Κυρίες και κύριοι, δεν έχω πρόθεση να καθυστερήσω, έστω και για λίγα λεπτά, την επίσημη απονομή τού νέου σας τίτλου. Σας συγχαίρω λοιπόν θερμά για την προσπάθειά σας και σας εύχομαι να έχετε την ευλογία τού Θεού στο συνολικό έργο σας. Όμως παρακαλώ να μου
επιτρέψετε να προσθέσω λίγα μόνο λόγια ως πατέρας, ως υπηρετών την Παιδαγωγική ή Ανθρωπαγωγική Επιστήμη και ως διατελέσας κατηχητής και εκπαιδευτικός Θεολόγος.
Αγαπητές φίλες, αγαπητοί φίλοι, φθάσατε στο τέλος ενός εθελοντικού αγώνα, μιας μακράς προσπάθειας επιμόρφωσής σας, μιας πορείας με νικηφόρο αποτέλεσμα. Η νίκη την οποία επιτύχατε σας γεμίζει υπερηφάνεια και σας καλεί να εορτάσετε μια νέα γενέθλια ημέρα. Όμως αυτή η εορταστική ατμόσφαιρα δεν θα πρέπει να σας κάνει να παραλείψετε έναν οιονεί απολογισμό, αναλογιζόμενοι ότι:
Πρώτον, στην επιτυχία σας συνέβαλαν 4 παράγοντες: οι γονείς σας, η Εκκλησία γενικά και τώρα ειδικά με τη διοίκηση των προσώπων τού αρμόδιου Τομέα τής Αποστολικής Διακονίας, οι εθελοντές διδάσκαλοί σας και σεις οι ίδιοι.
Δεύτερον, η αθροιστική συνδρομή των παραγόντων αυτών επήλθε θεία χάριτι.
Τρίτον, ο τίτλος που θα σας απονεμηθεί αποτελεί εφαλτήριο για μια νέα πορεία, έναν νέο αγώνα -όχι για επαγγελματική, οικονομική, κοινωνική και οικογενειακή επιτυχία- αλλά για αγώνα προσφοράς, ως αναγνώριση και έμπρακτη ομολογία, αφενός μεν, τής επενέργειας τής θείας χάριτος και, αφετέρου, τής οιονεί ανταποδοτικής υποχρέωσης να επιτελέσετε έργο θυσίας υπέρ αδελφών μας, αφού είμεθα όλοι τέκνα τού Θεού.
Όποιος και αν είναι ο χώρος στον οποίο ασχολείσθε ή θα ασχοληθείτε, το υποκείμενο τού παράλληλου αλλά νέου εθελοντικού έργου σας θα είναι ένα και μόνο: ο Άλλος άνθρωπος και η ολοκλήρωση τής προσωπικότητάς του. Αλήθεια τι δυσκολότερο και τι σημαντικότερο από αυτή την αποστολή μπορεί να υπάρξει για σας;
Όταν μάλιστα στη μία περίπτωση (αυτή των Κατηχητών) ο Άλλος είναι ο εν εξελίξει ευρισκόμενος νέος άνθρωπος, ο οποίος -σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη εποχή, η οποία τείνει να αποκτήσει τα χαρακτηριστικά των πρώτων χριστιανικών χρόνων ως προς το μη ανεμπόδιστο τής μετάδοσης τού λόγου τού Θεού- έχει ανάγκη προετοιμασίας σύμφωνα με τον εξ αποκαλύψεως θείο λόγο. Η προετοιμασία αυτή είναι απαραίτητη στον νέο άνθρωπο προκειμένου, εξελικτικά, να μετέχει ενεργά στο κοινωνικό γίγνεσθαι βρίσκοντας το σημείο ισορροπίας στη σχέση του με το εσωτερικό και το εξωτερικό περιβάλλον, δηλαδή με τον εαυτό του και τους άλλους, ώστε κανείς να μην αδικείται.
Στην άλλη περίπτωση (των εκπαιδευθέντων στη νοηματική) ο Άλλος είναι το πρόσωπο με το αισθητηριακό πρόβλημα και μάλιστα σε μια εποχή που η απίσχνανση τής κοινωνικής πολιτικής τον έχει αναγκάσει να λέει "ἄνθρωπον οὐκ ἔχω, ἵνα ὅταν ταραχθῇ τὸ ὕδωρ, βάλῃ με εἰς τὴν κολυμβήθραν" (Ιωάν. 5, 7).
