Συγκινητικές στιγμές έζησαν οι κάτοικοι της Νέας Ζίχνης και της ευρύτερης περιοχής όταν με πρωτοβουλία του πολιτιστικού συλλόγου Θεσσαλονίκης «Οι Απανταχού Αυληαννητές, ο Άγιος Παντελέημων», του «πρύτανη» του Ποντιακού χώρου της Νέας Ζίχνης κ. Νικολάου Π. Υψηλάντη και την σύμφωνη γνώμη του Δημάρχου κ. Ανδρέα Δαιρετζή, τοποθετήθηκε η προτομή του Μητροπολίτη Ζιχνών και Νευροκοπίου Αγαθάγγελου Τσαούση που γεννήθηκε στην Χόψα του μαρτυρικού Πόντου το 1890. Η προτομή τοποθετήθηκε στον αύλειο χώρο του Δημαρχείου της Νέας Ζίχνης μπροστά στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Γεωργίου ,και τα αποκαλυπτήρια έγιναν από τον αντιπεριφερειάρχη Σερρών κ.Ιωάννη Μωυσιάδη και τον δήμαρχο κ. Ανδρέα Δαιρετζή παρουσία των τοπικών Αρχών και του Μητροπολίτη Ζιχνών και Νευροκοπίου κ.κ. Ιεροθέου του Ιερού Κλήρου φίλων και συγγενών του μακαριστού Αγαθαγγέλου.
Εντός του Μητροπολιτικού Ναού, για την εν λόγω εκδήλωση παραβρέθηκαν οι: Γιάννης Μωυσιάδης αντιπεριφερειάρχης, Ανδρέας Δαιρετζής Δήμαρχος, Νικόλαος Υψηλάντης, Μαρία Βεργέτη – Κυριακίδη επίκουρη καθηγήτρια του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Ανατολή Δημητριάδου, δικηγόρος, αντιπρόεδρος της Μέριμνας Ποτνίων Κυριών Θεσσαλονίκης, Αθανάσιος Μπασδάνης, σύμβούλος της Περιφέρειας Κεντρίκης Μακεδονίας, Τάσος Κυριακίδης, εκδότης, Γιώργος Παπαδόπουλος, επικεφαλής του συλλόγου Αυληαννητών με μέλη του συλλόγου και συγγενείς του μακαριστού Αγαθαγγέλου. Στην διάρκεια της θείας λειτουργίας όπου χοροστάτησε ο Μητροπολίτης Ζιχνών απηύθυνε χαιρετισμό εκ μέρους των Αυληαννητών ο κ. Γεώργιος Παπαδόπουλος (ανιψιός από αδελφή του Αγαθαγγέλου) και στην συνέχεια ακολούθησε η βαρυσήμαντη ομιλία του διευθυντή του Δημοτικού Σχολείου Γαζώρου, δημοτικού συμβούλου και συγγραφέα κ. Γιάννη Πραζιούτη για την πολυσήμαντη εθνικοθρησκευτική δραστηριότητα του Μακαριστού Κυρού Αγαθαγγέλου Τσαούση που συγκλόνησε το εκκλησίασμα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ιερά Μητρόπολις Ζιχνών είναι από τις αρχαιότερες στον ελλαδικό χώρο. Αρχές της εκατονταετίας του 1300 ο τότε επίσκοπος της, Ιωάννης οικοδόμησε την ιστορική Ιερά Μονή του Τιμίου Προδρόμου Σερρών και η μνήμη του σύμφωνα με το εορτολόγειο της Εκκλήσίας της Ελλάδος, συννεορτάζεται με τον Άγιο Σπυρίδωνα στις 12 Δεκεμβρίου ενώ ο έταιρος Άγιος Θεόφιλος εκ Ζιχνών στις 8 Ιουλίου.
Το πλήρες κείμενο της χειμαρρώδους ομιλίας του φλογερού εκπαιδευτικού και συγγραφέα Γιάννη Πραζιούτη έχει ως εξής:
Αναμφίβολα, η σημερινή εκδήλωση αποκαλυπτηρίων της προτομής, μια ημέρα πριν την ονομαστική του εορτή, του θεοφιλέστατου μακαριστού Μητροπολίτη κυρού Αγαθαγγέλου κατά κόσμον Νικολάου Τσαούση, αποτελεί έκφραση της έμπρακτης αναγνώρισης, του σεβασμού, της αγάπης και της ευγνωμοσύνης για την όλη προσφορά του προς την Τοπική εκκλησία της Μητροπόλεως Ζιχνών και Νευροκοπίου και την προώθηση της παιδείας και των γραμμάτων προς την κοινωνία και γενικότερα στον τόπο μας.
