Το θέμα που επέλεξα για την πρώτη μου εμφάνιση ενώπιον του εκλεκτού ακροατηρίου της Εταιρείας Λογοτεχνών Νοτιο-Δυτικής Ελλάδος δεν είναι, κατ' εξαίρεση λογοτεχνικού περιεχομένου. Έχει όμως τόσο μεγάλη σπουδαιότητα και βαρύτητα το Δημογραφικό Πρόβλημα της Ελλάδας και έχει αποκτήσει, με το καιρό, τόσο εκρηκτικές διαστάσεις, που μόνο σαν εθνικός εφιάλτης μπορεί να χαρακτηριστεί.
Γι αυτό και εγώ θεώρησα απόψε χρήσιμο, παραμερίζοντας τα όποια λογοτεχνικά μου ενδιαφέροντα, να σας εκθέσω τα νεότερα δεδομένα του προβλήματος αυτού, ελπίζοντας στην ανοχή και την ευαισθητοποίησή σας.
Εισαγωγή
Το Δεκέμβρη του 2004, προ 10 ακριβώς ετών, σε μία ομιλία μου στη Διακίδειο Σχολή Λαού Πατρών, με θέμα : «Το Δημογραφικό Πρόβλημα της Ελλάδας - παρόν και μέλλον» συνόψιζα τα τότε κρατούντα περί το θέμα και πιθανολογούσα τις μελλοντικές εξελίξεις.
Στην αποψινή μου ομιλία, αφού αναφέρω συνοπτικά τις διάφορες συνιστώσες του Δπρ, θα προβώ σε ποσοτικές και ποιοτικές συγκρίσεις των ευρημάτων του 2004 και εκείνων του σήμερα. Θα διακινδυνεύσω δε στο τέλος, να προβλέψω τη μελλοντική πορεία του προβλήματος, σε βάθος μιας 50ετίας.
Τα όσα θα αναφέρω εξ άλλου πιο κάτω, συμπλέουν εν πολλοίς με τα επιγραμματικά στοιχεία που παραθέτει ο Πρόεδρος της Εταιρείας μας, κ. Λεωνίδας Μαργαρίτης, στο πρόσφατο βιβλίο του : «φωνή βοώντος εν μνημονίω» και στο κεφάλαιο . της ευτεκνίας.
Ορισμοί : Ας ξεκινήσουμε όμως με τη σύντομη ερμηνεία ορισμένων όρων, που θα τους χρησιμοποιήσουμε στην παρούσα ομιλία.
Δημογραφία είναι κατ' αρχήν ο επιστημονικός εκείνος κλάδος που έχει ως αντικείμενο τη στατιστική μελέτη και ανάλυση ( διάρθρωση, δυναμική, δομή κ.λ.π. ) ενός δεδομένου πληθυσμού. Τα στοιχεία που προκύπτουν από τη μελέτη αυτή καλούνται και δημογραφικά στοιχεία.
Το Δημογραφικό Πρόβλημα ( Δπρ ) αναφέρεται στις δυσχέρειες και τις δυσκολίες που ανακύπτουν στην οικονομία, τα εθνικά θέματα (παιδεία, υγεία, εθνική άμυνα ) τη μετανάστευση κ.λ.π., από τη μείωση ή τη γήρανση του πληθυσμού μιας χώρας.
Κατ' άλλον, παραπλήσιο ορισμό, το Δπρ σχετίζεται με τη στατιστικά διαπιστωμένη μείωση ή αύξηση του πληθυσμού μιας χώρας, που επηρεάζει δυσμενώς όλα εκείνα τα ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία, που συνιστούν μία σθεναρή εθνική και κρατική οντότητα, δηλ. την οικονομία, την ασφάλεια και την εθνική συνοχή.
Το Δπρ δημιουργείται βασικώς από την πορεία της γεννητικότητας, της θνησιμότητας και τις μετακινήσεις του πληθυσμού.
Η Γονιμότητα εξ άλλου, σχέση έχει με την αναλογία του αριθμού γεννήσεων προς τον αριθμό γυναικών σε ηλικία αναπαραγωγής ( λίγο αυθαίρετα, από τα 18 μέχρι τα 35 χρόνια ) σε δεδομένο χρονικό διάστημα.
Ο πιο εύκολος τρόπος για να εκτιμήσουμε τη γονιμότητα ενός λαού στηρίζεται στον προσδιορισμό του Συντελεστού Ολικής Γονιμότητας (ΣΟΓ) που αντιστοιχεί στο μέσο αριθμό παιδιών ανά γυναίκα παραγωγικής ηλικίας.
Ως Υπογονιμότητα τέλος, με την ιατρική κυρίως έννοια του όρου και ακραία κατάληξη τη στειρότητα, εννοούμε την μη επίτευξη εγκυμοσύνης ύστερα από ελεύθερες σεξουαλικές επαφές ενός έτους.
Με ΣΟΓ στο 2,1 βρισκόμαστε στο «όριο αναπαραγωγής γενεών», που εγγυάται την ομαλή εξέλιξη του πληθυσμού. Ο επιθυμητός ΣΟΓ για κάθε χώρα είναι ο 2,3, συντελεστής που εξασφαλίζει την πληθυσμιακή ακμή μιας χώρας.
ΣΟΓ κάτω του 2,1 οδηγεί μοιραία στην Υπογεννητικότητα, ευρύτερη έννοια αυτής της υπογονιμότητας, μία άκρως επικίνδυνη κατάσταση, η οποία και θα μας απασχολήσει στην κυρίως ομιλία μας.
Δημογραφικά στοιχεία της Ελλάδας.
Ο ΣΟΓ τα παλαιότερα χρόνια, τα προπολεμικά, έφτανε στη χώρα μας στο 3,7, πολύ πιο πάνω από το όριο αναπαραγωγής γενεών. Εκτοτε βαίνει συνεχώς μειούμενος, για να κατρακυλήσει το 1990 στο 1,70, το 2010 στο 1,4 και σήμερα στο 1,2 ( ακριβέστερα στο 0,8-0,9, αφαιρουμένων των νεογέννητων των μεταναστών ).
Πληθυσμός της Ελλάδας ( Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία )
1981 : 9.729.350 άτομα - 1991 : 10.252.582 άτομα - 2001 : 10.964.020 άτομα - 2011 : 10.815.187 άτομα, λιγότερα δηλ. κατά 150.000 άτομα από την προηγούμενη απογραφή - 2020 : πιθανολογείται 10.550.000 άτομα - 2050 : πιθανολογείται 8.500.000 άτομα - τέλος 21ου αιώνα : πιθανολογείται 2.000.000 με 3.000.000 άτομα!
Σήμερα εξ άλλου, το 10% του πληθυσμού της Ελλάδος είναι αλλοδαποί, με το 3% εξ αυτών μουσουλμάνους.
Γεννήσεις : 1935 : 28.16 γεννήσεις στους 1000 κατοίκους - 1950 : 20 γεννήσεις - 1998 : 9 γεννήσεις - 2005 : 0,969 γεννήσεις ανά 1000 κατοίκους.
Θνησιμότητα : 19ος αιώνας : 45 θάνατοι ανά 1000 κατοίκους - 2000 : 9,76 θάνατοι ανά 1000 κατοίκους, περισσότεροι από τις γεννήσεις κατά 0,17%. Οι θάνατοι άρχισαν να ξεπερνούν τις γεννήσεις.
