Ἡ ὑμνολογία τῶν κανόνων τῆς ἑορτῆς, μέ αὐτόν τόν δοξολογικόν πρός τήν Παναγία τρόπο, δίνει ἔναυσμα στήν πανήγυρι. Μέσα στά τροπάρια τῆς ἑορτῆς, δέν διατυπώνεται ἀόριστα κάποια θρησκευτική πίστη, ἀλλά ἡ πίστη τῆς Ἐκκλησίας μας, γιά τήν Παναγία. Ἄλλο πρᾶγμα εἶναι νά μιλᾶμε γιά θρησκεία, κι ἄλλο πρᾶγμα νά ὁμιλεῖ μέσα στήν καρδιά μας, ἡ πίστη καί ὁ κόσμος τῆς Ἐκκλησίας.
Τά τροπάρια τῆς κάθε ἑορτῆς, καί τά τροπάρια τώρα τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, δέν εἶναι ἁπλῶς θρησκευτικοί ὕμνοι, ἀλλά εἶναι τροπάρια τῆς λατρείας τῆς Ἐκκλησίας.
Ἡ Καταβασία τῆς πρώτης ὠδῆς τῆς ἑορτῆς
ἀκούεται σάν ἕνα γνώριμο δημοτικό τραγούδι:
«Πεποικιλμένη τῇ θείᾳ δόξῃ, ἡ ἱερά καί εὐκλεής,
Παρθένε, μνήμη σου, πάντας συνηγάγετο,
πρός εὐφροσύνην τούς πιστούς…».
Ἡ ἁγιασμένη μορφή τῆς νεοελληνικῆς λογοτεχνίας,
ὁ Ἀλέξανδρος Παπαδιαμάντης
ἔλεγε πώς τά τροπάρια τῆς Ἐκκλησίας,
εἶναι τά τραγούδια τοῦ Θεοῦ.
«Στολισμένη μέ τή θεία δόξα, ἡ ἱερή καί δοξασμένη
Παρθένε, μνήμη σου, σύναξε ὅλους τούς πιστούς,
γιά νά γιορτάσουν μέ χαρά…».
Οἱ πανηγύρεις τῆς Ἐκκλησίας,
εἶναι οἱ συνάξεις τῶν πιστῶν στή μνήμη τῶν προσώπων
καί τῶν γεγονότων τῆς πίστεως,
ὄχι κάποιων ἰδεολογιῶν ἤ πολιτικῶν σχημάτων,
ἀλλά τῶν προσώπων καί τῶν γεγονότων.
Ἡ Ἐκκλησία δέν ἑορτάζει τήν ἐλευθερία,
ἀλλά τόν Ἅγιο Ἐλευθέριο,
ὄχι τήν εἰρήνη, ἀλλά τήν Ἁγία Εἰρήνη,
ὄχι τήν Μητέρα, ἀλλά τόν Εὐαγγελισμό
καί τήν Κοίμηση τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου,
ὄχι τόν ΟΗΕ καί τίς ἔνοπλες δυνάμεις,
ἀλλά τό Πάσχα, τά Χριστούγεννα καί τίς οὐράνιες δυνάμεις.
Ἡ Ἐκκλησία δέν προσφέρει κάποια
θεωρητική καί ἰδεολογική διδασκαλία,
ἀλλά κήρυγμα γεγονότων καί πράξεων ζωῆς,
τοῦ βίου τῶν Ἁγίων, τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Θεοτόκου.
Στήν Ἐκκλησία ἡ ἁγιότητα
δέν εἶναι μία ἀφηρημένη ἔννοια,
ἀλλά ὑπάρχουν ἅγιοι ἄνθρωποι.
Δέν προβάλλεται μιά ἀόριστη πίστη,
σέ κάποιο «ὑπέρτατο ὄν», ἀλλά ἡ πίστη,
στήν Ἁγία καί Ὁμοούσιο καί Ζωοποιό καί Ἀδιαίρετη Τριάδα.
Ἄς ἀκολουθήσουμε γιά λίγο,
τόν βιωματικό ῥυθμό μερικῶν τροπαρίων τῆς ἑορτῆς,
πού μᾶς καλοῦν σέ ἁγιασμένη πράξη ζωῆς.