Πριν από μερικές δεκαετίες, σε μια πολυτάραχη για τη χώρα μας εποχή, τότε που οι δοκιμασίες και οι κλυδωνισμοί σε όλα τα επίπεδα ξεπερνούσαν τις ανθρώπινες αντοχές, κάποιοι ικανοί άνθρωποι, υπερέβησαν τον εαυτόν τους και ξεχώρισαν με τη δράση τους, που είχαν πάντα ως επίκεντρο το Θεό και τον άνθρωπο.
Προσωπικότητες που σφράγισαν την εξέλιξη μιας χώρας, που αγωνίζονταν να βρει την ταυτότητά της και να εδραιώσει την εθνική της συνείδηση μέσα σε πολέμους, παγκόσμιους και εμφύλιους, σε καταστροφές, σε μίση, ανέχεια και αδιέξοδα.
Μια τέτοια φλογερή, χαρισματική και πολυτάλαντη προσωπικότητα ήταν ο μακαριστός Σεβασμιότατος Ζιχνών & Νευροκοπίου Αγαθάγγελος, τον οποίο τιμούμε σήμερα με την προτομή που στήθηκε από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης "Οι Απανταχού Αυληαννήτες (Ο Άγιος Παντελεήμων)" και από μέρους της επιτροπής οργάνωσης της ανιστόρησης της προτομής είναι ο συντοπίτης μας ευπατρίδης Ν. Υψηλάντης. Η προτομή βρίσκεται εδώ μπροστά στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Γεωργίου και δίπλα στο Δημαρχιακό Μέγαρο και την Πλατεία Δημαρχείου. Βεβαίως και σε απόσταση αναπνοής από την ομώνυμη οδό του μακαριστού Αγαθαγγέλου, που πήρε το όνομά του, μετά από απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου και του Δημάρχου Ν. Ζίχνης Ανδρέα Δαϊρετζή. Αυτή η οδός οδηγεί στο Περικαλές και μεγαλοπρεπές ανακαινιζόμενο Μητροπολιτικό Μέγαρο και τον επιβλητικό ναό της Παναγίας της Φανερωμένης, που έκτισε ο ίδιος και αναπαύεται εκεί σε ένα λιτό τάφο. Είναι ο μοναδικός Μητροπολίτης της νεότερης Ιστορίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας, που με διαθήκη του ενταφιάστηκε στη Ν. Ζίχνη.
Η σημερινή τιμητική εκδήλωση στη Ν. Ζίχνη έρχεται να αποκαλύψει σε ντόπιους και ξένους την πολυσήμαντη ποιμαντική θητεία του τιμώμενου για 20 συναπτά και αδιάλειπτα έτη και να επιβεβαιώσει την οφειλόμενη τιμή σε εκείνον τον διακεκριμένο ποιμενάρχη, φωτισμένο εκπ/κό, φιλάνθρωπο, στοχαστή και συνάμα συμπαραστάτη- καθοδηγητή των ταλαιπωρημένων και βασανισμένων από τις συνθήκες πιστών της Μητροπόλεως και όχι μόνο.
Είμαστε εδώ σήμερα, για να μοιραστούμε μνήμες σε όσους είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν, να συνεργαστούν μαζί του, οι συγγενείς και φίλοι του, να παραδειγματιστούμε από τη δράση ενός ιεράρχη, που ξεπέρασε τα δεδομένα της Μητροπόλεως και της εποχής του, υπερέβη ακόμη και τα όρια του ίδιου του εαυτού του, κατακτώντας τις καρδιές των πλουσίων, των φτωχών, των ορφανών και των πονεμένων ανθρώπων, νέων και ηλικιωμένων.
