Με τον Βιολόγο κ. Μάνο Κουμπαρέλη συζήτησε την Πέμπτη το απόγευμα ο Θεολόγος – Εκπαιδευτικός π. Σπυρίδων Τσιμούρης, στο «Ενοριακό Αρχονταρίκι» της Ευαγγελίστριας Πειραιώς.
Το θέμα τους ήταν «Συζήτηση για την ηθική της βιολογίας» και πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «Ενορία εν δράσει…»
Ο κ. Κουμπαρέλης κατέστησε σαφές από την αρχή ότι η Βιοηθική είναι από τα πιο δύσκολα θέματα που έχουμε να συζητήσουμε, τονίζοντας πως «η ηθική ξεκινά από την στιγμή που κάποιος επιλέγει, από τη στιγμή που κάποιος ενεργεί, από τη στιγμή που κάποιος αποφασίζει».
«Μέσα σε λίγα χρόνια η ανθρωπότητα ήρθε αντιμέτωπη με δύσκολα πράγματα», είπε ο κ.Κουμπαρέλης, αναφερόμενος συνοπτικά στις ιατρικές εξελίξεις οι οποίες τα τελευταία χρόνια είναι ραγδαίες.
Στο ερώτημα «τι ονομάζουμε βιοηθικό προβληματισμό» ο κ.Κουμπαρέλης σημείωσε πως για έναν άνθρωπο της Εκκλησίας η διακοπή της εγκυμοσύνης δεν συνιστά καθόλου βιοηθικό δίλημμα, συμπληρώνοντας όμως πως «εάν έχουμε να κάνουμε με μια γυναίκα που απειλείται η ζωή της από την εγκυμοσύνη, αυτό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως βιοηθικό δίλημμα».
Στη συνέχεια αναφέρθηκε στα διλήμματα που σχετίζονται με την αρχή και το τέλος της ζωής και στο πως αυτά ορίζονται από την Εκκλησία και την Επιστήμη. Σημείωσε πως έχουν άμεση σχέση και με τις μεταμοσχεύσεις, και συμπλήρωσε πως «έτσι βλέπουμε ότι όσο η επιστήμη προχωρά τέτοια προβλήματα έχουν να κάνουν με όλο και περισσότερους ανθρώπους».
Κάνοντας λόγο για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή υπογράμμισε πως «αυτές οι μέθοδοι γεννούν διλήμματα που δεν απασχολούν μόνο την Εκκλησία, αλλά και την νομοθεσία και την κοινωνία γενικότερα», ενώ ανέφερε πως τα διλλήματα της βιοηθικής δεν είναι μια φιλολογική κουβέντα, αλλά θέματα που μας αγγίζουν.
Σε άλλο σημείο της συζήτησης ο κ.Κουμπαρέλης εξέφρασε την άποψη ότι «είναι καλό να έχουμε μια γνώμη σε αυτά τα θέματα πριν μας χτυπήσει προσωπικά την πόρτα το πρόβλημα».
«Το κρίσιμο ερώτημα είναι πότε ξεκινάει η ζωή και πότε τελειώνει η ζωή».
Έγινε εκτενής αναφορά στα κείμενα που έχει δημοσιοποιήσει η αρμόδια Επιτροπή της Ιεράς Συνόδου, στα οποία εκφράζονται σειρά ενστάσεων για την εξωσωματική γονιμοποίηση. Μάλιστα προέτρεψε όλους να αναζητήσουν τα κείμενα αυτά στο διαδίκτυο για την πληρέστερη ενημέρωσή τους. Υπογράμμισε πως η Εκκλησία μέσα από τα κείμενα αυτά, προτείνει και την οδό της υιοθεσίας «ο οποίος είναι πολλαπλά θετικός».
Στη συνέχεια ειπώθηκε με έμφαση πως καλό θα είναι κάποιος που έχει βιοηθικά διλήμματα να απευθύνεται στην Εκκλησία πριν προβεί σε πράξεις, «γιατί συχνά παρατηρείται το φαινόμενο να απευθύνονται μετά την πράξη» όπως είπε χαρακτηριστικά, ενώ αναφερόμενος σε συγκεκριμένα παραδείγματα από την εργασία του στο Λαϊκό Νοσοκομείο τόνισε με έμφαση ότι «κάθε μια περίπτωση είναι ιδιαίτερη και ξεχωριστή».
