Η κίνηση της πολιτείας να καταργήσει σε ένα απόγευμα την κρατική ραδιοφωνία και τηλεόραση και να απολύσει 2600 εργαζόμενους δείχνει την απουσία λειτουργίας της πολιτικής ως τρόπου, συν τοι άλλοις, διαπαιδαγώγησης της κοινωνίας. Αυθαίρετα η πολιτεία έδειξε ότι θεωρεί ότι είναι ο ιδιοκτήτης της ενημέρωσης και της κοινωνίας εν τέλει και όχι ο διαχειριστής. Ότι αποφασίζει και διατάσσει για το καλό όλων. Επειδή το κεφάλι πονά, η λύση είναι η αποκοπή του. Και επειδή ο σκοπός είναι άγιος, τα μέσα αγιάζονται εξίσου.
Βέβαια, το κράτος δεν έκανε κάτι διαφορετικό από αυτό το οποίο εμείς ως κοινωνία και πράξαμε και πράττουμε (ίσως με λιγότερη ένταση τα χρόνια της κρίσης). Θεωρήσαμε τους εαυτούς μας ιδιοκτήτες των δρόμων, των συγκοινωνιών, των κτηρίων, των σχολείων, των αθλητικών χώρων . Όταν λοιπόν πιστεύαμε ότι είχαμε αιτήματα, ότι είχαμε δίκιο, ότι το κράτος δεν ανταποκρινόταν σ’ αυτό που ζητούσαμε, σπεύδαμε και σπεύδουμε να καταλάβουμε δρόμους, σχολεία, μέσα μεταφοράς, γήπεδα, ενίοτε με τρόπο αυταρχικό, χωρίς να σεβόμαστε τα δίκια και τα δικαιώματα όσων ήθελαν να εργαστούν, να ταξιδέψουν, να μάθουν γράμματα, να δούνε έναν αγώνα στο ποδόσφαιρο και στο μπάσκετ. Κατάληψη, πορεία, επεισόδια ονομάσαμε εμείς τις κινήσεις μας, με τις οποίες κλείναμε τους τόπους και τις ζωές των άλλων που πιθανόν δεν συμφωνούσανε μαζί μας. Αναστολή λειτουργίας και διακοπή σήματος ονομάζει το κράτος την πράξη του να κλείσει την κρατική ραδιοφωνία και τηλεόραση. Αυτοαναγορευτήκαμε ιδιοκτήτες και όχι διαχειριστές των αγαθών που ανήκουν σε όλους. Το ίδιο κάνει και το κράτος.
Και η απεργία;
Όταν ο συνδικαλισμός έγινε επάγγελμα, η απεργία μετετράπη από έκτακτο γεγονός, για το οποίο ουδείς έχει αντίρρηση ότι είναι νόμιμο και ηθικό δικαίωμα και ότι δείχνει την σοβαρότητα ενός προβλήματος, σε εύκολη και συνηθισμένη κατάσταση, η οποία καθιστούσε την υπόλοιπη κοινωνία όμηρο των συνδικαλιστικών και κομματικών επιδιώξεων. Μετά από τόση κατάχρηση, εκφυλίστηκε λοιπόν και η απεργία, με αποτέλεσμα να μην πείθει τους περισσότερους. Κοντά στα ξερά κάηκαν και τα χλωρά.
Δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία τριάντα χρόνια βιώσαμε στην πατρίδα μας τις συνέπειες ενός κοινωνικού μετασχηματισμού, ο οποίος από το οικονομικό επίπεδο, μέσα από την τηλεόραση και το Διαδίκτυο, έγινε και πολιτικός. Η διασπορά του πλούτου στους πολλούς (κάτι απολύτως θεμιτό) δεν συνοδεύθηκε από την παιδαγωγία του μέτρου. Αντίθετα, η νεοαστική τάξη (η οποία περιελάμβανε ουσιαστικά τους πάντες, δημόσιους υπαλλήλους, αγρότες, εργάτες, καλλιτέχνες, αθλητές, νεόκοπους επιχειρηματίες και άλλους) εθίστηκε στη λογική ότι «λεφτά υπάρχουν» και «εξουσία υπάρχει», στην οποία όλοι έχουν δικαίωμα μετοχής, ανεξαρτήτως αν είχαν την ικανότητα και τη γνώση να την ασκήσουν. Και η εξουσία δεν ήταν κατ’ ανάγκην μόνο πολιτική. Από την ενορία και τη σχολική μονάδα, στην διοίκηση του κράτους, στον επαγγελματικό αθλητισμό, στους συνεταιρισμούς και τις επιχειρήσεις δύσκολα εύρισκες κάποιον που να αναγνωρίζει ότι δεν ήταν όλα για τον ίδιο, αλλά ότι χρειαζόταν ιεράρχηση και ιεραρχία. Το κράτος ενίσχυε τον κομματισμό και την ιδιοτέλεια και η κοινωνία ανταποκρινόταν με ευχαρίστηση αναδεικνύοντας ακόμη και στην πολιτική όλους αυτούς που διακατέχονταν από την αυταπάτη ότι μπορούσαν. Το καταναλωτικό πολιτισμικό πρότυπο έγινε πολιτικός και κοινωνικός τρόπος ζωής. Και ύστερα ήρθε η κρίση.
Η λύση πάντως δεν είναι το κράτος να ακολουθεί την κοινωνία, αλλά να την διαπαιδαγωγεί. Αν το κράτος λειτουργεί στη λογική της επίδειξης δύναμης, ανεξαρτήτως των πιθανώς αγαθών προθέσεων και του τελικού αποτελέσματος των ενεργειών του (κάτι που στην προκειμένη περίπτωση της κρατικής ραδιοφωνίας και τηλεόρασης μάλλον θα διαφανεί σύντομα), τότε δείχνει στην κοινωνία ότι δεν επιθυμεί να την διαπαιδαγωγήσει, αλλά να συντηρήσει την ιδιοκτησιακή λογική. Και η δράση θα φέρνει πάντοτε αντίδραση, που όσο κι αν επικαλύπτονται με ιδεολογικούς ή διαχειριστικούς λόγους, στην ουσία θα αποτελούν όψεις του ιδίου νομίσματος.
Η κρίση φαίνεται ξεκάθαρα ότι απαιτεί ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο. Μόνο που δεν μπορεί ένα πολιτικό κόμμα να το αναπτύξει ή να το υπερασπιστεί, αν δεν έχει την δύναμη της συνεργασίας, της πειθούς και της αρετής. Όλα αυτά χρειάζονται μία μακρόχρονη περίοδο επώασης ενός νέου κοινωνικού μετασχηματισμού, αληθινά δημοκρατικού. Χρειάζονται παιδεία και επίγνωση του μέτρου. Πρωτίστως χρειάζονται πολιτικούς ηγέτες που θα πούνε την αλήθεια στον κόσμο και θα καταθέσουν όχι απλώς οράματα ή διαχειριστικές λογικές ή ατταβιστικές αντιλήψεις επιστροφής στο δρόμο που μας οδήγησε στην κρίση, αλλά τον κόπο και την αγωνία τους να επιλέξουν τους άριστους και να ζητήσουν την συνεργασία όλων. Πρωτίστως της ίδιας της κοινωνίας.
Η κρατική ραδιοφωνία και τηλεόραση σίτισε, ως πρυτανείο, πλήθος διαμορφωτών του κοινωνικού μας μετασχηματισμού, οι περισσότεροι εκ των οποίων κόπτονται τώρα για τις εξελίξεις, χωρίς ίχνος αυτοκριτικής και μεταμέλειας. Στην κρατική όμως ραδιοφωνία και τηλεόραση εργάστηκαν και εργάζονται και άνθρωποι με αγάπη για το επάγγελμά τους, οι οποίοι δεν προκάλεσαν ούτε έφταιξαν σε τίποτα. Ο ελάχιστος σεβασμός προς αυτούς τους ανθρώπους και τις οικογένειές τους θα επέβαλε άλλους χειρισμούς από την πλευρά του κράτους. Δεν είναι όλα νούμερα στη στατιστική των απολύσεων που ζητούνε οι κυρίαρχοί μας.