Είθισται σε περιστάσεις όπως η σημερινή, να κατατίθενται υμνολόγια προς τον τιμώμενο. Δε νομίζω πως ο μακαριστός Αγαθάγγελος τα είχε ποτέ ανάγκη. Το καταμαρτυρεί εξάλλου η αθόρυβη, λιτή και απέριττη ζωή του. Η μοναχική, στερημένη και φτωχική, η χωρίς προκλήσεις ποιμαντορική διακονία και υποδειγματική του συμπεριφορά! Η παρουσία του στην Επαρχία μας χαρακτηρίζεται από ακατάπαυστη και σε σημείο υπερβολής κάποιες φορές, προσφορά και θυσία του, την οποία αναγνώρισε σύσσωμο το φιλόθεο πιστό πλήρωμα της Τοπικής εκκλησίας.
Αυτή τη δημιουργικότητα και την ποιότητα του αγνού πόντιου Ιεράρχη την έχουμε ανάγκη και σήμερα! Ιδιαίτερα αυτές τις δύσκολες ημέρες που διέρχεται η πατρίδα μας! Έχουμε ανάγκη τον αγωνιστή Αγαθάγγελο, που παλεύει με νύχια και με δόντια για τον άνθρωπο και δίνει όραμα και νόημα στη ζωή του. Τον εμψυχώνει, τον ντύνει, τον οπλίζει και του δίνει φτερά για να πετάξει. Tον γεμίζει ελπίδα και παρηγοριά. Τον ανοίγει δρόμο για να βρίσκει απάνεμο λιμάνι στις δύσκολες ώρες. Εκεί ξαποσταίνει και συνεχίζει το δρόμο του προς τη θέωση και την περάτωση του προορισμού του πάνω στη γη.
Έχουμε ανάγκη σήμερα περισσότερο ίσως από κάθε άλλη φορά να αντλήσουμε δύναμη από ανθρώπους, που η ζωή τους αποτελεί καθοδηγητικό φάρο στις αντιξοότητες της σύγχρονης παρακμιακής εποχής, που ζούμε.
Να συνειδητοποιήσουμε πως όσο ταπεινή κι αν είναι η καταγωγή μας, όσο στερημένη κι αν είναι η αφετηρία μας μπορούμε με τη δύναμη του Θεού, της θέλησης, της πίστης στις πατροπαράδοτες αξίες της φυλής μας, της εντιμότητας και της εργατικότητας να κάνουμε μικρά ή μεγάλα θαύματα.
Να θυμηθούμε πως η αληθινή αξία ενός ιεράρχη συναρτάται με την απλότητα, την προσφορά, τη θυσία και τον πλούτο της ψυχής του.
Να πιστέψουμε σε αξίες που μοιάζουν να έχουν χαθεί, να τις επικαιροποιήσουμε, να τις υποστηρίξουμε με σθένος και να τις κάνουμε τρόπο ζωής.
Να αντιληφθούμε πως αυτά που μας ενώνουν είναι πολύ περισσότερα και σημαντικότερα από όσα μας χωρίζουν, αφού οι ανάγκες και οι ελπίδες μας είναι κοινές.
Να εγκαταλείψουμε την μετριότητα του εύκολου και να αγωνιστούμε για το δύσκολο, για το ανέφικτο, για την ανύψωση του σταυρού, γιατί μόνο έτσι οι στόχοι μας θα είναι υψηλοί.
Αναμφίβολα, η σημερινή εκδήλωση αποκαλυπτηρίων της προτομής, μια ημέρα πριν την ονομαστική του εορτή, του θεοφιλέστατου μακαριστού Μητροπολίτη κυρού Αγαθαγγέλου κατά κόσμον Νικολάου Τσαούση, αποτελεί έκφραση της έμπρακτης αναγνώρισης, του σεβασμού, της αγάπης και της ευγνωμοσύνης για την όλη προσφορά του προς την Τοπική εκκλησία της Μητροπόλεως Ζιχνών και Νευροκοπίου και την προώθηση της παιδείας και των γραμμάτων προς την κοινωνία και γενικότερα στον τόπο μας.
Πριν από μερικές δεκαετίες, σε μια πολυτάραχη για τη χώρα μας εποχή, τότε που οι δοκιμασίες και οι κλυδωνισμοί σε όλα τα επίπεδα ξεπερνούσαν τις ανθρώπινες αντοχές, κάποιοι ικανοί άνθρωποι, υπερέβησαν τον εαυτόν τους και ξεχώρισαν με τη δράση τους, που είχαν πάντα ως επίκεντρο το Θεό και τον άνθρωπο.
