Της Μερόπης Σπυροπούλου*
Μέ ἀφορμή τήν συζήτηση πού ἔχει πυροδοτήσει ἡ πρόταση «νά καταργηθεῖ ἡ διδασκαλία τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν στό πρωτότυπο γιά τούς μαθητές τοῦ Λυκείου πού ἀκολουθοῦν θετική κατεύθυνση», πιστεύω ὅτι ἀξίζει νά πληροφορηθοῦν οἱ ἁρμόδιοι καί οἱ ἄλλοι ἐνδιαφερόμενοι ὅτι αὐτήν ἀκριβῶς τήν γλώσσα χρησιμοποιοῦσε γιά νά καταγράψει τίς ἐπιστημονικές σκέψεις καί ἰδέες του ἕνας ἀπό τούς κορυφαίους, στήν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας, ἐπιστήμονες θ ε τ ι κ ῆ ς κ α τ ε ύ θ υ ν σ η ς.
Κατά τά ἔτη 1661 ἕως 1665, ὁ γνωστός φυσικός καί μαθηματικός Ἰσαάκ Νεύτων, ὑπῆρξε προπτυχιακός φοιτητής στό Trinity College, καί χρησιμοποιοῦσε ἕνα Σημειωματάριο ὅπου, ἐκτός ἀπό πολλές σημειώσεις πού ἀφοροῦσαν τίς σπουδές του, ἔγραφε, προοδευτικῶς, καί τίς δικές του ἐρευνητικές σκέψεις καί ἀνακαλύψεις , τίς σχετικές μέ τά Μαθηματικά, τή Φυσική καί τή Μεταφυσική. Εἶναι σκέψεις καί θεωρίες οἱ ὁποῖες διαγράφουν τίς ἀπαρχές τοῦ ἀριστουργηματικοῦ καί κλασικοῦ ἐπιστη-μονικοῦ ἔργου του «Principia Mathematica»(Μαθηματικές Ἀρχές τῆς Φιλοσοφίας τῆς Φυσικῆς).
Μετά τόν θάνατό του, ὁ ἐκτελεστής τῆς διαθήκης του εἶχε κρίνει ὅτι οἱ σελίδες αὐτοῦ τοῦ Σημειωματαρίου «Δέν εἶναι κατάλληλες γιά ἐκτύπωση». Ἔτσι, τό 1872, τό «Trinity College Notebook» τοῦ Νεύτωνα παραχωρήθηκε, ἀπό τόν πέμπτο Κόμη τοῦ Portsmouth, στή Βιβλιοθήκη τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Cambridge, στό ὁποῖο ὁ Νεύτων ὑπῆρξε καθηγητής.
Πρίν ἀπό μερικούς μῆνες, μέ τήν ψηφιοποίηση περισσότερων ἀπό 4000 σελίδων ἀπό τό ἀρχεῖο του, τό Πανεπιστήμιο αὐτό ἐπιτρέπει, γιά πρώτη φορά, τήν πρόσβαση, μέσω διαδικτύου, στά πρωτότυπα τυπωμένα ἔργα, ἀλλα καί στά ψηφιοποιημένα χειρόγραφα τοῦ μεγάλου αὐτοῦ ἐπιστήμονα. Ἔτσι, δόθηκε στή δημοσιότητα καί τό χειρόγραφο Σημειωματάριό του καί ἀποκαλύφθηκε ὅτι, ὁ Νεύτων σκεπτόταν καί ἔγραφε τίς σημειώσεις του στά Ἀ ρ χ α ῖ α Ἑ λ λ η ν ι κ ά.
Στό Σημειωματάριο ὑπάρχουν καί μερικές λευκές σελίδες, ἀλλά ὁ Νεύτων χρησιμοποιοῦσε καί τίς δύο ὄψεις τῶν σελίδων. Οἱ δέ σελίδες 88 ἕως 135, στίς ὁποῖες ὁ Νεύτων ὀργανώνει τίς σκέψεις του κάτω ἀπό τόν γενικό τίτλο «Questiones quaedem philosophiae» (Ὁρισμένα Φιλοσοφικά Ἐρωτήματα), θεωροῦνται ἰδιαιτέρως σημαντικές καί δείχνουν μέ πόση γνώση καί διεισδυτικότητα ἀνέλυε πλήρως τήν ἐτυμολογία τῶν ἑλληνικῶν λέξεων πού χρησιμοποιοῦσε, γιά νά διατυπώσει αὐτά τά ἐρωτήματα.