Βέβαια, το κράτος δεν έκανε κάτι διαφορετικό από αυτό το οποίο εμείς ως κοινωνία και πράξαμε και πράττουμε (ίσως με λιγότερη ένταση τα χρόνια της κρίσης). Θεωρήσαμε τους εαυτούς μας ιδιοκτήτες των δρόμων, των συγκοινωνιών, των κτηρίων, των σχολείων, των αθλητικών χώρων . Όταν λοιπόν πιστεύαμε ότι είχαμε αιτήματα, ότι είχαμε δίκιο, ότι το κράτος δεν ανταποκρινόταν σ’ αυτό που ζητούσαμε, σπεύδαμε και σπεύδουμε να καταλάβουμε δρόμους, σχολεία, μέσα μεταφοράς, γήπεδα, ενίοτε με τρόπο αυταρχικό, χωρίς να σεβόμαστε τα δίκια και τα δικαιώματα όσων ήθελαν να εργαστούν, να ταξιδέψουν, να μάθουν γράμματα, να δούνε έναν αγώνα στο ποδόσφαιρο και στο μπάσκετ. Κατάληψη, πορεία, επεισόδια ονομάσαμε εμείς τις κινήσεις μας, με τις οποίες κλείναμε τους τόπους και τις ζωές των άλλων που πιθανόν δεν συμφωνούσανε μαζί μας. Αναστολή λειτουργίας και διακοπή σήματος ονομάζει το κράτος την πράξη του να κλείσει την κρατική ραδιοφωνία και τηλεόραση. Αυτοαναγορευτήκαμε ιδιοκτήτες και όχι διαχειριστές των αγαθών που ανήκουν σε όλους. Το ίδιο κάνει και το κράτος.
Και η απεργία;
Όταν ο συνδικαλισμός έγινε επάγγελμα, η απεργία μετετράπη από έκτακτο γεγονός, για το οποίο ουδείς έχει αντίρρηση ότι είναι νόμιμο και ηθικό δικαίωμα και ότι δείχνει την σοβαρότητα ενός προβλήματος, σε εύκολη και συνηθισμένη κατάσταση, η οποία καθιστούσε την υπόλοιπη κοινωνία όμηρο των συνδικαλιστικών και κομματικών επιδιώξεων. Μετά από τόση κατάχρηση, εκφυλίστηκε λοιπόν και η απεργία, με αποτέλεσμα να μην πείθει τους περισσότερους. Κοντά στα ξερά κάηκαν και τα χλωρά.
Δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία τριάντα χρόνια βιώσαμε στην πατρίδα μας τις συνέπειες ενός κοινωνικού μετασχηματισμού, ο οποίος από το οικονομικό επίπεδο, μέσα από την τηλεόραση και το Διαδίκτυο, έγινε και πολιτικός. Η διασπορά του πλούτου στους πολλούς (κάτι απολύτως θεμιτό) δεν συνοδεύθηκε από την παιδαγωγία του μέτρου. Αντίθετα, η νεοαστική τάξη (η οποία περιελάμβανε ουσιαστικά τους πάντες, δημόσιους υπαλλήλους, αγρότες, εργάτες, καλλιτέχνες, αθλητές, νεόκοπους επιχειρηματίες και άλλους) εθίστηκε στη λογική ότι «λεφτά υπάρχουν» και «εξουσία υπάρχει», στην οποία όλοι έχουν δικαίωμα μετοχής, ανεξαρτήτως αν είχαν την ικανότητα και τη γνώση να την ασκήσουν. Και η εξουσία δεν ήταν κατ’ ανάγκην μόνο πολιτική. Από την ενορία και τη σχολική μονάδα, στην διοίκηση του κράτους, στον επαγγελματικό αθλητισμό, στους συνεταιρισμούς και τις επιχειρήσεις δύσκολα εύρισκες κάποιον που να αναγνωρίζει ότι δεν ήταν όλα για τον ίδιο, αλλά ότι χρειαζόταν ιεράρχηση και ιεραρχία. Το κράτος ενίσχυε τον κομματισμό και την ιδιοτέλεια και η κοινωνία ανταποκρινόταν με ευχαρίστηση αναδεικνύοντας ακόμη και στην πολιτική όλους αυτούς που διακατέχονταν από την αυταπάτη ότι μπορούσαν. Το καταναλωτικό πολιτισμικό πρότυπο έγινε πολιτικός και κοινωνικός τρόπος ζωής. Και ύστερα ήρθε η κρίση.