Προσωπικότητες που σφράγισαν την εξέλιξη μιας χώρας, που αγωνίζονταν να βρει την ταυτότητά της και να εδραιώσει την εθνική της συνείδηση μέσα σε πολέμους, παγκόσμιους και εμφύλιους, σε καταστροφές, σε μίση, ανέχεια και αδιέξοδα.
Μια τέτοια φλογερή, χαρισματική και πολυτάλαντη προσωπικότητα ήταν ο μακαριστός Σεβασμιότατος Ζιχνών & Νευροκοπίου Αγαθάγγελος, τον οποίο τιμούμε σήμερα με την προτομή που στήθηκε από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης "Οι Απανταχού Αυληαννήτες (Ο Άγιος Παντελεήμων)" και από μέρους της επιτροπής οργάνωσης της ανιστόρησης της προτομής είναι ο συντοπίτης μας ευπατρίδης Ν. Υψηλάντης. Η προτομή βρίσκεται εδώ μπροστά στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Γεωργίου και δίπλα στο Δημαρχιακό Μέγαρο και την Πλατεία Δημαρχείου. Βεβαίως και σε απόσταση αναπνοής από την ομώνυμη οδό του μακαριστού Αγαθαγγέλου, που πήρε το όνομά του, μετά από απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου και του Δημάρχου Ν. Ζίχνης Ανδρέα Δαϊρετζή. Αυτή η οδός οδηγεί στο Περικαλές και μεγαλοπρεπές ανακαινιζόμενο Μητροπολιτικό Μέγαρο και τον επιβλητικό ναό της Παναγίας της Φανερωμένης, που έκτισε ο ίδιος και αναπαύεται εκεί σε ένα λιτό τάφο. Είναι ο μοναδικός Μητροπολίτης της νεότερης Ιστορίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας, που με διαθήκη του ενταφιάστηκε στη Ν. Ζίχνη.
Η σημερινή τιμητική εκδήλωση στη Ν. Ζίχνη έρχεται να αποκαλύψει σε ντόπιους και ξένους την πολυσήμαντη ποιμαντική θητεία του τιμώμενου για 20 συναπτά και αδιάλειπτα έτη και να επιβεβαιώσει την οφειλόμενη τιμή σε εκείνον τον διακεκριμένο ποιμενάρχη, φωτισμένο εκπ/κό, φιλάνθρωπο, στοχαστή και συνάμα συμπαραστάτη- καθοδηγητή των ταλαιπωρημένων και βασανισμένων από τις συνθήκες πιστών της Μητροπόλεως και όχι μόνο.
Είμαστε εδώ σήμερα, για να μοιραστούμε μνήμες σε όσους είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν, να συνεργαστούν μαζί του, οι συγγενείς και φίλοι του, να παραδειγματιστούμε από τη δράση ενός ιεράρχη, που ξεπέρασε τα δεδομένα της Μητροπόλεως και της εποχής του, υπερέβη ακόμη και τα όρια του ίδιου του εαυτού του, κατακτώντας τις καρδιές των πλουσίων, των φτωχών, των ορφανών και των πονεμένων ανθρώπων, νέων και ηλικιωμένων.
Είθισται σε περιστάσεις όπως η σημερινή, να κατατίθενται υμνολόγια προς τον τιμώμενο. Δε νομίζω πως ο μακαριστός Αγαθάγγελος τα είχε ποτέ ανάγκη. Το καταμαρτυρεί εξάλλου η αθόρυβη, λιτή και απέριττη ζωή του. Η μοναχική, στερημένη και φτωχική, η χωρίς προκλήσεις ποιμαντορική διακονία και υποδειγματική του συμπεριφορά! Η παρουσία του στην Επαρχία μας χαρακτηρίζεται από ακατάπαυστη και σε σημείο υπερβολής κάποιες φορές, προσφορά και θυσία του, την οποία αναγνώρισε σύσσωμο το φιλόθεο πιστό πλήρωμα της Τοπικής εκκλησίας.