«Νικητικὰ μὲν βραβεῖα ἤρω, κατὰ τῆς φύσεως Ἁγνή».
Ὅπως ὁ Χριστός νίκησε τόν θάνατο,
ἔτσι καί ἡ Θεοτόκος,
μέ τήν ἁγνότητα καί καθαρότητά Της , νίκησε τόν θάνατο.
Γράφει ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης:
«Τή φύση τήν ἀνθρώπινη τή νίκησες,
κατά τή διάρκεια τῆς ζωῆς σου,
καί στό θάνατό σου μιμήθηκες τό Χριστό».
Κεντρικό μήνυμα τῆς ἑορτῆς,
ἀναδεικνύεται ἡ νίκη πάνω στό θάνατο.
«Ἡ δημιουργική, καὶ συνεκτικὴ τῶν ἁπάντων, Θεοῦ σοφία καὶ δύναμις, ἀκλινῆ ἀκράδαντον,
τὴν Ἐκκλησίαν στήριξον Χριστέ».
Ὅσοι σήμερα τιμοῦν τήν Παναγία,
μένουν ἑνωμένοι μέ τόν Χριστό,
πού εἶναι «Θεοῦ δύναμις καί Θεοῦ σοφία» (Α’Κορ. 1,24),
καί ἀποκτοῦν σταθερότητα στήν πορεία τῆς ζωῆς τους.
Στό πρῶτο κεντρικό μήνυμα τῆς ἑορτῆς,
πού εἶναι ἡ νίκη ἐπί τοῦ θανάτου,
προστίθεται καί ἡ νίκη πάνω στίς ταραχές τοῦ βίου μας.
«Ἰταμῷ θυμῷ τε καὶ πυρί, θεῖος ἔρως ἀντιταττόμενος,
τὸ μὲν πῦρ ἐδρόσιζε,
τῷ θυμῷ δὲ ἐγέλα, θεοπνεύστῳ λογικῇ».
Ἡ Παναγία, ἐπειδή ἀγαποῦσε τόν Θεό,
εἶχε θεόπνευστη λογική
καί ὑπερέβαινε τή φθαρμένη λογική τοῦ κόσμου,
πού εἶναι γεμάτη ἀπό θυμό καί ὀργή.
Στό σημεῖο αὐτό προβάλλεται
τό ξεπέρασμα τῆς φθαρμένης λογικῆς τῶν διανοητῶν τοῦ κόσμου.
«Ἀνοίξω τὸ στόμα μου, καὶ πληρωθήσεται Πνεύματος, καὶ λόγον ἐρεύξομαι τῇ Βασιλίδι Μητρί».
Ἡ Παναγία εἶναι τό πρότυπο τοῦ ἀνθρώπου,
πού ἔγινε κατά χάρη ἀναμάρτητος
καί κάθε κίνηση καί πράξη του
εἶναι πνευματοφόρος
καί ὁ λόγος του εἶναι θεοφόρος.
Ἡ κοινωνία μας εἶναι γεμάτη ἀπό λόγια κενά καί οἱ ἄρχοντες τοῦ κόσμου, μέ λόγια στεῖρα πλανοῡν τούς λαούς καί τούς καταπιέζουν. Μέσα ἀπό τήν ἑορτή προτείνεται ἡ κάθαρση τοῦ λόγου καί τῆς λογικῆς.
«Παρθένοι νεάνιδες, σὺν Μαριὰμ τῇ Προφήτιδι, ᾠδὴν τὴν ἐξόδιον νῦν ἀλαλάξατε». Καλοῡνται ὅλοι έκεῖνοι, πού ἔχουν παρθενία νοός καί δέν άποδέχονται τίς προτάσεις τοῦ πειρασμοῦ, νά λειτουργήσουν μιά ὁμόηχο δοξολογία νίκης κατά τῶν πειρασμῶν.
