«Τη χαραυγή της 10ης Απριλίου του 1826, στις 02:00’ μετά τα μεσάνυχτα, σείσθηκε η γη της Ελλάδος, αστραποβόλησε ο ουρανός της, η Ελευθερία σκίρτησε από αγαλλίασι. Οι φιλελεύθεροι λαοί της Δύσεως στράφηκαν προς ανατολάς και με ιερό δέος κάρφωσαν το βλέμμα τους σ’ ένα αλωνάκι, στο Μεσολόγγι». Με τα λόγια αυτά, το πρωί της Κυριακής των Βαΐων, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμάς επεσήμανε τον ηρωϊσμό των κατοίκων της Ιεράς Πόλεως του Μεσολογγίου και τον θαυμασμό των λαών.
Οι εκδηλώσεις για τον εορτασμό της 188ης Επετείου της Ηρωικής Εξόδου της Φρουράς των Ελευθέρων Πολιορκημένων στην Ιερά Πόλη του Μεσολογγίου, συνεχίστηκαν και κορυφώθηκαν στον Ιερό Καθεδρικό Ναό Αγίου Σπυρίδωνος, όπου τελέσθηκαν ο Όρθρος και η αρχιερατική θεία Λειτουργία προεξάρχοντος του Σεβ. Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ και συλλειτουργούντων των Σεβ. Μητροπολιτών Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Παντελεήμονος και Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμά.
Τον θείο λόγο κήρυξε ο Μητροπολίτης Καστορίας κ. Σεραφείμ, ο οποίος αφού ευχαρίστησε τον Σεβασμιώτατο Ποιμενάρχη μας, τόνισε την αξία της προσηλώσεώς μας στις Παραδόσεις της Εκκλησίας και της Πατρίδας.
Αναφερόμενος στο παράδειγμα των Ηρώων της Εξόδου, ο Μητροπολίτης κ. Σεραφείμ είπε χαρακτηριστικά: « Έλεγα μέσα μου ότι δεν εξέλειπε από τον τόπο αυτόν η ελπίδα, υπάρχει μια σπίθα στις καρδιές αυτών των ανθρώπων που παρήλασαν εχθές το βράδυ μπροστά από την περίφημη εικόνα της Εξόδου και απότισαν φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης σε εκείνους οι οποίοι στάθηκαν στον τόπο αυτό γενναίοι υπερασπιστές της πίστεως και της Πατρίδος.
» Σε εκείνους οι οποίοι δεν συνθηκολόγησαν, δεν άλλαξαν την ”άπαξ τοις αγίοις παραδοθείσα πίστην”, αλλά έμειναν σταθεροί και αμετακίνητοι. Σε εκείνους οι οποίοι σφαγιάσθηκαν στον τόπο αυτό και ανέδειξαν αυτήν την πόλη μια ιερά και πνευματική κολυμβήθρα.
» Σε εκείνους οι οποίοι έρχονται σήμερα να μας θυμίσουν ότι ο τόπος αυτός είναι δικός τους και δικός μας, ότι είμαστε απόγονοι μαρτύρων και ηρώων, μέσα στις φλέβες μας φέρουμε το αίμα το δικό τους.
» Καλούμεθα κι εμείς σήμερα σε αυτήν την τραγωδία που βιώνει ο τόπος μας να δώσουμε την δική μας μαρτυρία, το δικό μας γνήσιο παράδειγμα και να υψώσουμε το ανάστημά μας προς όλους εκείνους οι οποίοι επιβουλεύονται την πατρίδα μας, σε όλους εκείνους οι οποίοι μέχρι σήμερα μας υποτιμούν και ιδιαίτερα σκανδαλίζουν και πικραίνουν αυτόν τον υπερήφανο λαό μας ».