Αυτή τη δημιουργικότητα και την ποιότητα του αγνού πόντιου Ιεράρχη την έχουμε ανάγκη και σήμερα! Ιδιαίτερα αυτές τις δύσκολες ημέρες που διέρχεται η πατρίδα μας! Έχουμε ανάγκη τον αγωνιστή Αγαθάγγελο, που παλεύει με νύχια και με δόντια για τον άνθρωπο και δίνει όραμα και νόημα στη ζωή του. Τον εμψυχώνει, τον ντύνει, τον οπλίζει και του δίνει φτερά για να πετάξει. Tον γεμίζει ελπίδα και παρηγοριά. Τον ανοίγει δρόμο για να βρίσκει απάνεμο λιμάνι στις δύσκολες ώρες. Εκεί ξαποσταίνει και συνεχίζει το δρόμο του προς τη θέωση και την περάτωση του προορισμού του πάνω στη γη.
Έχουμε ανάγκη σήμερα περισσότερο ίσως από κάθε άλλη φορά να αντλήσουμε δύναμη από ανθρώπους, που η ζωή τους αποτελεί καθοδηγητικό φάρο στις αντιξοότητες της σύγχρονης παρακμιακής εποχής, που ζούμε.
Να συνειδητοποιήσουμε πως όσο ταπεινή κι αν είναι η καταγωγή μας, όσο στερημένη κι αν είναι η αφετηρία μας μπορούμε με τη δύναμη του Θεού, της θέλησης, της πίστης στις πατροπαράδοτες αξίες της φυλής μας, της εντιμότητας και της εργατικότητας να κάνουμε μικρά ή μεγάλα θαύματα.
Να θυμηθούμε πως η αληθινή αξία ενός ιεράρχη συναρτάται με την απλότητα, την προσφορά, τη θυσία και τον πλούτο της ψυχής του.
Να πιστέψουμε σε αξίες που μοιάζουν να έχουν χαθεί, να τις επικαιροποιήσουμε, να τις υποστηρίξουμε με σθένος και να τις κάνουμε τρόπο ζωής.
Να αντιληφθούμε πως αυτά που μας ενώνουν είναι πολύ περισσότερα και σημαντικότερα από όσα μας χωρίζουν, αφού οι ανάγκες και οι ελπίδες μας είναι κοινές.
Να εγκαταλείψουμε την μετριότητα του εύκολου και να αγωνιστούμε για το δύσκολο, για το ανέφικτο, για την ανύψωση του σταυρού, γιατί μόνο έτσι οι στόχοι μας θα είναι υψηλοί.
Ο μακαριστός Αγαθάγγελος γεννήθηκε στη Χόψα της Αργυρούπολης το 1890 από γονείς αγρότες. Ο πατέρας του Παύλος επέζησε των εξοριών, κακουχιών και βασάνων και με την ανταλλαγή των πληθυσμών εγκαταστάθηκε στη Χαριτωμένη Δράμας, όπου και πέθανε. Η μητέρα του Κυριακή θάφτηκε ημιθανής καθοδόν στην εξορία από Χόψα προς Τοκάτ το 1916. Σκελετωμένη από την πείνα και με 40 πυρετό την κουβαλούσε στην πλάτη της η αδελφή του Αγαθάγγελου η Σοφία. Όμως μη μπορώντας να φτάσει τους προπορευόμενους, οι τζανταρμάδες με το βούρδουλα την υποχρέωσαν να εγκαταλείψει τη μάνα της στο δρόμο ημιθανή.
Ο Παύλος και η Κυριακή απέκτησαν δέκα παιδιά, από τα οποία επέζησαν τα έξι: Ο Νικόλαος, ο μετέπειτα Αγαθάγγελος, ο Δαμιανός, ο Μιχάλης, ο Γιάννης, η Σοφία και η Παρθένα.
Ο Αγαθάγγελος σε ηλικία 16 χρόνων κατατάχτηκε στη μοναστική Αδελφότητα της Μονής Πρασάρεως και χειροτονήθηκε διάκονος από το Μητροπολίτη Χαλδίας Λαυρέντιο. Λάτρης της βυζαντινής μουσικής, καλλίφωνος, μελετητής των κλασικών και πατερικών κειμένων, άφησε εποχή στη Μονή Πρασάρεως και κατόπιν διάκονος στον Ιερό Ναό της Αναλήψεως στην ακμαιότατη Πουλαντζάκη.
