Πρώτος ομιλητής ήταν ο κ. Τρύφων Τσομπάνης, Επίκουρος Καθηγητής Λατρείας, Αρχαιολογίας και Τέχνης της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., ο οποίος ανέπτυξε το θέμα «Ιστορία και Θεολογία της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου».
Ο κ. Τσομπάνης τόνισε ότι το 783 στη Νίκαια της Βιθυνίας «τέθηκαν οι βάσεις της σχέσης Εκκλησίας και Τέχνης και επισημάνθηκε ότι η Τέχνη έχει παιδαγωγικό χαρακτήρα που, αν χρησιμοποιηθεί σωστά, μπορεί να γίνει οδός σωτηρίας».
Στην Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο έκλεισε η μακρά περίοδος της εικονομαχίας, που είχε εκκλ/κές ρίζες, με πολιτικές προεκτάσεις και ταλαιπώρησε τη ζωή της Εκκλησίας, αφού διασάλευσε την ενότητά Της. Όπως τόνισε ο ομιλητής, η Σύνοδος κατήρτισε την Θεολογία της Εκκλησίας περί της τιμητικής προσκύνησης των Εικόνων, σύμφωνα με την οποία «η Εικόνα φέρει το όνομα του πρωτοτύπου και δεν περιέχει την φύση του. Δεν έχει η ίδια ύπαρξη, αλλά οδηγεί στο πρωτότυπο, “στου εγγραφομένου την υπόστασιν”».
Στη συνέχεια ο κ. Καθηγητής ανέδειξε τον λειτουργικό χαρακτήρα των Ιερών Εικόνων, παρατηρώντας ότι «η φύση των Εικόνων βρίσκεται στη βάση της Λατρείας, ενώ οι ίδιες είναι μέρος της Λατρείας. Η Εικονογραφική παράδοση είναι η μαρτυρία της Θείας Ενανθρωπήσεως, της Τριαδικής ενότητας και της ζωής της Εκκλησίας. Είναι η καρδιά της Μυστηριακής εμπειρίας της Εκκλησίας…». Ως εκ τούτου, «ο υποβιβασμός της Εικόνας σε έργο τέχνης συνιστά αποξένωση από την αρχική της λειτουργία, που είναι η ενότητα της πίστεως και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος…».
Ο κ. Τσομπάνης, επεσήμανε, τέλος, ότι «η Εικόνα είναι φορέας παράδοσης, ιστορίας, Θεολογίας, δόγματος, δηλ. της εμπειρίας της Εκκλησίας. Έξω απ’ αυτό το πλαίσιο παύει να είναι Εικόνα…».
Επόμενος ομιλητής ήταν ο Πρωτ. Αθανάσιος Γκίκας, Αναπληρωτής Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., ο οποίος μίλησε με θέμα «Ο Κληρικός ως εικόνα του Χριστού».
Στην Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο έκλεισε η μακρά περίοδος της εικονομαχίας, που είχε εκκλ/κές ρίζες, με πολιτικές προεκτάσεις και ταλαιπώρησε τη ζωή της Εκκλησίας, αφού διασάλευσε την ενότητά Της. Όπως τόνισε ο ομιλητής, η Σύνοδος κατήρτισε την Θεολογία της Εκκλησίας περί της τιμητικής προσκύνησης των Εικόνων, σύμφωνα με την οποία «η Εικόνα φέρει το όνομα του πρωτοτύπου και δεν περιέχει την φύση του. Δεν έχει η ίδια ύπαρξη, αλλά οδηγεί στο πρωτότυπο, “στου εγγραφομένου την υπόστασιν”».
Στη συνέχεια ο κ. Καθηγητής ανέδειξε τον λειτουργικό χαρακτήρα των Ιερών Εικόνων, παρατηρώντας ότι «η φύση των Εικόνων βρίσκεται στη βάση της Λατρείας, ενώ οι ίδιες είναι μέρος της Λατρείας. Η Εικονογραφική παράδοση είναι η μαρτυρία της Θείας Ενανθρωπήσεως, της Τριαδικής ενότητας και της ζωής της Εκκλησίας. Είναι η καρδιά της Μυστηριακής εμπειρίας της Εκκλησίας…». Ως εκ τούτου, «ο υποβιβασμός της Εικόνας σε έργο τέχνης συνιστά αποξένωση από την αρχική της λειτουργία, που είναι η ενότητα της πίστεως και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος…».