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμάς, προσφωνώντας τους προσκεκλημένους αρχιερείς κατά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, μίλησε για τη φλόγα, τη λάμψη, τη θυσία, τη δόξα του Μεσολογγίου σε αντίθεση με τις ενέργειες των συγχρόνων αποδομητών της Ιστορίας.
Η απόφαση για την ηρωική Έξοδο, είπε ο Μητροπολίτης κ. Κοσμάς, «πάρθηκε ”Eν Ονόματι της Αγίας Τριάδος” . Δεν ήταν μόνο γραφή τα λόγια αυτά. Ήταν δύναμι που όλοι οι Μεσολογγίτες μεσ’ στις καρδιές τους είχαν γιατί όλοι τον Θεό μετέλαβαν τις δυό τελευταίες ημέρες… Και ακολούθησε η φλόγα, η λάμψι, η θυσία, η δόξα.
» Το Μεσολόγγι είναι το άγιο εκπαιδευτήριο της ελληνικής ψυχής. Όσοι θέλουν να φοιτήσουν σ’ αυτό ας θελήσουν να ακούσουν την αιώνια φωνή του.
» Πολύ θλιβόμαστε γιατί σήμερα, μέσα στην Ελλάδα στέκονται κάποιοι, μεγάλοι η μικροί, παρ’ ότι ίσως Έλληνες αχάριστοι, στέκονται απέναντι στο Μεσολόγγι και στους ολόλαμπρους ήρωας, ελευθέρους πολιορκημένους. Αμφισβητούν, περιφρονούν, κατασπιλώνουν τη μνήμη των αθανάτων εκείνων κληρικών και λαϊκών προμάχων. Νάνοι μέσα στην ιστορία, θολωμένοι και ξενοκίνητοι διαστρεβλώνουν την γνήσια ιστορία και περιφρονούν το Μεσολόγγι και τα σύγχρονα προβλήματά του.
» Αγνοούν και προσβάλουν τη μνήμη των ηρώων, γιατί είναι ξένοι από τα ιδανικά που ζούσαν εκείνοι. Είναι ξένοι από το Χριστό και τη γνήσια φιλοπατρία. Διερωτάται κανείς, αν όλοι αυτοί ζούσαν το 1826 στο Μεσολόγγι, τι θα έλεγαν στον Ιμπράημ και τι θα προσέφεραν στο Μεσολόγγι;».
Ακολούθησε Δοξολογία χοροστατούντος του Ποιμενάρχου μας, Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμά και στη συνέχεια η ιερά λιτανευτική Πομπή μεταφέροντας την Εικόνα της Εξόδου και τον Σταυρό Ευλογίας του Επισκόπου Ρωγών Ιωσήφ στον Κήπο των Ηρώων της Ιεράς Πόλεως.
Στην ιερά λιτανεία συμμετείχαν μαθητές των Σχολείων της Ιεράς Πόλεως, μέλη πολιτιστικών συλλόγων, φιλαρμονικές και αγήματα και των τριών Σωμάτων του Στρατού, ο ιερός κλήρος, οι Σεβασμιώτατοι Αρχιερείς και πλήθος κόσμου.
Στον Τύμβο όπου βρίσκονται τα οστά των πεσόντων, τελέσθηκε επιμνημόσυνη δέηση υπέρ αναπαύσεως των Ηρώων της Εξόδου. Έγινε κατάθεση στεφάνου από τον εκπρόσωπο της Ελληνικής Κυβερνήσεως Γενικό Γραμματέα Έρευνας και Τεχνολογίας του Υπουργείου Παιδείας κ. Χρ. Βασιλάκη, ο οποίος εκφώνησε σύντομο λόγο για τον εορτασμό της ημέρας.
Κατόπιν η Σοπράνο κ. Ιωάννα Εμμανουήλ – Αποστολάκου απέδωσε το μοιρολόι «Να ζει το Μεσολόγγι», με τη συνοδεία της χορωδίας του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου και χοράρχη τον κ. Σπύρο Χολέβα, ενώ τέλος έγινε η βράβευση των νικητών του 68ου Δρόμου Θυσίας.