Κάνοντας λόγο για την επιρροή που μπορεί να ασκήσει ένας γιατρός, σημείωσε πως το ενδεδειγμένο είναι ο γιατρός να δίνει τις απαιτούμενες πληροφορίες και μετά ο ασθενής να παίρνει την απόφαση με βάση τις δίκες του αρχές υπογραμμίζοντας πως «υπάρχουν περιπτώσεις διλήμματος που μπορούν να απαντηθούν μόνο κατά περίπτωση».
«Ο κλινικά νεκρός δεν είναι εγκεφαλικά νεκρός»Η συζήτηση έφτασε και στο θέμα του εγκεφαλικού θανάτου, τονίζοντας ότι αυτός θα πρέπει να διαφοροποιηθεί από τον κλινικό θάνατο στον οποίο υπάρχουν περιπτώσεις που ανένηψαν μετά από πολλά χρόνια.
Μάλιστα τόνισε πως υπάρχουν άνθρωποι που ενώ βρίσκονται στην εντατική και εμείς νομίζουμε ότι δεν καταλαβαίνουν τίποτα, όταν αναρρώσουν περιγράφουν στους οικείους τους εικόνες με κάθε λεπτομέρεια.
Όταν η συζήτηση περιστράφηκε στη δωρεά οργάνων υπογραμμίστηκε πως «πρέπει να υπάρχει ρητά εκφρασμένη επιθυμία του ανθρώπου να είναι δωρητής οργάνων, ενώ μιλώντας στη συνέχεια για την ευθανασία σημείωσε πως σήμερα στην κοινωνία μας έχουν διαμορφωθεί αφιλάνθρωπες συνθήκες και ένας ηλικιωμένος μπορεί να αισθάνεται βάρος σε μια οικογένεια.
Η Εκκλησία τονίζει ότι πρέπει «να αναγνωρίζουμε αξία στον άνθρωπο ανεξάρτητα από τι μπορεί να μας δώσει» και πως «η επιθυμία για τη ζωή απορρέει καθοριστικά από την δική μας στάση, σημείωσε ο κ. Κουμπαρέλης συμπληρώνοντας πως το βασικότερο κριτήριο για να σταθούμε απέναντι στα διλήμματα είναι το κριτήριο της αγάπης και όχι άλλα ιδιοτελή κριτήρια.
Ως επίλογος αυτών τονίστηκε πως η απώλεια νοημάτων και ιδεολογικών δρόμων είναι εκείνη που μας φέρνει στην απώλεια της ζωής και στην απομάκρυνση μας από το Θεό.
Το θέμα τους ήταν «Συζήτηση για την ηθική της βιολογίας» και πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «Ενορία εν δράσει…»
Ο κ. Κουμπαρέλης κατέστησε σαφές από την αρχή ότι η Βιοηθική είναι από τα πιο δύσκολα θέματα που έχουμε να συζητήσουμε, τονίζοντας πως «η ηθική ξεκινά από την στιγμή που κάποιος επιλέγει, από τη στιγμή που κάποιος ενεργεί, από τη στιγμή που κάποιος αποφασίζει».
«Μέσα σε λίγα χρόνια η ανθρωπότητα ήρθε αντιμέτωπη με δύσκολα πράγματα», είπε ο κ.Κουμπαρέλης, αναφερόμενος συνοπτικά στις ιατρικές εξελίξεις οι οποίες τα τελευταία χρόνια είναι ραγδαίες.
Στο ερώτημα «τι ονομάζουμε βιοηθικό προβληματισμό» ο κ.Κουμπαρέλης σημείωσε πως για έναν άνθρωπο της Εκκλησίας η διακοπή της εγκυμοσύνης δεν συνιστά καθόλου βιοηθικό δίλημμα, συμπληρώνοντας όμως πως «εάν έχουμε να κάνουμε με μια γυναίκα που απειλείται η ζωή της από την εγκυμοσύνη, αυτό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως βιοηθικό δίλημμα».
Στη συνέχεια αναφέρθηκε στα διλήμματα που σχετίζονται με την αρχή και το τέλος της ζωής και στο πως αυτά ορίζονται από την Εκκλησία και την Επιστήμη. Σημείωσε πως έχουν άμεση σχέση και με τις μεταμοσχεύσεις, και συμπλήρωσε πως «έτσι βλέπουμε ότι όσο η επιστήμη προχωρά τέτοια προβλήματα έχουν να κάνουν με όλο και περισσότερους ανθρώπους».
Κάνοντας λόγο για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή υπογράμμισε πως «αυτές οι μέθοδοι γεννούν διλήμματα που δεν απασχολούν μόνο την Εκκλησία, αλλά και την νομοθεσία και την κοινωνία γενικότερα», ενώ ανέφερε πως τα διλλήματα της βιοηθικής δεν είναι μια φιλολογική κουβέντα, αλλά θέματα που μας αγγίζουν.