2012 : Εμφανής η καθοδική πορεία του αριθμού των γεννήσεων : θάνατοι 116.700 - γεννήσεις 100.400
Τελευταίο 6μηνο : 47.448 θάνατοι - 44.653 γεννήσεις
Αίτια του Δπρ
Το Δπρ είναι πολυσύνθετο και πολυδιάστατο πρόβλημα, ανθρωπογενές στη φύση του, δημιουργείται δε βασικώς, όπως προανέφερα, από την πορεία της γεννητικότητας, της θνησιμότητας και των μετακινήσεων του πληθυσμού ( μετανάστευση, αστυφιλία κ.λ.π. ).
Τα αίτια του Δπρ εξισώνονται στην ουσία με τα αίτια τηςυπογεννητικότητας, που μαστίζει τις τελευταίες 10ετίες τη χώρα μας. Στην πραγματικότητα, η υπογεννητικότητα στην Ελλάδα αυξάνεται τα τελευταία 70 χρόνια με ρυθμό αμείλικτα σταθερό.
Αναφέρω τα κυριότερα αίτια :
- Πτώση βρεφικής θνησιμότητας - Επεξήγηση
- Αστικοποίηση πληθυσμού- εξέλιξη αγροτικής οικονομίας - Οι αγρότες που εγκαθίστανται στις πόλεις υιοθετούν το μικρό μέγεθος της οικογένειας. Όσο μεγαλύτερη είναι η πόλη, τόσο μικρότερη η οικογένεια
- Υποχρεωτική εκπαίδευση παιδιών (αύξηση μέριμνας και εξόδων)
- Αύξηση μορφωτικού επιπέδου και αριθμού εργαζομένων γυναικών
- Αύξηση μέσης ηλικίας γάμου γυναίκας, επομένως και τεκνοποιίας ( επεξήγηση )
- Μείωση γάμων
- Αύξηση διαζυγίων : Σε ένα τρίμηνο για παράδειγμα τελέστηκαν στην Ελλάδα 32.477 γάμοι. Την ίδια περίοδο τα διαζύγια έφτασαν στα 9.298 ( ποσοστό 30% )
- Ευμάρεια - ευδαιμονισμός - ξένες επιδράσεις
- Ψυχολογικά αίτια ( αίσθημα ευθύνης νέων-σκεπτικισμός-ανασφάλεια-φόβος για το μέλλον των παιδιών )
- Ανεπαρκής προστασία της μητρότητας
- Μετανάστευση στο εξωτερικό: Απέβη εξ ολοκλήρου σε βάρος του αγροτικού πληθυσμού. Στέρεψε η πηγή του ανθρώπινου δυναμικού, ιδίως των νέων στην ηλικία, από τις αγροτικές περιοχές.
Τρία ήσαν τα κύρια κύματα μεταναστεύσεως κατά τον 20ό αιώνα: α) αρχές του αιώνα προς ΗΠΑ, β) 1950-1960 προς Ευρώπη ( ορυχεία Βελγίου κ.λ.π. ) ΗΠΑ και Αυστραλία και γ) 2010-εφεξής προς πάσα κατεύθυνση.
Σήμερα το ρεύμα μεταναστεύσεως στην Ελλάδα, κυρίως προς την Ευρώπη, αυξάνεται εντυπωσιακά. Για παράδειγμα στη 2ετία 2009-2011 η μετανάστευση Ελλήνων προς τις χώρες της ΕΕ αυξήθηκε κατά 170%! Στη Γερμανία μόνο, που και αυτή αντιμετωπίζει οξύ Δπρ, στη τριετία 2010-2013 μετανάστευσαν 25.000 Έλληνες.
Το χειρότερο είναι ότι, σε αντίθεση με το παρελθόν, μεταναστεύουν κυρίως τα μορφωμένα, δυναμικά και νέα στην ηλικία άτομα από τη χώρα, με συνέπεια την ανατροφοδότηση της γηράνσεως του πληθυσμού.
- Οικονομική κρίση - αύξηση ανεργίας.
Η μείωση των γεννήσεων πηγαίνει χέρι με χέρι με τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί στη κοινωνία.
Όσοι επί πλέον προέρχονται από εύπορο περιβάλλον, τείνουν να αποκτούν λιγότερα παιδιά. Επομένως το Δπρ δεν είναι οικονομικό κυρίως θέμα. Αν ήταν έτσι, οι ευπορότερες τάξεις θα είχαν περισσότερα παιδιά, γεγονός που δεν συμβαίνει.
΄Αλλα αίτια υπογεννητικότητας :
- Πολιτικός γάμος
- Ταχεία έκδοση συναινετικού διαζυγίου
- Σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης
- Προμήνυμα ισοτιμίας ομοφυλοφιλικού γάμου με το φυσιολογικό γάμο
- Δεν αποκλείεται εν τέλει, να ακολουθήσει η νομιμοποίηση της παιδεραστίας!
Τρία βασικά αίτια υπογεννητικότητας χρήζουν ιδιαίτερης μνείας.
- Υπογονιμότητα : Το 17% περίπου των ζευγαριών στον ελληνικό χώρο ( 300.000 ζευγάρια ) εμφανίζουν κάποιο βαθμό υπογονιμότητας.
Η υποβοηθούμενη ( τεχνητή ) αναπαραγωγή υπόσχεται εν προκειμένω μία ουσιώδη αντιμετώπιση της υπογονιμότητας.
- Τροχαία ατυχήματα : Στη 10ετία 1974-1984 η χώρα μας θρήνησε 1700 νεκρούς περίπου το χρόνο. Παραστατικά : Μία μηχανοκίνητη Ταξιαρχία ή μία κωμόπολη χάνονται ετησίως στους δρόμους ! ( κατά τεκμήριο νέοι άνθρωποι, σε ηλικία αναπαραγωγής ).
- Άμβλωση : Ο μεγάλος αριθμός αμβλώσεων ( 300.000 περίπου το χρόνο ) αποτελεί ισχυρό αίτιο συντηρήσεως του Δπρ. Η αποποινικοποίηση της αμβλώσεως επέτεινε το πρόβλημα.
Παρά ταύτα, δημογραφικές έρευνες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, δείχνουν πως οι Έλληνες και οι Ελληνίδες πιστεύουν ακόμη στην αξία της οικογένειας. Και πως, αν ήσαν ευνοϊκότερες οι συνθήκες, θα επιθυμούσαν να έκαναν περισσότερα παιδιά, από όσα γεννούν σήμερα.
Οι τελευταίες αυτές διαπιστώσεις είναι αυξημένης σημασίας, πρέπει δε να ληφθούν σοβαρά υπ' όψιν, από εκείνους που χαράζουν την εθνική πολιτική αντιμετωπίσεως του Δπρ.
Άλλο ένα δημογραφικό στοιχείο, που άρχισε να προκαλεί περαιτέρω παρενέργειες στο ήδη οξύ Δπρ της χώρας, είναι η μεγάλη, η ανεξέλεγκτη εισροή μεταναστών, από τις υπανάπτυχτες ιδίως χώρες, στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα την πληθυσμιακή αλλοίωση του γηγενούς πληθυσμού.