Ο Αγαθάγγελος φλεγόμενος από ακόρεστη δίψα για ανώτερες σπουδές, υποβλήθηκε σε σκληρότατες ταλαιπωρίες, για να συνεχίσει τις σπουδές του στην περίφημη Εκκλησιαστική Ροδοκακάκειο Σχολή της Μονής των Φλαβιανών (Ζινδίκ – Ντερέ) της Μητροπόλεως Καισαρείας, διακονώντας παράλληλα και τον Μητροπολίτη Καισάρειας Αμβρόσιο Σταυρινό. Αυτός τον σύστησε στη Μητρόπολη Χαλκηδόνος στην Κων/πολη, όπου διορίστηκε διάκονος του Ναού των Δώδεκα Αποστόλων (Καδή-Κιόι) και ταυτόχρονα μπήκε στη μεγάλη Σχολή του Γένους (1915), όπου ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές. Στη συνέχεια μπήκε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και αποφοίτησε το 1919. Από το 1919 ως το 1922, περίοδος της Γενοκτονίας των Ποντίων, υπηρετεί ως διάκονος – Ιεροκήρυκας και καθηγητής Θεολογίας στην Κων/πολη. Τότε μαθαίνει τον ατιμωτικό θάνατο της μάνας του και σοκάρεται. Αφορμή για να γράψει το βιβλίο του με τίτλο "Η ιστορία του εν Πόντω χωρίου Χόψα", όπου περιγράφει τα δεινοπαθήματα των συγχωριανών του στην εξορία και τους απανωτούς θανάτους από πείνα, δίψα, κακουχίες, βασανιστήρια και αρρώστιες.
Με την ανταλλαγή των πληθυσμών έρχεται στην Ελλάδα την 1η Δεκεμβρίου του 1922 και εγκαθίσταται μόνιμα στη Δράμα. Το 1927, την Κυριακή της Ορθοδοξίας, χειροτονήθηκε πρεσβύτερος και αρχιμανδρίτης από τον μητροπολίτη Δράμας Λαυρέντιο, άλλοτε μητροπολίτη Χαλδίας, που τον χειροτόνησε διάκονο στη Μονή Πρασάρεως. Μέχρι το 1941 είναι καθηγητής Θεολογίας στο Γυμνάσιο Δράμας. Λόγω της Εθνικής του δράσης εκδιώκεται από τους Βουλγάρους κατακτητές και καταφεύγει στη Θες/νίκη, όπου υπηρετεί στο Β΄ Γυμνάσιο Θηλέων και λειτουργεί στον ιερό Ναό της Οσίας Ξένης στην Χαριλάου, ως Προϊστάμενος του ναού. Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας επιστρέφει στη Δράμα και προάγεται σε Γυμνασιάρχη του ιδίου Γυμνασίου. Τον Οκτώβριο του 1945 ο Μητροπολίτης Θες/νίκης Γεννάδιος Αλεξιάδης, Αντιπρόεδρος της Ιεράς Συνόδου, που εκτελούσε χρέη Προέδρου, αντί του αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού, τον πρότεινε για Μητροπολίτη και η Ιερά Σύνοδος τον εξέλεξε και τον τοποθέτησε στην πιο ακριτική, δυσπρόσιτη και φτωχότερη Μητρόπολη του Κάτω Νευροκοπίου. Η χειροτονία του έγινε στις 4 Νοεμβρίου 1945.
Όσοι Μητροπολίτες τοποθετούνταν στην Μητρόπολη Κ. Νευροκοπίου δεν πήγαιναν. Όλοι έμεναν στην Αθήνα και έφερναν τον τίτλο του Μητροπολίτη Νευροκοπίου.Ο Αγαθάγγελος εγκαταστάθηκε στο Κ. Νευροκόπι και τίμησε το αξίωμά του, όσο κανείς άλλος. Στα χρόνια του εμφυλίου, στήριξε τους κατοίκους των 15 χωριών της Μητροπόλεως με κάθε τρόπο. Γύριζε από χωριό σε χωριό και ενίσχυε το φρόνημα των πιστών.
Γνώμονας πάντοτε των πράξεων και των ενεργειών του ήταν το καλώς νοούμενο συμφέρον του ποιμνίου του. Τον διακατείχε, ακόμη, ένα υψηλό αίσθημα ευθύνης, που εκπήγαζε από τη συναίσθησή του, ότι διηύθυνε μία από τις πλέον ιστορικές μητροπόλεις της εκκλησίας της Ελλάδας και μάλιστα στις δύσκολες στιγμές για τον Ελληνισμό. Πόλεμος, εμφύλιος, και μεταπολεμική Ελλάδα.