Ο κ. Τσομπάνης, επεσήμανε, τέλος, ότι «η Εικόνα είναι φορέας παράδοσης, ιστορίας, Θεολογίας, δόγματος, δηλ. της εμπειρίας της Εκκλησίας. Έξω απ’ αυτό το πλαίσιο παύει να είναι Εικόνα…».
Επόμενος ομιλητής ήταν ο Πρωτ. Αθανάσιος Γκίκας, Αναπληρωτής Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., ο οποίος μίλησε με θέμα «Ο Κληρικός ως εικόνα του Χριστού».
Ο π. Αθανάσιος τόνισε ότι «η δημιουργία του ανθρώπου είναι «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν». Δηλώνει εξ αρχής τη σχέση που δημιουργείται μεταξύ του Θεού – αρχετύπου και του ανθρώπου – εικόνας… Η διαδοχή του Χριστού από τους Αποστόλους και στη συνέχεια από τους Κληρικούς – Επισκόπους και Πρεσβυτέρους – φθάνει ως τις μέρες μας, διά της χειροτονίας και ακολουθεί την εκκλ/κή παράδοση της μιμήσεως του Χριστού… Η παρουσία των Κληρικών δηλώνει την παρουσία του ίδιου του Χριστού. «Ο δεχόμενος υμάς εμέ δέχεται και ο εμέ δεχόμενος δέχεται τον αποστείλαντά με». Ο Κληρικός, ως εικόνα του Χριστού, προκαλεί πάντοτε, διά της παρουσίας του, αντίστοιχα συναισθήματα και προβληματισμούς στους πιστούς ή και στους μη πιστούς… Η ποιότητα της εικόνας αυτής θα πρέπει να είναι αντίστοιχη με το εικονιζόμενο. Ο κάθε κληρικός, παντός βαθμού, θα πρέπει να έχει την ιερή αγωνία να μην αποτελέσει ένα κακέκτυπο σε σχέση με αυτό που καλείται να εξεικονίσει… Αυτή η ποιότητα θα ουσιοποιηθεί με την καθημερινή αναγωγή της ζωής του Κληρικού, διά της προσωπικής του μεθηλικίωσης, μέσα από την άσκηση, όχι ως προσωπικό κατόρθωμα, αλλ’ ως παρουσία και μίμηση της ζωής του Χριστού. Ο Κληρικός αγιάζεται και αγιάζει στο όνομα του Χριστού…».
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο π. Αθανάσιος επεσήμανε ότι «η εικόνα του Χριστού αποτυπώνεται στο πρόσωπο του ποιμένα, μέσα από τα χαρίσματα που καλλιεργεί ο Κληρικός και γίνονται εμφανή στους πιστούς, καθώς επικοινωνούν μαζί του. Στοιχεία της εικόνος του Χριστού στο πρόσωπο του Κληρικού είναι η αγάπη, η ταπείνωση, η χαρά και κυρίως, η διάκριση, ως απαραίτητο στοιχείο για τη σημερινή αποτελεσματική ποιμαντική διακονία στον πολύπαθο σύγχρονο πιστό, αλλά και γενικότερα στο σύγχρονο άνθρωπο».
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο π. Αθανάσιος επεσήμανε ότι «η εικόνα του Χριστού αποτυπώνεται στο πρόσωπο του ποιμένα, μέσα από τα χαρίσματα που καλλιεργεί ο Κληρικός και γίνονται εμφανή στους πιστούς, καθώς επικοινωνούν μαζί του. Στοιχεία της εικόνος του Χριστού στο πρόσωπο του Κληρικού είναι η αγάπη, η ταπείνωση, η χαρά και κυρίως, η διάκριση, ως απαραίτητο στοιχείο για τη σημερινή αποτελεσματική ποιμαντική διακονία στον πολύπαθο σύγχρονο πιστό, αλλά και γενικότερα στο σύγχρονο άνθρωπο».
Ακολούθησε εποικοδομητικός διάλογος και η σύνοψη των συμπερασμάτων από τον Σεβ. Μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Ιγνάτιο.