Τέταρτον, αυτό που επιτύχατε ως σπουδαστές και αυτό που θα επιτελείτε -με τη βοήθεια τού Θεού και των ποιμένων των Μητροπόλεων και των λειτουργών τής διακονίας τού κατά ενορία θείου έργου των ενοριών- θα το επιτυγχάνετε στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων που σας παρέχει ο τίτλος που σας απονέμεται σήμερα, έχοντας βέβαια πάντοτε προ οφθαλμών και τα εξής:
Ο Ιησούς Χριστός, είναι ο μόνος Διδάσκαλος και ο λόγος του -όπως αποτυπώνεται στην Κ.Δ. και ερμηνεύεται από τους πατέρες και τη δογματική διδασκαλία τής Εκκλησίας μας- είναι ο πλοηγός όλων μας και αυτός είναι που θα γαλουχήσει τις νεανικές ψυχές.
Οι σημερινές κοινωνικές συνθήκες -προϊόν τής πνευματικής κρίσης- επικυρώνουν τη σημασία τού ρόλου τού κατηχητή μέσα σε ένα κοινωνικό πλαίσιο που συγκροτούν πολλοί παράγοντες, όπως: το δίπολο γονείς και σύγχρονες τάσεις τής αγωγής, η σύγχρονη Βαβέλ σε όλους τους τομείς και σε όλα τα επίπεδα, η τεχνολογία, η εξάπλωση τής διαφθοράς και τής ανομίας κ. ά. παράγοντες, οι οποίοι και αναδεικνύουν την ανάγκη εφαρμογής μιας νέας ποιμαντικής διακονίας.
Απέναντι σ' αυτή την πραγματικότητα, κοινός παρονομαστής όλων των ενεργειών μας πρέπει να είναι πάντοτε το προ 20 αι. περί ισότητας και αγάπης Ανθρωπολογικό κήρυγμα, το οποίο δεν έχει χαρακτήρα απολογητικό απέναντι στην οργανωμένη άρνηση και την ατελή αντιγραφή, αλλά σωτηριολογικό και αγιαστικό.
Αυτά τα εξαιρετικά στοιχεία θα τα κατανοήσουν και θα τα ενστερνισθούν προοδευτικά όσοι δεχτούν την κατηχητική διδασκαλία σας. Διότι οι περισσότεροι γονείς, όλοι οι ανάδοχοι και εξελικτικά το Σχολείο δεν αναλαμβάνουν πλέον να διδάξουν στον νέο άνθρωπο τι σημαίνει ο νέος χιτώνας, τον οποίο ενεδύθη δια τού μυστηρίου τού βαπτίσματος.
Σεις, λοιπόν, θα βοηθήσετε τους νέους ανθρώπους έχοντας προ οφθαλμών -πέραν των όσων προανέφερα- και τη δύναμη δύο βασικών παιδαγωγικών αρχών: τής εξατομίκευσης και τής καθοδηγούμενης αυτενέργειας. Κατά την εφαρμογή τής δεύτερης παιδαγωγικής αρχής ο μαθητής είναι στο πηδάλιο ενός μικρού σκάφους με πανί, ο δε κατηχητής είναι αυτός που με την πνοή του φουσκώνει το πανί του για να αρμενίσει στην ήρεμη θάλασσα ή να αντιπαλέψει με τα κύματά της.
Τελειώνοντας, θα ήθελα να διατυπώσω μια σκέψη: Απέναντι στα ποικίλα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο κατηχητής -και γενικώς οι διακονούντες το θέλημα Θεού- ένας Οδηγός Ορθής Πρακτικής ίσως θα έδινε ορισμένες λύσεις. Πρόκειται για γενικότερη, εν χρήσει, μεθοδολογία. Ένας τέτοιος οδηγός είναι και αυτός που αφορά στον τρόπο με τον οποίο πρέπει να επικοινωνούμε με τα Πρόσωπα με Αναπηρία. Π.χ. να απευθυνόμεθα απ' ευθείας στο πρόσωπο με αναπηρία όταν συνομιλούμε μαζί του και όχι στον μεταφραστή ή τον σύνοδό του.
Σημειώνω ότι ένας από τους στόχους τού ερευνητικού προγράμματος τού ομιλούντος με τίτλο Θρησκευτική Αγωγή και κοινωνική ένταξη Προσώπων με Αναπηρία ήταν και αυτός. Ήδη δε έχομε προτείνει για τα πρόσωπα με προβλήματα όρασης την εντός τού Ι. Ναού απόδοση -μέσω οθόνης τοποθετημένης σε ορισμένο σημείο τού Ναού- τού περιεχομένου των ακολουθιών είτε με τη βοήθεια διαμεσολαβητού (μεταφραστού /διερμηνέα) είτε με υπέρτιτλους, όπως γίνεται στις παραστάσεις των λυρικών έργων.