Στρογγυλεύοντας αριθμούς, υπογραμμίζομε ότι, από τα 11.000.000 του σημερινού πληθυσμού της Ελλάδας, το 1.000.000 (10% ) είναι μετανάστες, που εισέρευσαν στη χώρα κατά τις τελευταίες 10ετίες.
Επ' αυτού όμως προβάλλει και η αντίθετη άποψη, ότι δηλ. η εισροή μεταναστών στη χώρα μας, τουλάχιστον η ελεγχόμενη, ίσως αποτελέσει το αντίδοτο στη συνεχή συρρίκνωση του πληθυσμού.
Δυσμενείς επιπτώσεις και απηχήσεις του Δπρ
Από την ανάλυση των μέχρι τούδε στοιχείων, καθ' ότι αφορά τα αίτια του Δπρ, προκύπτουν δύο κύριες διαπιστώσεις, α) η συρρίκνωση και β ) η γήρανση του πληθυσμού της Ελλάδας.
Και η μεν συρρίκνωση ή σμίκρυνση του πληθυσμού, οδηγεί σε εφιαλτικούς αριθμούς (όπως είδαμε το 2100 πιθανολογείται ο πληθυσμός να έχει κατέλθει στα 2.000.000 με 3.000.000 εκατομμύρια).
Με τον ΣΟΓ σήμερα να βρίσκεται περίπου στο 1, κάθε γενιά που έρχεται, θα φτάνει στο 60% της προηγούμενης. Αυτό το ποσοστό μειώσεως μπορεί να συγκριθεί μόνο με τις απώλειες που προξένησε στους λαούς της Ευρώπης η πανώλης, κατά το μεσαίωνα.
Στην εποχή μας η Ελλάδα υποφέρει από αρνησιτεκνία, ατεκνία, ολιγοτεκνία και την εξ αυτής ολιγανθρωπία, που όλες μαζί απειλούν τη μελλοντική μας ύπαρξη ως έθνους. Σε μερικά χρόνια δεν θα υπάρχουν αρκετοί Έλληνες, για να επιβιώσουμε ως εθνικό κράτος.
Στο πρόσφατο παρελθόν τουναντίον, με εμφυλίους πολέμους, στερήσεις και κακουχίες, η πολύτεκνη και υπερπολύτεκνη οικογένεια των 5, 7, και 10 τέκνων, γιγάντωνε τις δυνάμεις και τη μαχητικότητα στον αγώνα της ζωής.
Ιστορικά πρόσωπα είχαν δημιουργήσει πολύτεκνες οικογένειες, όπως ο Κανάρης με 7 παιδιά, ο Δραγούμης 11, ο Μακρυγιάννης 12, ο Καποδίστριας προήρχετο από οικογένεια με 8 παιδιά, ο Βενιζέλος από 9, ο Υψηλάντης από 11.
Σήμερα, ακόμη και χωρίς τις στατιστικές επιβεβαιώσεις, η συρρίκνωση του ελληνικού πληθυσμού είναι πολλαπλώς εμφανής. Έτσι, αρκετά μαιευτήρια ( δημόσια και ιδιωτικά ) έχουν κλείσει πτέρυγες, ή τις έχουν μετατρέψει για νοσηλεία ασθενών άλλων ιατρικών ειδικοτήτων. Πολλά σχολεία επίσης, ιδιαιτέρως στην επαρχία, στα ορεινά μέρη και τα νησιά, έχουν μία χούφτα μόλις μαθητών και από αυτούς οι περισσότεροι είναι αλλοδαποί.
Άλλη μία σημαντική επίπτωση στη δομή του κοινωνικού ιστού, απότοκος της υπογεννητικότητας και της εξ αυτής συρρικνώσεως του πληθυσμού, αφορά στη διατήρηση ισχυρών ενόπλων δυνάμεων.
Οι ΕΔ χρειάζονται ανά πάσα στιγμή ( η παρατακτή όπως αποκαλείται δύναμη ) έναν αριθμό οπλιτών ( 180.000 περίπου εν καιρώ ειρήνης ) για την εκπλήρωση της αποστολής των. Δυστυχώς η δύναμη αυτή ουδέποτε συμπληρώνεται, ακριβώς λόγω της υπογεννητικότητας. Η δε απόδοση των κλάσεων, των ικανών δηλ. προς στράτευση αρρένων κατ' έτος, παρουσιάζει φθίνουσα πορεία.
Πιο συγκεκριμένα, το 1954 η απόδοση των κλάσεων έφτανε τους 94.000 κληρωτούς, το 2000 μειώθηκε στους 83.000, για να φτάσει το 2010 στους 55.000! Οι αριθμοί είναι πράγματι απογοητευτικοί. Αν μάλιστα λάβουμε υπ' όψιν την εξ ανατολών απειλή, καθίστανται άκρως επικίνδυνοι.
Συμπερασματικά, από απόψεως πληθυσμιακού δυναμικού, η Ελλάδα καταρρέει δημογραφικώς.
Η δεύτερη τραγική επίπτωση που συνοδεύει την αύξηση της υπογεννητικότητας, αφορά στην προοδευτική γήρανση του ελληνικού πληθυσμού, φτάνοντας στα όρια ενός δημογραφικού εφιάλτη.
Αντί ετέρας αναλύσεως, παραθέτω διαπιστώσεις που έρχονται στο φως της δημοσιότητας, τα τελευταία χρόνια, από αξιόπιστες πηγές (πορίσματα στατιστικών ερευνών, δημογραφικές έρευνες βιο-ιατρικών ινστιτούτων, εγχωρίων και διεθνών κ.λ.π. ):
- Η Ελλάδα είναι η 3η πλέον γερασμένη χώρα του κόσμου. Το 1971 τα παιδιά υπερτερούσαν των ηλικιωμένων κατά 1.290.000. Σήμερα οι ηλικιωμένοι υπερτερούν των παιδιών κατά 550.000 άτομα! Το 2050 το 60% του ελληνικού πληθυσμού θα είναι μεγαλύτερο των 65 ετών!
- Πυραμίδα ηλικιών : Τα παλαιότερα χρόνια αντιστοιχούσαν 3,5 άτομα ενεργού πληθυσμού προς ένα ηλικιωμένο. Το 2050 πιθανολογείται ότι, η αναλογία αυτή θα φτάσει στο 1,7 προς ένα.
- Η γήρανση του πληθυσμού θα καλπάζει τα επόμενα χρόνια, γιατί οι νέοι, λόγω της ανεργίας δεν παντρεύονται και όσοι το τολμούν, τεκνοποιούν ένα παιδί, το πολύ δύο.
- Κατ' άλλη λακωνική διατύπωση : Η Ελλάδα γερνάει και δεν γεννάει.
- Η υπογεννητικότητα στην Ελλάδα έχει λάβει εφιαλτικές διαστάσεις, μεταβάλλοντας τη χώρα σε ένα απέραντο γηροκομείο.
- Η Ελλάδα γερνάει και αργοπεθαίνει, χωρίς να ανανεώνεται, ώστε σε λίγες 10ετίες, ολόκληρες περιοχές της χώρας θα μείνουν χωρίς κατοίκους.
- Η Ελλάδα έχει Δπρ εδώ και χρόνια. Ο πληθυσμός γερνάει και δεν γεννιούνται αρκετά παιδιά, ώστε να υπάρχουν αρκετοί εργαζόμενοι, για να καλύπτουν τις ανάγκες όλων των κατοίκων της χώρας.