Τό ἀπρόσβλητον καί ἡ παρθενία τοῦ νοός,
μέσα ἀπό τή βιωματική ἐμπειρία τῆς ζωῆς τῆς Παναγίας,
ἀναδεικνύονται, ὡς πρωτογενῆ στοιχεῖα τῆς πνευματικῆς μας ζωῆς.
«Δῆμος Θεολόγων ἐκ περάτων, ἐξ ὕψους Ἀγγέλων δὲ πληθύς, πρὸς τὴν Σιὼν ἠπείγοντο». Οἱ ἑορτές τῆς Ὀρθοδοξίας εἶναι ἑορτές ὅλης τῆς κτίσεως, οὐρανίου καί ἐπιγείου.
Ἡ γῆ ζεῖ τά οὐράνια καί τά οὐράνια μετέχουν στά ἐπίγεια. Ἡ ἑορτή δίνει τή μοναδική ἐμπειρία τοῦ ξεπεράσματος τῆς μοναξιᾶς.
Ἡ ἀπελπισία εἶναι νόσος τῶν ἀποκλεισμένων,
στά ἐπίγεια καί μόνο προβλήματα.
Λύσεις στά ἐπίγεια δέν ὑπάρχουν, χωρίς τήν ἐνατένιση τῶν ἐπουρανίων.
«Ῥήσεις Προφητῶν καὶ αἰνίγματα, τὴν σάρκωσιν ὑπέφηναν».
Ἡ Θεοτόκος μέ τή ζωή Της, καί τή συμμετοχή Της στό ἔργο τῆς Θείας οἰκονομίας,
ἔδωσε ἀπαντήσεις στούς προβληματισμούς
καί τά καθημερινά ἀδιέξοδα τοῦ κόσμου. Ἀφοῦ ὁ ἀπεριόριστος Θεός ἐχώρεσε, ἀπό ἄκρα συγκατάβαση καί ταπείνωση, μέσα στή μήτρα τῆς Θεοτόκου,
μέ τόν ἴδιο τρόπο, μέ συγκατάβαση καί ταπείνωση,
εἶναι δυνατόν νά ἀντιμετωπίζονται τά φαινομενικά ἄλυτα λεγόμενα προβλήματα τοῦ κόσμου.
«Ἅπας γηγενής, σκιρτάτω τῷ πνεύματι».
Ἡ ἑορτή αὐτή εἶναι παγκόσμια καί οἰκουμενική. Ἀφορᾶ ὅλους τούς ἀνθρώπους τοῦ κόσμου καί τήν Ὀρθοδοξία μας, πού τήν ἑορτάζει πανηγυρικά.
Σέ ἕναν κόσμο βαθιά κουρασμένο,
πού γιά ἀνάπαυση καί πνευματική ἀνάταση,
δέν προσφέρει τίποτε πέρα ἀπό τίς φθαρτές
καί αἰσθησιακές καί μόνο ψευτοχαρές,
ἡ Ἐκκλησία προσφέρει τό «σκιρτάτω τῷ πνεύματι».
Πρόκειται γιά τήν καθολική μεταμόρφωση ὅλης τῆς ζωῆς. Καί ἡ ἑορτή αὐτή, μέ κέντρο τό πρόσωπο τῆς Παναγίας,
ἀνοίγει ἁγιασμένες προοπτικές προσωπικῆς πνευματικῆς ζωῆς καί δυναμικῆς παρεμβάσεως στό κοινωνικό περιβάλλον,
στό ὁποῖο ἐμπράκτως ἀπέτυχαν οἱ κοινωνικοί καί πολιτικοί φορεῖς.
Ἄς εὐχηθοῦμε, μέ τίς πρεσβεῖες Της,
νά ἀνταποκριθοῦμε στό κάλεσμά Της,
προκειμένου νά ζοῦμε κάθε ἡμέρα, ὡς ἀληθινός λαός Της.
Μέ πατρικές ἑόρτιες εὐχές, ἐν Κυρίῳ,
Ὁ Ἐπίσκοπος καί Ποιμενάρχης Σας
† Ο ΓΛΥΦΑΔΑΣ,
ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ, ΒΟΥΛΑΣ, ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ ΚΑΙ ΒΑΡΗΣ
ΠΑΥΛΟΣ ὁ Α΄
