, η ευλογία, η σωτηρία, η αποστολή είναι για όλους, αλλά και για τον καθέναν. Κανείς δεν περισσεύει στη ζωή της Εκκλησίας. κανείς δεν απορρίπτεται για τον Θεό. Κανείς δεν είναι παρίας της αιωνιότητας. Ανεξαρτήτως χαρισμάτων, ικανοτήτων, ρόλου, αγαθών, όλοι καλούνται να οικειωθούν το Άγιο Πνεύμα. Να το αφήσουν να ενεργήσει εντός τους και να ανακαλύψουν στη ζωή τους τι αληθινά της δίδει νόημα. Η δική μας προσωπική μεταμόρφωση κάθε στιγμή του χρόνου που ζούμε αποτελεί τελικά την μοναδική ελπίδα να αλλάξει, να μεταμορφωθεί ο κόσμος μας. Είναι φαινομενικά ουτοπία να προσδοκούμε αλλαγές σε μαζικό επίπεδο από έναν κόσμο που κείται εν τω πονηρώ. Ο χριστιανός όμως αγαπά το αδύνατο και το ανέφικτο, γιατί εκείνα είναι δυνατά παρά τω Θεώ. Και ανάβει το κερί του μέσα στο σκοτάδι, αντί να το καταριέται ή να παραμένει σ’ αυτό, επειδή η φλόγα του είναι μικρή. Άλλωστε, τελικά θα κριθούμε από το Θεό όχι για το αν τα καταφέραμε, αλλά για το αν προσπαθήσαμε. Το τελικό κατόρθωμα της μεταμόρφωσης του κόσμου είναι δική Του υπόθεση. Εμείς ας γίνουμε αυτοί που θα παρηγορηθούμε από τον Παράκλητο και θα παρηγορήσουμε κατά τις δυνάμεις μας τον κόσμο του, ανταποδίδοντας τα προσωπικά χαρίσματα που λαμβάνουμε. Αυτή θα παραμείνει η ουσία του ονόματός μας «χριστιανός».
themistoklismourtzanos.blogspot.gr