Τώρα που ανακοινώθηκε από τα ΜΜΕ η απόφανση του Συμβουλίου Εφετών Αθηνών σχετικά με το ζήτημα της άρσης της διαφωνίας που είχε ανακύψει μεταξύ Ανακριτή και Εισαγγελέα επί της προσωρινής κρατήσεως του Ηγουμένου της Ιεράς
Μονής Βατοπαιδίου και υπό την προϋπόθεση ότι τα δημοσιεύματα απηχούν την πραγματικότητα, νομίζω ότι βρίσκεται μέσα στη δικαστική δεοντολογία η διατύπωση των παρακάτω σκέψεων, για την ανακούφιση της θλίψεως όσων σκανδαλίζονται από την εξέλιξη αυτή:
1) Η προσωρινή κράτηση, σύμφωνα με το νόμο και το σύγχρονο νομικό πολιτισμό, αποτελεί το πλέον επαχθές και, κατά συνέπεια, το έσχατο μέτρο που επιτρέπεται να επιβληθεί σε βάρος παντός προσώπου, για το οποίο, ως κατηγορούμενο που δεν έχει ακόμη καταδικασθεί, προκύπτουν σοβαρές ενδείξεις ενοχής ως προς τη διάπραξη κακουργήματος.
Αυτό σημαίνει ότι, για να επιβληθεί προσωρινή κράτηση, πρέπει τα ηπιότερα μέσα δικαστικού καταναγκασμού (π.χ. η εγγυοδοσία ή η υποχρέωση διαμονής σε ορισμένο τόπο) να παρίστανται ατελέσφορα ως προς την εξασφάλιση της παρουσίας του κατηγορουμένου στην ανάκριση ή το δικαστήριο και της υποβολής του στην εκτέλεση της καταδικαστικής απόφασης, που τυχόν θα εκδοθεί σε βάρος του όταν διεξαχθεί η δίκη.
2) Για την επιβολή της προσωρινής κράτησης δεν διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο ούτε η βαρύτητα της αξιόποινης πράξης που αποδίδεται στον κατηγορούμενο ούτε η διαπίστωση σοβαρών ενδείξεων ενοχής σε βάρος του, παρά το γεγονός ότι πρέπει να συντρέχουν και οι προϋποθέσεις αυτές.
Κρίσιμη είναι η συνδρομή στο πρόσωπό του μιας από τις ακόλουθες τέσσερις περιπτώσεις, ήτοι α) το να μην έχει γνωστή διαμονή στη χώρα ή β) το να έχει κάνει προπαρασκευαστικές ενέργειες για να διευκολύνει τη φυγή του ή γ) το να υπήρξε κατά το παρελθόν φυγόποινος ή φυγόδικος ή να κρίθηκε ένοχος για απόδραση κρατουμένου ή για παραβίαση περιορισμών διαμονής ή δ) το να κρίνεται αιτιολογημένα ότι αν αφεθεί ελεύθερος είναι πολύ πιθανό να διαπράξει και άλλα εγκλήματα, περιστατικό που πρέπει προκύπτει από ειδικώς μνημονευόμενα περιστατικά της προηγούμενης ζωής του ή από τα συγκεκριμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πράξης που του αποδίδεται.
Οι περιπτώσεις αυτές δεν είναι ερμηνευτική επινόηση του γράφοντος, αλλά προσδιορίζονται από το νόμο.
3) Θα περιμένουμε με ενδιαφέρον το πλήρες κείμενο του βουλεύματος του Συμβουλίου Εφετών, για να διαπιστώσουμε το ποια από τις περιπτώσεις αυτές θεωρήθηκε ως συντρέχουσα στην περίπτωση του Ηγουμένου Εφραίμ.
