ἀπό τούς Τούρκους, στήν κεντρική Πύλη τοῦ Πατριαρχείου, ἡ ὁποία ἀπό τότε παραμένει κλειστή.
Τήν φροντίδα τῆς Ἑορτῆς ἔχει ἀναλάβῃ ὁ ἐν Πάτραις Σύλλογος τῶν Γορτυνίων, ἀφοῦ οἱ Γορτύνιοι καυχῶνται, καί δικαίως, γιά τόν Γρηγόριο τόν Ε’, ὁ ὁποῖος κατήγετο ἀπό τήν ἡρωοτόκο καί ἁγιοτόκο Δημητσάνα.
· Τῆς Θείας Λειτουργίας προέστη ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πατρῶν κ.κ. Χρυσόστομος, ὁ ὁποῖος μέ λόγια συγκλονιστικά ἀναφέρθηκε στή ζωή τοῦ Ἐθνοϊερομάρτυρος Πατριάρχου. Ἡ συγκίνηση τοῦ ἰδίου τοῦ Μητροπολίτου, ἦταν ἔκδηλη, ὅπως καί ὅλου τοῦ Ἐκκλησιάσματος. Δέν ἦταν λίγοι ἐκεῖνοι πού ἀναλύθηκαν σέ δάκρυα, ἀκούοντας τόν Μητροπολίτη νά παρουσιάζῃ τό φοβερό μαρτύριο τοῦ γενναίου Ἐθνάρχη, ὁ ὁποῖος τήν ψυχή αὐτοῦ ἔθεσε ὑπέρ τῶν προβάτων. Μεταξύ τῶν ἄλλων ὁ Σεβασμιώτατος εἶπε:
«Σήμερα ὁ Ἑλληνισμός, ὅπου γῆς, ὑποκλίνεται μπροστά στό ἱερό Σφάγιο τῆς πίστεως καί τῆς Πατρίδος, στό ἐθελόθυτο θῦμα, τόν ἡρωικό καί μαρτυρικό Δημητσανίτη Πατριάρχη Γρηγόριο τόν Ε’, ὁ ὁποῖος μέ τήν ἴδια του τή ζωή ἐσφράγισε τήν ἀγάπη του γιά τόν Χριστό καί τήν Ἑλλάδα. Εὐλαβικά βρισκόμαστε ἐκεῖ, καί νοερά προσευχόμαστε μπροστά στήν κεντρική πύλη τῶν Πατριαρχείων, ὅπου κρεμάστηκε σάν φονιάς ἀπό τούς Τούρκους κατακτητές, ὁ Πατριάρχης τοῦ Γένους. Ἐκεῖ εὑρέθη ὁ ὁμιλῶν πρίν ἀπό λίγες ἡμέρες καί γονάτισε γιά μία ἀκόμα φορά στόν τόπο τῆς Θυσίας, μεταφέροντας τήν εὐλάβεια τῶν Ἀρκάδων καί τῶν Ἀχαιῶν καί τήν εὐγνωμοσύνη καί τόν σεβασμό, στόν ἥρωα καί μάρτυρα τοῦ Γένους.
Σήμερα μαζί μέ τούς ἀγαπητούς μας Γορτυνίους τῶν Πατρῶν, τούς Ἀρκάδες καί τούς Πατρινούς, μαζί μέ ὅλους τούς Ἀχαιούς, στόν Ἱερό Ναό τῆς Παντανάσσης θυμόμαστε καί τιμᾶμε, μακαρίζουμε καί γεραίρουμε.
α) Τόν Ἱεράρχη, ὁ ὁποῖος ὡς καλός ποιμήν, ἐποίμανε τήν λογικήν ποίμνη τοῦ Κυρίου τόσο στήν Σμύρνη, ὅπου ὑπηρέτησε ὡς Μητροπολίτης, ὅσο καί στήν Βασιλεύουσα, ὅπου ἐτέθη ἐπί τήν Λυχνίαν τῆς μαρτυρικῆς τοῦ Κυρίου Καθέδρας, ἐκλεγείς Οἰκουμενικός Πατριάρχης καί ἀγωνισθείς μέχρις αἵματος γιά τήν σωτηρία τοῦ Ὀρθόδοξου Ἑλληνικοῦ Λαοῦ.