- Το Δπρ έχει φτάσει στο κόκκινο, σηματοδοτεί δε, σε βάθος χρόνου, την παντελή εξαφάνισή μας ως φυλής, από προσώπου γης.
- Από χωριό σε χωριό, οι υπερήλικες ξεπερνούν τους ντόπιους κατοίκους, αλλά και τους μετανάστες της εργατικής ηλικίας.
- Τα ζοφερά δημογραφικά δεδομένα της Ελλάδας, με τους θανάτους να υπερτερούν των γεννήσεων και με το πληθυσμό να γερνά τόσο γρήγορα, σε συνδυασμό με την αύξηση του προσδόκιμου επιβιώσεως (όλο και πιο πολλοί γέροι θα επιζούν ) οδηγούν στο συμπέρασμα ότι, σε μερικές 10ετίες η Ελλάδα πιθανόν να μη μπορεί να παράξει αρκετό πλούτο, για να φροντίσει τους ανθρώπους της και μπορεί να πάψει να είναι ένα βιώσιμο έθνος-κράτος.
Κατά συνέπεια, το Δπρ είναι ο υπ' αριθμόν 1 κίνδυνος που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα μας. Σε συνδυασμό δε με την αλματώδη αύξηση της ανεργίας, ιδίως των νέων, αποτελούν μία δαμόκλειο σπάθη, που επικρέμαται πάνω από τα κεφάλια όλων των Ελλήνων.
Και καταλήγει ο απαισιόδοξος αναλυτής σε ένα requiem, για το μέλλον αυτού του τόπου :
Οι Έλληνες κάθονται αδρανείς, παγωμένοι και φυτοζωούν με συντάξεις γερόντων, παγωμένοι γύρω από το ξόδι της Ελλάδας.
Έτερος πάλι κοινωνικός μελετητής φτάνει στο άλλο άκρο, όταν προτείνει την.ελληνοποίηση όλων των παιδιών των μεταναστών, που γεννιούνται στη χώρα μας, σε μία απεγνωσμένη προσπάθεια ανανεώσεως, δίκην μεταγγίσεως νωπού ανθρώπινου δυναμικού, του γηράσκοντος ελληνικού πληθυσμού.
Το Δπρ δεν απαντάται μόνο στην Ελλάδα. Και οι άλλες χώρες της ΕΕ, ποιά λίγο, ποιά πολύ, αντιμετωπίζουν παρόμοιους κινδύνους συρρικνώσεως και γηράνσεως του πληθυσμού των. Η δημογραφική κρίση απειλεί στην ουσία ολόκληρη την Ευρώπη.
Έτσι, σύμφωνα με νεότερα στοιχεία, οι μισοί κάτοικοι της Ευρώπης, στο τέλος της τρέχουσας δεκαετίας, θα είναι άνω των 50 ετών (!) ενώ πληθυσμιακά θα παραμένουν στάσιμοι ή και θα λιγοστεύουν. Τα ανεπτυγμένα κράτη μετατρέπονται σιγά-σιγά σε χώρες γερόντων.
Η λελογισμένη ωστόσο ροή μεταναστών προς τις χώρες του δυτικού κόσμου, αποτελεί, κατά μία άποψη, ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και πηγή δυναμισμού για τις ευρωπαϊκές οικονομίες, δεδομένης της συρρικνώσεως και του ταχέος ρυθμού γηράνσεως του πληθυσμού των.
Πέραν αυτών, ο πληθυσμός της Γης, από 7 δισεκατομμύρια που είναι σήμερα, υπολογίζεται να φτάσει το 2050 τα 9. Το 70% εν τούτοις αυτής της αυξήσεως θα λάβει χώρα σε 24 από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου. Με τον κίνδυνο, η πλημμυρίδα των φτωχών λαθρομεταναστών να κατευθύνεται αμείωτη προς τις χώρες των γερόντων και της ευημερίας, προκαλώντας πληθυσμιακές αλλοιώσεις.
Μέτρα κατά του Δπρ
Δεν είναι στις προθέσεις του ομιλούντος, να υποδείξει ποια μέτρα πρέπει να θεσπισθούν, για την αντιμετώπιση του οξέος Δπρ. Σκοπός μου ήταν να προβάλω απόψε τις σημαντικότερες δυσμενείς συνιστώσες του προβλήματος και να επισημάνω πόσο επείγουσα καθίσταται η αντιμετώπισή τους.
Ο σχεδιασμός μιας δημογραφικής πολιτικής καθώς και η λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων, αποτελεί υποχρέωση του κράτους και μάλιστα επείγουσα. Οι εκάστοτε κυβερνήσεις και το κοινοβούλιο έχουν ύψιστο χρέος, μακροχρόνιου και συνεχούς ελέγχου της δημογραφικής πορείας της χώρας.
Η αλήθεια είναι πως στη 10ετία 1995-2005 είχε συσταθεί μία διακομματική επιτροπή της Βουλής, που αφού μελέτησε και κατέγραψε το Δπρ, υπέβαλε σχετικές προτάσεις, οι οποίες δυστυχώς κατά το πλείστον αγνοήθηκαν.
Γεγονός είναι βέβαια πως, τα όποια μέτρα αντιμετωπίσεως του Δπρ αναληφθούν, θα είναι κατ' ανάγκην δύσκολα και δυσεφάρμοστα, γιατί προσκρούουν στη δομή και τις αρχές που δεσπόζουν σήμερα στην ελληνική κοινωνία. ( καλοπέραση κ.λ.π. ).
Ενδεικτικά σημειώνω ανάμεσα στα μέτρα αυτά, τη στήριξη από την Πολιτεία της οικογένειας και του θεσμού του γάμου, την περαιτέρω μείωση της βρεφικής θνησιμότητας, τη στήριξη της μητρότητας, ιδίως της εργαζόμενης μητέρας ( αύξηση βρεφονηπιακών σταθμών, κίνητρα τεκνοποιίας, παράταση άδειας τοκετού, αύξηση των επιδομάτων πολυτεκνίας , σε συνδυασμό με φορολογικές ελαφρύνσεις κ.λ.π. ).
Η αντιμετώπιση επί πλέον της υπογονιμότητας με τις νέες μεθόδους τεχνητής γονιμοποιήσεως, η βελτίωση της ποιότητας των δρόμων και η καλύτερη κυκλοφοριακή αγωγή των οδηγών αυτοκινήτων, η σταυροφορία τέλος κατά των αμβλώσεων κ.λ.π., συνιστούν αποφασιστικά βήματα, στο μάκρος του χρόνου, ικανά να μειώσουν τις τραγικές επιπτώσεις του Δπρ.