Ανεξάρτητα από τη σοβαρότητα των πράξεων που του αποδίδονται και από τη βασιμότητα των ενδείξεων ενοχής σε βάρος του, για τις οποίες δεν είναι εφικτό να διατυπωθεί αμερόληπτο σχόλιο προς το παρόν, δια μέσου δημοσιευμάτων, που κυκλοφόρησαν στον έντυπο ή ηλεκτρονικό τύπο μέχρι σήμερα, φαίνεται ότι πρόκειται για κάποιον ιερομόναχο που ζει επί δεκαετίες στο Άγιο Όρος, που διοικεί μαζί με άλλους μια πολύ μεγάλη Ιερά Μονή, η οποία αποτελεί νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου και προβάλλει την Ορθοδοξία στην Ελλάδα και το εξωτερικό, που δεν έχει προσωπική περιουσία και που, αν και κατά το πρόσφατο παρελθόν βρέθηκε για αρκετές εβδομάδες σε μεγάλη, ορθόδοξη χώρα της βορειοανατολικής Ευρώπης, όπου είχε συναντήσεις θρησκευτικού περιεχομένου με τον εκεί Γενικό Εισαγγελέα και τον Πρωθυπουργό, δεν απέφυγε να επανέλθει στην Ελλάδα για να θέσει τον εαυτό του στη διάθεση της ανακρίσεως.
Γι’ αυτό παραμένει έντονη η περιέργεια της περιήγησης στην πλήρη και εμπεριστατωμένη αιτιολογία του βουλεύματος, προκειμένου να πεισθεί ο μέσος πολίτης ως προς την αναγκαιότητα της προσωρινής κράτησης του συγκεκριμένου κατηγορουμένου.
4) Η προσωρινή κράτηση εκτελείται στις φυλακές των υποδίκων. Συνεπώς, η απορία που διατυπώνεται στην είδηση, την οποία προ ολίγου η ROMFEA.GR δημοσίευσε, περί του ότι παραμένει αδιευκρίνιστο το αν ο Ηγούμενος Εφραίμ θα τεθεί υπό περιορισμό στο μοναστήρι του ή θα οδηγηθεί στις φυλακές, αίρεται υπέρ της δεύτερης εκδοχής.
Για ένα ιερομόναχο, βέβαια, το να φυλακισθεί χωρίς να συντρέχουν βάσιμα οι προϋποθέσεις της κράτησής του, αποτελεί ευλογία και αφορμή να άρει τον Σταυρό του Χριστού με ένα τρόπο, περί του οποίου δεν είχε εμπειρία μέχρι τώρα.
Το πρόβλημα μένει για όσους συνέβαλαν σ’ αυτό, με ελαφριά καρδιά και με οποιοδήποτε τρόπο.
Μακάρι, η πνευματική ωφέλεια του Ηγουμένου από την ταλαιπωρία που αναμένεται να έχει, να κάνει να μη λειτουργήσει ο πνευματικός νόμος στην περίπτωση…
Μονής Βατοπαιδίου και υπό την προϋπόθεση ότι τα δημοσιεύματα απηχούν την πραγματικότητα, νομίζω ότι βρίσκεται μέσα στη δικαστική δεοντολογία η διατύπωση των παρακάτω σκέψεων, για την ανακούφιση της θλίψεως όσων σκανδαλίζονται από την εξέλιξη αυτή:
1) Η προσωρινή κράτηση, σύμφωνα με το νόμο και το σύγχρονο νομικό πολιτισμό, αποτελεί το πλέον επαχθές και, κατά συνέπεια, το έσχατο μέτρο που επιτρέπεται να επιβληθεί σε βάρος παντός προσώπου, για το οποίο, ως κατηγορούμενο που δεν έχει ακόμη καταδικασθεί, προκύπτουν σοβαρές ενδείξεις ενοχής ως προς τη διάπραξη κακουργήματος.
Αυτό σημαίνει ότι, για να επιβληθεί προσωρινή κράτηση, πρέπει τα ηπιότερα μέσα δικαστικού καταναγκασμού (π.χ. η εγγυοδοσία ή η υποχρέωση διαμονής σε ορισμένο τόπο) να παρίστανται ατελέσφορα ως προς την εξασφάλιση της παρουσίας του κατηγορουμένου στην ανάκριση ή το δικαστήριο και της υποβολής του στην εκτέλεση της καταδικαστικής απόφασης, που τυχόν θα εκδοθεί σε βάρος του όταν διεξαχθεί η δίκη.
2) Για την επιβολή της προσωρινής κράτησης δεν διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο ούτε η βαρύτητα της αξιόποινης πράξης που αποδίδεται στον κατηγορούμενο ούτε η διαπίστωση σοβαρών ενδείξεων ενοχής σε βάρος του, παρά το γεγονός ότι πρέπει να συντρέχουν και οι προϋποθέσεις αυτές.