β) Τόν Πατέρα καί Διδάσκαλο, ὁ ὁποῖος σέ χρόνια δύσκολα, ὅπου ἡ σκλαβιά ἐσκέπαζε μέ τό βαρύ καί ἀσήκωτο μανδύα της τόν οὐρανό τῆς Ἑλλάδος, ἀγκάλιασε τά σκλαβωμένα τέκνα του καί τούς ἐγλύκανε μέ τήν πατρική ἀνάσα του τόν πόνο, σφογγίζοντας μέ τό ράσο του τά ματωμένα πρόσωπά τους καί τυλίγοντας μέ τόν δικό του μαρτυρικό μανδύα, τά μαρτυρικά λείψανά τους.
γ) Τόν Κυβερνήτη τοῦ μεγάλου σκάφους τῆς κατά Ἀνατολάς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὁ ὁποῖος μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ ἀνεδείχθη σοφός οἰακοστρόφος καί λαμπρός πηδαλιοῦχος, ὥστε νά πλεύσῃ ἡ ναῦς σέ ὑπήνεμο λιμάνι ἀναδειχθείς ὁ ἴδιος,
δ) Μάρτυρας, ἀφοῦ τήν ψυχή αὐτοῦ ἔδωκε ὑπέρ τῶν προβάτων αὐτοῦ, προστεθείς στούς Μάρτυρες Ἱεράρχες τῆς πρώτης, τῆς Ὀρθρινῆς περιόδου τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας.
Αὐτοῦ τοῦ Ἱεράρχου τήν θυσία ὕμνησε ὁ Ἐθνικός μας Ποιητής καλώντας τόν Λαό νά κλαύσῃ τόν πνευματικό του πατέρα.
« Ὅλοι κλαῦστε ἀποθαμένος
ὁ Ἀρχηγός τῆς Ἐκκλησίας.
Κλαῦστε, κλαῦστε, κρεμασμένος
ὡσάν νά ‘τανε φονιάς»
Αὐτός ὁ Πατριάρχης, ὁ Πατέρας τοῦ Γένους μας πολλάκις ἠδικήθη ἀπό τούς πνευματικούς του ἐκγόνους, τούς Νεοέλληνες.
Κάποιοι οὔτε τήν θυσία του κατενόησαν, οὔτε τόν ἀγῶνα του γιά τήν ἐλευθερία. Δοῦλοι ξένων συμφερόντων, ἠθέλησαν νά σπιλώσουν τήν ἱερά του μνήμη, μή δυνάμενοι νά ἀντέξουν τό φῶς καί τό μεγαλεῖο τῆς θυσιαστικῆς προσφορᾶς του. Εἶναι οἱ μικροί, οἱ ὁποῖοι σέ ὅλες τίς ἐποχές ὑπάρχουν καί προσπαθοῦν μέ πυροτεχνήματα, νά ξεπεράσουν τόν πνευματικό τους καί ὅποιον ἄλλο νανισμό. Ὅμως αὐτός τούς συγχωρεῖ, γιατί ξεπέρασε τά γήινα μέτρα καί βρίσκεται σέ σφαῖρες οὐράνιες, δεόμενος τοῦ Κυρίου γιά τήν Ἑλλάδα πού πότισε μέ τό αἷμα του καί γιά τόν φωτισμό τῶν τέκνων τῆς Ἑλλάδος, ὥστε ὅ,τι λέγουν καί γράφουν νά ἀντέχη στήν φωτιά τῆς ἱστορίας, στόν διάλογο καί τήν κριτική. Καί ἀκόμα πιό πολύ, πιστεύω, ὅτι ὁ μαρτυρικός καί ἅγιος Πατριάρχης δέεται στόν Οὐρανό, ἐνώπιον τοῦ φρικτοῦ Θρόνου τοῦ Κυρίου, ὥστε νά ἐξέλθῃ ἡ χώρα μας ἀπό τίς σύγχρονες σκλαβιές της».
Στήν συνέχεια ὁ Σεβασμιώτατος ἀνέγνωσε χωρία ἀπό τό βιβλίο τοῦ Μάνου Βηνιέρη « Ἡ μεγάλη θυσία», ἀδυνατῶν ὁ ἴδιος νά κρύψῃ τήν συγκίνηση καί τά δάκρυά του, ὅπως καί τό πολυπληθές
