Ἔτσι ἡ σημερινή ἡμέρα ἦταν γιά τό νησί ἡμέρα ἐκδηλώσεων καί τοπική ἀργία. Τό πρωί ἐτελέσθη πανηγυρική Δοξολογία στόν Μητροπολιτικό Ἱ. Ναό τοῦ Τιμίου Προδρόμου ἀπό τόν Σεβ. Μητροπολίτη μας κ. Χρυσόστομο, συμπαραστατούμενο ἀπό τούς Ἱερεῖς τῆς Σύμης καί στήν συνέχεια ἐπιμνημόσυνη δέηση στό Ἡρῶον τῶν πεσόντων. Οἱ ἐκδηλώσεις ἔκλεισαν μέ τήν παρέλαση τῶν μαθητῶν τῶν Σχολείων μας καί τοῦ Στρατοῦ.
Αὐτός ὅμως πού "πρωταγωνίστησε" κατά τήν ἐκδήλωση, ἦταν ὁ ἀκούραστος Στρατηγός ἐ. ἀ. Κων/νος Κόρκας, παρά τήν ἡλικία τῶν 93 ἐτῶν. Ζωηρός καί ἀκμαῖος ἔλαβε τήν θέση του στό βῆμα, κατόπιν τήν Δοξολογία καί μίλησε μέ χειμαρρώδη τρόπο ἀπό στήθους, ἐξιστορώντας μέ παραστατικό καί γλαφυρό τρόπο τά ἱστορικά αὐτά γεγονότα, τά ὁποῖα ἔζησε προσωπικά, ἀφοῦ ὡς Ἱερολοχίτης Ἀνθυπολοχαγός, ἦταν παρών στήν ὑπογραφή τοῦ Πρωτοκόλλου.
Παρόντες ἦταν ὁ Δήμαρχος Σύμης κ. Ἐλ. Παπακαλοδούκας, τά Μέλη τοῦ Δημοτικοῦ Συμβουλίου, ὅλες οἱ τοπικές Ἀρχές τοῦ Νησιοῦ, καθώς καί ὁ ὑποψήφιος Δήμαρχος κ. Π. Μοσκιοῦ, συνοδευόμενος ἀπό τά στελέχη τοῦ συνδυασμοῦ του. Τήν Πολιτεία ἐκπροσώπησε ἡ Ἀντιπεριφερειάρχης Ν. Αἰγαίου κ. Λ. Φτακλάκη, ἐνῶ παρέστησαν καί ἐκπρόσωποι ἀπό τίς Δημοτικές, Στρατιωτικές, Ἀστυνομικές, Λιμενικές, κ.τ.λ. Ἀρχές τῆς Ρόδου, τῶν Συλλόγων τῆς Σύμης στόν Πειραιᾶ καί τήν Ἑλευσίνα, καί τῆς Ἑνώσεως Γυναικῶν Σύμης κ.ἄ. Ἡ ἐκδήλωση ἔκλεισε μέ παραδοσιακούς χορούς, πού χόρεψαν τό χορευτικό τῆς Ἑνώσεως Γυναικῶν Σύμης.
Κλείνοντας τήν ἀναφορά παραθέτουμε ἐν περιλήψει τό ἱστορικό τῆς ἡμέρας, πού συνέγραψε ὁ ἀείμνηστος Συμαῖος ἐκπαιδευτικός Ἰω. Βολονάκης:
«Ἡ Σύμη, νησί τῆς Δωδεκανήσου, τό πλησιέστερο μέ τή Ρόδο, εἶχε ἀπό τά πολύ ἀρχαία χρόνια τήν ἴδια ἱστορική μοίρα μέ τή Ρόδο. Ἐπιδρομεῖς καί κατακτητές πολλοί καί τό 1306 οἱ σταυροφόροι, ἀπό τό 1523 οἱ Τοῦρκοι, ἀπό τίς 5 Μαΐου τοῦ 1912 οἱ Ἰταλοί καί ἀπό τό 1943 οἱ Γερμανοί, ὡς τήν 8η Μαΐου τοῦ 1945, ἡμέρα τῆς παράδοσης τῆς Δωδεκανήσου ἀπό τούς Γερμανούς στούς συμμάχους, πού ἔγινε στή Σύμη.
Ἡ Σύμη, ὅπως καί τά ἀδελφά νησιά, ὑπέφερε κατά τήν Ἰταλική καί Γερμανική κατοχή. Ἡ ἀντίδραση τοῦ λαοῦ μεγάλη μέ ὅλα τά μέσα καί μέ κάθε τρόπο. Μεγάλες οἱ καταστροφές, πολλοί οἱ νεκροί καί στούς βομβαρδισμούς τῆς Σύμης, γιά 18 ἡμέρες ἀπό τά Γερμανικά στούκας. Συμιακοί ἐθελοντές πολέμησαν παντοῦ, στή Πίνδο, στό Αἰγαῖο, στό Ρίμινι. Ἡ Σύμη ἐρήμωσε στή κυριολεξία. Οἱ Γερμανοί κατέλαβαν τό νησί στίς 2 Νοεμβρίου τοῦ 1943 καί στίς 25 Σεπτεμβρίου τοῦ 1944 ἔφυγαν γιά τήν Ρόδο, ἀφοῦ ἀνετίναξαν τήν ἐκκλησία τῆς Μεγάλης Παναγιᾶς τοῦ Κάστρου, ὅπου εἶχαν πολεμοφόδια. Ἡ Σύμη ἐλεύθερη πλέον, ὄχι ὅμως καί τά ἄλλα νησιά. Τίς μέρες πρό τῆς 8ης Μαΐου τοῦ 1945 ἡ κατάσταση στή Σύμη ἦταν περίπου ἡ ἑξῆς: Ὁ κόσμος ὅλος χαρά καί ἐνθουσιασμό, ὅμως στά ἐρείπια καί στή μεγάλη ἔνδεια.