Σε άλλο σημείο της συζήτησης ο κ.Κουμπαρέλης εξέφρασε την άποψη ότι «είναι καλό να έχουμε μια γνώμη σε αυτά τα θέματα πριν μας χτυπήσει προσωπικά την πόρτα το πρόβλημα».
«Το κρίσιμο ερώτημα είναι πότε ξεκινάει η ζωή και πότε τελειώνει η ζωή».
Έγινε εκτενής αναφορά στα κείμενα που έχει δημοσιοποιήσει η αρμόδια Επιτροπή της Ιεράς Συνόδου, στα οποία εκφράζονται σειρά ενστάσεων για την εξωσωματική γονιμοποίηση. Μάλιστα προέτρεψε όλους να αναζητήσουν τα κείμενα αυτά στο διαδίκτυο για την πληρέστερη ενημέρωσή τους. Υπογράμμισε πως η Εκκλησία μέσα από τα κείμενα αυτά, προτείνει και την οδό της υιοθεσίας «ο οποίος είναι πολλαπλά θετικός».
Στη συνέχεια ειπώθηκε με έμφαση πως καλό θα είναι κάποιος που έχει βιοηθικά διλήμματα να απευθύνεται στην Εκκλησία πριν προβεί σε πράξεις, «γιατί συχνά παρατηρείται το φαινόμενο να απευθύνονται μετά την πράξη» όπως είπε χαρακτηριστικά, ενώ αναφερόμενος σε συγκεκριμένα παραδείγματα από την εργασία του στο Λαϊκό Νοσοκομείο τόνισε με έμφαση ότι «κάθε μια περίπτωση είναι ιδιαίτερη και ξεχωριστή».
Κάνοντας λόγο για την επιρροή που μπορεί να ασκήσει ένας γιατρός, σημείωσε πως το ενδεδειγμένο είναι ο γιατρός να δίνει τις απαιτούμενες πληροφορίες και μετά ο ασθενής να παίρνει την απόφαση με βάση τις δίκες του αρχές υπογραμμίζοντας πως «υπάρχουν περιπτώσεις διλήμματος που μπορούν να απαντηθούν μόνο κατά περίπτωση».
«Ο κλινικά νεκρός δεν είναι εγκεφαλικά νεκρός»Η συζήτηση έφτασε και στο θέμα του εγκεφαλικού θανάτου, τονίζοντας ότι αυτός θα πρέπει να διαφοροποιηθεί από τον κλινικό θάνατο στον οποίο υπάρχουν περιπτώσεις που ανένηψαν μετά από πολλά χρόνια.
Μάλιστα τόνισε πως υπάρχουν άνθρωποι που ενώ βρίσκονται στην εντατική και εμείς νομίζουμε ότι δεν καταλαβαίνουν τίποτα, όταν αναρρώσουν περιγράφουν στους οικείους τους εικόνες με κάθε λεπτομέρεια.
Όταν η συζήτηση περιστράφηκε στη δωρεά οργάνων υπογραμμίστηκε πως «πρέπει να υπάρχει ρητά εκφρασμένη επιθυμία του ανθρώπου να είναι δωρητής οργάνων, ενώ μιλώντας στη συνέχεια για την ευθανασία σημείωσε πως σήμερα στην κοινωνία μας έχουν διαμορφωθεί αφιλάνθρωπες συνθήκες και ένας ηλικιωμένος μπορεί να αισθάνεται βάρος σε μια οικογένεια.
Η Εκκλησία τονίζει ότι πρέπει «να αναγνωρίζουμε αξία στον άνθρωπο ανεξάρτητα από τι μπορεί να μας δώσει» και πως «η επιθυμία για τη ζωή απορρέει καθοριστικά από την δική μας στάση, σημείωσε ο κ. Κουμπαρέλης συμπληρώνοντας πως το βασικότερο κριτήριο για να σταθούμε απέναντι στα διλήμματα είναι το κριτήριο της αγάπης και όχι άλλα ιδιοτελή κριτήρια.
Ως επίλογος αυτών τονίστηκε πως η απώλεια νοημάτων και ιδεολογικών δρόμων είναι εκείνη που μας φέρνει στην απώλεια της ζωής και στην απομάκρυνση μας από το Θεό.
- Το σκηνικό πλαισίωσε ζωγραφικός πίνακας από την σπουδάστρια ζωγραφικής κ. Νεφέλη Κατσαρού.
Τη συζήτηση μπορείτε να την παρακολουθήσετε εδώ