επιτρέψετε να προσθέσω λίγα μόνο λόγια ως πατέρας, ως υπηρετών την Παιδαγωγική ή Ανθρωπαγωγική Επιστήμη και ως διατελέσας κατηχητής και εκπαιδευτικός Θεολόγος.
Αγαπητές φίλες, αγαπητοί φίλοι, φθάσατε στο τέλος ενός εθελοντικού αγώνα, μιας μακράς προσπάθειας επιμόρφωσής σας, μιας πορείας με νικηφόρο αποτέλεσμα. Η νίκη την οποία επιτύχατε σας γεμίζει υπερηφάνεια και σας καλεί να εορτάσετε μια νέα γενέθλια ημέρα. Όμως αυτή η εορταστική ατμόσφαιρα δεν θα πρέπει να σας κάνει να παραλείψετε έναν οιονεί απολογισμό, αναλογιζόμενοι ότι:
Πρώτον, στην επιτυχία σας συνέβαλαν 4 παράγοντες: οι γονείς σας, η Εκκλησία γενικά και τώρα ειδικά με τη διοίκηση των προσώπων τού αρμόδιου Τομέα τής Αποστολικής Διακονίας, οι εθελοντές διδάσκαλοί σας και σεις οι ίδιοι.
Δεύτερον, η αθροιστική συνδρομή των παραγόντων αυτών επήλθε θεία χάριτι.
Τρίτον, ο τίτλος που θα σας απονεμηθεί αποτελεί εφαλτήριο για μια νέα πορεία, έναν νέο αγώνα -όχι για επαγγελματική, οικονομική, κοινωνική και οικογενειακή επιτυχία- αλλά για αγώνα προσφοράς, ως αναγνώριση και έμπρακτη ομολογία, αφενός μεν, τής επενέργειας τής θείας χάριτος και, αφετέρου, τής οιονεί ανταποδοτικής υποχρέωσης να επιτελέσετε έργο θυσίας υπέρ αδελφών μας, αφού είμεθα όλοι τέκνα τού Θεού.
Όποιος και αν είναι ο χώρος στον οποίο ασχολείσθε ή θα ασχοληθείτε, το υποκείμενο τού παράλληλου αλλά νέου εθελοντικού έργου σας θα είναι ένα και μόνο: ο Άλλος άνθρωπος και η ολοκλήρωση τής προσωπικότητάς του. Αλήθεια τι δυσκολότερο και τι σημαντικότερο από αυτή την αποστολή μπορεί να υπάρξει για σας;
Όταν μάλιστα στη μία περίπτωση (αυτή των Κατηχητών) ο Άλλος είναι ο εν εξελίξει ευρισκόμενος νέος άνθρωπος, ο οποίος -σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη εποχή, η οποία τείνει να αποκτήσει τα χαρακτηριστικά των πρώτων χριστιανικών χρόνων ως προς το μη ανεμπόδιστο τής μετάδοσης τού λόγου τού Θεού- έχει ανάγκη προετοιμασίας σύμφωνα με τον εξ αποκαλύψεως θείο λόγο. Η προετοιμασία αυτή είναι απαραίτητη στον νέο άνθρωπο προκειμένου, εξελικτικά, να μετέχει ενεργά στο κοινωνικό γίγνεσθαι βρίσκοντας το σημείο ισορροπίας στη σχέση του με το εσωτερικό και το εξωτερικό περιβάλλον, δηλαδή με τον εαυτό του και τους άλλους, ώστε κανείς να μην αδικείται.
Στην άλλη περίπτωση (των εκπαιδευθέντων στη νοηματική) ο Άλλος είναι το πρόσωπο με το αισθητηριακό πρόβλημα και μάλιστα σε μια εποχή που η απίσχνανση τής κοινωνικής πολιτικής τον έχει αναγκάσει να λέει "ἄνθρωπον οὐκ ἔχω, ἵνα ὅταν ταραχθῇ τὸ ὕδωρ, βάλῃ με εἰς τὴν κολυμβήθραν" (Ιωάν. 5, 7).
Τέταρτον, αυτό που επιτύχατε ως σπουδαστές και αυτό που θα επιτελείτε -με τη βοήθεια τού Θεού και των ποιμένων των Μητροπόλεων και των λειτουργών τής διακονίας τού κατά ενορία θείου έργου των ενοριών- θα το επιτυγχάνετε στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων που σας παρέχει ο τίτλος που σας απονέμεται σήμερα, έχοντας βέβαια πάντοτε προ οφθαλμών και τα εξής:
Ο Ιησούς Χριστός, είναι ο μόνος Διδάσκαλος και ο λόγος του -όπως αποτυπώνεται στην Κ.Δ. και ερμηνεύεται από τους πατέρες και τη δογματική διδασκαλία τής Εκκλησίας μας- είναι ο πλοηγός όλων μας και αυτός είναι που θα γαλουχήσει τις νεανικές ψυχές.