Συμπερασματικά,, τα όσα εξέθεσα απόψε, σχετικά με το Δπρ της Ελλάδος, πιστεύω ότι ισχυροποιούν τη διαπίστωση, σύμφωνα με την οποία το πρόβλημα αυτό αποτελεί τον υπ' αριθμόν 1 εθνικό κίνδυνο για τη χώρα μας. Σε συνδυασμό δε με το φάσμα της ανεργίας, ιδίως των νέων παραγωγικής ηλικίας, αποτελούν ένα εύφλεκτο μείγμα, που απειλεί πραγματικά την υπόσταση του έθνους μας. Οι καιροί ου μενετοί. Ας αναλάβουμε όλοι τις ευθύνες μας.-
* Ομιλία στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών στα πλαίσια των Φιλολογικών Βραδινών της Εταιρείας Λογοτεχνών Ν.Δ.Ελλάδας
Δευτέρα 10 Φεβρουαρίου 2014
Γι αυτό και εγώ θεώρησα απόψε χρήσιμο, παραμερίζοντας τα όποια λογοτεχνικά μου ενδιαφέροντα, να σας εκθέσω τα νεότερα δεδομένα του προβλήματος αυτού, ελπίζοντας στην ανοχή και την ευαισθητοποίησή σας.
Εισαγωγή
Το Δεκέμβρη του 2004, προ 10 ακριβώς ετών, σε μία ομιλία μου στη Διακίδειο Σχολή Λαού Πατρών, με θέμα : «Το Δημογραφικό Πρόβλημα της Ελλάδας - παρόν και μέλλον» συνόψιζα τα τότε κρατούντα περί το θέμα και πιθανολογούσα τις μελλοντικές εξελίξεις.
Στην αποψινή μου ομιλία, αφού αναφέρω συνοπτικά τις διάφορες συνιστώσες του Δπρ, θα προβώ σε ποσοτικές και ποιοτικές συγκρίσεις των ευρημάτων του 2004 και εκείνων του σήμερα. Θα διακινδυνεύσω δε στο τέλος, να προβλέψω τη μελλοντική πορεία του προβλήματος, σε βάθος μιας 50ετίας.
Τα όσα θα αναφέρω εξ άλλου πιο κάτω, συμπλέουν εν πολλοίς με τα επιγραμματικά στοιχεία που παραθέτει ο Πρόεδρος της Εταιρείας μας, κ. Λεωνίδας Μαργαρίτης, στο πρόσφατο βιβλίο του : «φωνή βοώντος εν μνημονίω» και στο κεφάλαιο . της ευτεκνίας.
Ορισμοί : Ας ξεκινήσουμε όμως με τη σύντομη ερμηνεία ορισμένων όρων, που θα τους χρησιμοποιήσουμε στην παρούσα ομιλία.
Δημογραφία είναι κατ' αρχήν ο επιστημονικός εκείνος κλάδος που έχει ως αντικείμενο τη στατιστική μελέτη και ανάλυση ( διάρθρωση, δυναμική, δομή κ.λ.π. ) ενός δεδομένου πληθυσμού. Τα στοιχεία που προκύπτουν από τη μελέτη αυτή καλούνται και δημογραφικά στοιχεία.
Το Δημογραφικό Πρόβλημα ( Δπρ ) αναφέρεται στις δυσχέρειες και τις δυσκολίες που ανακύπτουν στην οικονομία, τα εθνικά θέματα (παιδεία, υγεία, εθνική άμυνα ) τη μετανάστευση κ.λ.π., από τη μείωση ή τη γήρανση του πληθυσμού μιας χώρας.
Κατ' άλλον, παραπλήσιο ορισμό, το Δπρ σχετίζεται με τη στατιστικά διαπιστωμένη μείωση ή αύξηση του πληθυσμού μιας χώρας, που επηρεάζει δυσμενώς όλα εκείνα τα ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία, που συνιστούν μία σθεναρή εθνική και κρατική οντότητα, δηλ. την οικονομία, την ασφάλεια και την εθνική συνοχή.
Το Δπρ δημιουργείται βασικώς από την πορεία της γεννητικότητας, της θνησιμότητας και τις μετακινήσεις του πληθυσμού.
Η Γονιμότητα εξ άλλου, σχέση έχει με την αναλογία του αριθμού γεννήσεων προς τον αριθμό γυναικών σε ηλικία αναπαραγωγής ( λίγο αυθαίρετα, από τα 18 μέχρι τα 35 χρόνια ) σε δεδομένο χρονικό διάστημα.
Ο πιο εύκολος τρόπος για να εκτιμήσουμε τη γονιμότητα ενός λαού στηρίζεται στον προσδιορισμό του Συντελεστού Ολικής Γονιμότητας (ΣΟΓ) που αντιστοιχεί στο μέσο αριθμό παιδιών ανά γυναίκα παραγωγικής ηλικίας.
Ως Υπογονιμότητα τέλος, με την ιατρική κυρίως έννοια του όρου και ακραία κατάληξη τη στειρότητα, εννοούμε την μη επίτευξη εγκυμοσύνης ύστερα από ελεύθερες σεξουαλικές επαφές ενός έτους.
Με ΣΟΓ στο 2,1 βρισκόμαστε στο «όριο αναπαραγωγής γενεών», που εγγυάται την ομαλή εξέλιξη του πληθυσμού. Ο επιθυμητός ΣΟΓ για κάθε χώρα είναι ο 2,3, συντελεστής που εξασφαλίζει την πληθυσμιακή ακμή μιας χώρας.
ΣΟΓ κάτω του 2,1 οδηγεί μοιραία στην Υπογεννητικότητα, ευρύτερη έννοια αυτής της υπογονιμότητας, μία άκρως επικίνδυνη κατάσταση, η οποία και θα μας απασχολήσει στην κυρίως ομιλία μας.
Δημογραφικά στοιχεία της Ελλάδας.
Ο ΣΟΓ τα παλαιότερα χρόνια, τα προπολεμικά, έφτανε στη χώρα μας στο 3,7, πολύ πιο πάνω από το όριο αναπαραγωγής γενεών. Εκτοτε βαίνει συνεχώς μειούμενος, για να κατρακυλήσει το 1990 στο 1,70, το 2010 στο 1,4 και σήμερα στο 1,2 ( ακριβέστερα στο 0,8-0,9, αφαιρουμένων των νεογέννητων των μεταναστών ).
Πληθυσμός της Ελλάδας ( Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία )
1981 : 9.729.350 άτομα - 1991 : 10.252.582 άτομα - 2001 : 10.964.020 άτομα - 2011 : 10.815.187 άτομα, λιγότερα δηλ. κατά 150.000 άτομα από την προηγούμενη απογραφή - 2020 : πιθανολογείται 10.550.000 άτομα - 2050 : πιθανολογείται 8.500.000 άτομα - τέλος 21ου αιώνα : πιθανολογείται 2.000.000 με 3.000.000 άτομα!
Σήμερα εξ άλλου, το 10% του πληθυσμού της Ελλάδος είναι αλλοδαποί, με το 3% εξ αυτών μουσουλμάνους.
Γεννήσεις : 1935 : 28.16 γεννήσεις στους 1000 κατοίκους - 1950 : 20 γεννήσεις - 1998 : 9 γεννήσεις - 2005 : 0,969 γεννήσεις ανά 1000 κατοίκους.
Θνησιμότητα : 19ος αιώνας : 45 θάνατοι ανά 1000 κατοίκους - 2000 : 9,76 θάνατοι ανά 1000 κατοίκους, περισσότεροι από τις γεννήσεις κατά 0,17%. Οι θάνατοι άρχισαν να ξεπερνούν τις γεννήσεις.
2012 : Εμφανής η καθοδική πορεία του αριθμού των γεννήσεων : θάνατοι 116.700 - γεννήσεις 100.400
Τελευταίο 6μηνο : 47.448 θάνατοι - 44.653 γεννήσεις
Αίτια του Δπρ
Το Δπρ είναι πολυσύνθετο και πολυδιάστατο πρόβλημα, ανθρωπογενές στη φύση του, δημιουργείται δε βασικώς, όπως προανέφερα, από την πορεία της γεννητικότητας, της θνησιμότητας και των μετακινήσεων του πληθυσμού ( μετανάστευση, αστυφιλία κ.λ.π. ).
Τα αίτια του Δπρ εξισώνονται στην ουσία με τα αίτια τηςυπογεννητικότητας, που μαστίζει τις τελευταίες 10ετίες τη χώρα μας. Στην πραγματικότητα, η υπογεννητικότητα στην Ελλάδα αυξάνεται τα τελευταία 70 χρόνια με ρυθμό αμείλικτα σταθερό.
Αναφέρω τα κυριότερα αίτια :
- Πτώση βρεφικής θνησιμότητας - Επεξήγηση
- Αστικοποίηση πληθυσμού- εξέλιξη αγροτικής οικονομίας - Οι αγρότες που εγκαθίστανται στις πόλεις υιοθετούν το μικρό μέγεθος της οικογένειας. Όσο μεγαλύτερη είναι η πόλη, τόσο μικρότερη η οικογένεια
- Υποχρεωτική εκπαίδευση παιδιών (αύξηση μέριμνας και εξόδων)
- Αύξηση μορφωτικού επιπέδου και αριθμού εργαζομένων γυναικών
- Αύξηση μέσης ηλικίας γάμου γυναίκας, επομένως και τεκνοποιίας ( επεξήγηση )
- Μείωση γάμων
- Αύξηση διαζυγίων : Σε ένα τρίμηνο για παράδειγμα τελέστηκαν στην Ελλάδα 32.477 γάμοι. Την ίδια περίοδο τα διαζύγια έφτασαν στα 9.298 ( ποσοστό 30% )
- Ευμάρεια - ευδαιμονισμός - ξένες επιδράσεις
- Ψυχολογικά αίτια ( αίσθημα ευθύνης νέων-σκεπτικισμός-ανασφάλεια-φόβος για το μέλλον των παιδιών )
- Ανεπαρκής προστασία της μητρότητας
- Μετανάστευση στο εξωτερικό: Απέβη εξ ολοκλήρου σε βάρος του αγροτικού πληθυσμού. Στέρεψε η πηγή του ανθρώπινου δυναμικού, ιδίως των νέων στην ηλικία, από τις αγροτικές περιοχές.
Τρία ήσαν τα κύρια κύματα μεταναστεύσεως κατά τον 20ό αιώνα: α) αρχές του αιώνα προς ΗΠΑ, β) 1950-1960 προς Ευρώπη ( ορυχεία Βελγίου κ.λ.π. ) ΗΠΑ και Αυστραλία και γ) 2010-εφεξής προς πάσα κατεύθυνση.
Σήμερα το ρεύμα μεταναστεύσεως στην Ελλάδα, κυρίως προς την Ευρώπη, αυξάνεται εντυπωσιακά. Για παράδειγμα στη 2ετία 2009-2011 η μετανάστευση Ελλήνων προς τις χώρες της ΕΕ αυξήθηκε κατά 170%! Στη Γερμανία μόνο, που και αυτή αντιμετωπίζει οξύ Δπρ, στη τριετία 2010-2013 μετανάστευσαν 25.000 Έλληνες.
Το χειρότερο είναι ότι, σε αντίθεση με το παρελθόν, μεταναστεύουν κυρίως τα μορφωμένα, δυναμικά και νέα στην ηλικία άτομα από τη χώρα, με συνέπεια την ανατροφοδότηση της γηράνσεως του πληθυσμού.
- Οικονομική κρίση - αύξηση ανεργίας.
Η μείωση των γεννήσεων πηγαίνει χέρι με χέρι με τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί στη κοινωνία.
Όσοι επί πλέον προέρχονται από εύπορο περιβάλλον, τείνουν να αποκτούν λιγότερα παιδιά. Επομένως το Δπρ δεν είναι οικονομικό κυρίως θέμα. Αν ήταν έτσι, οι ευπορότερες τάξεις θα είχαν περισσότερα παιδιά, γεγονός που δεν συμβαίνει.
΄Αλλα αίτια υπογεννητικότητας :
- Πολιτικός γάμος
- Ταχεία έκδοση συναινετικού διαζυγίου
- Σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης
- Προμήνυμα ισοτιμίας ομοφυλοφιλικού γάμου με το φυσιολογικό γάμο
- Δεν αποκλείεται εν τέλει, να ακολουθήσει η νομιμοποίηση της παιδεραστίας!
Τρία βασικά αίτια υπογεννητικότητας χρήζουν ιδιαίτερης μνείας.
- Υπογονιμότητα : Το 17% περίπου των ζευγαριών στον ελληνικό χώρο ( 300.000 ζευγάρια ) εμφανίζουν κάποιο βαθμό υπογονιμότητας.
Η υποβοηθούμενη ( τεχνητή ) αναπαραγωγή υπόσχεται εν προκειμένω μία ουσιώδη αντιμετώπιση της υπογονιμότητας.
- Τροχαία ατυχήματα : Στη 10ετία 1974-1984 η χώρα μας θρήνησε 1700 νεκρούς περίπου το χρόνο. Παραστατικά : Μία μηχανοκίνητη Ταξιαρχία ή μία κωμόπολη χάνονται ετησίως στους δρόμους ! ( κατά τεκμήριο νέοι άνθρωποι, σε ηλικία αναπαραγωγής ).
- Άμβλωση : Ο μεγάλος αριθμός αμβλώσεων ( 300.000 περίπου το χρόνο ) αποτελεί ισχυρό αίτιο συντηρήσεως του Δπρ. Η αποποινικοποίηση της αμβλώσεως επέτεινε το πρόβλημα.
Παρά ταύτα, δημογραφικές έρευνες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, δείχνουν πως οι Έλληνες και οι Ελληνίδες πιστεύουν ακόμη στην αξία της οικογένειας. Και πως, αν ήσαν ευνοϊκότερες οι συνθήκες, θα επιθυμούσαν να έκαναν περισσότερα παιδιά, από όσα γεννούν σήμερα.
Οι τελευταίες αυτές διαπιστώσεις είναι αυξημένης σημασίας, πρέπει δε να ληφθούν σοβαρά υπ' όψιν, από εκείνους που χαράζουν την εθνική πολιτική αντιμετωπίσεως του Δπρ.
Άλλο ένα δημογραφικό στοιχείο, που άρχισε να προκαλεί περαιτέρω παρενέργειες στο ήδη οξύ Δπρ της χώρας, είναι η μεγάλη, η ανεξέλεγκτη εισροή μεταναστών, από τις υπανάπτυχτες ιδίως χώρες, στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα την πληθυσμιακή αλλοίωση του γηγενούς πληθυσμού.
Στρογγυλεύοντας αριθμούς, υπογραμμίζομε ότι, από τα 11.000.000 του σημερινού πληθυσμού της Ελλάδας, το 1.000.000 (10% ) είναι μετανάστες, που εισέρευσαν στη χώρα κατά τις τελευταίες 10ετίες.
Επ' αυτού όμως προβάλλει και η αντίθετη άποψη, ότι δηλ. η εισροή μεταναστών στη χώρα μας, τουλάχιστον η ελεγχόμενη, ίσως αποτελέσει το αντίδοτο στη συνεχή συρρίκνωση του πληθυσμού.
Δυσμενείς επιπτώσεις και απηχήσεις του Δπρ
Από την ανάλυση των μέχρι τούδε στοιχείων, καθ' ότι αφορά τα αίτια του Δπρ, προκύπτουν δύο κύριες διαπιστώσεις, α) η συρρίκνωση και β ) η γήρανση του πληθυσμού της Ελλάδας.
Και η μεν συρρίκνωση ή σμίκρυνση του πληθυσμού, οδηγεί σε εφιαλτικούς αριθμούς (όπως είδαμε το 2100 πιθανολογείται ο πληθυσμός να έχει κατέλθει στα 2.000.000 με 3.000.000 εκατομμύρια).
Με τον ΣΟΓ σήμερα να βρίσκεται περίπου στο 1, κάθε γενιά που έρχεται, θα φτάνει στο 60% της προηγούμενης. Αυτό το ποσοστό μειώσεως μπορεί να συγκριθεί μόνο με τις απώλειες που προξένησε στους λαούς της Ευρώπης η πανώλης, κατά το μεσαίωνα.
Στην εποχή μας η Ελλάδα υποφέρει από αρνησιτεκνία, ατεκνία, ολιγοτεκνία και την εξ αυτής ολιγανθρωπία, που όλες μαζί απειλούν τη μελλοντική μας ύπαρξη ως έθνους. Σε μερικά χρόνια δεν θα υπάρχουν αρκετοί Έλληνες, για να επιβιώσουμε ως εθνικό κράτος.
Στο πρόσφατο παρελθόν τουναντίον, με εμφυλίους πολέμους, στερήσεις και κακουχίες, η πολύτεκνη και υπερπολύτεκνη οικογένεια των 5, 7, και 10 τέκνων, γιγάντωνε τις δυνάμεις και τη μαχητικότητα στον αγώνα της ζωής.
Ιστορικά πρόσωπα είχαν δημιουργήσει πολύτεκνες οικογένειες, όπως ο Κανάρης με 7 παιδιά, ο Δραγούμης 11, ο Μακρυγιάννης 12, ο Καποδίστριας προήρχετο από οικογένεια με 8 παιδιά, ο Βενιζέλος από 9, ο Υψηλάντης από 11.
Σήμερα, ακόμη και χωρίς τις στατιστικές επιβεβαιώσεις, η συρρίκνωση του ελληνικού πληθυσμού είναι πολλαπλώς εμφανής. Έτσι, αρκετά μαιευτήρια ( δημόσια και ιδιωτικά ) έχουν κλείσει πτέρυγες, ή τις έχουν μετατρέψει για νοσηλεία ασθενών άλλων ιατρικών ειδικοτήτων. Πολλά σχολεία επίσης, ιδιαιτέρως στην επαρχία, στα ορεινά μέρη και τα νησιά, έχουν μία χούφτα μόλις μαθητών και από αυτούς οι περισσότεροι είναι αλλοδαποί.
Άλλη μία σημαντική επίπτωση στη δομή του κοινωνικού ιστού, απότοκος της υπογεννητικότητας και της εξ αυτής συρρικνώσεως του πληθυσμού, αφορά στη διατήρηση ισχυρών ενόπλων δυνάμεων.
Οι ΕΔ χρειάζονται ανά πάσα στιγμή ( η παρατακτή όπως αποκαλείται δύναμη ) έναν αριθμό οπλιτών ( 180.000 περίπου εν καιρώ ειρήνης ) για την εκπλήρωση της αποστολής των. Δυστυχώς η δύναμη αυτή ουδέποτε συμπληρώνεται, ακριβώς λόγω της υπογεννητικότητας. Η δε απόδοση των κλάσεων, των ικανών δηλ. προς στράτευση αρρένων κατ' έτος, παρουσιάζει φθίνουσα πορεία.
Πιο συγκεκριμένα, το 1954 η απόδοση των κλάσεων έφτανε τους 94.000 κληρωτούς, το 2000 μειώθηκε στους 83.000, για να φτάσει το 2010 στους 55.000! Οι αριθμοί είναι πράγματι απογοητευτικοί. Αν μάλιστα λάβουμε υπ' όψιν την εξ ανατολών απειλή, καθίστανται άκρως επικίνδυνοι.
Συμπερασματικά, από απόψεως πληθυσμιακού δυναμικού, η Ελλάδα καταρρέει δημογραφικώς.
Η δεύτερη τραγική επίπτωση που συνοδεύει την αύξηση της υπογεννητικότητας, αφορά στην προοδευτική γήρανση του ελληνικού πληθυσμού, φτάνοντας στα όρια ενός δημογραφικού εφιάλτη.
Αντί ετέρας αναλύσεως, παραθέτω διαπιστώσεις που έρχονται στο φως της δημοσιότητας, τα τελευταία χρόνια, από αξιόπιστες πηγές (πορίσματα στατιστικών ερευνών, δημογραφικές έρευνες βιο-ιατρικών ινστιτούτων, εγχωρίων και διεθνών κ.λ.π. ):
- Η Ελλάδα είναι η 3η πλέον γερασμένη χώρα του κόσμου. Το 1971 τα παιδιά υπερτερούσαν των ηλικιωμένων κατά 1.290.000. Σήμερα οι ηλικιωμένοι υπερτερούν των παιδιών κατά 550.000 άτομα! Το 2050 το 60% του ελληνικού πληθυσμού θα είναι μεγαλύτερο των 65 ετών!
- Πυραμίδα ηλικιών : Τα παλαιότερα χρόνια αντιστοιχούσαν 3,5 άτομα ενεργού πληθυσμού προς ένα ηλικιωμένο. Το 2050 πιθανολογείται ότι, η αναλογία αυτή θα φτάσει στο 1,7 προς ένα.
- Η γήρανση του πληθυσμού θα καλπάζει τα επόμενα χρόνια, γιατί οι νέοι, λόγω της ανεργίας δεν παντρεύονται και όσοι το τολμούν, τεκνοποιούν ένα παιδί, το πολύ δύο.
- Κατ' άλλη λακωνική διατύπωση : Η Ελλάδα γερνάει και δεν γεννάει.
- Η υπογεννητικότητα στην Ελλάδα έχει λάβει εφιαλτικές διαστάσεις, μεταβάλλοντας τη χώρα σε ένα απέραντο γηροκομείο.
- Η Ελλάδα γερνάει και αργοπεθαίνει, χωρίς να ανανεώνεται, ώστε σε λίγες 10ετίες, ολόκληρες περιοχές της χώρας θα μείνουν χωρίς κατοίκους.
- Η Ελλάδα έχει Δπρ εδώ και χρόνια. Ο πληθυσμός γερνάει και δεν γεννιούνται αρκετά παιδιά, ώστε να υπάρχουν αρκετοί εργαζόμενοι, για να καλύπτουν τις ανάγκες όλων των κατοίκων της χώρας.
- Το Δπρ έχει φτάσει στο κόκκινο, σηματοδοτεί δε, σε βάθος χρόνου, την παντελή εξαφάνισή μας ως φυλής, από προσώπου γης.