Κρίσιμη είναι η συνδρομή στο πρόσωπό του μιας από τις ακόλουθες τέσσερις περιπτώσεις, ήτοι α) το να μην έχει γνωστή διαμονή στη χώρα ή β) το να έχει κάνει προπαρασκευαστικές ενέργειες για να διευκολύνει τη φυγή του ή γ) το να υπήρξε κατά το παρελθόν φυγόποινος ή φυγόδικος ή να κρίθηκε ένοχος για απόδραση κρατουμένου ή για παραβίαση περιορισμών διαμονής ή δ) το να κρίνεται αιτιολογημένα ότι αν αφεθεί ελεύθερος είναι πολύ πιθανό να διαπράξει και άλλα εγκλήματα, περιστατικό που πρέπει προκύπτει από ειδικώς μνημονευόμενα περιστατικά της προηγούμενης ζωής του ή από τα συγκεκριμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πράξης που του αποδίδεται.
Οι περιπτώσεις αυτές δεν είναι ερμηνευτική επινόηση του γράφοντος, αλλά προσδιορίζονται από το νόμο.
3) Θα περιμένουμε με ενδιαφέρον το πλήρες κείμενο του βουλεύματος του Συμβουλίου Εφετών, για να διαπιστώσουμε το ποια από τις περιπτώσεις αυτές θεωρήθηκε ως συντρέχουσα στην περίπτωση του Ηγουμένου Εφραίμ.
Ανεξάρτητα από τη σοβαρότητα των πράξεων που του αποδίδονται και από τη βασιμότητα των ενδείξεων ενοχής σε βάρος του, για τις οποίες δεν είναι εφικτό να διατυπωθεί αμερόληπτο σχόλιο προς το παρόν, δια μέσου δημοσιευμάτων, που κυκλοφόρησαν στον έντυπο ή ηλεκτρονικό τύπο μέχρι σήμερα, φαίνεται ότι πρόκειται για κάποιον ιερομόναχο που ζει επί δεκαετίες στο Άγιο Όρος, που διοικεί μαζί με άλλους μια πολύ μεγάλη Ιερά Μονή, η οποία αποτελεί νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου και προβάλλει την Ορθοδοξία στην Ελλάδα και το εξωτερικό, που δεν έχει προσωπική περιουσία και που, αν και κατά το πρόσφατο παρελθόν βρέθηκε για αρκετές εβδομάδες σε μεγάλη, ορθόδοξη χώρα της βορειοανατολικής Ευρώπης, όπου είχε συναντήσεις θρησκευτικού περιεχομένου με τον εκεί Γενικό Εισαγγελέα και τον Πρωθυπουργό, δεν απέφυγε να επανέλθει στην Ελλάδα για να θέσει τον εαυτό του στη διάθεση της ανακρίσεως.
Γι’ αυτό παραμένει έντονη η περιέργεια της περιήγησης στην πλήρη και εμπεριστατωμένη αιτιολογία του βουλεύματος, προκειμένου να πεισθεί ο μέσος πολίτης ως προς την αναγκαιότητα της προσωρινής κράτησης του συγκεκριμένου κατηγορουμένου.
4) Η προσωρινή κράτηση εκτελείται στις φυλακές των υποδίκων. Συνεπώς, η απορία που διατυπώνεται στην είδηση, την οποία προ ολίγου η ROMFEA.GR δημοσίευσε, περί του ότι παραμένει αδιευκρίνιστο το αν ο Ηγούμενος Εφραίμ θα τεθεί υπό περιορισμό στο μοναστήρι του ή θα οδηγηθεί στις φυλακές, αίρεται υπέρ της δεύτερης εκδοχής.
Για ένα ιερομόναχο, βέβαια, το να φυλακισθεί χωρίς να συντρέχουν βάσιμα οι προϋποθέσεις της κράτησής του, αποτελεί ευλογία και αφορμή να άρει τον Σταυρό του Χριστού με ένα τρόπο, περί του οποίου δεν είχε εμπειρία μέχρι τώρα.
Το πρόβλημα μένει για όσους συνέβαλαν σ’ αυτό, με ελαφριά καρδιά και με οποιοδήποτε τρόπο.
Μακάρι, η πνευματική ωφέλεια του Ηγουμένου από την ταλαιπωρία που αναμένεται να έχει, να κάνει να μη λειτουργήσει ο πνευματικός νόμος στην περίπτωση…
