Η επίσκεψη διεξήχθη σε θερμό κλίμα. Ο Μητροπολίτης και η δεκαμελής συνοδία του προσκύνησαν στο ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και ασπάστηκαν τα άγια λείψανα που παρετέθηκαν προς προσκύνηση.
Ο Καθηγούμενος της Μονής Εσφιγμένου Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος υποδεχόμενος τον Αρχιερέα με την εκλεκτή συνοδία του ευχαρίστησε για την μεγάλη τιμή της επισκέψεως και ευχήθηκε κάθε αγαθό από Θεού στον Σεβασμιώτατο και τους συνοδούς του, καθώς επίσης και στον αδελφό Ρωσσικό λαό. Παράλληλα παρακάλεσε τον Μητροπολίτη Ιλαρίωνα να διαβιβάσει την αγάπη και τον σεβασμό ολοκλήρου της εσφιγμενιτικής αδελφότητος στον Αγιώτατο Παριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών κ.κ. Κύριλλο. Στη συνέχεια αναφερόμενος στο γνωστό πρόβλημα της καταλήψεως της Μονής Εσφιγμένου από τους σχισματικούς ζηλωτές εξέφρασε τη λύπη του για την αδυναμία της αδελφότητος να τον υποδεχθεί στη φυσική της έδρα. Αναφερόμενος στους δεσμούς της Μονής Εσφιγμένου με την Ρωσσική Ορθοδοξία ανέφερε τον Άγιον Αντώνιο τον Εσφιγμενίτη κτήτορα της Λαύρας του Κιέβου και γενάρχη του Ρωσσικού Μοναχισμού, καθώς επίσης τον Όσιο Αντίπα τον Μολδαβό που έζησε στην Μονή και εκοιμήθη στην Μονή Βαλαάμ της Ρωσσίας και τον άγιο Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Αθανάσιο τον Εσφιγμενίτη που χειροτόνησε τον Όσιο Πέτρο Μητροπολίτη Μόσχας. Τέλος ευχήθηκε να ευλογήσει ο Θεός άπαντας ώστε να αξιωθούν όποτε Αυτός θελήσει να προσκυνήσουν στο ιερό σπήλαιο του Αγίου Αντωνίου και στο Καθολικό της Αναλήψεως στο Μοναστήρι.
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης αντιφωνώντας εξέφρασε αρχικά την χαρά του που επισκέπτεται την αδελφότητα της Μονής Εσφιγμένου. Ο Θεός, είπε, δεν κατοικεί σε χειροποίητους ναούς και τα μοναστήρια δεν είναι οι πέτρες και τα οίκοδομήματα αλλά οι καρδιές των ανθρώπων. Αναφέρθηκε σε παλαιότερη εμπειρία του στο περιβόλι της Παναγίας όπου το 1992 προσκύνησε σε δεκαεννέα Μοναστήρια μεταξύ των οποίων και στη Μονή Εσφιγμένου. Παντού άκουσε λόγους ωφελείας και πήρε πνευματικά εφόδια για την ιερατική του πορεία. Δυστυχώς στη Μονή Εσφιγμένου αυτά που άκουσε αφορούσαν μόνο κριτική για τους Αρχιερείς της Εκκλησίας και την διαποίμανση που ασκούν στον λαό του Θεού και επικεντρώνονταν στην προσπάθεια κατοχύρωσης δικαιώματος αποσχίσεως των μοναχών από την Εκκλησία. Πρόκειται για το πρόβλημα που ονομάζεται «ζήλος ου κατ’ επίγνωσιν». Ο Μητροπολίτης Ιλαρίων αναφέροντας το του Αποστόλου Παύλου «Και ους μεν έθετο ο Θεός εν τη Εκκλησία πρώτον αποστόλους, δεύτερον προφήτας, τρίτον διδασκάλους, έπειτα δυνάμεις, είτα χαρίσματα ιαμάτων, αντιλήψειςκ.λ.π.» (Α Κορινθίους ιβ 28-30), εδήλωσε ότι στα πλαίσια της Εκκλησίας κάθε ομάδα που ανοίκει σε Αυτήν έχει τις δικές της δικαιοδοσίες και καθήκοντα και ο καθένας πρέπει να μένει στη δική του θέση και να μην εμπλέκεται στα καθήκοντα των άλλων. Χιλιάδες άνθρωποι έρχονται στο περιβόλι της Παναγίας για να μάθουν αυτά που δεν μπορούν να μάθουν από τους ιερείς έξω στον κοσμο και να γνωρίσουν την πνευματική ζωή του Αγίου Όρους η οποία διαμορφώθηκε από τα δάκρυα και τους κόπους των μοναχών και όχι για να σκανδαλισθούν από τέτοιες συμπεριφορές.
Τέλος ευχήθηκε στον Άγιο Καθηγούμενο και την αδελφότητα να είναι πιστοί στα μοναχικά τους καθήκοντα και είναι βέβαιος ότι κάποια στιγμή σίγουρα θα εγκατασταθούν στον φυσικό τους χώρο, δηλαδή το κυρίως συγκρότημα της Μονής.
Ακολούθησε κέρασμα στο συνοδικό του Αντιπροσωπείου και προσεφέρθησαν δώρα.
Ο Μητροπολίτης και η συνοδία του θα καταλύσουν στην Σκήτη του Αγίου Ανδρέα όπου το πρωί θα τελέσουν την θεία λειτουργία στον κεντρικό μεγαλοπρεπή ναό του Αποστόλου Ανδρέου.