Με τον πενιχρό μισθό του διόρισε σεμνούς ιεροψάλτες και τους έστειλε σε εκκλησιαστικές σχολές και σε εκκλησιαστικά φροντιστήρια και χειροτόνησε ιερείς για όλα τα χωριά της Μητρόπολης.
Ενήργησε για την κατασκευή του οδικού δικτύου των χωριών, την υδροδότηση αυτών και διένειμε τρόφιμα, ρούχα, παπούτσια και φάρμακα σε όλους τους κατοίκους. Έτσι μπόρεσε να τους κρατήσει στα σπίτια τους και να διατηρήσει ζωντανά τα χωριά.
Στα 1951 η Ιερά Σύνοδος ένωσε τη Μητρόπολη Νευροκοπίου με τη Μητρόπολη Ζιχνών με έδρα τη Ν. Ζίχνη το Χειμώνα και το Νευροκόπι το Καλοκαίρι. Τώρα είχε πλέον και την οικονομική ευχαίρεια, να πραγματοποιήσει τα οράματά του, που ήταν πολύ φιλόδοξα.
Ίδρυσε μαθητικά συσσίτια στις έδρες των Γυμνασίων, όπου σιτίζονταν οι μαθητές από τα γύρω χωριά.
Καθιέρωσε υποτροφίες για αριστούχους μαθητές, πολλοί από τους οποίους αναδείχτηκαν κορυφαίοι επιστήμονες.
Έκτισε εκκλησίες και τις επάνδρωσε με ιερείς και ιεροψάλτες.
Οργάνωσε κατηχητικά και γαλούχησε τη νεολαία στην ορθοδοξία.
Αναδιοργάνωσε την ιερά Μονή της Τούμπας και ανασυνέστησε διαλυμένες μονές και ησυχαστήρια.
Κατέθεσε στην Εθνική Τράπεζα ένα σεβαστό ποσόν, από τους τόκους του οποίου σπούδαζαν δυο αριστούχοι μαθητές ποντιακής καταγωγής.
Με τη διαθήκη του άφησε στην Παναγία Σουμελά τα ιερά άμφιά του, που κοσμούν σήμερα το Μουσείο του Ιδρύματος και χρήματα για το χτίσιμο του καθεδρικού Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Γεωργίου Ν. Ζίχνης, που βρισκόμαστε.
Είχε στενή φιλία με κορυφαίες προσωπικότητες του Ποντιακού χώρου και προσπαθούσε για την προαγωγή και προκοπή αυτών και όλου του ποιμνίου του.
Είναι ο πρώτος Ιεράρχης της Ελλαδικής Εκκλησίας που λειτούργησε στην Παναγία Σουμελά, όπου και εκφώνησε έναν λόγο προς το πλήρωμα, κόσμημα των εκκλησιαστικών κειμένων.
Το 1957 εκοιμήθη ο Μητροπολίτης Δράμας Γεώργιος και ορίστηκε τοποτηρητής της Ιεράς Μητροπόλεως Δράμας. Και ενώ οι Δραμινοί περίμεναν την μετάθεσή του στην Δράμα την οποία υπεραγαπούσε όπως και οι Δραμινοί αυτόν η Ιερά Σύνοδος μετέθεσε στην Δράμα τον τότε Μητροπολίτη Γρεβενών Φίλιππο. Παρά την πικρία του ο μακαριστός Μητροπολίτης συνέχισε να ποιμενεί την Μητρόπολη Ζιχνών και Νευροκοπίου. Την ίδια χρονιά προτάθηκε να πληρώσει την χηρεύουσα Μητρόπολη Λαρίσης και απέρριψε την πρόταση γιατί ήθελε να μείνει στην περιοχή μεταξύ Ν.Ζίχνης Δράμας και Νευροκοπίου.
Το 1959 χειροτόνησε διάκονο τον Γερβάσιο Ραπτόπουλο ιεροκήρυκα της Μητροπόλεως, γνωστό αρχιμανδρίτη σήμερο ως άγιο των φυλακισμένων και ως 13Ο μαθητή του Χριστού.