Το απόγευμα, η Εικόνα της Εξόδου και ο Σταυρός Ευλογίας του Επισκόπου Ρωγών Ιωσήφ επέστρεψαν με λιτανευτική πομπή στην αίθουσα του Μουσείου Ιστορίας και Τέχνης, όπου φυλάσσονται.
Οι εκδηλώσεις για τον εορτασμό της 188ης Επετείου της Ηρωικής Εξόδου της Φρουράς των Ελευθέρων Πολιορκημένων στην Ιερά Πόλη του Μεσολογγίου, συνεχίστηκαν και κορυφώθηκαν στον Ιερό Καθεδρικό Ναό Αγίου Σπυρίδωνος, όπου τελέσθηκαν ο Όρθρος και η αρχιερατική θεία Λειτουργία προεξάρχοντος του Σεβ. Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ και συλλειτουργούντων των Σεβ. Μητροπολιτών Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Παντελεήμονος και Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμά.
Τον θείο λόγο κήρυξε ο Μητροπολίτης Καστορίας κ. Σεραφείμ, ο οποίος αφού ευχαρίστησε τον Σεβασμιώτατο Ποιμενάρχη μας, τόνισε την αξία της προσηλώσεώς μας στις Παραδόσεις της Εκκλησίας και της Πατρίδας.
Αναφερόμενος στο παράδειγμα των Ηρώων της Εξόδου, ο Μητροπολίτης κ. Σεραφείμ είπε χαρακτηριστικά: « Έλεγα μέσα μου ότι δεν εξέλειπε από τον τόπο αυτόν η ελπίδα, υπάρχει μια σπίθα στις καρδιές αυτών των ανθρώπων που παρήλασαν εχθές το βράδυ μπροστά από την περίφημη εικόνα της Εξόδου και απότισαν φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης σε εκείνους οι οποίοι στάθηκαν στον τόπο αυτό γενναίοι υπερασπιστές της πίστεως και της Πατρίδος.
» Σε εκείνους οι οποίοι δεν συνθηκολόγησαν, δεν άλλαξαν την ”άπαξ τοις αγίοις παραδοθείσα πίστην”, αλλά έμειναν σταθεροί και αμετακίνητοι. Σε εκείνους οι οποίοι σφαγιάσθηκαν στον τόπο αυτό και ανέδειξαν αυτήν την πόλη μια ιερά και πνευματική κολυμβήθρα.
» Σε εκείνους οι οποίοι έρχονται σήμερα να μας θυμίσουν ότι ο τόπος αυτός είναι δικός τους και δικός μας, ότι είμαστε απόγονοι μαρτύρων και ηρώων, μέσα στις φλέβες μας φέρουμε το αίμα το δικό τους.
» Καλούμεθα κι εμείς σήμερα σε αυτήν την τραγωδία που βιώνει ο τόπος μας να δώσουμε την δική μας μαρτυρία, το δικό μας γνήσιο παράδειγμα και να υψώσουμε το ανάστημά μας προς όλους εκείνους οι οποίοι επιβουλεύονται την πατρίδα μας, σε όλους εκείνους οι οποίοι μέχρι σήμερα μας υποτιμούν και ιδιαίτερα σκανδαλίζουν και πικραίνουν αυτόν τον υπερήφανο λαό μας ».
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμάς, προσφωνώντας τους προσκεκλημένους αρχιερείς κατά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, μίλησε για τη φλόγα, τη λάμψη, τη θυσία, τη δόξα του Μεσολογγίου σε αντίθεση με τις ενέργειες των συγχρόνων αποδομητών της Ιστορίας.