- Από χωριό σε χωριό, οι υπερήλικες ξεπερνούν τους ντόπιους κατοίκους, αλλά και τους μετανάστες της εργατικής ηλικίας.
- Τα ζοφερά δημογραφικά δεδομένα της Ελλάδας, με τους θανάτους να υπερτερούν των γεννήσεων και με το πληθυσμό να γερνά τόσο γρήγορα, σε συνδυασμό με την αύξηση του προσδόκιμου επιβιώσεως (όλο και πιο πολλοί γέροι θα επιζούν ) οδηγούν στο συμπέρασμα ότι, σε μερικές 10ετίες η Ελλάδα πιθανόν να μη μπορεί να παράξει αρκετό πλούτο, για να φροντίσει τους ανθρώπους της και μπορεί να πάψει να είναι ένα βιώσιμο έθνος-κράτος.
Κατά συνέπεια, το Δπρ είναι ο υπ' αριθμόν 1 κίνδυνος που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα μας. Σε συνδυασμό δε με την αλματώδη αύξηση της ανεργίας, ιδίως των νέων, αποτελούν μία δαμόκλειο σπάθη, που επικρέμαται πάνω από τα κεφάλια όλων των Ελλήνων.
Και καταλήγει ο απαισιόδοξος αναλυτής σε ένα requiem, για το μέλλον αυτού του τόπου :
Οι Έλληνες κάθονται αδρανείς, παγωμένοι και φυτοζωούν με συντάξεις γερόντων, παγωμένοι γύρω από το ξόδι της Ελλάδας.
Έτερος πάλι κοινωνικός μελετητής φτάνει στο άλλο άκρο, όταν προτείνει την.ελληνοποίηση όλων των παιδιών των μεταναστών, που γεννιούνται στη χώρα μας, σε μία απεγνωσμένη προσπάθεια ανανεώσεως, δίκην μεταγγίσεως νωπού ανθρώπινου δυναμικού, του γηράσκοντος ελληνικού πληθυσμού.
Το Δπρ δεν απαντάται μόνο στην Ελλάδα. Και οι άλλες χώρες της ΕΕ, ποιά λίγο, ποιά πολύ, αντιμετωπίζουν παρόμοιους κινδύνους συρρικνώσεως και γηράνσεως του πληθυσμού των. Η δημογραφική κρίση απειλεί στην ουσία ολόκληρη την Ευρώπη.
Έτσι, σύμφωνα με νεότερα στοιχεία, οι μισοί κάτοικοι της Ευρώπης, στο τέλος της τρέχουσας δεκαετίας, θα είναι άνω των 50 ετών (!) ενώ πληθυσμιακά θα παραμένουν στάσιμοι ή και θα λιγοστεύουν. Τα ανεπτυγμένα κράτη μετατρέπονται σιγά-σιγά σε χώρες γερόντων.
Η λελογισμένη ωστόσο ροή μεταναστών προς τις χώρες του δυτικού κόσμου, αποτελεί, κατά μία άποψη, ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και πηγή δυναμισμού για τις ευρωπαϊκές οικονομίες, δεδομένης της συρρικνώσεως και του ταχέος ρυθμού γηράνσεως του πληθυσμού των.
Πέραν αυτών, ο πληθυσμός της Γης, από 7 δισεκατομμύρια που είναι σήμερα, υπολογίζεται να φτάσει το 2050 τα 9. Το 70% εν τούτοις αυτής της αυξήσεως θα λάβει χώρα σε 24 από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου. Με τον κίνδυνο, η πλημμυρίδα των φτωχών λαθρομεταναστών να κατευθύνεται αμείωτη προς τις χώρες των γερόντων και της ευημερίας, προκαλώντας πληθυσμιακές αλλοιώσεις.
Μέτρα κατά του Δπρ
Δεν είναι στις προθέσεις του ομιλούντος, να υποδείξει ποια μέτρα πρέπει να θεσπισθούν, για την αντιμετώπιση του οξέος Δπρ. Σκοπός μου ήταν να προβάλω απόψε τις σημαντικότερες δυσμενείς συνιστώσες του προβλήματος και να επισημάνω πόσο επείγουσα καθίσταται η αντιμετώπισή τους.
Ο σχεδιασμός μιας δημογραφικής πολιτικής καθώς και η λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων, αποτελεί υποχρέωση του κράτους και μάλιστα επείγουσα. Οι εκάστοτε κυβερνήσεις και το κοινοβούλιο έχουν ύψιστο χρέος, μακροχρόνιου και συνεχούς ελέγχου της δημογραφικής πορείας της χώρας.
Η αλήθεια είναι πως στη 10ετία 1995-2005 είχε συσταθεί μία διακομματική επιτροπή της Βουλής, που αφού μελέτησε και κατέγραψε το Δπρ, υπέβαλε σχετικές προτάσεις, οι οποίες δυστυχώς κατά το πλείστον αγνοήθηκαν.
Γεγονός είναι βέβαια πως, τα όποια μέτρα αντιμετωπίσεως του Δπρ αναληφθούν, θα είναι κατ' ανάγκην δύσκολα και δυσεφάρμοστα, γιατί προσκρούουν στη δομή και τις αρχές που δεσπόζουν σήμερα στην ελληνική κοινωνία. ( καλοπέραση κ.λ.π. ).
Ενδεικτικά σημειώνω ανάμεσα στα μέτρα αυτά, τη στήριξη από την Πολιτεία της οικογένειας και του θεσμού του γάμου, την περαιτέρω μείωση της βρεφικής θνησιμότητας, τη στήριξη της μητρότητας, ιδίως της εργαζόμενης μητέρας ( αύξηση βρεφονηπιακών σταθμών, κίνητρα τεκνοποιίας, παράταση άδειας τοκετού, αύξηση των επιδομάτων πολυτεκνίας , σε συνδυασμό με φορολογικές ελαφρύνσεις κ.λ.π. ).
Η αντιμετώπιση επί πλέον της υπογονιμότητας με τις νέες μεθόδους τεχνητής γονιμοποιήσεως, η βελτίωση της ποιότητας των δρόμων και η καλύτερη κυκλοφοριακή αγωγή των οδηγών αυτοκινήτων, η σταυροφορία τέλος κατά των αμβλώσεων κ.λ.π., συνιστούν αποφασιστικά βήματα, στο μάκρος του χρόνου, ικανά να μειώσουν τις τραγικές επιπτώσεις του Δπρ.
Συμπερασματικά,, τα όσα εξέθεσα απόψε, σχετικά με το Δπρ της Ελλάδος, πιστεύω ότι ισχυροποιούν τη διαπίστωση, σύμφωνα με την οποία το πρόβλημα αυτό αποτελεί τον υπ' αριθμόν 1 εθνικό κίνδυνο για τη χώρα μας. Σε συνδυασμό δε με το φάσμα της ανεργίας, ιδίως των νέων παραγωγικής ηλικίας, αποτελούν ένα εύφλεκτο μείγμα, που απειλεί πραγματικά την υπόσταση του έθνους μας. Οι καιροί ου μενετοί. Ας αναλάβουμε όλοι τις ευθύνες μας.-
* Ομιλία στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών στα πλαίσια των Φιλολογικών Βραδινών της Εταιρείας Λογοτεχνών Ν.Δ.Ελλάδας
Δευτέρα 10 Φεβρουαρίου 2014