Η λύση πάντως δεν είναι το κράτος να ακολουθεί την κοινωνία, αλλά να την διαπαιδαγωγεί. Αν το κράτος λειτουργεί στη λογική της επίδειξης δύναμης, ανεξαρτήτως των πιθανώς αγαθών προθέσεων και του τελικού αποτελέσματος των ενεργειών του (κάτι που στην προκειμένη περίπτωση της κρατικής ραδιοφωνίας και τηλεόρασης μάλλον θα διαφανεί σύντομα), τότε δείχνει στην κοινωνία ότι δεν επιθυμεί να την διαπαιδαγωγήσει, αλλά να συντηρήσει την ιδιοκτησιακή λογική. Και η δράση θα φέρνει πάντοτε αντίδραση, που όσο κι αν επικαλύπτονται με ιδεολογικούς ή διαχειριστικούς λόγους, στην ουσία θα αποτελούν όψεις του ιδίου νομίσματος.
Η κρίση φαίνεται ξεκάθαρα ότι απαιτεί ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο. Μόνο που δεν μπορεί ένα πολιτικό κόμμα να το αναπτύξει ή να το υπερασπιστεί, αν δεν έχει την δύναμη της συνεργασίας, της πειθούς και της αρετής. Όλα αυτά χρειάζονται μία μακρόχρονη περίοδο επώασης ενός νέου κοινωνικού μετασχηματισμού, αληθινά δημοκρατικού. Χρειάζονται παιδεία και επίγνωση του μέτρου. Πρωτίστως χρειάζονται πολιτικούς ηγέτες που θα πούνε την αλήθεια στον κόσμο και θα καταθέσουν όχι απλώς οράματα ή διαχειριστικές λογικές ή ατταβιστικές αντιλήψεις επιστροφής στο δρόμο που μας οδήγησε στην κρίση, αλλά τον κόπο και την αγωνία τους να επιλέξουν τους άριστους και να ζητήσουν την συνεργασία όλων. Πρωτίστως της ίδιας της κοινωνίας.
Η κρατική ραδιοφωνία και τηλεόραση σίτισε, ως πρυτανείο, πλήθος διαμορφωτών του κοινωνικού μας μετασχηματισμού, οι περισσότεροι εκ των οποίων κόπτονται τώρα για τις εξελίξεις, χωρίς ίχνος αυτοκριτικής και μεταμέλειας. Στην κρατική όμως ραδιοφωνία και τηλεόραση εργάστηκαν και εργάζονται και άνθρωποι με αγάπη για το επάγγελμά τους, οι οποίοι δεν προκάλεσαν ούτε έφταιξαν σε τίποτα. Ο ελάχιστος σεβασμός προς αυτούς τους ανθρώπους και τις οικογένειές τους θα επέβαλε άλλους χειρισμούς από την πλευρά του κράτους. Δεν είναι όλα νούμερα στη στατιστική των απολύσεων που ζητούνε οι κυρίαρχοί μας.