Η απόφαση για την ηρωική Έξοδο, είπε ο Μητροπολίτης κ. Κοσμάς, «πάρθηκε ”Eν Ονόματι της Αγίας Τριάδος” . Δεν ήταν μόνο γραφή τα λόγια αυτά. Ήταν δύναμι που όλοι οι Μεσολογγίτες μεσ’ στις καρδιές τους είχαν γιατί όλοι τον Θεό μετέλαβαν τις δυό τελευταίες ημέρες… Και ακολούθησε η φλόγα, η λάμψι, η θυσία, η δόξα.
» Το Μεσολόγγι είναι το άγιο εκπαιδευτήριο της ελληνικής ψυχής. Όσοι θέλουν να φοιτήσουν σ’ αυτό ας θελήσουν να ακούσουν την αιώνια φωνή του.
» Πολύ θλιβόμαστε γιατί σήμερα, μέσα στην Ελλάδα στέκονται κάποιοι, μεγάλοι η μικροί, παρ’ ότι ίσως Έλληνες αχάριστοι, στέκονται απέναντι στο Μεσολόγγι και στους ολόλαμπρους ήρωας, ελευθέρους πολιορκημένους. Αμφισβητούν, περιφρονούν, κατασπιλώνουν τη μνήμη των αθανάτων εκείνων κληρικών και λαϊκών προμάχων. Νάνοι μέσα στην ιστορία, θολωμένοι και ξενοκίνητοι διαστρεβλώνουν την γνήσια ιστορία και περιφρονούν το Μεσολόγγι και τα σύγχρονα προβλήματά του.
» Αγνοούν και προσβάλουν τη μνήμη των ηρώων, γιατί είναι ξένοι από τα ιδανικά που ζούσαν εκείνοι. Είναι ξένοι από το Χριστό και τη γνήσια φιλοπατρία. Διερωτάται κανείς, αν όλοι αυτοί ζούσαν το 1826 στο Μεσολόγγι, τι θα έλεγαν στον Ιμπράημ και τι θα προσέφεραν στο Μεσολόγγι;».
Ακολούθησε Δοξολογία χοροστατούντος του Ποιμενάρχου μας, Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμά και στη συνέχεια η ιερά λιτανευτική Πομπή μεταφέροντας την Εικόνα της Εξόδου και τον Σταυρό Ευλογίας του Επισκόπου Ρωγών Ιωσήφ στον Κήπο των Ηρώων της Ιεράς Πόλεως.
Στην ιερά λιτανεία συμμετείχαν μαθητές των Σχολείων της Ιεράς Πόλεως, μέλη πολιτιστικών συλλόγων, φιλαρμονικές και αγήματα και των τριών Σωμάτων του Στρατού, ο ιερός κλήρος, οι Σεβασμιώτατοι Αρχιερείς και πλήθος κόσμου.
Στον Τύμβο όπου βρίσκονται τα οστά των πεσόντων, τελέσθηκε επιμνημόσυνη δέηση υπέρ αναπαύσεως των Ηρώων της Εξόδου. Έγινε κατάθεση στεφάνου από τον εκπρόσωπο της Ελληνικής Κυβερνήσεως Γενικό Γραμματέα Έρευνας και Τεχνολογίας του Υπουργείου Παιδείας κ. Χρ. Βασιλάκη, ο οποίος εκφώνησε σύντομο λόγο για τον εορτασμό της ημέρας.
Κατόπιν η Σοπράνο κ. Ιωάννα Εμμανουήλ – Αποστολάκου απέδωσε το μοιρολόι «Να ζει το Μεσολόγγι», με τη συνοδεία της χορωδίας του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου και χοράρχη τον κ. Σπύρο Χολέβα, ενώ τέλος έγινε η βράβευση των νικητών του 68ου Δρόμου Θυσίας.
Το απόγευμα, η Εικόνα της Εξόδου και ο Σταυρός Ευλογίας του Επισκόπου Ρωγών Ιωσήφ επέστρεψαν με λιτανευτική πομπή στην αίθουσα του Μουσείου Ιστορίας και Τέχνης, όπου φυλάσσονται.