Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ
Η τιμητική προσκύνηση των λειψάνων των αγίων της Εκκλησίας αποδεικνύει την κατάφαση του σώματος και διασώζει την πίστη της Ορθοδοξίας στη σωματικότητα του ανθρώπου. Η αγιότητα δεν σημαίνει κάποια "εξαΰλωση" του ανθρώπου, όπως κακώς πιστεύεται από πολλούς πιστούς ή απίστους. Άγιος δεν είναι ο "καλός και αγαθός" άνθρωπος χωρίς το σώμα του.
Ούτε "εξαΰλωση" ούτε "αποσωμάτωση" του ανθρώπου οδηγεί στην αγιότητα. Στην αγιότητα δεν πρόκειται για δήθεν "πνευματοποίηση" του σώματος και της ύλης, αλλά συμβαίνει κάτι άλλο. Στην αγιότητα σημειώνονται η αφθαρτοποίηση της ύλης και η αθανάτωση του σώματος. Η ύλη διασώζεται από τη φθορά. Κάθε κτιστό όν χαρακτηρίζεται από τη φθορά. Έτσι και το σώμα, όπως άλλωστε και η ψυχή, είναι κτιστά όντα, άρα και φθαρτά, γεννούνται και πεθαίνουν, έχουν αρχή και τέλος. Μόνο ο Θεός είναι το άκτιστον, αγέννητον κι ανώλεθρο, άναρχο και ατελεύτητο, άφθαρτο όν. Όλα τα άλλα είναι κτιστά, δηλαδή φθαρτά (Ιωάννης Δαμασκηνός). Μόνο στον άγιο, κατά μίμηση του ακτίστου Θεού, ενεργείται η αφθαρσία της ύλης. Ο Θεός είναι άφθαρτος ως άκτιστος. Ο άγιος άνθρωπος γίνεται άφθαρτος παρότι κτιστός, αλλά χάρη στο Θεό και στην άσκηση.
Η αγιότητα είναι η πραγμάτωση του " καθ' ομοίωσιν". Ο άγιος "ομοιώνεται" στο Θεό. Παρόλο που οντολογικά συνεχίζει να διαφέρει πάντα από το Θεό, ωστόσο ενεργεί σαν το Θεό. Μιμείται προσωπικά και δημιουργικά την τριαδική ζωή της αγαπητικής ελευθερίας και της απελευθερωτικής αγάπης στην κοινωνία των προσώπων. Έτσι λοιπόν με την αγιότητα αφθαρτίζεται το σώμα. Η προσκύνηση των αγίων λειψάνων είναι και πρέπει πάντα να παραμένει τιμητική. Δεν επιτρέπεται ούτε μπορεί ποτέ να αποβαίνει λατρευτική. Ο πιστός τιμά τον άγιο, δεν τον λατρεύει. Στον "καθ' ομοίωσιν" άφθαρτο ανήκει η τιμή, ενώ η λατρεία είναι αποκλειστικά για τον κατ' ουσίαν άφθαρτο και άκτιστο Θεό. Σε αυτό ακριβώς διαφέρει η προσκύνηση των αγίων λειψάνων από το φετιχισμό. Αν λατρεύονταν τα λείψανα των αγίων, τότε θα είχαμε το φαινόμενο του φετιχισμού, που ελάχιστα απέχει από την ειδωλαλατρεία, για να μην πούμε και από την "νεκροφιλία" ακόμα... Όμως η τιμητική προσκύνηση των αγίων λειψάνων σημαίνει, σε διαστολή προς τη λατρευτική τους χρήση, την κατάφαση της σωματικότητας του ανθρώπου, που δεν καταντά ούτε σε λατρεία ούτε σε αποθέωση της ύλης ή του σώματος.
Τιμή, Ναι˙ λατρεία, Ποτέ: Αυτή είναι μια ακόμα χρυσή τομή της Ορθόδοξης παράδοσης στο θέμα μας. Πέρα και μακριά από τις δύο ακρότητες , της "εξαΰλωσης" ή της "πνευματοποίησης" από τη μια, και της "λατρείας", του φετιχισμού, της ειδωλατρείας ή της νεκροφιλίας, από την άλλη πλευρά, υπάρχει η ορθή, η Ορθόδοξη άποψη της θετικής καταξίωσης του ανθρωπίνου σώματος. Το σώμα θεώνεται, αλλά δεν αποθεώνεται˙ τα λείψανα του αγίου τιμώνται αλλά δεν λατρεύονται.egolpion.com