Ἀπό τίς πληροφορίες αὐτές προκύπτει ἀβίαστα τό συμπέρασμα ὅτι ὁ Νεύτων, γνωρίζοντας σέ βάθος τήν ἀρχαία Ἑλληνική γλώσσα, εἶχε πλήρη ἐπίγνωση τῆς μ ο ν α δ ι κ ῆ ς δυνατότητας πού αὐτή τοῦ ἔδινε, γιά νά διατυπώνει μέ ἀκρίβεια καί σαφήνεια τίς φυσικο-μαθηματικές σκέψεις του.
* Ὁμότιμη Καθηγήτρια Παν/μίου Ἀθηνῶν
Κατά τά ἔτη 1661 ἕως 1665, ὁ γνωστός φυσικός καί μαθηματικός Ἰσαάκ Νεύτων, ὑπῆρξε προπτυχιακός φοιτητής στό Trinity College, καί χρησιμοποιοῦσε ἕνα Σημειωματάριο ὅπου, ἐκτός ἀπό πολλές σημειώσεις πού ἀφοροῦσαν τίς σπουδές του, ἔγραφε, προοδευτικῶς, καί τίς δικές του ἐρευνητικές σκέψεις καί ἀνακαλύψεις , τίς σχετικές μέ τά Μαθηματικά, τή Φυσική καί τή Μεταφυσική. Εἶναι σκέψεις καί θεωρίες οἱ ὁποῖες διαγράφουν τίς ἀπαρχές τοῦ ἀριστουργηματικοῦ καί κλασικοῦ ἐπιστη-μονικοῦ ἔργου του «Principia Mathematica»(Μαθηματικές Ἀρχές τῆς Φιλοσοφίας τῆς Φυσικῆς).
Μετά τόν θάνατό του, ὁ ἐκτελεστής τῆς διαθήκης του εἶχε κρίνει ὅτι οἱ σελίδες αὐτοῦ τοῦ Σημειωματαρίου «Δέν εἶναι κατάλληλες γιά ἐκτύπωση». Ἔτσι, τό 1872, τό «Trinity College Notebook» τοῦ Νεύτωνα παραχωρήθηκε, ἀπό τόν πέμπτο Κόμη τοῦ Portsmouth, στή Βιβλιοθήκη τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Cambridge, στό ὁποῖο ὁ Νεύτων ὑπῆρξε καθηγητής.
Πρίν ἀπό μερικούς μῆνες, μέ τήν ψηφιοποίηση περισσότερων ἀπό 4000 σελίδων ἀπό τό ἀρχεῖο του, τό Πανεπιστήμιο αὐτό ἐπιτρέπει, γιά πρώτη φορά, τήν πρόσβαση, μέσω διαδικτύου, στά πρωτότυπα τυπωμένα ἔργα, ἀλλα καί στά ψηφιοποιημένα χειρόγραφα τοῦ μεγάλου αὐτοῦ ἐπιστήμονα. Ἔτσι, δόθηκε στή δημοσιότητα καί τό χειρόγραφο Σημειωματάριό του καί ἀποκαλύφθηκε ὅτι, ὁ Νεύτων σκεπτόταν καί ἔγραφε τίς σημειώσεις του στά Ἀ ρ χ α ῖ α Ἑ λ λ η ν ι κ ά.
Στό Σημειωματάριο ὑπάρχουν καί μερικές λευκές σελίδες, ἀλλά ὁ Νεύτων χρησιμοποιοῦσε καί τίς δύο ὄψεις τῶν σελίδων. Οἱ δέ σελίδες 88 ἕως 135, στίς ὁποῖες ὁ Νεύτων ὀργανώνει τίς σκέψεις του κάτω ἀπό τόν γενικό τίτλο «Questiones quaedem philosophiae» (Ὁρισμένα Φιλοσοφικά Ἐρωτήματα), θεωροῦνται ἰδιαιτέρως σημαντικές καί δείχνουν μέ πόση γνώση καί διεισδυτικότητα ἀνέλυε πλήρως τήν ἐτυμολογία τῶν ἑλληνικῶν λέξεων πού χρησιμοποιοῦσε, γιά νά διατυπώσει αὐτά τά ἐρωτήματα.
Ἀπό τίς πληροφορίες αὐτές προκύπτει ἀβίαστα τό συμπέρασμα ὅτι ὁ Νεύτων, γνωρίζοντας σέ βάθος τήν ἀρχαία Ἑλληνική γλώσσα, εἶχε πλήρη ἐπίγνωση τῆς μ ο ν α δ ι κ ῆ ς δυνατότητας πού αὐτή τοῦ ἔδινε, γιά νά διατυπώνει μέ ἀκρίβεια καί σαφήνεια τίς φυσικο-μαθηματικές σκέψεις του.
* Ὁμότιμη Καθηγήτρια Παν/μίου Ἀθηνῶν