Μέ διοικητή τόν Ἄγγλο ταξίαρχο Moffat ὑπῆρχαν στρατιωτικές δυνάμεις, 15-16 χιλιάδες, Ἄγγλοι, Νεοζηλλανδοί, ἡ 281η Ἰνδική δύναμη καί ὅλος ὁ ἔνδοξος ἱερός λόχος, αὐτοί οἱ εὔσωμοι καί εὔψυχοι ἄνδρες ὑπό τόν συνταγματάρχη Χριστόδουλο Τσιγάντε. Ὑπῆρχε στόλος ἀπό δυό Ἑλληνικά ἀντιτορπιλικά, 3 Ἀγγλικά, πάνω ἀπό 10 τορπιλάκατοι, τά λεγόμενα Μ.L{EM-EL}, 4 Γαλλικά πλοῖα καί ἀρκετά ἀποβατικά καί μεταγωγικά.
Ἐν τῷ μεταξύ τό τέρας τοῦ Ἄξονος ἔπνεε τά λοίσθια. Τήν 7η Μαΐου ὁ γερμανός στρατιωτικός διοικητής Otto Wagener ἦλθε σέ διαπραγματεύσεις μέ τόν Ἄγγλο στρατηγό Πάτζετ γιά τήν παράδοση τῶν νησιῶν. Τήν ἑπόμενη, 8η Μαΐου 1945 μία γερμανική τορπιλάκατος χωρίς ὁπλισμό, ἔφερε τόν Γερμανό στρατηγό, πού ἀνοικτά ἀπό τό μικρασιατικό ἀκρωτήρι Ἀλωπός, ἐπιβιβάστηκε σέ ἀγγλικό ἀντιτορπιλικό καί συνοδεία Ἑλληνικοῦ ἀντιτορπιλικοῦ ἔφθασε στή Σύμη καί ἀποβιβάστηκε στή ξύλινη τότε ἀποβάθρα στό Ρολόι. Τόν ὑποδέχθηκαν ἐκεῖ ὁ ἄγγλος συνταγματάρχης Acland μέ τόν ὑπασπιστή του καί μέ τιμητικό ἄγημα στρατοῦ. Πεζή ἔφθασαν στόν δεύτερο ὄροφο παρακειμένου κτιρίου, πού ἐπί Ἰταλικῆς κατοχῆς ἦταν Εἰρηνοδικεῖο καί ἐκεῖ ὑπεγράφη τό πρωτόκολλο παράδοσης τῆς Δωδεκανήσου στούς συμμάχους. Λέγεται, ὅτι ὁ Wagener ζήτησε νά γίνει ἡ παράδοση στούς Ἕλληνες ἀλλά δέ τό δέχτηκαν οἱ Ἄγγλοι...
Παρόντες καί ὁ ἄγγλος ταξίαρχος Moffat, ὁ Ἄγγλος συνταγματάρχης Baird, ὁ Γάλλος πλοίαρχος Legge καί ἀσφαλῶς καί ὁ Ἕλληνας διοικητής τοῦ Ἱεροῦ λόχου συνταγματάρχης Τσιγάντε. Ο Wagener ὑπέγραψε τήν παράδοση καί ἀμίλητος παρέδωκε τό πιστόλι του στόν Ἄγγλο ταξίαρχο Moffat, αὐτός δέ τήν ἴδια στιγμή τό ἔδωσε στόν Τσιγάντε, λέγοντάς του, αὐτό τό τρόπαιο ἀνήκει σέ σᾶς καί στόν Ἱερό λόχο. Ο Wagener τότε, ἐπειδή συμφωνοῦσε μέ τήν χειρονομία τοῦ Moffat, εἶπε ἁπλά ''για''{ναί} καί πάλιν ἀμίλητος ἔφυγε γιά τή Ρόδο.
Οἱ Συμιακοί ἔξαλλοι ἀπό χαρά, μέ γαλανόλευκες, ἔψαλλαν τόν Ὕμνο τῆς Ἐλευθερίας. Τήν ἑπόμενη ἡμέρα, ὅλη ἡ στρατιωτική δύναμη τῆς Σύμης ἔφυγε γιά τήν Ρόδο. Ἡ 8η Μαΐου τοῦ 1945 εἶναι γιά τήν προσφορά τοῦ ἡρωικοῦ νησιοῦ τῆς Σύμης στό Ἔθνος, μία ἐπιβράβευση ἀπό τήν ἱστορία».