Στις 8 Ιανουαρίου 1961 υπέβαλε την παραίτηση του ο Μητροπολίτης Σερρών και Νιγρίτης Κωνσταντίνος Μεγγλέρης ο οποίος απεβίωσε το 1963 στην Αθήνα. Ο Μητροπολίτης Ζιχνών Αγαθάγγελος Τσαούσης ορίζεται τοποτηρητής της Μητροπόλεως Σερρών και Νιγρίτης στις 9 Ιανουαρίου 1961 όπου παρέμεινε έως τις 3 Ιανουαρίου 1965 που εκοιμήθη. Έτσι στις μεν Σέρρες ορίζεται τοποτηρητής ο Μητροπολίτης Ιερισσού Αρδαμερίου και Αγίου Όρους Παύλος στην δε Νέα Ζίχνη ο τότε καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίου Σίλα Καβάλας Κωνστάντιος Χρόνης ο μετέπειτα Μητροπολίτης Αλεξανδρούπολεως.
Την Κυριακή 3 Ιανουαρίου 1965 ενώ μετέβει με την ακολουθία του, τον Πρωτοσύγγελο Ευγένιο τον λαικό ιεροκήρυκα Επιφάνιο Σκανδάλη και τον γραμματέα της Μητροπόλεως Γιώργο Δελόγλου, να λειτουργήσει στον Ιερό Ναό Τερηνής αισθανόμενος αδιαθεσία επέστρεψε στην Ν.Ζίχνη. Παρά τις παρακλήσεις των συνοδών του δεν θέλησε να επισκεφθεί τα νοσοκομεία Νιγρίτης και Σερρών επιμένοντας να επιστρέψει στην μητρόπολη του. Εκεί, ύστερα από λίγη ώρα εξέπνευσε στο λιτό του δωμάτιο και στη συνέχεια η σορός του μεταφέρθηκε στον Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Γεωργίου.
Η σορός του μεταφέρθηκε στον Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Γεωργίου, όπου και εξετέθη σε κοινό προσκύνημα για δυο ημέρες. Την Τρίτη ημέρα με μεγάλες τιμές και με την παρουσία σύσσωμης της ελλαδικής εκκλησίας, πολιτικών και στρατιωτικών αρχών, εκπροσώπων ποντιακών οργανώσεων και πλήθους κόσμου, εψάλλει η εξόδιος ακολουθία και οδηγήθηκε στην τελευταία του κατοικία. στο Ναό της Παναγίας Φανερωμένης, που ο ίδιος έκτισε.
Οι Ζιχνιώτες και οι επισκέπτες της Ν. Ζίχνης δείχνουν σεβασμό στη μνήμη του.
Από τη θέση που έχει στους ουρανούς, ελπίζουμε στις πρεσβείες και στις προσευχές του.
Τέλος θερμά συγχαίρουμε τον πρόεδρο και τα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου Θεσ/νίκης "Οι απανταχού Αυληαννήτες, ο Άγιος Παντελεήμων" για την ωραία πρωτοβουλία τους να τιμήσουν τον αείμνηστο Ιεράρχη της Τοπικής Εκκλησίας Ζιχνών & Νευροκοπίου Αγαθάγγελο, που στη συνέχεια θα αποκαλύψουν την προτομή του ο Σεβασμιότατος Ιερόθεος και ο Δήμαρχος Ανδρέας Δαϊρετζής και ευχόμαστε αυτή να αποτελεί πάντοτε, τόσο για μας τους πιστούς και τους Εκπαιδευτικούς, όσο γενικότερα και για το λαό μας, σύμβολο εμμονής στις ακατάλυτες αξίες της Ορθοδοξίας, και της Εκπαίδευσης, στις υπερχρόνιες αρχές της χριστιανικής αυταπάρνησης και της προσφοράς, αλλά και στοιχείο έμπνευσης και παρόρμησης προς όλα εκείνα τα ιδεώδη και τις αξίες του Ελληνοχριστιανικού μας Πολιτισμού, που δίνουν υψηλά μηνύματα στη ζωή μας και συμβάλλουν στην προώθηση και του αγώνα του λαού μας για μια αξιοπρεπή, υποδειγματική και αταλάντευτη ιστορική παρουσία – πορεία του στο παγκόσμιο στερέωμα.
Αιωνία η μνήμη σου αξιομακάριστε Αγαθάγγελε!
Πηγή: Ελληνική Γνώμη