Οι σημερινές κοινωνικές συνθήκες -προϊόν τής πνευματικής κρίσης- επικυρώνουν τη σημασία τού ρόλου τού κατηχητή μέσα σε ένα κοινωνικό πλαίσιο που συγκροτούν πολλοί παράγοντες, όπως: το δίπολο γονείς και σύγχρονες τάσεις τής αγωγής, η σύγχρονη Βαβέλ σε όλους τους τομείς και σε όλα τα επίπεδα, η τεχνολογία, η εξάπλωση τής διαφθοράς και τής ανομίας κ. ά. παράγοντες, οι οποίοι και αναδεικνύουν την ανάγκη εφαρμογής μιας νέας ποιμαντικής διακονίας.
Απέναντι σ' αυτή την πραγματικότητα, κοινός παρονομαστής όλων των ενεργειών μας πρέπει να είναι πάντοτε το προ 20 αι. περί ισότητας και αγάπης Ανθρωπολογικό κήρυγμα, το οποίο δεν έχει χαρακτήρα απολογητικό απέναντι στην οργανωμένη άρνηση και την ατελή αντιγραφή, αλλά σωτηριολογικό και αγιαστικό.
Αυτά τα εξαιρετικά στοιχεία θα τα κατανοήσουν και θα τα ενστερνισθούν προοδευτικά όσοι δεχτούν την κατηχητική διδασκαλία σας. Διότι οι περισσότεροι γονείς, όλοι οι ανάδοχοι και εξελικτικά το Σχολείο δεν αναλαμβάνουν πλέον να διδάξουν στον νέο άνθρωπο τι σημαίνει ο νέος χιτώνας, τον οποίο ενεδύθη δια τού μυστηρίου τού βαπτίσματος.
Σεις, λοιπόν, θα βοηθήσετε τους νέους ανθρώπους έχοντας προ οφθαλμών -πέραν των όσων προανέφερα- και τη δύναμη δύο βασικών παιδαγωγικών αρχών: τής εξατομίκευσης και τής καθοδηγούμενης αυτενέργειας. Κατά την εφαρμογή τής δεύτερης παιδαγωγικής αρχής ο μαθητής είναι στο πηδάλιο ενός μικρού σκάφους με πανί, ο δε κατηχητής είναι αυτός που με την πνοή του φουσκώνει το πανί του για να αρμενίσει στην ήρεμη θάλασσα ή να αντιπαλέψει με τα κύματά της.
Τελειώνοντας, θα ήθελα να διατυπώσω μια σκέψη: Απέναντι στα ποικίλα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο κατηχητής -και γενικώς οι διακονούντες το θέλημα Θεού- ένας Οδηγός Ορθής Πρακτικής ίσως θα έδινε ορισμένες λύσεις. Πρόκειται για γενικότερη, εν χρήσει, μεθοδολογία. Ένας τέτοιος οδηγός είναι και αυτός που αφορά στον τρόπο με τον οποίο πρέπει να επικοινωνούμε με τα Πρόσωπα με Αναπηρία. Π.χ. να απευθυνόμεθα απ' ευθείας στο πρόσωπο με αναπηρία όταν συνομιλούμε μαζί του και όχι στον μεταφραστή ή τον σύνοδό του.
Σημειώνω ότι ένας από τους στόχους τού ερευνητικού προγράμματος τού ομιλούντος με τίτλο Θρησκευτική Αγωγή και κοινωνική ένταξη Προσώπων με Αναπηρία ήταν και αυτός. Ήδη δε έχομε προτείνει για τα πρόσωπα με προβλήματα όρασης την εντός τού Ι. Ναού απόδοση -μέσω οθόνης τοποθετημένης σε ορισμένο σημείο τού Ναού- τού περιεχομένου των ακολουθιών είτε με τη βοήθεια διαμεσολαβητού (μεταφραστού /διερμηνέα) είτε με υπέρτιτλους, όπως γίνεται στις παραστάσεις των λυρικών έργων.
Σας συγχαίρω και πάλι και σας εύχομαι να έχετε με την βοήθεια τού θεού την καλλίστη επιτυχία στο έργο σας.
--------------
Ομιλία από τον εκπρόσωπο των Καθηγητών Λαυρέντιο Δελλασούδα, Ομότιμο Καθηγητή Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών στην Τελετή λήξεως μαθημάτων: α. Φροντιστηρίου Υποψηφίων Κατηχητών β. Σεμιναρίου Επιμορφώσεως Κατηχητών γ. Σεμιναρίου Εκμαθήσεως και Επιμορφώσεως τής Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας.